کالای ایرانی به‌واسطه حرکت به سمت دانش‌محوری، خلاقیت و خوش‌سلیقه بودن ایرانیان و تلاش در راستای تأمین سلیقه‌های بازار، در برخی کشورهای همسایه جای خود را باز کرده است.
به گزارش مهر، صادرات برخی محصولات در طول سال‌های متمادی و تلاش در راستای جلب اعتماد بازارهای خارجی، برخی کالاهای ایرانی را به یک برند بین‌المللی تبدیل کرده به‌نحوی‌که امروزه در عراق، کاشی و سرامیک را با برندهای یزد می‌شناسند.
در فهرست کالاهای صادراتی نیز کاشی و سرامیک همواره در صدر بوده و پس‌ازآن، پسته و برخی دیگر از محصولات صنعتی، کشاورزی و حتی صنایع‌دستی قرار گرفته است.
برندسازی حاصل تلاش چند دهه‌ای واحدهای تولیدی
به‌طورقطع این برندسازی که حاصل تلاش چند دهه‌ای برخی واحدهای تولیدی است، باید با تلاش روزافزون صیانت شود و هر روز گامی جدید در مسیر اعتمادسازی، افزایش کیفیت و متعادل‌سازی قیمت برداشته شود.
در حالی که کالای ایرانی می‌رود تا در بازارهای منطقه جایگاه خوبی پیدا کند و برخی صنایع که دستخوش اشباع بازار داخلی شده‌اند را نجات دهد، سفارش بعضی از تجار خارجی، تیشه‌ای بر ریشه این محصولات شده و تأسف‌بار تر اینکه تولیدکننده، آگاه یا ناآگاه از نتایج اقدامی که انجام می‌دهد، خود این تیشه را به دست گرفته است.در حالی که کالای ایرانی می‌رود تا در بازارهای منطقه جایگاه خوبی پیدا کند و برخی صنایع که دستخوش اشباع بازار داخلی شده‌اند را نجات دهد، سفارش بعضی از تجار خارجی، تیشه‌ای بر ریشه این محصولات زده است
حکایتی که متأسفانه عده‌ای از تجار ایرانی در رابطه با سفارش کالاهای چینی برای ایرانی‌ها داشتند و به بهای سود بیشتر برای خود، کالای ارزان‌قیمت بی‌کیفیت را وارد کردند تا به خیال خود، مردم کم‌درآمد بتوانند سبد کالایی رنگین‌تری داشته باشند، این روزها برای کالای ایرانی در کشورهای همسایه در حال وقوع است غافل از اینکه چین این قدرت را داشت تا تولیدات مرغوب خود را نیز به کشورهای اروپایی صادر کند و بازار آن‌ها را نیز به دست بگیرد.
برخی تجار خارجی برای اینکه به سود بیشتری برسند، با برخی تولیدکنندگان ایرانی به این توافق رسیده‌اند که کالای درجه ۳ آن‌ها را در بسته‌بندی‌های استاندارد و درجه‌یک خریداری و به بازار خود عرضه کنند.
بعضی تولیدکنندگان مقهور این پیشنهاد خانمان‌برانداز شده‌اند و با صدور محصول دارای کیفیت درجه ۳ به‌عنوان محصول درجه‌یک و استاندارد، برای کسب یک سود مقطعی و گذرا، اعتبار را خود را وسط گذاشته‌اند.
این روال جایگاه کالای ایرانی را در سایر کشورها همانند جایگاه کالای نامرغوب چینی در کشور ما، تنزل می‌دهد و این دقیقاً همان تیشه‌ای است که صنعتگر و تولیدکننده، خود به دست گرفته‌اند.
در استان یزد نیز متأسفانه این اتفاق در صنعت کاشی و سرامیک در حال وقوع است و برخی شرکت‌های تولیدکننده که با تلاش بسیار و تولید محصول مرغوب، موفق به دریافت نشان استاندارد و دیگر شاخص‌های کیفی محصول خود شده‌اند، این اعتبار را به تاراج گذاشته‌اند و سفارش‌هایی را می‌پذیرند که به‌طورقطع، سود آن مقطعی است و نتیجه‌ای جز خدشه‌دار کردن برند آن‌ها نخواهد داشت.
خوشنامی کاشی و سرامیک یزد در معرض خطر
یزد بزرگترین تولیدکننده کاشی و سرامیک کشور است و در حال حاضر ۴۵ درصد کاشی و سرامیک کشور در استان یزد تولید می‌شود و ازآنجاکه بازار داخلی تقریباً اشباع‌شده است، تولیدکنندگان در تلاش برای فروش محصولات خود در سایر کشورها هستند.
عراق، پاکستان، افغانستان و برخی دیگر از کشورهای همسایه، بزرگترین خریداران کاشی و سرامیک استان یزد هستند اما در حال حاضر بازار افغانستان و پاکستان به دلیل جنگ داخلی دستخوش کسادی شده و اغلب تولیدکنندگان، محصولات خود را به کشور عراق صادر می‌کنند.عراقی‌ها از کاشی و سرامیک استان یزد به دلیل مرغوبیت در کیفیت و تنوع در طرح استقبال خوبی کرده‌اند و می‌توان گفت که واردات کاشی و سرامیک عراق تنها از طریق کشور ایران و به طور مشخص از استان یزد انجام می‌شود
عراقی‌ها نیز از کاشی و سرامیک استان یزد به دلیل مرغوبیت در کیفیت و تنوع در طرح استقبال خوبی کرده‌اند و می‌توان گفت که واردات کاشی و سرامیک عراق تنها از طریق کشور ایران و به‌طور مشخص از استان یزد انجام می‌شود.
اما مدتی است که اعتبار و مرغوبیت این محصول زیر سؤال رفته و برخی نارضایتی‌ها از سوی مصرف‌کنندگان عراقی به بازاریابان فروش این محصول اعلام می‌شود.
بررسی این موضوع در سالی که به نام سال «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری شده، در دستور کار خبرگزاری مهر استان یزد قرار گرفت و نتایج بررسی‌های میدانی به اینجا ختم شد که متأسفانه برخی تجار خارجی برای سودجویی بیشتر به سراغ واحدهای خوش‌نام و دارای نشان استاندارد رفته‌اند و با آن‌ها وارد معامله‌ای دو سر سوخت شده‌اند.
در این معامله از تولیدکننده خوش‌نام یزدی خواسته می‌شود که کالای درجه ۳ خود را در بسته‌بندی درجه‌یک و استاندارد برای آن‌ها ارسال کنند تا به خیال خود بتوانند محصول به‌ظاهر درجه‌یک را قیمت ارزان‌تر به مشتریان عرضه کنند.
خودزنی صنعتی در حال وقوع است
تولیدکنندگان هم که با اشباع بازار داخلی و جنگ داخلی در برخی کشورهای هدف صادراتی آن‌ها، در فروش بسیار دچار مشکل شده‌اند، این پیشنهاد را می‌پذیرند و درواقع وارد یک خودزنی صنعتی می‌شوند.
این اتفاق در برخی محصولات دیگر ازجمله پسته نیز مشاهده‌شده که باید هرچه سریع‌تر ضمن آگاه کردن تولیدکننده از عواقب کار، دستگاه‌های نظارتی را به میدان آورد تا از این اقدام کشنده اقتصادی جلوگیری کنند.
اداره استاندارد استان یزد بر این موضوع وقوف یافته و اقداماتی را آغاز کرده است اما به‌طورقطع، به‌تنهایی در این مسیر کارآمد نخواهد بود.
مشکل اصلی، معافیت کالای استاندارد از تشریفات گمرکی است
مدیرکل استاندارد استان یزد در این مورد به خبرنگار مهر گفت: برای جلوگیری از این اقدام، در کارگروه استانداردسازی و ارتقای کیفیت کالا و خدمات، مصوبه‌ای داشته‌ایم که در آن بنا به درخواست اتاق بازرگانی ایران، از بسته‌های صادراتی، نمونه‌برداری و آزمون صورت گیرد.
محمدحسین ماجدی اردکانی عنوان کرد: دستورالعملی نیز در این زمینه به گمرک داده‌شده که البته هنوز به تصویب گمرک نرسیده است.
وی افزود: مشکل اینجاست که کالاهای واحدهای دارای پروانه استاندارد، معاف از تشریفات گمرکی هستند درحالی‌که ممکن است در بسته آن‌ها، کالای استاندارد واقعی نباشد.
ماجدی اردکانی تصریح کرد: برای نظارت کافی در این امر از گمرک استان یزد درخواست کرده‌ایم تا محموله‌های صادراتی را به اداره استاندارد معرفی کنند تا کارشناس برای نمونه‌برداری از آن‌ها وارد عمل شود.
وی بیان کرد: باید بعد از مشخص شدن نتیجه آزمون نیز ضمن برخورد با واحدهای متخلف، با همکاری گمرک، روند صادرات آن‌ها تصحیح شود.
مدیرکل استاندارد استان یزد خاطرنشان کرد: متأسفانه موضوع صادرات کالای درجه ۳ در بسته‌بندی درجه‌یک و استاندارد در برخی واحدهای تولید کاشی و سرامیک دیده‌شده که باید از آن جلوگیری شود در غیر این صورت برند کاشی و سرامیک یزد دچار خدشه خواهد شد.
البته روند صادرات کالاها می‌تواند در صادرات محصول با درجه کیفیت غیرواقعی اثرگذار باشد زیرا کالاها بر اساس نوع، جنس، فسادپذیری یا ریسک‌پذیری و ... در گمرکات در مسیرهای زرد، سبز و قرمز قرار می‌گیرند به‌این‌ترتیب که برخی کالاها نظیر کاشی و سرامیک به دلیل اینکه در تولید و پس از تولید، فسادپذیری و ریسک ندارند، برای صادرات نیازی به ارسال محموله به گمرک نیست و تنها با اعلام به گمرک و دریافت مجوزهای گمرکی، از محل کارخانه صادر می‌شود و به‌اصطلاح گمرکی‌ها، در مسیر سبز و زرد قرار دارند و تنها کالاهای دارای شرایط خاص در مسیر قرمز قرار می‌گیرند یعنی باید برای صادرات حتماً محموله به گمرک ارسال شود.
ناظران استاندارد به مسیرهای سبز و زرد ورود کنند
اما مدیرکل گمرکات استان یزد نیز در این زمینه اعلام آمادگی کرده و به نظر می‌رسد همه دستگاه‌ها برای صیانت از اعتبار کالای ایرانی آماده‌به‌کار هستند.
مدیرکل گمرکات استان یزد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بیشتر کاشی‌هایی که صادر می‌شوند، در مسیر سبز و زرد قرار دارند و نه‌تنها نیازی به ارزیابی گمرک ندارند بلکه برای صادرات نیز به گمرک مراجعه نمی‌کنند.
محمدحسین سلمانی بیان کرد: با توجه به صدور پروانه استاندارد برای واحدهای تولیدی از سوی اداره کل استاندارد استان یزد، نظارت بر رعایت شاخص‌های استاندارد بر عهده این اداره کل است.
وی بیان کرد: ضمن اینکه با توجه به یکسان بودن ارزش صادراتی کاشی و سرامیک در درجه‌های مختلف، نیاز به ارسال موردی یا نمونه‌برداری از نظر گمرک وجود ندارد اما اداره کل استاندارد می‌تواند رأساً با اعزام نماینده در مسیرهای سبز و زرد در شرکت‌های تولیدی یا مسیر قرمز در گمرک، نسبت به نمونه‌برداری و آزمون اقدام کند.
سلمانی ادامه داد: در حال حاضر نیز نماینده استاندارد در گمرک مستقر است و می‌تواند هرلحظه نسبت به نمونه‌برداری اقدام نماید و گمرک در این زمینه منعی ندارد.
به نظر می‌رسد حتی اگر فرض کنیم که دستگاه‌های ناظر به وظایف خود به‌درستی عمل نمی‌کنند، ازآنجاکه سود و زیان صادرات استاندارد و غیراستاندارد در درجه اول به تولیدکننده بازمی‌گردد، تولیدکنندگان باید خود به‌عنوان اصلی‌ترین ناظر، نگران روند معرفی محصول خود در بازارهای جهانی و داخلی باشند.
به‌طورقطع حمایت از کالای ایرانی با حرکت تولیدکنندگان در مسیر بهبود کیفیت، حمایتی پایدار و مستمر از سوی مصرف‌کنندگان خواهد بود.
