آیا کمیته امداد قابل اعتماد است؟!/ صدقاتمان را کجا بدهیم؟

در روزگاری به سر می بریم که چون همیشه تاریخ شکاف میان فقیر و غنی هست و روز به روز عمیق‌تر می‌شود. مخصوصا در بحبوحه این تحریم‌ها و تهدیدهای همه جانبه سرزمین عزیزمان. در این شرایط است که باید دل به دل هم داد و دست یاری به سوی هم دراز کرد؛ دارا دست ندار را به مهر بفشارد و مرهمی بر دردهایش باشد. خداوند متعال جایگاه ویژه‌ای برای این همدلی قائل شده است و بر این مهم در قرآن کریم و روایات بسیار تأکید شده است.

«يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتىِ‏ يَوْمٌ لَّا بَيْعٌ فِيهِ وَ لَا خُلَّةٌ وَ لَا شَفَاعَةٌوَ الْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ»؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! از آنچه به شما روزى کردیم انفاق كنيد! پيش از آنكه روزى بیاید كه نه کسی برای گشایش خود چیزی تواند خرید و نه دوستی و شفاعتی بکار آید و کافران، همان ستمگرانند. (1)

در اهمیت و جایگاه والای صدقه در دین اسلام کتاب ها نوشته شده است و اکثر ما برکات آن را با چشم دیده ایم و با هزینه‌ای هر چند اندک بارها و بارها خود را از خطرات فراوان رهانیده‌ایم. امام باقر(علیه السلام) فرمود: «کار خیر و صدقه، فقر را می‌بَرند، بر عمر می‌افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور می‌کنند». (2)

در واقع صدقه یک سپر حفاظتی است در برابر آنچه که از آن می ترسیم، وقتی صدقه‌ای پرداخت می کنیم زیر چتر حفاظتی خداوند می رویم، و این همه برکت فقط به خاطر این است که فقر در جامعه اسلامی نمودی نداشته باشد؛ چراکه اسلام دین محرومیت زدایی است و برای برقراری توازن و عدالت آمده است.

و بر همین اساس می بینیم که انفاق هم به عنوان تکلیفی واجب چون خمس و زکات و در قالب مستحباتی چون صدقه اول ماه، صدقه قبل از سفر، صدقه در برخی اعیاد و جشن های اسلامی سفارش شده است اصلا خداوند می خواهد این صدقه دادن جزوی از برنامه روزانه ما باشد . امام صادق عليه السلام فرمود: «صدقه شبانه، خشم پروردگار را فرو مى نشاند و گناه بزرگ را پاک مى كند و حساب را آسان مى گرداند، و صدقه روزانه، مال و ثروت را به بار مى نشاند و عمر را زياد مى كند.»(3)

خیلی از ما عادت کرده ایم که صبح خود را با صدقه شروع کنیم و با انداختن سکه یا اسکناسی در یکی از صندوق‌های صدقات کمیته امداد امام خمینی (ره) با آرامش و طمأنینه فعالیت روزانه خود را آغاز می کنیم. کمیته امداد امام(ره) از جمله اولین نهادهایی است که پس از گذشت مدت کوتاهی از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ توسط رهبر فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) با هدف ساماندهی و رسیدگی به وضعیت امور معیشت محرومان و نیازمندان کشور تأسیس شد.(4)

آیا کمیته امداد صدقات را به فقرا می رساند؟

کمیته امداد در سال‌های متمادی کمک های بسیاری به اقشار نیازمند جامعه رسانده است و چشم امید بسیاری از مردم مناطق محروم در دوردست‌ترین روستاها و مناطق محروم شهرها به کمک‌های این نهاد عام‌المنفعه بوده و هست، در این ایام شاهد هجمه‌های شدید نسبت به این نهاد انقلابی هستیم که در تلاشند این تصور را القاء کنند که کمیته امداد امانتدار خوبی برای صدقات مردم نیست و وجوهات مردم را برای منظوری غیر از یاریگری اقشار ضعیف به کار می برد.

در سال های اخیر شاهدیم برخی از مردم اعتماد سابق را به کمیته امداد ندارند و خیل نوع دوستی و محبت های مردمی نیاز به مدیریتی دوباره دارد چراکه سواستفاده گرانی از خلأ اعتماد نهایت بهره را برده‌اند و کیسه‌ها دوخته و انباشته‌اند؛ نمونه‌اش را در ماجرای زلزله کرمانشاه شاهد بودیم که چگونه کمک‌های مردمی به خاطر بی اعتمادی به نهادهای دولتی چون کمیته امداد و هلال احمر روانه حساب‌های شخصی سلبریتی‌ها شد و متأسفانه مشخص نشد که چه سرانجامی پیدا کرد.

کمیته امداد و مراقبت از سرمایه اعتماد مردم

اعتماد مردم سرمایه اصلی نهادی چون کمیته امداد است، تبلیغات منفی و سیاه‌نمایی‌های بدخواهان که گاه در نتیجه حزبگرایی و تسویه حساب های سیاسی است شبهات زیادی را متوجه این نهاد کرده است لذا مسؤلان آن باید بکوشند ساحت این نهاد را از اعمال اعتمادسوزی چون اشرافیگری در مجموعه کمیته امداد با تهیه ساختمان های لوکس و دستمزدهای بالا برای مدیران و سوء استفاده برخی از پرسنل از موقعیت خود و استفاده شخصی از کمک های مردمی، بر حذر بدارند. البته در همین رابطه اقداماتی که سالهای اخیر مورد توجه مدیران این سازمان انقلابی قرار گرفته و در جهت اعتمادسازی عملی شده قابل تقدیر است.

مدیران این سازمان با عنایت به حدیث گرانبهای امام جعفرصادق (عليه‌السلام) که فرمود : «مَن اَكَلَ مِن مالِ اَخيهِ ظُلماً وَ لَم يَرُدَّهُ اِلَيهِ اَكَلَ جَذوَةً مِنَ النّارِ يَومَ‌الِقيامَةِ» ؛ کسي که از مال برادر ديني خود به ناحق بخورد و آن را به صاحبش برنگرداند خوراک او در روز قيامت شعله‌هاي آتش خواهد بود. (5) همواره رسالت سنگینی بر عهده خود احساس می کنند.

این روزها هجمه‌های زیادی علیه کمیته امداد امام خمینی (ره) شکل گرفته است: و شبهات فراوانی از جمله اینکه صدقاتی که مردم پرداخت می کنند با توجه به بالا رفتن مشکلات اقتصادی تامین کننده مخارج سفره های افطار غیر ایرانیان شده در فضای مجازی منتشر شده است. اگرچه این هجم از حمله به یک نهاد انقلابی علی رغم وجود برخی کاستی ها نشان دهنده این است که مدیریت کمیته امداد در مسیر درست و مناسبی قرار دارد، اما مسؤلان کمیته امداد بارها تأکید کرده اند که هر وجهی در خارج از کشور هزینه می شود از جمع آوری کمک ها با آگاهی و خواست خود مردم در صندوق های مشخص شده برای آنان بوده است و کمیته امداد با ارائه مدل داخلی این نهاد به سایر کشورها برای جمع آوری صدقات و وجوهات مردم همان سرزمین در قالب ارائه فکر و ایده به حکومت ها کمک رسانی کرده است. به نظر می رسد راه حل دوسویه این بحران شفاف سازی هزینه ها و مصارف صدقات توسط کمیته امداد و نیز اعتماد متقابل مردم به این نهاد انقلابی است که زمینه سوء استفاده سودجویان و فرصت طلبان را از بین می‌برد.