حسن قاضی‌زاده وزیر بهداشت چند روز گذشته در مراسم جهانی روز ماما بر پرهیز از رویکردهای جنسیتی در حوزه مامایی تاکید کرد و گفته بود: در رشته اورولوژی، انتخاب دستیاران بر اساس جنسیت نیست و جنسیتی شدن ورود دستیاران به حوزه تخصص زنان، نه تنها تاکنون کمکی نکرده بلکه آسیبهایی نیز به همراه داشته است. امیدواریم که با کمک بزرگان و همکاران بتوانیم این مشکل را حل کنیم.
به گزارش فارس، هاشمی در ادامه این اظهار نظر گفته بود: چند سال پیش ماماهایی در کشور تربیت می‌شدند که حتی یک بار زایمان طبیعی را انجام نداده بودند اما در حال حاضر این فرصت برای دانشجویان فراهم شده است. یکی از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی اطراف تهران می‌گفت که در کنار ماماها، انترن‌ها در زایمان کمک می‌کنند و از هر ۱۰ نفر که زایمان برای آنها انجام شده بود، سوال شد که برای شما تفاوتی دارد که دانشجوی خانم یا آقا زایمان را انجام بدهند که آنها گفته بودند تفاوتی بین خانم یا آقا بودن دانشجویان برای زایمان وجود ندارد و مهم سالم بودن نوزاد است.
این اظهارات وزیر بهداشت با واکنش‌های مختلفی در جامعه پزشکی و البته فرهنگی کشور رو به رو شد.
جمعی از پزشکان و دانشجویان پزشکی آقا و خانم عمومی و متخصصین رشته های رادیولوژی، قلب، طب اورژانس، زنان، اطفال، پوست ، گوش و حلق و بینی، داخلی، جراحی انکولوژی، طب سنتی، پزشکی اجتماعی، طب فیزیکی به همراه ماماها و پرستاران مشغول به خدمت در سراسر کشور نیز در نامه به وزیر بهداشت ضمن انتقاد از اظهارات وی، نکاتی را متذکر شده‌اند.
متن این نامه به شرح زیر است:
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
آقای دکتر قاضی زاده هاشمی
باسلام
مستحضرید که یکی از دستاوردهای انقلاب پربرکت اسلامی که ما پزشکان نیز در کنار آحاد ملت بر آن می بالیم، تلاش برای تحقق اقامه ی دستورات و حدود الهی در جامعه در ابعاد مختلف (از جمله حوزه ی پزشکی) بوده است؛ خصوصاً آموزش پزشکان خانم در رشته های مختلف؛ و از حساس ترین آن ها: آموزش تخصصی پزشک و مامای زن در رشته ی زنان و زایمان (به برکت عزم و غیرت دینی ملت و حاکمیت، این اقدام بیش از ۳۰ سال است که در کشور اسلامی ما صورت میگیرد)
متاسفانه در یازدهم اردیبهشت ماه سال جاری در مراسم بزرگداشت روز جهانی مامایی، جنابعالی نسبت به جنسیتی شدن ورود دستیاران به حوزه ی تخصصی زنان موضع گیری داشته و عنوان کرده اید که نه تنها این رویکرد تاکنون کمکی نکرده، بلکه آسیب هایی نیز به همراه داشته است!
آقای وزیر! در شرایطی که بانوان پزشک متخصص زنان توانمند متعددی در کشور وجود داشته و سالانه نیز این رشته از میان پزشکان خانم با سطوح عالی علمی داوطلبان بسیاری دارد، چه لزومی است که بیت المال را صرف آموزش آقایان در این رشته کنیم؟
آقای وزیر! فرمایش کردید جنسیتی بودن رشته ی مامایی و زنان و زایمان آسیبهایی به دنبال داشته است. لطفاً شفاف و برای جامعه ی علمی پزشکی بفرمایید این چه آسیبهایی است که زنان خود قادر به رفع آن نیستند و صرف حضور مردان آن را برطرف میکند؟
آقای وزیر! برای ما سؤال پیش آمده که از نظر جنابعالی دقیقاً چه مشکلاتی در رشته ی تخصصی زنان هست که در سایر رشته های دو جنسیتی وجود ندارد؟ و ورود آقایان قرار است چه مشکلاتی را حل کند؟! اگر شما از خدمات نامناسب برخی متخصصین زن این رشته به بانوان ناراحت هستید، طبعاً باید موانع رشد و تربیت دستیاران این رشته را بهبود ببخشید و عزم و تدبیر خود را برای ورود افراد هرچه مستعدتر و توانمندتر به این رشته فراهم نموده و به جای تحت فشار قرار دادن دستیاران رشته ی زنان با کشیک های سنگین و کم بازده، کیفیت آموزش ها را در همه ی سطوح ارتقاء ببخشید.
از طرفی جای بسی تعجب است که جنابعالی در همایش روز ماما، به جای تمرکز ویژه بر روی این قشر و پرداختن به مسائل آنان و برنامه‌ریزی برای ارتقای عملکرد این کادر درمانی مهم برای ترویج زایمان فیزیولوژیک، تلویحاً بیان کنید که مشکل اینست که شما همه زن هستید و مردی در میانتان حضور ندارد!
آقای دکتر هاشمی اینگونه اظهارات، توهین مستقیم به استعداد و توانایی های زنان جامعه است. از دیدگاه امثال شما، زنان حتی قدرت رسیدگی و مدیریت مسائل پزشکی و زایمان خود را ندارند و برای هر اقدامی نیازمند حضور مستقیم مردان هستند.
حال آنکه به گواه سازمان بهداشت جهانی کاهش قابل توجه شاخص مرگ مادر طی ۳۰ سال گذشته، ارمغان عملکرد همین بانوان دلسوز ماما و متخصصین توانمند زنان و زایمان بوده است.
واضح است که اگر هدف ما ارتقای سطح سلامت زنان کشور باشد، قطعا حیطه های بسیار مهمتری برای اقدام و مداخله پیش روی ما خواهد بود. از جمله بیمه ی تمامی زنان باردار برای انواع آزمایش ها و سونوگرافی های لازم و غربالگری های اول و دوم با هزینه های هنگفت، فراهم آوری امکانات ترغیب کننده ی زایمان طبیعی در تمامی بیمارستان ها در تمام شهرهای کشور، تلاش جدی برای تغییر نگرش متخصصین زنان و ماماها و عموم زنان جامعه نسبت به عوارض سزارین و آگاه سازی در زمینه مزایای فیزیولوژیک بودن زایمان طبیعی، اختصاص مامای واحد به ازای هر زائو (در عمل و با تخصیص بودجه و نه در حد بخشنامه ی کاغذی)، اختصاص سبدهای تغذیه ای به زنان باردار مبتلا به سوءتغذیه (بدون توجه به سن!)، تحت پوشش بیمه قراردادن غربالگری سرطان های پستان و سرویکس و...
جناب آقای دکتر هاشمی تاکید جنابعالی بر پرهیز از رویکردهای جنسیتی در حوزه ی زنان، و اظهارات شما درباره ی مقایسه رشته ی اورولوژی با رشته ی زنان از این جهت که انتخاب دستیاران در رشته ارولوژی بر اساس جنسیت نیست، بسیار جای تعجب دارد! چرا که همه ما به خوبی می دانیم که اورولوژی رشته ای مربوط به سلامت دستگاه ادراری تناسلی و لذا مشترک بین زنان و مردان است و نیاز به تربیت هردو جنس پزشک وجود دارد؛ اما ژنیکولوژی صرفا رشته ای مربوط به دستگاه تناسلی و مشکلات زنان است و هیچ ارتباطی به مردان ندارد.
آقای دکتر هاشمی بر اساس قانون طرح انطباق که شما سال هاست موظف به اجرای آن هستید، لازم است شرایطی فراهم کنید که به بیماران، علاوه بر پزشک عمومی و متخصص هم جنس، پرستار، بهیار و خدمه ی هم جنس خدمات ارائه دهند. این قانون در حال حاضر در برخی کشورهای غربی غیرمسلمان نیز اجرا شده و حق حفظ حریم، جزء حقوق مسلم بیمار است!
اما هم چنان نه تنها به دلیل بی توجهی وزارت متبوع جنابعالی در اجرایی کردن این قانون در بیمارستانها و مراکز درمانی دولتی و خصوصی، مراجعان به این مراکز علاوه بر درد ونگرانی حاصل از بیماری (و هزینه های درمانی) باید اضطراب عدم رعایت حریم شخصی و شرعی خود را نیز متحمل شوند؛ بلکه جنابعالی با تدبیری جدید، قصد وارد کردن مردان در رشته ی تخصصی زنان و زایمان را نیز دارید!
جناب وزیر، اظهارات جنابعالی به عنوان وزیر بهداشت درمان و «آموزش پزشکی» در عالی ترین سطح تصمیم گیری نظام سلامت، طبعاً باید منطبق بر معتبرترین منابع علمی باشد. حال جای سؤال است که چطور جنابعالی براساس اظهارات سوگیرانه رئیس «یک» بیمارستان در حاشیه ی تهران، آن هم در مورد تعداد محدودی از بیماران، آن هم به صورت شفاهی و در شرایط خاص، به این جمع بندی رسیدید که اکثر زنان کشور در مراجعات به متخصص زنان و زایمان، هیچ فرقی بین پزشک زن یا مرد قائل نیستند!!
آقای وزیر ما پزشکان مشغول به تحصیل یا کار در سراسر کشور، در قاطبه ی موارد مراجعه کاملاً برعکس حالتی که شما اظهار کرده اید را دیده ایم و به ضرس قاطع و کاملاً عینی میگوییم که زنان باحیای ایرانی که حتی برای معاینه ی ژنیکولوژی توسط پزشک و مامای «زن» نیز در بسیاری از موارد معذب هستند و شرم دارند، هیچ تمایلی به معاینه و درمان توسط مردان ندارند! علاوه بر این حیای زنانه، ما شاهد برخوردها و ناراحتی شوهران بسیاری از زنان مراجعه کننده به درمانگاه ها و اتاق زایمان به علت حضور دانشجویان آقا بر بالین زنان آن ها بوده‌ایم! این حیاء و غیرت شاید در اندکی از افراد و مسئولین این جامعه کمرنگ شده باشد، اما هنوز در میان زنان و مردان ایرانی عمیقا وجود دارد، ارزشی که نه فقط ریشه در دین، بلکه ریشه در تمدنی چندهزارساله دارد.
جدای از این مسائل، حال در شرایطی که جامعه ی بزرگ بهداشت و درمان کشور با مشکلات عدیده ای در طرح تحول سلامت، بدهکاری و خالی شدن صندوقهای بیمه، نارضایتی گسترده ی پزشکان و کادر درمان از پرداخت ها و ... دست و پنجه نرم میکند، بهتر است وزارت بهداشت به جای پرداختن به موضوعاتی از این دست، زمان و انرژی خود را صرف حل مشکلات متعدد استخدام پرستاران و ماماها، توزیع عادلانه و علمی خدمات سلامت در کشور، مشکلات جدی معیشتی پرسنل بهداشت و درمان به خصوص در اثر طرح تحول سلامت و ... بنماید.
در نهایت تذکر مقام معظم رهبری حفظه الله در این خصوص را یادآور می‌شویم که در ۸ آذر سال ۱۳۷۲ در دیدار با ماماها فرمودند:
«ما به مردان میگوییم: شما با زایمان زنان چه کار دارید؟ این مربوط به شما نیست؛ مربوط به خودِ خانمهاست. شما در طول تاریخ نگاه کنید همه جای دنیا آیا هیچ وقت مامای مرد دیده شده است؟! ماماها، همیشه زن بودند؛ ماماهای تجربی قدیمی. این، یک کار زنانه است. کاری است که مربوط به زنان است و زنان باید آن را انجام بدهند. این یک امر طبیعی است. مردان در این خصوص برای چه وارد می‌شوند؟ بیایند چه کنند؟ بودنِ آنها چه لزومی دارد؟ حضور در میدانی است که کوچکترین نیازی به آنها نیست. به‌علاوه، ضررهایی هم دارد.»
والسلام علی من اتبع الهدی
