چه کسانی می‌توانند رئیس جمهور شوند؟ + مصادیق

گروه سیاسی صراط: در مهرماه سال ۹۵، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی «انتخابات» را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده بود، ابلاغ کردند.

در جزء ۵ بند ۱۰ این سیاست‌ها چنین درج شده بود: تعریف و اعلام معیار‌ها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان.

از همان زمان به بعد بر اساس حکم فوق‌الذکر، شورای نگهبان مسئول تعیین معیار‌های لازم جهت تشخیص مصادیق رجل سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر بودن شد. مصادیقی که کاربردش وفق اصل ۱۱۵ قانون اساسی، برای احراز صلاحیت داوطلبین کاندیداتوری پست ریاست جمهوری است.

اصل ۱۱۵ قانون اساسی تصریح می‌کند رئیس‏ جمهور باید از میان‏ رجال‏ مذهبی‏ و سیاسی‏ که‏ واجد شرایط زیر باشند، انتخاب‏ گردد:
۱. ایرانی‏ الاصل‏
۲. تابع ایران‏
۳. مدیر و مدبر
۴. دارای حسن‏ سابقه‏ و امانت‏ و تقوی‏
۵. مومن‏ و معتقد به‏ مبانی‏ جمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏
۶. و مذهب‏ رسمی‏ کشور.

سرانجام روز گذشته (شنبه)، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در جریان آخرین نشست خبری خود در سال ۹۶، از اتمام کار تعیین مصادیق رجل سیاسی و مذهبی در شورای نگهبان خبر داد.

کدخدایی در این رابطه اظهار کرد: شورای نگهبان معیار‌ها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری را تعیین کرد.

آنطور که سخنگوی شورای نگهبان تصریح کرد این شورای در خصوص تعیین معیار‌های رجل سیاسی مذهبی، کلیات موضوع را مورد نظر قرار داد؛ برای نمونه تعیین کرد که شرط دارا بودن سن متناسب برای داوطلب کاندیداتوری ریاست جمهوری ضروری است؛ اما جزئیات این تعیین معیار‌ها را باید مجلس ازطریق گذراندن قانون مشخص کند.

اعلامیه قانونی شورای نگهبان ناظر بر تعریف و اعلام معیار‌ها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های ریاست جمهوری، به قرار ذیل است:

در اجرا جزء ۵ بند ۱۰ سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری که "تعریف و اعلام معیار‌ها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های ریاست جمهوری" را بر عهده شورای نگهبان قرار داده است و با عنایت به بند ۹ اصل ۱۱۰ و اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعاریف، معیار‌ها و شرایط مذکور به شرح زیر در روز چهارشنبه مورخ ۲۰ دی ۹۶ در جلسه شورای نگهبان به تصویب رسید.

ماده ۱-تعاریف رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های ریاست جمهوری عبارتند از:

۱. رجال مذهبی، رجالی هستند که آگاهی لازم به دین اسلام و مذهب تشیع داشته و تدیّن وتقیّدشان به انجام شعائر و مناسک دینی در زندگی فردی واجتماعی از برجستگی ویژه‌ای برخوردار باشد، به گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت، شناخته و مشهور باشند.

۲. رجال سیاسی، رجالی هستند که قدرت تحلیل و درک آن‌ها از مسائل و پدیده‌های سیاسی به جهت آگاهی عمیق‌شان از مسائل سیاسی اجتماعی اعم از داخلی و بین المللی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی به نحوی باشد که همواره مصالح نظام اسلامی و معیار‌های اصیل انقلابی در عملکرد آن‌ها لحاظ شده باشد، به گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت، شناخته و مشهور باشند.

۳. مدیر، شخصی است برخوردار از شایستگی‌های ذاتی و اکتسابی لازم از نظر دانش و مهارت، شخصیت و نگرش‌های فردی و تجربه که توانایی شناخت و استفاده بهینه از منابع نسانی و مادی در کشور را با رعایت حداکثر بهره وری و در راستای ماموریت، رسالت و اهداف کلان نظام و ارزش‌های حاکم بر جامعه دارا است و سوابق او حاکی از موفقیت وی در صحنه‌های مدیریتی کلان باشد.

۴. مدبر، شخصی است که از توانایی پیش بینی و عاقبت اندیشی نسبت به امور، مبتنی بر عقلانیت و دانش صحیح برای اداره امور کشور برخوردار باشد و در بحران‌ها قدرت حل مشکلات و برون رفت از آن‌ها را به نحو شایسته داشته باشد.

ماده ۲-شرایط و معیار‌های لازم جهت تشخیص رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد‌های ریاست جمهوری عبارتند از:

طبق گفته سخنگوی شورای نگهبان این شورای در خصوص تعیین معیار‌های رجل سیاسی مذهبی، کلیات موضوع را مورد نظر قرار داده است و جزئیات این تعیین معیار‌ها را باید مجلس ازطریق گذراندن قانون مشخص کند.