صراط: روی نیمکت پارک نشسته بودم و به اطراف نگاه می‌کردم، روبروی من دخترک لاغر اندام نوجوانی کنار پسر جوانی نشسته بود، معصومیت و سادگی دخترک در صورتش هویدا بود، اما پشت لبخندهایش حسرت و درد عمیقی را حس کردم. رفتارهای دخترک و پسر را بدون اینکه متوجه شوند زیرنظر گرفتم. بعد از حدود نیم ساعت دختر قصد رفتن کرد و من غیرارادی به دنبال او حرکت کردم.
به او سلام کردم، دخترک سلامی داد و با نگاهی متعجب به من خیره شد. از دخترک درخواست کردم بنشیند تا مدتی با او همکلام شوم. خیلی دوستانه شروع به حرف زدن کردم و پس از مدتی قفل زبان دختر باز شد. او گفت که از یک خانواده فقیر است و 5 برادر و 3 خواهر هستند که در یک اتاق 20 متری زندگی می‌کنند. پدر و برادرانش درگیر اعتیاد بودند و مادرش هم به شدت بیمار بود.
او می‌گفت که برادرانش وقتی در خماری به سر می بردند، او را به باد کتک می‌گرفتند و حتی خرج تحصیل دخترک را برای او زیاد می‌دانستند و به همین دلیل دخترک پنهانی درس می خواند.
به علت بیماری مادر تمام کارهای خانه را انجام می‌داد. وقتی از او پرسیدم این پسرک که بود؟ گفت که به تازگی با او دوست شده است و وقتی تنش‌های خانه به شدت او را اذیت می‌کند، این پسرک مرهم درد او می‌شود.
کنارش بودم اما انگار باقی حرف‌هایش را نمی‌شنیدم؛ او را به خانه‌اش رساندم. در مسیر بازگشت مدام به این فکر بودم که هزارن خطر این دخترک را تهدید می‌کند و اگر این دختر به راه کج کشیده شود، چه کسی پاسخگو است؟!
خانواده، معلم، مدرسه، دولت و غیره؟! چه کسی به داد این کودکان می‌رسد؟ وقتی خانواده از تربیت فرزندان خود عاجز است چه کسی متولی این امر می‌شود.
دولت قوانینی را برای این کودکان در سال 1392 مصوب کرده است و بر اساس این قوانین اگر هر گونه آزار و اذیتی به کودکان زیر 18 سال برسد حتی اگر متهم والدین کودک باشند، مجازات خواهند شد.
بر اساس ماده 1173 قانون، مراقبت نکردن یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت آن‌هاست به نحوی که صحت جسمی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه می‌تواند با تقاضای بستگان، قیم یا مقام قضائی ترتیب مقتضی دیگری را برای حضانت کودک اتخاذ کند.
اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر، قمار، فساد اخلاقی و فحشا، ابتلا به بیماری روانی، شکنجه جسمی و روحی کودکان، نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی کودکان، ممانعت از تحصیل کودکان از مصادیق سلب حضانت فرزندان است و به تشخیص پزشکی قانونی مواردی از جمله سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق و تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف سبب سلب حضانت کودک می شود.
مرجان کیامهر وکیل پایه یک دادگستری در خصوص خلاهای قانونی در این زمینه گفت: قانونی که در حمایت از این کودکان بد سرپرست تصویب شده است، اولویت را جهت نگهداری از این کودکان به خانواده و اقوام و اقربای آنان داده است.
وی در خصوص روند اثبات عدم صلاحیت والدین گفت: با توجه به ماده 1175 قانون مدنی طفل را نمی‌توان از پدر یا از مادری که حضانت با اوست گرفت، مگر در صورت وجود علت قانونی. از سوی دیگر به موجب ماده 1173 همان قانون، هرگاه در اثر مراقبت نکردن یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا قیم او و یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی تصمیم مناسب را برای حضانت طفل، اتخاذ کند.
وی ادامه داد: بنابراین همانطور که عنوان شد، جهت سلب حضانت والدین یا بازپس‌گیری حضانت از والدین، اشخاص مذکور می‌توانند با ارائه دادخواست به مراجع حقوقی و البته با وجود علت قانونی نسبت به فقدان صلاحیت والدین برای نگهداری از فرزند، اقدام کنند.
کیامهر افزود: پس از ارائه دادخواست توسط این افراد، دادگاه صالح موضوع را رسیدگی می‌کند و با در نظر گرفتن شرایط والدین و مصلحت طفل حکم به سلب حضانت یا عدم آن صادر خواهد کرد. همچنین این افراد و حتی افراد مطلع می‌توانند این موضوعات را به دفتر سرپرستی دادگستری‌ها نیز اطلاع دهند.
حال این سوال مطرح می‌شود که چرا سازمان‌های مربوطه اقدام به شناسایی این کودکان نمی‌کنند؟،چراکه بسیاری از این کودکان در مکان‌های مختلف تحت سرپرستی افرادی نالایق زندگی می‌کنند و تمام آینده آن‌ها نابود می شود.
کودکان امروزی جوانان فردای مملکت هستند که سرمایه‌های اصلی یک کشور محسوب می‌شوند، چرا باید از کنار این کودکان به راحتی گذشت؟
در موارد دیگر شاهد جمعیتی از والدین هستیم که به علت مشکلات مالی و نداشتن آگاهی و سواد لازم برای تربیت کودکان به مشکل بر می‌خورند. این قبیل افراد والدین دلسوز و مهربانی هستند که تنها مشکل آن‌ها نداشتن آگاهی است. فرزندانی دارند که به علت سرشکستگی‌های مالی به کارهای نابهنجار جامعه گرایش پیدا می‌کنند و والدین عاجز از تعلیم و تربیت صحیح این افراد می شوند.
کمیته امداد امام خمینی (ره) درباره این موضوع تمهیداتی از جمله برگزاری کلاس‌های آموزشی برای والدین و نوجوانان که در معرض خطر هستند را انجام داده است.
محمد شکرایی مدیر اطلاعات و پژوهش کمیته امداد در گفتگویی خبرداد: کلاس‌هایی جهت آموزش خانواده با توجه به نیازسنجی های فرهنگی لحاظ شده است، به عنوان مثال برای افراد نوجوان، کودکان و افراد دم بخت و همچنین والدین به صورت جداگانه این کلاس ها دایر می شود.
وی با تأکید بر بحث سواد آموزی افزود: جهت پیشگیری از اعتیاد کلاس های آموزشی لازم برگزار می شود و همچنین تمامی خدمات کمیته امداد به صورت رایگان است.
مدیر اطلاعات و پژوهش کمیته امداد خاطر نشان کرد: برای جلوگیری از انحرافات غیر اخلاقی نوجوانان، کلاس هایی در غالب برگزاری اردوهای فرهنگی، زیارتی برای تقویت بنیه مذهبی و معنوی افراد برگزار می شود. همچنین آموزش های غیرحضوری هم برای افراد داوطلب لحاظ شده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، شکرایی تصریح کرد: 400 مشاور در مناطق محروم افراد را مشاوره می دهند؛ علاوه بر آن با توجه به نیازسنجی های صورت گرفته در مناطقی که نیاز بیشتری دارند با کلینیک‌های مشاوره قراردادهایی انعقاد شده است. همچنین بالغ بر یک میلیون و 800 هزار نفر مددجو در سراسر ایران در خدمت رسانی به نیازمندان آماده هستند.
به امید روزی که تمام کودکان در رفاه کامل باشند و از نعمت های دنیا به یک اندازه بهره ببرند.
