صراط: در این نوشتار قصد داریم به متمایزترین خواص سینهای سفره هفت سین اشاره کنیم و با آگاهی یافتن از ارزش‌شان در طول سال نیز آنها را استفاده کنیم.
خواص سیر کوهی بیشتر است
سیر، نماد تندرستی و میکروب‌زدایی و از آن به عنوان یکی از محافظان سلامت یاد می‌شود. با این که سیر خاصیت زیادی دارد، اما اثرات سیر کوهی یا همان موسیر در مقایسه با سیر تازه (پلویی یا باغی) قوی‌تر بوده و بوی کمتری دارد. سیر همدان و تهران بوی بیشتر و تندتر ولی سیر شمال بو و تندی کمتری دارد. هر چه سیر بودارتر باشد، پرخاصیت‌تر است.
سیر به دلیل داشتن ترکیبات گوگردی، ضدعفونی‌کننده و پتاسیم آن تنظیم کننده فشار خون است. البته سیر تند به دلیل ازدیاد ضربان قلب و ایجاد حرارت در بدن می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. با توجه به این که سیر تا حدودی خنثی‌کننده نیترات است در صورت استفاده از فرآورده‌های گوشتی نظیر سوسیس و کالباس، انواع سیردار آن را انتخاب کنید.
خواص سمنو از برنج و حبوبات بیشتر است
سمنو در سفره هفت‌سین تاکید بر مصرف غذاهای گیاهی با هضم راحت است. مزاج سمنو همچون گندم و جوانه آن گرم و تر و به سمت اعتدال نزدیک است و در طب سنتی مصرف متعادل آن برای همه مزاج‌ها بخصوص خشک مزاجان توصیه شده، البته افراد با مزاج گرم و تر نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند. سمنو به دلیل این که از شیره جوانه گندم و آرد تهیه می‌شود برای افرادی که هضم ضعیف دارند، خوب و یک وعده غذایی کامل است.
ارزش تغذیه‌ای سمنو نسبت به برنج و حبوبات بیشتر و برای افراد در سنین رشد و بیماران در دوران نقاهت بهترین غذا به شمار می‌آید. استفاده از بادام شیرین در سمنو باعث مقوی‌تر شدن آن می‌شود. دیابتی‌ها و افراد دچار اضافه وزن باید قند سمنو را مد نظر قرار دهند.
نکته قابل توجه این که از خرید سمنوهایی که شب عید به صورت روباز کنار خیابان‌های آلوده و پرتردد عرضه می‌شود، اجتناب کنید. سمنویی که به صورت فله‌ای تهیه شده می‌تواند حاوی مقادیر زیاد شکر باشد. ضمن این که سمنو به دلیل بافت چسبناک مستعد پذیرش انواع آلودگی‌ها بوده و طعم ترشیدگی و مزه کپک، نشان دهنده فاسد بودن آن است.
چه کسانی سماق بخورند؟
سماق، نماد صبر و تحمل است. این گیاه رنگ‌های مختلف دارد و انواع سبز و زرد آن نارس، ترش‌مزه و تا حدودی سمی است. بهترین نوع سماق به رنگ قرمز و بنفش روشن است که ترشی مطلوب و خواص و مرغوبیت زیاد دارد. البته باید توجه داشت احتمال تقلبی و رنگی بودن سماق‌های قرمز بیش از سایر سماق‌هاست و باید به این موضوع توجه داشت مکیدن پودر یا دانه‌های سماق به دلیل طبع سردی که دارد برای تسکین گرمی مزاج بسیار مفید است و بخصوص در فصل بهار می‌تواند خنثی کننده حرارت و التهاب افراد عصبی مزاج یا مبتلا به گرمی باشد.
خوردن سماق به بیماران دیابتی و مبتلایان به اوره، اسید اوریک و فشار خون بالا توصیه می‌شود. این گیاه با دفع مواد زائد بدن خون را تصفیه می‌کند و بهبود دهنده علائم نقرس و رماتیسم است. چون سماق خاصیت ضدمیکروبی دارد از اسهال‌های باکتریایی و خونی جلوگیری می‌کند و مصرف آن همراه با غذاهای گوشتی همچون انواع کباب‌ها در رستوران‌های بین راهی بخصوص در سفرهای نوروزی به دلیل جلوگیری از مسمومیت غذایی و هضم راحت‌تر چربی‌ها توصیه می‌شود.
سنجد؛ طبیب خانگی
سنجد، نماد سلامت است و اگر با پوست خورده شود بر منافع درمانی اش افزوده می‌شود. بهترین سنجد انواع بزرگ و شیرین با پوست نازک است. از دیدگاه طب سنتی هر چه سنجد سبزتر و کال‌تر باشد خاصیت سردی و قابض بودن آن بیشتر و برای درمان برخی از انواع اسهال، خونریزی‌های گوارشی نظیر کولیت اولسروز و بیماری‌های التهابی روده و کاهش خونریزی ماهانه مناسب است. با توجه به این که در ایام نوروز اغلب افراد بر اثر خوردن مغزهای آجیلی و شیرینی‌ها دچار حرارت و گرمی بدن می‌شوند می‌توانند با خوردن سنجد که طبع سردی دارد، مزاج شان را متعادل کنند. در ضمن سنجد با دفع صفرا از عصبانیت و استرس فرد می‌کاهد و مانع بروز تهوع و استفراغ می‌شود.
سیب قرمز را بیشتر بخورید
سیب، نماد تندرستی و باروری است. سیب‌ها از نظر ارزش تغذیه‌ای تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما از نظر ویژگی‌های درمانی تمایزاتی دارند. سیب سبز یا فرانسوی طعم ترشی دارد و مصرف آن برای رفع گرمی و حرارت بدن و التیام التهاب کبد، تهوع و دل به‌هم خوردگی ناشی از گرمی مزاج بسیار مفید است. این سیب به دلیل طبع سرد و خشکی که دارد برای سردمزاجان و کسانی که معده قوی ندارند و مبتلایان به ام اس، افسردگی و کسانی که دچار خشکی و ضعف عمومی بدن هستند مناسب نیست.
سیب قرمز در مقایسه با انواع زرد آن حاوی بیشترین میزان رنگدانه‌های آنتی‌اکسیدانی بوده و خاصیت ضدسرطانی بالایی دارد. مصرف رنده شده آن بخصوص پس از خوردن تنقلات در ایام نوروز همراه با عرق بیدمشک، گلاب یا بادرنجبویه و کمی زعفران به پاکسازی بدن از مواد زائد و به رفع بی‌خوابی کمک می‌کند و تقویت‌کننده کبد و مانع تشکیل اسید اوریک در بدن است و مصرف آن برای مبتلایان به درد مفاصل و نقرس توصیه شده است. افراد دیابتی باید میزان قند سیب‌های شیرین را مدنظر قرار دهند.
اصلاح باورهای اشتباه درباره سرکه
سرکه نماد پاکی و رفع عفونت‌هاست. سرکه‌های خانگی نسبت به سرکه‌های صنعتی درصد اسید پایین تر و خواص تغذیه‌ای بیشتری دارند. سرکه به رنگ سفید است و انواع رنگی آن به واسطه افزودن کارامل (شکر سوخته) قرمز می‌شود. سرکه به هضم غذاهای چرب کمک می‌کند، اما خنثی‌کننده چربی نیست و از میزان کالری آن نمی‌کاهد. مصرف سرکه بدون داشتن رژیم غذایی موجب لاغر شدن و کاهش وزن نمی‌شود.
سپند (اسفند) خواص درمانی دارد یا نه؟
در طب سنتی عقیده بر این است دود اسفند ضدعفونی کننده هوای تنفسی و دور کننده حشرات موذی است، اما در طب نوین دود دادن هر نوع گیاهی را برای ریه‌ها مضر دانسته‌اند. در کتب طب ایرانی مزاج اسفند گرم و خشک و مصارف خوراکی و فواید بسیاری را به آن نسبت داده‌اند. اما چون دانه‌های اسفند بسیار سمی و مسمومیت زا گزارش شده، توصیه می‌شود هرگز بدون تجویز متخصص مربوط آن را نخورید.
منبع: جام جم
