آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در اختیار دارد. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2017 به بیش از 18تریلیون دلار رسیده که معادل یک چهارم کل تولید ناخالص داخلی جهان در این سال بوده است. اقتصاد آمریکا برابر است با مجموع اقتصاد چین، ژاپن و آلمان که به ترتیب دومین تا چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا را تشکیل می‌دهند.
به گزارش تسنیم، آمریکا که دومین کشور بزرگ صادرکننده کالا و خدمات در جهان است، توسعه یافته‌ترین کشور جهان محسوب می‌شود. با وجود این وقتی به شاخص‌های فقر و شکاف طبقاتی نگاه می‌کنیم باید این کشور را در کنار فقیرترین و عقب افتاده‌ترین کشورها قرار داد. شکاف طبقاتی شدید حاکم بر آمریکا مصداق بارزی از تضاد کاپیتالیسم با عدالت اجتماعی است. اگرچه توسعه به سبک کاپیتالیسم ممکن است سطحی از رفاه را برای افراد جامعه به ارمغان بیاورد اما طبقات سرمایه دار عایدی بیشتری نسبت به طبقات متوسط و فقیر به دست می‌آورند. به عبارت دیگر هرچه کشوری بر اساس آموزه‌های کاپیتالیسم توسعه یافته‌تر شود، بی عدالتی و شکاف طبقاتی در آن کشور بیشتر می‌شود.
آمار و داده‌های بانک جهانی چنین نظری را تائید می‌کند. بر اساس بررسی‌های بانک جهانی، کشوری که بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در اختیار دارد وقتی بحث عدالت اجتماعی مطرح می‌شود از 107 کشور جهان عقب افتاده‌تر به نظر می‌رسد. این نهاد بین‌المللی وضعیت شکاف طبقاتی در 163 کشور جهان را بر اساس شاخصی به نام ضریب جینی سنجیده است. ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولا برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می‌شود. این ضریب با نسبتی تعریف می‌شود که ارزشی بین صفر و صد دارد. هر قدر ضریب جینی نزدیک به عدد صفر باشد، برابری بیشتر در توزیع درآمد را نشان می‌دهد و برعکس هر چه ضریب جینی نزدیک به عدد یک باشد، توزیع نابرابر درآمد را مشخص می‌کند.
عقب افتاده‌تر از آفریقا
بانک جهانی نمره آمریکا در شاخص ضریب جینی را 41.5 اعلام کرده است. کشور آفریقایی ساحل عاج از این نظر با آمریکا در یک رتبه قرار گرفته و شکاف طبقاتی برابری در این کشور نسبت به آمریکا مشاهده می‌شود. تیمور شرقی، سائو توم، مغولستان، موریتانی، نپال، گینه، سیرالئون، موریتوس، سوریه، فیجی، کیریباتی، تونگا، مالدیو، بروندی، و بوتان از جمله کشورهای عقب افتاده و فقیری هستند که وقتی در شاخص عدالت اجتماعی با آمریکا سنجیده می‌شوند از این کشور یک سر و گردن بالاتر به نظر می‌رسند. شاید بگویید مقایسه اقتصاد بزرگی مثل آمریکا با اقتصادهای ذره‌ای و کوچک از هیچ لحاظ کار درستی نباشد. اما وقتی آمریکا را با کشورهای توسعه یافته هم مقایسه کنیم نمی‌توان آبرویی برای این کشور خرید. نگاهی به جدول رده‌بندی بانک جهانی نشان می‌دهد آمریکا در میان کشورهای توسعه یافته نیز در قعر جدول عدالت اجتماعی قرار دارد. نزدیک‌ترین کشور توسعه یافته به آمریکا در رده بندی شکاف طبقاتی کشور اسپانیاست که 34 پله بالاتر از این کشور قرار گرفته است. ضریب جینی اسپانیا 36.2 و رتبه این کشور در رده بندی جهانی 74 اعلام شده است. آمار بانک جهانی نشان می‌دهد ایران نیز وضعیت بهتری از نظر شکاف طبقاتی در مقایسه با آمریکا دارد. ایران در رده بندی جهانی شکاف طبقاتی 16 پله بالاتر از آمریکا قرار گرفته است. ضریب جینی ایران 38.8 و رتبه این کشور 92 اعلام شده است.
سیر معکوس شکاف طبقاتی در ایران و آمریکا
بررسی روند تغییر ضریب جینی در آمریکا از سال 1979 یعنی از اول انقلاب اسلامی ایران حقیقت جالب دیگری را نشان می‌دهد. شکاف طبقاتی در آمریکا طی چهار دهه گذشته روندی صعودی داشته است. در سال 1979 ضریب جینی در این کشور 37.5 بوده، این رقم در سال 1991 به 38.2 افزایش می‌یابد یعنی سالی که آمریکا به عراق حمله کرد. در سال 1997 ضریب جینی آمریکا به 40.8، در سال 2007 به 41.1 و در سال 2016 به 41.5 افزایش یافته است. برخلاف تشدید شکاف طبقاتی در آمریکا، شکاف طبقاتی در ایران طی همین چهار دهه هر چند به طور نامنظم اما در مجموع رو به کاهش بوده است. در سال 1986 ضریب جینی ایران 4/47 بوده که این رقم در سال 1994 به 43، در سال 2009 به 42.1 و در سال 2013 به 37.4 کاهش پیدا می‌کند.
آمار منتشر شده از سوی فدرال رزرو آمریکا نیز تائید می‌کند وضعیت شکاف طبقاتی در این کشور رو به بدتر شدن است. بر اساس بررسی‌های این نهاد دولتی آمریکا درحالی که درآمد طبقات پایین و متوسط آمریکا طی سال‌های 2013 تا 2016 افزایش داشته اما رشد درآمد طبقه ثروتمند در همین زمان شیب بسیار بیشتری داشته است. در حالی که درآمد خانوارهای طبقه متوسط و پایین در این دوره تنها 16 درصد رشد داشته است خانوارهای ثروتمند با رشد 40 درصدی درآمد خود طی این مدت مواجه شده‌اند. به این ترتیب شکاف طبقاتی در جامعه آمریکا بیش از پیش افزایش یافته و نسبت درآمد خانوارهای ثروتمند آمریکا به خانوارهای متوسط و پایین این کشور به 75 رسیده است. یعنی درآمد یک خانوار ثروتمند 75 برابر درآمد یک خانوار متوسط در این کشور شده است. در سال 2007 درآمد خانوارهای ثروتمند 40 برابر درآمد یک خانوار متوسط بود. در سال 1989 نیز درآمد خانوار ثروتمند آمریکا تنها 28 برابر درآمد یک خانوار متوسط بود.
درآمد سفیدهای آمریکا 10 برابر سیاهان
به همین ترتیب سهم ثروتمندان از ثروت آمریکا به رقم بی سابقه‌ای رسیده است. در سال 2016 یک درصد جمعیت آمریکا 38.6 درصد از کل ثروت ملی آمریکا را در اختیار داشته‌اند. این در حالی است که 90 درصد جمعیت این کشور تنها صاحب 22.8 درصد ثروت این کشور بوده‌اند.
از نظر قومیتی نیز بی عدالتی شدیدی در آمریکا مشاهده می‌شود. درآمد خانوارهای سفید پوست در آمریکا تقریبا ده برابر درآمد خانوارهای سیاهپوست و هشت برابر درآمد خانوارهای اسپانیولی در این کشور است.
به هرترتیب در نظام سرمایه‌داری سود حرف اول را می‌زند و در این نظام دست سرمایه دار برای فعالیت منفعت‌طلبانه باز است، حتی اگر در این بین مفاهیم انسانی مثل عدالت اجتماعی هم پایمال شود. بنابراین جای تعجب ندارد بزرگ‌ترین اقتصاد کاپیتالیستی جهان، در رده‌بندی جهانی عدالت اجتماعی رتبه‌ای بهتر از 108 به‌دست نمی‌آورد.
