حجت‌الاسلام حسن روحانی و دولت وی همواره با یک چالش مواجه بوده است؛ تشکیل کابینه و تمامیت‌خواهی اصلاح‌طلبان درباره این مسئله. چه در دولت یازدهم و چه در دولت دوازدهم همواره این نوع از نگاه وجود داشته است، جایی که در ابتدای تشکیل دولت یازدهم، ابراهیم اصغرزاده و عبداله ناصری، دولت یازدهم روحانی را "رحم اجاره‌ای" اصلاح‌طلبان خوانده بودند و سعید حجاریان کابینه روحانی را دولت حسینقلی خانی توصیف کرده بود.
به گزارش تسنیم بر همین اساس بود که بسیاری برخورد اصلاح‌طلبان با دولت را نوعی سهم‌خواهی می‌دانستند؛ موضوعی که دلخوری برخی مقام‌ها و نزدیکان حسن روحانی از جمله محمود واعظی را نیز به همراه داشته است.
محمود واعظی که حالا رئیس دفتر رئیس‌جمهور است پیش از تشکیل کابینه به خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم و در واکنش به درخواست برخی چهره‌های اصلاح‌طلب از حجت‌الاسلام روحانی برای حضور در کابینه دوازدهم به خبرنگار سیاسی تسنیم گفته بود: من اصلاً موافق سهم‌خواهی و سهم‌طلبی نیستم و نباید این‌گونه باشد. سهم‌خواهی از روحانی در چینش کابینه اصلاً تفکر درستی نیست، مردم در ۲۹ اردیبهشت ۲۴ میلیون رأی به آقای روحانی دادند و از رئیس‌جمهور انتظار دارند به وعده‌هایش عمل کند، بنابراین دست رئیس‌جمهور در چینش کابینه باید باز باشد.
با تمام پیش‌بینی و درخواست اصلاح طلبان برای حضور نمایندگانشان در دولت، کابینه دوازدهم تشکیل می‌شود و بلافاصله یادداشت‌ها و مصاحبه‌های انتقادی از رئیس‌جمهور در نحوه چینش کابینه از سوی این طیف سیاسی نیز بالا می‌گیرد، آن‌ها معتقد بودند مهم‌ترین و شاخص‌ترین موضوع در تشکیل کابینه دوازدهم فاصله‌گذاری رئیس دولت دوازدهم با اصلاح‌طلبان در چینش کابینه است.
انتقاد‌ها به نخوه انتخاب اعضای کابینه حتی به درون دولت دوازدهم هم رفت، جایی که معصومه ابتکار چهره اصلاح‌طلب کابینه تلویحا از تصمیم رئیس‌جمهور در جابجایی خود انتقاد کرده بود. ابتکار در مصاحبه‌ای که با روزنامه شرق داشت تصمیم رییس‌جمهوری در جابه‌جایی از محیط‌زیست به معاونت زنان انتقاد و آن را شوک‌آور توصیف می‌کند و می‌گوید: «آقای روحانی گفتند شما قرار است در محیط زیست نباشید، من هم گفتم خدا را شکر (خنده)، چون آنجا خیلی تحت‌فشار بودم، خیلی و من از این بابت نخستین واکنشم این بود که گفتم خدا را شکر، یعنی ممنون؛ من هم اول خیلی شوکه شدم، چون اصلاً فکر نمی‌کردم. در همان جلسه اول سکوت کردم و ایشان گفتند نتیجه؟ گفتم اجازه بدهید فکر کنم، چون من راجع به این موضوع هیچ فکری نکردم و ایشان اشاره کردند که شما سابقه دارید در این حوزه. گفتم بله، من هم سابقه دارم و هم حوزه‌ای بوده که مورد علاقه من بوده و هیچ‌وقت هم به آن مفهوم رهایش نکردم، ولی اجازه بدهید راجع به این موضوع فکر و بررسی کنم که تقریباً یک‌هفته‌ای طول کشید تا به یک جمع‌بندی رسیدم.»
حالا باز هم همان قصه پرغصه دولت این بار در دوره دوازدهم تکرار شده است، اصلاح‌طلبان که نتوانستند چهره‌های مدنظر خود را وارد کابینه دوازدهم کنند فشار خود به دولت را بیشتر کرده‌اند؛ برای درک این فشار‌ها کافی است به مطالب و گزارش‌های روزنامه‌های اعتدالی و اصلاح طلب در هفته‌های گذشته نگاهی انداخته شود.
آرمان: در انتظار تغییر دیرهنگام کابینه
روزنامه آرمان در این زمینه پیشتاز بوده و با درج مطلبی با عنوان «در انتظار تغییر دیرهنگام کابینه» در صفحه یک خود به این مسئله پرداخته بود، این روزنامه در این گزارش با تاکید بر تغییر برخی چهره‌های دولت از آن به عنوان گرفتن جلوی ضرر یاد کرده بود.
این روزنامه نوشته بود: بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهور نسبت به دولت اول خود، در کابینه فعلی، تغییراتی ایجاد کرد که در مجموع نه‌تن‌ها حامیان انتخاباتی او را راضی نکرد بلکه در مواردی حتی این تغییرات، به عنوان یک عقبگرد تعبیر شد. از این رو، انتقادات رئیس‌جمهور واکنش‌هایی درپی داشت مبنی بر اینکه اگر روحانی از وزرای خود راضی نیست چرا تنها گلایه می‌کند و دست به تغییر آن‌ها نمی‌زند؟ رئیس دفتر دولت اصلاحات، محمدعلی ابطحی طی پیامی در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «آقای روحانی به جای گلایه‌های علنی از وزرایش، باید هرچه سریع‌تر کابینه‌اش را ترمیم کند. همان که رهبران اصلاح‌طلب از ابتدا در مورد این چینش کابینه ابراز نگرانی می‌کردند. البته اگر ترمیم به دلایل گوناگون به حذف اقلیت معتقد به شعار‌های روحانی منجر نشود. روحانی در سه سال آینده به کابینه‌ای نیاز دارد که حامی شعار‌های او در ایام انتخابات باشد. جلوی ضرر را از هرکجا که بگیریم سود است».
اعتماد: تغییر در کابینه، نیاز ضروری
روزنامه اعتماد هم هرچند همانند آرمان به صورت تفصیلی به این مسئله نپرداخته، اما کم و بیش خواستار تغییر اعضای کابینه شده است. این روزنامه با عنوان تغییر در کابینه، نیاز ضروری به قلم جلال میرزایی رییس کمیته سیاسی فراکسیون امید نوشته بود: عملکرد دولت روحانی را باید باتوجه به بازخوردی که میان حامیان دولت داشته و همین‌طور عکس‌العمل مخالفان دولت ارزیابی کنیم. دولت دوازدهم در گام اول با مخالفت‌هایی از سوی حامیان خود در مورد چینش کابینه رو‌به‌رو شد. از سویی روحانی و دولت در حوزه‌هایی، چون فرهنگی، سیاسی و حتی در حوزه ارتباطات و حیطه فضای مجازی عملکرد خوبی داشته است. اما ضعف جدی دولت در زمینه اقتصادی است. تیم اقتصادی دولت یکدست نیست، اعضا صاحب تئوری مشخصی برای اداره اقتصادی کشور نیستند، صدای واحدی از این تیم شنیده نمی‌شود و شاید افرادی در این تیم به لحاظ فردی چهره‌هایی قابل اعتنا هستند، اما در مجموع آهنگ مشخصی از تیم اقتصادی دولت به گوش نمی‌رسد. مهم‌ترین بازخورد‌های منفی هم از حوزه اقتصادی است. موضوعی که در آغاز به کار دولت هم مطرح شد و همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد ایجاد تغییرات در کابینه نیاز ضروری برای دولت است.
سازندگی: دو مشکل اساسی دولت
روزنامه سازندگی ارگان رسانه‌ای حزب کارگزاران با مدیر مسئولی محمد قوچانی نیز به موضوع تغییر اعضای کابینه اشاره کرده است. این روزنامه در صفحه شماره امروز خود در یادداشتی به نقل از محمدعلیخانی عضو شورای شهر پنجم تهران نوشته است: دولت دوازدهم دو مشکل اساسی دارد نخست وزرایی که به رای مردم بی‌اعتقاد هستند، وزرایی ضعیف و بی‌تفاوتی که برخی‌اشان حتی منت هم می‌گذارند که دلشان نمی‌خواهد در کابینه حضور داشته باشن و به اصرار رئیس‌جمهور است که مانده‌اند. دومین مشکل نیز عدم بیان واقعیت‌ها از طرف رئیس‌جمهور است. کابینه روحانی نه تها با مردم شفاف سخن نمی‌گوید بلکه نشانی هم از تغییر آن‌ها از سمت رئیس‌جمهور نیست.
واکنش نوبخت به تغییر برخی از اعضای دولت
موضوع تغییر برخی اعضای کابینه به نشست خبری محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نیز کشیده شد، سخنگوی دولت درباره انتقاد رئیس‌جمهور به برخی مدیران و اینکه آیا این نقد‌ها زمزمه تغییر است، گفته بود: «برخی ممکن است نگران باشند که کاری انجام نشود، برخی به‌دلیل توانایی‌ها در مهار مشکلات ممکن است بگویند نگران نباشیم ما با برنامه‌های خود می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.» نوبخت با بیان اینکه در هیات دولت داشتیم افرادی را که می‌گفتند مشکلات را حل می‌کنند، ولی شش ماه بعد مشاهده می‌کردیم که اتفاقی نیفتاده است، تصریح کرد: «آقای رئیس‌جمهور بسیار آدم زیرکی است از مدیران خود شناخت دارد و اگر نیازی به تغییر و اصلاح باشد در هر شرایطی انجام می‌دهد. این رفتار ناشی از تعهد اخلاقی رئیس‌جمهور است و باتوجه به پیمانی که سال گذشته با مردم بسته‌اند، پیگیر مطالب هستند.» وی ادامه داد: «مشکلات زیاد است و باید برطرف شود، در حال حاضر هم اطلاعی ندارم که تغییراتی در کابینه در حال رخ دادن است».
حالا باید منتظر ماند رئیس‌جمهور و دولت نسبت به این مسئله چه واکنشی نشان خواهد، آیا همانند دولت یازدهم نسبت به این فشار‌ها بی‌تفاوت خواهد بود یا تصمیم خواهد گرفت در روز‌های آتی اقدان به تغییر برخی از دولتی‌ها کند، البته ناگفته نماند که چندی پیش حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور نسبت به عملکرد برخی از وزرای دولت انتقاد کرد و آنان را بی‌انگیز توصیف کرد و گفت: اگر از اخم این و آن می‌ترسند، کنار بروند. واجب نیست چهار سال به صندلی بچسبند، مدیران دارای اختیارات هستند و باید از اختیارات خود استفاده کنند؛ آدمی که از اخم یک‌نفر می‌ترسد، حق ندارد این صندلی را بچسبد، رها کند برود.
به گزارش تسنیم بر همین اساس بود که بسیاری برخورد اصلاح‌طلبان با دولت را نوعی سهم‌خواهی می‌دانستند؛ موضوعی که دلخوری برخی مقام‌ها و نزدیکان حسن روحانی از جمله محمود واعظی را نیز به همراه داشته است.
محمود واعظی که حالا رئیس دفتر رئیس‌جمهور است پیش از تشکیل کابینه به خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم و در واکنش به درخواست برخی چهره‌های اصلاح‌طلب از حجت‌الاسلام روحانی برای حضور در کابینه دوازدهم به خبرنگار سیاسی تسنیم گفته بود: من اصلاً موافق سهم‌خواهی و سهم‌طلبی نیستم و نباید این‌گونه باشد. سهم‌خواهی از روحانی در چینش کابینه اصلاً تفکر درستی نیست، مردم در ۲۹ اردیبهشت ۲۴ میلیون رأی به آقای روحانی دادند و از رئیس‌جمهور انتظار دارند به وعده‌هایش عمل کند، بنابراین دست رئیس‌جمهور در چینش کابینه باید باز باشد.
با تمام پیش‌بینی و درخواست اصلاح طلبان برای حضور نمایندگانشان در دولت، کابینه دوازدهم تشکیل می‌شود و بلافاصله یادداشت‌ها و مصاحبه‌های انتقادی از رئیس‌جمهور در نحوه چینش کابینه از سوی این طیف سیاسی نیز بالا می‌گیرد، آن‌ها معتقد بودند مهم‌ترین و شاخص‌ترین موضوع در تشکیل کابینه دوازدهم فاصله‌گذاری رئیس دولت دوازدهم با اصلاح‌طلبان در چینش کابینه است.
انتقاد‌ها به نخوه انتخاب اعضای کابینه حتی به درون دولت دوازدهم هم رفت، جایی که معصومه ابتکار چهره اصلاح‌طلب کابینه تلویحا از تصمیم رئیس‌جمهور در جابجایی خود انتقاد کرده بود. ابتکار در مصاحبه‌ای که با روزنامه شرق داشت تصمیم رییس‌جمهوری در جابه‌جایی از محیط‌زیست به معاونت زنان انتقاد و آن را شوک‌آور توصیف می‌کند و می‌گوید: «آقای روحانی گفتند شما قرار است در محیط زیست نباشید، من هم گفتم خدا را شکر (خنده)، چون آنجا خیلی تحت‌فشار بودم، خیلی و من از این بابت نخستین واکنشم این بود که گفتم خدا را شکر، یعنی ممنون؛ من هم اول خیلی شوکه شدم، چون اصلاً فکر نمی‌کردم. در همان جلسه اول سکوت کردم و ایشان گفتند نتیجه؟ گفتم اجازه بدهید فکر کنم، چون من راجع به این موضوع هیچ فکری نکردم و ایشان اشاره کردند که شما سابقه دارید در این حوزه. گفتم بله، من هم سابقه دارم و هم حوزه‌ای بوده که مورد علاقه من بوده و هیچ‌وقت هم به آن مفهوم رهایش نکردم، ولی اجازه بدهید راجع به این موضوع فکر و بررسی کنم که تقریباً یک‌هفته‌ای طول کشید تا به یک جمع‌بندی رسیدم.»
حالا باز هم همان قصه پرغصه دولت این بار در دوره دوازدهم تکرار شده است، اصلاح‌طلبان که نتوانستند چهره‌های مدنظر خود را وارد کابینه دوازدهم کنند فشار خود به دولت را بیشتر کرده‌اند؛ برای درک این فشار‌ها کافی است به مطالب و گزارش‌های روزنامه‌های اعتدالی و اصلاح طلب در هفته‌های گذشته نگاهی انداخته شود.
آرمان: در انتظار تغییر دیرهنگام کابینه
روزنامه آرمان در این زمینه پیشتاز بوده و با درج مطلبی با عنوان «در انتظار تغییر دیرهنگام کابینه» در صفحه یک خود به این مسئله پرداخته بود، این روزنامه در این گزارش با تاکید بر تغییر برخی چهره‌های دولت از آن به عنوان گرفتن جلوی ضرر یاد کرده بود.
این روزنامه نوشته بود: بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهور نسبت به دولت اول خود، در کابینه فعلی، تغییراتی ایجاد کرد که در مجموع نه‌تن‌ها حامیان انتخاباتی او را راضی نکرد بلکه در مواردی حتی این تغییرات، به عنوان یک عقبگرد تعبیر شد. از این رو، انتقادات رئیس‌جمهور واکنش‌هایی درپی داشت مبنی بر اینکه اگر روحانی از وزرای خود راضی نیست چرا تنها گلایه می‌کند و دست به تغییر آن‌ها نمی‌زند؟ رئیس دفتر دولت اصلاحات، محمدعلی ابطحی طی پیامی در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «آقای روحانی به جای گلایه‌های علنی از وزرایش، باید هرچه سریع‌تر کابینه‌اش را ترمیم کند. همان که رهبران اصلاح‌طلب از ابتدا در مورد این چینش کابینه ابراز نگرانی می‌کردند. البته اگر ترمیم به دلایل گوناگون به حذف اقلیت معتقد به شعار‌های روحانی منجر نشود. روحانی در سه سال آینده به کابینه‌ای نیاز دارد که حامی شعار‌های او در ایام انتخابات باشد. جلوی ضرر را از هرکجا که بگیریم سود است».
اعتماد: تغییر در کابینه، نیاز ضروری
روزنامه اعتماد هم هرچند همانند آرمان به صورت تفصیلی به این مسئله نپرداخته، اما کم و بیش خواستار تغییر اعضای کابینه شده است. این روزنامه با عنوان تغییر در کابینه، نیاز ضروری به قلم جلال میرزایی رییس کمیته سیاسی فراکسیون امید نوشته بود: عملکرد دولت روحانی را باید باتوجه به بازخوردی که میان حامیان دولت داشته و همین‌طور عکس‌العمل مخالفان دولت ارزیابی کنیم. دولت دوازدهم در گام اول با مخالفت‌هایی از سوی حامیان خود در مورد چینش کابینه رو‌به‌رو شد. از سویی روحانی و دولت در حوزه‌هایی، چون فرهنگی، سیاسی و حتی در حوزه ارتباطات و حیطه فضای مجازی عملکرد خوبی داشته است. اما ضعف جدی دولت در زمینه اقتصادی است. تیم اقتصادی دولت یکدست نیست، اعضا صاحب تئوری مشخصی برای اداره اقتصادی کشور نیستند، صدای واحدی از این تیم شنیده نمی‌شود و شاید افرادی در این تیم به لحاظ فردی چهره‌هایی قابل اعتنا هستند، اما در مجموع آهنگ مشخصی از تیم اقتصادی دولت به گوش نمی‌رسد. مهم‌ترین بازخورد‌های منفی هم از حوزه اقتصادی است. موضوعی که در آغاز به کار دولت هم مطرح شد و همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد ایجاد تغییرات در کابینه نیاز ضروری برای دولت است.
سازندگی: دو مشکل اساسی دولت
روزنامه سازندگی ارگان رسانه‌ای حزب کارگزاران با مدیر مسئولی محمد قوچانی نیز به موضوع تغییر اعضای کابینه اشاره کرده است. این روزنامه در صفحه شماره امروز خود در یادداشتی به نقل از محمدعلیخانی عضو شورای شهر پنجم تهران نوشته است: دولت دوازدهم دو مشکل اساسی دارد نخست وزرایی که به رای مردم بی‌اعتقاد هستند، وزرایی ضعیف و بی‌تفاوتی که برخی‌اشان حتی منت هم می‌گذارند که دلشان نمی‌خواهد در کابینه حضور داشته باشن و به اصرار رئیس‌جمهور است که مانده‌اند. دومین مشکل نیز عدم بیان واقعیت‌ها از طرف رئیس‌جمهور است. کابینه روحانی نه تها با مردم شفاف سخن نمی‌گوید بلکه نشانی هم از تغییر آن‌ها از سمت رئیس‌جمهور نیست.
واکنش نوبخت به تغییر برخی از اعضای دولت
موضوع تغییر برخی اعضای کابینه به نشست خبری محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نیز کشیده شد، سخنگوی دولت درباره انتقاد رئیس‌جمهور به برخی مدیران و اینکه آیا این نقد‌ها زمزمه تغییر است، گفته بود: «برخی ممکن است نگران باشند که کاری انجام نشود، برخی به‌دلیل توانایی‌ها در مهار مشکلات ممکن است بگویند نگران نباشیم ما با برنامه‌های خود می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.» نوبخت با بیان اینکه در هیات دولت داشتیم افرادی را که می‌گفتند مشکلات را حل می‌کنند، ولی شش ماه بعد مشاهده می‌کردیم که اتفاقی نیفتاده است، تصریح کرد: «آقای رئیس‌جمهور بسیار آدم زیرکی است از مدیران خود شناخت دارد و اگر نیازی به تغییر و اصلاح باشد در هر شرایطی انجام می‌دهد. این رفتار ناشی از تعهد اخلاقی رئیس‌جمهور است و باتوجه به پیمانی که سال گذشته با مردم بسته‌اند، پیگیر مطالب هستند.» وی ادامه داد: «مشکلات زیاد است و باید برطرف شود، در حال حاضر هم اطلاعی ندارم که تغییراتی در کابینه در حال رخ دادن است».
حالا باید منتظر ماند رئیس‌جمهور و دولت نسبت به این مسئله چه واکنشی نشان خواهد، آیا همانند دولت یازدهم نسبت به این فشار‌ها بی‌تفاوت خواهد بود یا تصمیم خواهد گرفت در روز‌های آتی اقدان به تغییر برخی از دولتی‌ها کند، البته ناگفته نماند که چندی پیش حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور نسبت به عملکرد برخی از وزرای دولت انتقاد کرد و آنان را بی‌انگیز توصیف کرد و گفت: اگر از اخم این و آن می‌ترسند، کنار بروند. واجب نیست چهار سال به صندلی بچسبند، مدیران دارای اختیارات هستند و باید از اختیارات خود استفاده کنند؛ آدمی که از اخم یک‌نفر می‌ترسد، حق ندارد این صندلی را بچسبد، رها کند برود.
