صراط: یک سال از مدیریت فعالیت‌های شهری در پایتخت گذشت. شهر تهران به عنوان الگوی سایر شهرها‌ی کشور در یک سال گذشته آزمون‌های موفق و غیرموفق بسیاری را پشت سر گذاشت، نیمی از سال را محمدباقر قالیباف بر شهر مدیریت داشت و نیم دیگر آن را محمدعلی نجفی. در این مدت می‌توان با نگاهی به شهر و فعالیت‌های آن میزان رسیدگی و ارتقای زندگی شهری را به خوبی مشاهده و لمس کرد. مدیریت گذشته ادامه برنامه‌های خود را در شهر پیاده کرد تا کارها را به سرانجام برساند و مدیریت جدید هم با روش خود در این مدت بیشتر فعالیت‌های عمرانی شهری را متوقف کرد تا به گفته خود ایرادهای مدیریت قبلی را اصلاح کند.
اما در روزهای پایانی سال خبر استعفای شهردار تهران تمام برنامه‌های مدیریت شهری را دچار شوک کرد تا در صورت پذیرفتن استعفای کلید‌دار شهر، شهردار جدید و مدیران جدید برنامه‌ریزی‌های جدیدی را آغاز کنند.
نبود برنامه جامع شهری آفت پایتخت
به هر حال شهر تهران با جمعیت 10 تا 15 میلیونی نیازمند یک برنامه جامع عملیاتی است تا در افق و چشم‌انداز آن شهر یک به یک پله‌های ارتقا و ترقی را طی کند. نبود این برنامه به‌رغم وجود برنامه جامع و تفصیلی سبب شده تا شهر تهران همواره در دوره‌های مختلف به رغم پیشرفت‌های صورت گرفته مورد انتقاد صاحب‌نظران حوزه شهری قرار گیرد.
در دوره مدیریت دکتر قالیباف و تیم اجرایی او، شهر از نظر زیرساختها در بسیاری از موارد پیشرفت‌های بسیار چشمگیری را به دنبال داشت. توسعه بزرگراه‌ها و معابر شهری در کنار احداث تونل و افزایش فضای سبز، ساخت مراکز اجتماعی، فرهنگی و خدماتی و ورزشی سبب شده تا سرانه‌های شهری افزایش یابد. در حوزه آمد و شد شهری توسعه خطوط مترو و افزایش رام‌های مترو جانی دوباره به حمل و نقل ریلی درون‌شهری بخشید. هر چند به دلیل افزایش جمعیت هیچ‌گاه شبکه‌های حمل و نقل عمومی تکمیل نشد و همچنان مسافران چشم‌انتظار اتوبوس، تاکسی و مترو هستند ولی زیرساختها تا حدود زیادی آماده شد.
از نقاط مثبت مدیریت قبلی می‌توان به افزایش ساخت‌وساز و فروش تراکم و افزایش ساخت برج و ساختمان‌های بلندمرتبه اشاره کرد. نبود منابع درآمد پایدار، مدیریت شهری قبلی را به اجبار به سمت رونق ساخت و ساز هدایت کرد که در این میان افزایش ساخت و ساز بخصوص در برخی مناطق همچون منطقه 22 صدای مخالفان مدیریت را به همراه داشت. در این میان تبدیل و تغییر کاربری باغ‌های داخل شهر با مصوبه برج‌باغ شورای شهر، سبب شد به بهانه حفظ باغات شهری بسیاری از باغات که میراث سبز پایتخت به شمار می‌روند در زیر غول آهن و سیمان و سنگ نابود شوند.
کلاف درهم تنیده پایتخت
متأسفانه شهر تهران با وسعت حدود 650 هزار کیلومتر مربع و دارا بودن 22 منطقه شهری مشکلات بسیاری را از مدیریت‌های شهری در دهه‌های گذشته به ارث برده است. با نگاه دقیق‌تر به شهر می‌توان بسیاری از مشکلات ریشه‌ای پایتخت را برشمرد.
نبود طراحی شهری سبب شده شهر تهران رشد ناهمگون داشته باشد و هر دوره مدیریت فقط به درمان زخم‌های کهنه آن اقدام کند و فرصت لازم برای رشد و پیشرفت شهری نداشته باشد. کلاف درهم تنیده شهری سبب شده تا اگر مشکلات یک بخش حل شود بر دامنه سایر مسائل شهری افزوده شود به عنوان مثال وقتی قرار است شهر از نظر شبکه‌های عبوری و توسعه حمل و نقل شهری توسعه یابد بافت متراکم شهری این اجازه را ندهد و همچون سد در برابر تغییرات و تحولات جدید مقاومت کند.
هزینه کردن برای خرید و تملک املاک برای توسعه معابر شهری، تمام هزینه‌های جاری شهری را یکجا بلعیده و پولی برای توسعه دیگر بخش‌ها باقی نماند.
این مشکل با توجه به نبود منابع درآمد پایدار و نبود زیرساخت‌های اصلی، شهر را به بیماری تبدیل کرده است که پزشکان اگر بیماری اصلی آن را درمان کنند سایر بیماری‌ها عود می‌کند.
درجا زدن مدیریت شهری در پایتخت
با روی کار آمدن مدیریت جدید شهری (شورا و شهرداری) انتظار می‌رود روند توسعه شهری همچنان ادامه یابد ولی از یک سو وعده‌های اعضای شورا و شهردار و از سوی دیگر نبود اعتبارات سبب شد تا مدیریت جدید دست به تغییر ساختار شهرداری از نیروهای انسانی تا منابع درآمدی بزند.
این امر در شش ماه گذشته با تغییر رویه‌های متداول شهری همراه بود تا آنجا که به دلیل رکود اقتصادی درآمدهای شهری کاهش یافته و عملاً مدیریت جدید قادر به انجام وعده‌های انتخاباتی خود هم نشدند.
بسیاری از فعالیت‌های عمرانی به دلیل نبود اعتبارات متوقف شد و سرعت ساخت و ساز آنها کم شد که در یک نگاه اجمالی به پروژه‌های شهری می‌توان گفت در این مدت هیچ پروژه جدیدی آغاز نشد و حتی حرکت لاک‌پشتی در سایر پروژه‌ها صدای منتقدان مدیریت جدید و برخی اعضای شورای شهر را نیز درآورد. اصلاح ساختار شهرداری به چند بخشنامه برای توقف فساد سازمانی ختم شد و شهر در حالت رکود متوقف ماند. در این میان یکه‌تازی برخی معاونان شهرداری در اجرای طرح‌های پولساز همچون طرح جدید ترافیک، مدیریت جدید شهری را چند ماهی به چالش کشاند و به‌رغم مخالفت‌های فراوان کارشناسان و صاحب‌نظران سرانجام این طرح با تغییرات فراوان تصویب شد. نبود زیرساختها برای اجرای طرح جدید اجرای آن را به سال آینده موکل کرد.
به هر حال در هفته پایانی سال خبر رفتن شهردار به دلیل بیماری شوک بزرگی را به مدیریت جدید شهری وارد ساخت و اما و اگر‌های این استعفا تا جایی پیش رفته که تبعات آن به سال جدید نیز کشیده می‌شود.
در سال جدید انتظار می‌رود مدیریت جدید برنامه‌ریزی جدیدی برای شهر تهران و حل مشکلات آن داشته باشد. در صورت قبول استعفای شهردار، انتخاب شهردار جدید کلید می‌خورد. حال شهر و شهروندان باقی مانده‌اند با انبوهی از مسائل و مشکلات شهری که باید برای حل آن کاری کرد و باید گفت سالی که نکوست از بهارش پیداست.
امید می‌رود در صورت تصمیم به انتخاب شهردار جدید، فردی کاردان و مسئولیت‌پذیر برای اداره شهر از سوی اعضای شورای شهر انتخاب شود تا شهر به سمت آسایش و آرامش هدایت شود.
منبع: روزنامه جوان
