صراط: چند سالی است که اسکناس ها و ایران چک های تقلبی مردم را با مشکل همراه کرده اند. فروشندگان و بازاری ها محتاط تر شده و هر بار که وجه نقد از مشتری دریافت می کنند بعد از اطمینان از اصل بودن آن را به صندوق منتقل کرده و معامله را تمام می کنند.
به گزارش تسنیم ولی با این حال بازهم بسیاری از فروشندگان در دام اسکناس ها و البته بیشتر ایران چک های تقلبی می افتند. مردم هم از این ایران چک ها در امان نیستند و حتی بارها شده از دستگاه های خودپرداز اسکناس جعلی دریافت کرده اند.
مردمی که این روزها گرفتار ایران‌چک‌های 50 هزار تومانی تقلبی شده‌اند، می‌گویند که این چک‌پول‌ها را از بانک گرفته‌اند. برخی دیگر از وجود آنها در بین پول‌های خودپرداز می‌گویند.
تعداد زیادی از افرادی که هر چند وقت یکبار در دام جاعلان اسکناس و ایران چک تقلبی می افتند خواستار رسیدگی دستگاه های مسوول به ویژه بانک مرکزی هستند.
ترویج ایران‌چک تقلبی درحالی در بازار روی داد که هنوز مدت زیادی از رونمایی چک‌پول‌های آبی‌رنگ 50 هزار تومانی بانک مرکزی نگذشته بود. این چک‌پول‌ها همزمان با ولادت امام رضا(ع) با حضور رئیس جمهور و رئیس‌کل بانک مرکزی در پاستور رونمایی شده بود.
این وقایع باعث شده فروشنده‌ها و حتی راننده های تاکسی, نمونه ایران‌چک و اسکناس‌های تقلبی را مقابل صندوق خود قرار دهند تا دیگر گرفتار این پول‌های تقلبی یا به‌قول بانک مرکزی "کپی‌های رنگی" نشوند. به همین دلیل برخی از فروشگاه‌ها نمونه اسکناس 10هزار تومانی، ایران‌چک 50 و 100 هزار تومانی تقلبی را مقابل صندوق فروشگاه خود نصب کرده‌اند که هنگام دریافت پول نقد بعد از مطابقت با نمونه جعلی و اطمینان از اصلی بودن آن، پول را از مشتری دریافت کنند.
کپی رنگی اصطلاحی است که یکی از مدیران اسکناسی بانک مرکزی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه علت افزایش اسکناس‌های 10 هزار تومانی تقلبی در سطح جامعه چیست، به‌کار برد. امیر شکری هنگام پاسخ به این سؤال خبرنگار ما با زیرکی این‌طور جواب می‌دهد که "تاکنون با هیچ مورد جعل اسکناس که در آن ویژگیهای امنیتی اسکناس شبیه‌سازی شده باشد، برخورد نکرده‌ایم. کپی رنگی از اسکناس که در دست مردم به‌عنوان اسکناس جعلی شناخته می‌شود، جعل محسوب نمی‌شود".
شکری با بیان اینکه از دید بانک مرکزی جعل به‌معنای شبیه‌سازی ویژگیهای امنیتی اسکناس است، گفت: تاکنون موردی دیده نشده که در آن ویژگیهای امنیتی اسکناس در آن جعل شده باشد.
وی همچنین در پاسخ به سؤال دیگر تسنیم مبنی بر اینکه چرا کپی‌های رنگی اسکناس در کشور وجود دارد، گفت: دلیل این امر را می‌توان در زیاد بودن دستگاه‌های کپی رنگی در کشور دانست که به‌وفور یافت می‌شود.
شکری در همین ارتباط افزود: بانک مرکزی در بخش عرضه تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا وجوه ممیزه قابل تشخیص برای اصل بودن اسکناس قرار دهد و در بخش تقاضا هم مردم باید دقت لازم را به خرج داده و وجوه ممیزه را شناسایی کنند تا بتوانند اسکناس اصل را از جعل تشخیص دهند.
البته مردم هم با وجود اطلاع رسانی بانک مرکزی در زمینه‌های ضرایب امنیتی اسکناس و ایران‌چک این اطمینان را دارند که این اسکناس‌ها با توجه به این ضرایب امنیتی امکان جعل ندارند. هرچند از دید بانک مرکزی جعل با تقلبی یا کپی رنگی فرق دارد و اگر از این بانک همین الآن سؤال شود که چرا ایران‌چک 50 هزار تومانی جعلی در بازار وجود دارد می‌گوید "جعل نداریم"! منظور از نداشتن جعل این است که بانک مرکزی منکر وجود پول تقلبی در بازار نمی‌شود ولی برای این بانک جعل مفهوم ندارد و کلمه کاربردی در این خصوص در برج میرداماد کپی رنگی است.
ولی برای مردمی که پولشان را باخته‌اند بازی با کلمات چندان کارساز نیست و فرقی نمی‌کند که بانک مرکزی تأکید کند "اسکناس جعلی نداریم، پول‌های موجود کپی رنگی است"! چراکه برای مردم مهم است که نهاد ناظر بازار پولی نباید فضا را برای تشدید کلاهبرداری فراهم کند، بدتر آنکه این پول‌ها در شعب بانکی هم بین مردم رد و بدل می‌شود.
همانطور که در بالا هم اشاره شد در ماههای اخیر برخی مردم با اسکناس‌های 10هزار تومانی تقلبی و ایران‌چک‌های 50 هزار تومانی آبی‌رنگ و ایران‌چک 100 هزار تومانی جعلی مواجه شده‌اند؛ این نوع اسکناس با ترفندهای مختلف در بازار افزایش یافته و متأسفانه موجب هدررفت پول برخی از مردم شده است.
افزایش اسکناس‌ها و ایران‌چک‌های جعلی تنها به شهر تهران مربوط نمی‌شود چراکه در سایر شهرها نیز گزارش‌هایی رسیده که بیانگر افزایش رد و بدل شدن این نوع اسکناس تقلبی است آنهم درحالی که در ماه های اخیر چند خبر مختلف از تعدادی از استان های کشور بیرون آمد که باندهای جعل اسکناس دستگیر شده اند.
محمد حسین صادقی دادستان عمومی و انقلاب کرمانشاه با اعلام این خبر گفت:در پی اخبار واصله درباره فعالیت یک کارگاه طراحی،چاپ و توزیع انواع اسکناس ها و چک پول های تقلبی که در سطح گسترده اقدام به فعالیت در این زمینه داشته، موضوع در دستور کار اداره کل اطلاعات استان کرمانشاه قرار گرفت و پس از اخذ مجوز قضایی نسبت به ورود به این کارگاه و توقیف ابزار و وسایل جعل پول اقدام شد.
صادقی افزود: در جریان بازرسی از این کارگاه مقادیر قابل توجهی اسکناس و چک پول تقلبی،امکانات و تجهیزات شامل انواع دستگاه های چاپ حرفه ای،ابزارآلات طراحی،دستگاه های رایانه و انواع نرم افزار و ده ها بسته کاغذ مخصوص کشف و ضبط شد.
وی تاکید کرد: مجموعه ابزار کشف شده حکایت از اقدامات گسترده و حرفه ای اعضای این شبکه در چاپ و توزیع اسکناس و چک پول تقلبی دارد.
همچنین چندی قبل سرهنگ پاسدار علی‌رضا قدمی در همین ارتباط گفت: ماموران پلیس راه بابلسر به فریدونکنار هنگام انجام ماموریت و کنترل ترافیک در این محور به یک دستگاه خودرو سواری پژو 206 مظنون شدند.
وی تصریح کرد: با استعلام شماره خودرو از مرکز مشخص شد، این خودرو دارای خلافی پرداخت نشده بیش از 10 میلیون ریال و سابقه سرقت است که با دریافت این اطلاعات، ماموران در اقدامی غافلگیرانه این خودرو را متوقف کردند.
فرمانده پلیس راه مازندران، گفت: ماموران با دستگیری راننده و سرنشین خودرو به اتهام سرقت در بازرسی از آن، مقادیری مواد مخدر صنعتی و اسکناس‌های تقلبی به ارزش 460 میلیون ریال کشف کردند.
قدمی، گفت: متهمان پس از تشکیل پرونده به مرجع انتظامی و قضایی تحویل شدند و خودروی سرقتی نیز به پارکینگ منتقل شد.
در ماه های گذشته همچنین وزارت اطلاعات از متلاشی شدن باند بزرگ جعل اسکناس خبر داد و اعلام کرد: طی یک سلسله اقدامات اطلاعاتی یکی از بزرگترین شبکه‌ها و کارگاه‌های طراحی، چاپ و توزیع انواع اسکناس و چک‌پول‌های تقلبی در کشور توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) در اداره‌کل اطلاعات استان کرمانشاه شناسایی و با هماهنگی قضایی متلاشی شد.
در بازرسی از مخفیگاه و محل کارگاه این باند مقادیر قابل توجهی اسکناس، چک‌پول تقلبی، امکانات و تجهیزات بسیاری شامل انواع دستگاه‌های چاپ حرفه‌ای، ابزارآلات لازم برای طراحی، دستگاه‌های رایانه‌ای و نرم‌افزار و ده‌ها بسته کاغذ مخصوص که حکایت از اقدامات گسترده تخصصی و حرفه‌ای اعضای این شبکه دارد کشف و توقیف گردید.
حجم قابل توجهی از انواع اسکناس و چک‌پول‌های جعلی طی ماههای اخیر توسط اعضای این باند چاپ و به استان‌های همجوار و استان تهران منتقل گردیده و مورد استفاده باندهای جرایم سازمان‌یافته قرار گرفته است.
بررسی مقدماتی از امکانات فنی برآوردها حکایت از آن دارد که باند مذکور طی حداقل یک سال گذشته ده‌ها میلیارد ریال انواع اسکناس و چک‌پول تقلبی تولید و توزیع نموده‌اند.
تعدادی از عوامل و اعضای این باند طی ماههای اخیر توسط این اداره کل شناسایی و دستگیر گردیدند و به‌دلیل پیچیدگی فعالیت اعضای اصلی باند، اقدامات اطلاعاتی برای شناسایی کارگاه اصلی در دستور کار سربازان گمنام امام زمان(عج) قرار گرفت و سرکرده اصلی باند در حین ارتکاب جرم و در محل کارگاه شناسایی و دستگیر گردید.
شهریور سال 94 ایران‌چک‌های جدید 50 هزار تومانی روانه بازار شد و بانک مرکزی ضریب امنیتی این چک‌پول‌ها را بالا اعلام کرد اما همانطور که نیروی انتظامی هم اذعان دارد جعل ایران چک‌های جدید راحت‌تر از ایران‌چک قبلی است ولی بانک مرکزی در این زمینه سکوت کرده است.
ایران‌چک 50 هزار تومانی تقلبی دوماه پس از انتشار و عرضه اولیه ایران‌چک اصلی به بازار آمد و اکنون میزان اسکناس‌ها و چک‌پول‌ها به حدی رسیده که مردمی که این روزها گرفتار این پول های تقلبی شده‌اند، می‌گویند که این چک‌پول‌ها را از بانک گرفته‌اند. برخی دیگر از وجود آنها در بین پول‌های خودپرداز می‌گویند.
جالب است که ایران‌چک 50 تومانی تقلبی آبی‌رنگ، از نظر سایز هم از ایران‌چک‌های اصلی بزرگ‌تر است. آرم‌های به‌کاررفته در این چک‌پول نیز تفاوت فاحشی بین اصل و تقلبی دارد.
از ویژگیهای بارز ایران‌چک 50 هزار تومانی آبی این است که روی آن، نقش گنبد و گلدسته حرم امام رضا(ع) به‌کار رفته و نمای پشت آن سقاخانه است که در صحن انقلاب حرم امام هشتم قرار دارد. همچنین در رو و پشت این ایران‌چک، نماد خورشیدی درج شده که یک پرنده به‌سوی آن در حال پرواز است.
که البته یکی از تفاوت‌های فاحش ایران‌چک اصلی و تقلبی 50 هزار تومانی در همین پرنده‌ای است که در بالا اشاره شد.
ولی طبق اعلام بانک مرکزی، ویژگیهای امنیتی متعددی در ایران‌چک 50 هزار تومانی جدید وجود دارد به‌طوری که کاغذ آن بازتاب نور ماورای بنفش را منعکس نمی‌کند و در سطح کاغذ از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده که زیر نور ماورای بنفش در چهار رنگ قابل مشاهده است.
همچنین دو نوع نخ امنیتی در آن وجود دارد ؛ نخ امنیتی پنهان که عبارت I.R.IRAN روی آن درج شده و درون کاغذ قرار گرفته و نخ امنیتی پنجره‌ای که از نوع هولوگرافیکی با ریزنوشته است و به‌گونه‌ای درون کاغذ قرار گرفته که قسمتی از آن نمایان و قسمتی دیگر در بطن کاغذ مخفی بوده و با قرار دادن ایران‌چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمایان می‌شود.
ایران چک 100 هزار تومانی آبی رنگ نمونه ای دیگر از ایران چک های تقلبی است که در بازار دست به دست می شود؛ در ادامه تصویر این ایران چک را مشاهده می کنید؛ ایران‌چک 100 هزار تومانی تقلبی در قیاس با ایران‌چک اصلی تفاوت‌های فاحشی دارد که از جمله آن محل قرار گرفتن نخ پول، جنس کاغذ، تصاویر مخفی و سایر ضرایب امنیتی بانک مرکزی است. ابعاد ایران‌چک 100 هزار تومانی همانند ایران‌چک 50 هزار تومانی 160 در 75 میلی‌متر است که رنگ غالب آن را آبی تشکیل می‌دهد.
در ایران‌چک اصلی، نقش فردوسی در خمیره کاغذ بوده و عدد یک‌میلیون به‌صورت روشن زیر تصویر فردوسی قابل مشاهده است. وقتی که ایران‌چک مقابل نور قرار گیرد از هر دو طرف باید تصویر شفافی از فردوسی دیده شده همچنین عدد یک‌میلیون نیز به‌وضوح قابل رؤیت باشد.
نخ امنیتی به‌صورت پنهان تقریباً در وسط ایران‌چک کار شده است که در وهله اول بدون نور قابل دیدن نیست اما اگر مقابل نور قرار گیرد متوجه خواهیم شد که چیزی به‌طور خط‌وار و با عرض حدود یک میلی‌متر حرکت کرده است. روی این نخ نیز نوشته "بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران" تعبیه شده است. اگر ایران‌چک در مقابل نور ماورای بنفش قرار گیرد نخ میانی آن به رنگ‌های مختلف تبدیل خواهد شد.
نوشته 100 و ایران‌چک در قسمتی که حالت مستطیل‌شکل داشته و نوشته بانک مرکزی نیز در آن تعبیه شده و قابل ملاحظه است، این در حالی است که وقتی در حالت عادی ایران‌چک را مقابل خود قرار می‌دهیم فقط نوشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را می‌بینیم اما با تغییر زاویه عدد 100 و ایران‌چک نیز درست به‌موازات عبارت بانک مرکزی دیده می‌شود.
اگر این اسکناس را مقابل خود قرار دهیم در سمت چپ آن به‌صورت عرضی و روی لبه طرحی ناقص از نوشته یک‌میلیون مشاهده می‌شود که در مقابل نور تصویر پشت و جلو دقیقاً یکدیگر را همپوشانی کرده و عدد یک‌میلیون قابل رؤیت می‌شود.
مسئولان بانک مرکزی معتقدند هیچ سیستم چاپی حتی با بالاترین تکنولوژی چاپ تجاری و یا آخرین مدل دستگاه‌های کپی وجود ندارد که بتواند این دو تصویر ناقص پشت و رو را دقیقاً روی یکدیگر تنظیم کند، بنابراین اگر فردی ایران‌چک را مقابل نور قرار داد و تصویر ناقص رو را با تصویر پشت دقیقاً همپوشانی ندید و حتی اگر اختلاف دهم میلی‌متر نسبت به یکدیگر ملاحظه کرد می‌تواند مبنا را بر جعلی بودن آن بگذارد.
در ادامه تصویر اسکناس 10هزارتومانی تقلبی را مشاهده می‌کنید.
این اسکناس جعلی، فاقد تصویر دوم و پنهان حضرت امام خمینی(ره)، نخ امنیتی پنهان بانک مرکزی و عبارت مخفی 100000 ریال است و با کمی دقت از سوی مردم قابل شناسایی است.
2 سال قبل که تسنیم در خبری از ورود محدود اسکناس‌های تقلبی 10 هزار تومانی به بازار خبر داد و از مسئولان بانک مرکزی خواست مانع هدررفت پول مردم و سوداگری کلاهبرداران شوند، انتظار می‌رفت ساکنان برج میرداماد علی‌الخصوص دبیرکل محترم آقای سیف، تدبیری برای جلوگیری از ترویج اسکناس‌های تقلبی بیندیشند.
هرچند دبیرکل محترم وجود هرگونه اسکناس جعلی را از اساس تکذیب کرد ولی رئیس‌کل بانک مرکزی در همان زمان با درایت بیشتری به موضوع واکنش نشان داد و به‌جای تکذیب عجولانه اعلام کرد موضوع را بررسی می‌کند.
البته خبرگزاری تسنیم بعد از این تکذیب ها نمونه اسکناس 10هزار تومانی تقلبی را در اختیار ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی قرار داد.
مسئولیت حوزه اسکناس در بانک مرکزی با محمود احمدی دبیرکل بانک است، اما به نظر می‌رسد وی چندان در این حوزه موفق نبوده حداقل عدم موفقیت وی در جلوگیری از ترویج اسکناس‌های تقلبی به‌وضوح دیده می‌شود.
گفتنی است، در هیاهوی افزایش اسکناس و ایران‌چک‌های تقلبی در بازار آن هم در سکوت بانک مرکزی، فضا برای کاسبی برخی افراد نیز فراهم شده تا جایی که این روزها به اجناس فروشگاه‌های لوازم التحریر دستگاه تشخیص اسکناس نیز اضافه شده است.
فروشنده یکی از لوازم التحریرهای خیابان فردوسی درباره بازار خرید این دستگاه‌ها به خبرنگار تسنیم می‌گوید: زمانی که اسکناس تقلبی در بازار زیاد شد بسیاری از مغازه‌دارها دنبال خرید دستگاهی برای تشخیص اسکناس تقلبی و اصلی هستند. این دستگاه از طریق اشعه ماورای بنفش به تشخیص اسکناس کمک می‌کند.
