محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و مدیر کل سابق دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست در رابطه با افزایش فرسایش خاک در کشور اظهار کرد: براساس آخرین گزارش انجمن علوم خاک ایران و معاونت آب و خاک وزارت کشاورزی، سالانه ۲ میلیارد تن از خاک ایران فرسایش می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، وی در خصوص قاچاق خاک در کشور نیز افزود: هیچ مستندی در رابطه با قاچاق خاک از کشور ارائه نشده است و وزارت کشاورزی نیز این موضوع را تکذیب می‌کند، اما در سال‌های گذشته برای تامین گلخانه‌های کشور‌های عربی به صورت موردی، از ایران خاک صادر می‌کردند که از این کار جلوگیری شد و تاکنون دیگر گزارشی از قاچاق این سرمایه ملی به دست ما نرسیده است.
درویش درخصوص فرسایش خاک در جهان گفت: براساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ فرسایش خاک در جهان به ۲۴ میلیارد تن در سال افزایش یافته است و خاک حاصلخیز جهان با این روند در حال نابودی است. نکته نگران کننده این گزارش این است که یک دوازدهم از کل فرسایش خاک در جهان یعنی حدود ۲ میلیارد تن در کشور ما به تنهایی اتفاق می‌افتد؛ این در حالی که ایران تنها یک درصد از خشکی جهان را در اختیار دارد. یعنی به نسبت وسعت، میزان فرسایش خاک در ایران ۸ برابر متوسط جهانی است.
وی با اشاره به دو برابری زمان تشکیل خاک در کشور ما نسبت به متوسط جهانی تصریح کرد: در شرایط اقلیمی ایران برای تشکیل یک میلیمتر خاک حدود ۸۰۰ سال زمان نیاز است، در حالی که به طور متوسط ما ۴۰۰ سال زمان نیاز داریم تا در کره زمین خاک تشکیل شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور گفت: ایران برای خاک سازی دو برابر متوسط جهانی زمان نیاز دارد؛ یعنی توجه به حفظ خاک باید دو برابر متوسط جهانی باشد و در حالی است که میزان فرسایش نیز ۸ برابر متوسط جهانی است.
وی افزود: کشوری که خاک خود را از دست می‌دهد، ریشه گاه و امنیت غذای خود را نیز به مخاطره می‌اندازد.
درویش در ادامه بیان کرد: ممکن است برخی ازکشور‌ها در جهان آب صادر کنند و یا کشور ما با روش‌هایی مانند شیرین کردن آب و نمک زدایی، آب لازم برای شرب را تامین کند؛ اما هیچ کشوری خاک خود را صادر نمی‌کند، چرا خاک یک ماده غذایی ارزشمند است و هر تن خاک را به دلیل دارا بودن کانی‌های فلزی تا ۲۸ دلار قیمت گذاری کرده اند.
وی با بیان اینکه قیمت خاک چند برابر قیمت‌های نفت و محصولات کشاورزی است، افزود: ۲ میلیارد تن خاکی که سالانه از دست می‌دهیم تنها از نظر کانی خاک ۵۶ میلیارد دلار ارزش دارد. در صورتی کل ارزش صادرات نفت کشور ما ۴۹ میلیارد دلار است و محصولات کشاورزی به ۴۶ میلیارد دلار نیز نمی‌رسد. پس این رقم بزرگی است که ما سالانه آن را از دست می‌دهیم.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و مدیر کل سابق دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست با تاکید بر اینکه خاک غیر قابل برگشت است، گفت: اگر به سرعت برای کاهش فرسایش که بخشی از این فرسایش آب و بخش دیگری از آن بادی است اقدام نکنیم، به نقطه غیرقابل برگشت می‌رسیم و این نقطه هزینه‌های هنگفتی برای کشور مانند مهاجرت‌های محیط زیستی و به خطر افتادن امنیت اجتماعی را فراهم کند.
وی با اشاره به مهمترین عامل فرسایش خاک در کشور ادامه داد: مهمترین عامل فرسایش خاک در کشور ما تغییر کاربری اراضی است، چرا که ما به بهانه توسعه کشاورزی جنگل‌ها را نابود کردیم و با هر هکتار از نابودی جنگل ها، فرسایش خاک را ده‌ها برابر افزایش داده ایم.
درویش با تاکید بر عوامل فرسایش خاک در کشور خاطر نشان کرد: فرسایش خاک در کشور ما به دلیل زیباسازی و استقرار سایت‌های صنعتی انجام می‌شود و با این کار اراضی کشاورزی را نابود کردیم. در واقع بدون توجه به ملاحظات زیست محیطی خطوط آب، برق و نفت را از دل جنگل‌های زاگرس عبور دادیم. با احداث جاده‌های غیر اصولی از دل جنگل‌ها و همچنین به بهانه تولید گوشت قرمز فشار دام را در مراتع افزایش دادیم و با این کار پوشش‌های طبیعی کوهستان‌ها را نابود کردیم. همه این عوامل دست به دست هم داد تا با افزایش برهنگی زمین، فرسایش خاک نیز افزایش یابد.
وی تصریح کرد: در پایین دست حوضه‌های آبخیز با طرح‌های سد سازی، تالاب‌ها را خشک کردیم و با ایجاد طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای بر وسعت چشمه‌های تولید گرد وخاک افزودیم. خشکی چشمه‌های آب، یعنی افزایش فرسایش خاک که به نابودی خاک سرزمین ما منجر خواهد شد.
