«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقهای «رای الیوم» به تحولات اخیر در کشورهای عربی حوزه خلیجفارس پرداخته و نوشته است: بر این باور نیستیم که نخستین نشست شورای هماهنگی عربستان سعودی و امارات، که پنجشنبه در شهر جده برگزار شد، به صورت تصادفی با نخستین سالروز بحران خلیجفارس همزمان شد؛ زیرا نشست این شورا و رهبرانش یعنی شاهزاده «محمد بنسلمان» ولیعهد عربستان سعودی و «محمد بنزاید» ولیعهد ابوظبی به منظور تقویت ائتلاف دو کشور علیه قطر «دشمن کوچک» و ایران «دشمن بزرگ» تشکیل شد.
به گزارش تسنیم، این شورا، که نخستین نشست خود را با امضای ۶۰ توافقنامه برای افتتاح ۴۴ پروژه استراتژیک مشترک جهت زیرساختها در زمینههای امنیت، صنایع نظامی، نفت، گاز و سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی برای ایجاد یکپارچکی میان دو کشور برگزار کرد به مثابه شلیک تیر خلاص به شورای همکاری خلیجفارس و ایجاد شورای همکاری دوجانبه «بسته» و محدود به دو کشور به عنوان جایگزین بسته تشکیل شده است که برای ۴ کشور دیگر ممنوع میشود. افزون بر این، این شورای دوجانبه کمتر از یک وحدت ادغامی و بیشتر از یک کنفدراسیون است.
«استراتژی عزم»، که اساسیترین ستون این شورای هماهنگی است عملیات نظامی «توفان قاطعیت»، که دو کشور یعنی عربستان و امارات علیه یمن حدود ۳ سال پیش به راه انداختهاند، را به ما یادآوری میکند. استراتژیای که بر اساس تولید ناخالص ملی یک تریلیون دلاری و صادارت نفت و گاز و تولیدات دیگر در حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در سال تدوین شده است، این امر یعنی اینکه ما در برابر قدرت اقتصادی بزرگی قرار داریم که تلاش میکند تبدیل به قدرت نظامی بزرگ در منطقه شود البته اگر به آن چنین اجازهای داده شود.
در این شورا جایی برای فقرا نیست و ما در اینجا درباره بحرین صحبت میکنیم که نادیده گرفته شده و از آن برای پیوستن به شورا دعوت به عمل نیامده است نه در حال حاضر و نه در آینده. همچنین جایی برای «بیطرفها» در بحران با کشور قطر و جنگ در یمن وجود ندارد و در اینجا اشاره به کویت و پادشاهی عمان است.
بعید نمیدانیم که بارزترین تدابیری که در این شورای جدید اتخاذ شود «تشدید» اختلافات قطر و تشدید محاصره خفهکننده علیه آن و نیز تشکیل بازوی نظامی، سیاسی و اقتصادی در خلیجفارس است که محور تمرکز در هرگونه جنگی است که ایالات متحده آمریکا در آینده در تلاش برای تغییر نظام ایران آغاز میکند. همانگونه که «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری آمریکا اعلام کرده است که (جنگ علیه ایران) با محاصره بیسابقه در تاریخ آغاز میشود که محاصره تحمیلی علیه کرهشمالی در مقابل آن ناچیز است.
به نظر میرسد اعتراض عربستان سعودی به تلاشهای دولت قطر برای خرید سامانه دفاع موشکی «اس ۴۰۰» روسیه و انتخاب فرانسه برای ابلاغ هشدار دوگانه به قطر و روسیه درباره نهایی کردن این قرارداد، و تهدید آن به حمله به این سامانه موشکی، در صورت تحویل آن به قطر، از نشانههای اهداف فعلی و آینده این شورای جدید باشد که چهبسا مورد حمایت آمریکا نیز است.
شواری عربستان و اماات، پیش از آنکه شورای همکاری دوجانبه اقتصادی باشد، «شورای جنگ» است که میخواهد عنوانی برای قدرت منطقهای جدید در منطقه شود. اما آیا این شورا میتواند اهداف مدنظر خود را محقق سازد و آیا جبههای نظامی علیه قطر، آن هم پس از شکست تحریم تجاری و سیاسی علیه این کشور، تشکیل میدهد؟ چه زمانی؟ آیا پروژه ایجاد کانال «سلوی» و پایان ارتباط زمینی قطر با شبهجزیره عرب از جمله پروژههای مورد توافق است؟
پاسخ به این پرسشها را به ماهها و چهبسا سالهای آینده واگذار میکنیم. چیزی که میتوانیم درباره آن سخن بگوییم این است که تشکیل این شورا اقدامی «تنشزاست» که بسیار خطرناک و بسیار نگرانکننده برای دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس است که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم هدف قرار گرفتهاند و چه بسا این شورا معادلات ائتلافهای منطقهای را به شکل بنیادین تغییر دهد... خدا داناتر است.