گروه اجتماعی صراط: 23 دی ماه امسال، اداره‌کل آموزش و پرورش همدان به مناطق تابعه خود، دستورالعمل اردو و بازدید دانش‌آموزی را ابلاغ کرد که چند روز بعد، این ابلاغیه خبرساز شد.
ابلاغیه این استان، بر اساس بخشنامه اردو و بازدید دانش‌آموزی که با امضای سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش در 27 آذر ماه به ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ شده است، صادر شده بود.
اما آنچه باعث خبرساز شدن، این ابلاغیه شد، بخشی از متن آن بود و در آن اشاره شده بود که دانش‌آموزان پیش‌دبستانی و پایه‌های اول و دوم دبستان نباید از مراکز بهداشتی و درمانی، عیادت از جانبازان و بیماران، مراکز انتقال خون، گلزار شهدا و آرامستان‌ها بازدید کنند.
در این بخشنامه چند نکته نهفته است؛ اول اینکه در خصوص حضور دانش‌آموزان کلاس اولی و دوم در آرامستان‌ها دو دیدگاه وجود دارد.
کتایون خوشابی فوق تخصص روان پزشکی اطفال در هفته‌نامه زندگی مثبت عنوان کرده است: «کودکان زیر 3 سال، درکی از مفهوم مرگ و کودکان زیر 5 سال، درکی از برگشت ناپذیری افراد فوت شده ندارند. وقتی کودکی در این سن و سال مرگ عزیزی را تجربه می کند ممکن است بارها در طول روز سراغ فرد متوفی را بگیرد. از 6 سالگی به بعد کودکان مثل بزرگسالان متوجه مفهوم مرگ هستند. با توجه به اینکه مراسم خاکسپاری در کشور ما بسیار عاطفی برگزار می شود بهتر است کودکان را تا 8 سالگی به مراسم خاکسپاری نبریم».
بر اساس دیدگاه اول که از سوی تعدادی از روانشناسان مطرح می‌شود، حضور کودکان در مراسم خاکسپاری و دیدن تأثر شدید مردم، فریادها و اشک‌ها و به خاک سپردن متوفی، اثرات منفی بسیاری دارد.
حتی افراد بزرگسال نیز تحت تأثیر فضای اندوهناک و غمبار این مراسم قرار می‌گیرند و مسلماً حضور کودکان در این مراسم توصیه نمی‌شود.
اما آیا در اردوهای آموزش و پرورش، کودکان به مراسم خاکسپاری برده می‌شوند؟
احد آزادی‌خواه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: مگر تاکنون چند دانش‌آموز و نوآموز به قبرستان‌ها اعزام شده بودند که آموزش و پرورش به فکر ممنوعیت آن افتاده است؟
وی تصریح کرد: گلزار شهدا در فرهنگ ما نماد مرگ نیست بلکه نماد استقامت و حیات دائمی است.
نکته بعد، عیادت دانش‌آموزان از جانبازان و بیماران است؛ آیا اینکه دانش‌آموز به عیادت بیمار به شدت مریض‌الاحوال برود با آنکه پای صحبت‌های شیرین یک جانباز قطع نخاع باشد، تفاوت ندارد؟
در ویراست اول دستورالعمل اردو و بازدید دانش‌آموزی که مهر ماه امسال ارائه شد، از کلمه ممنوعیت حضور دانش‌آموزان در «گلزار شهدا» استفاده نشده است.
اما در ویراست دوم که آذرماه امسال از سوی وزیر آموزش و پرورش ابلاغ شده است، کلمه گلزار شهدا اضافه شده است.
علی رمضانی مدیرکل فرهنگی و هنری، اردو‌ها و فضا‌های پرورشی وزارت آموزش‌وپرورش درباره چرایی ممنوعیت بازدید دانش‌آموزان پیش دبستانی و اول و دوم دبستان از گلزار شهدا نیز گفت: «دستورالعمل اردوهای دانش‌آموزی به صورت موقت تنظیم شده است و حتما در بازنگری جدید آن را حذف خواهیم کرد چرا که بازدید دانش‌آموزان از گلزار شهدا و آشنایی با زندگی آنها از سیاست‌های اصلی آموزش و پرورش است؛ کمتر از یک ماه دیگر اجرای آزمایشی دستورالعمل اردوهای دانش‌آموزی به پایان می‌رسد و در بازنگری بحث بازدید از مقبره شهدا را حتما ذکر خواهیم کرد».
رمضانی در پاسخ به این پرسش که چرا ممنوعیت بازید از گلزار شهدا ذکر شده است؟ عنوان کرد: «این دستورالعمل صرفا به دلیل اینکه نوآموزان پیش دبستانی با سنین بسیار پایین در فضای آرامستان‌ها قرار نگیرند ابلاغ شده و تاکید بر بیمارستان‌ها و آرامستان‌ها به جهت رعایت اقتضای سنی و روحی این دانش‌آموزان بوده است؛ این دستورالعمل به صورت محدود در اختیار مدیران کل آموزش و پرورش استان‌ها قرار گرفته است تا پس از بررسی‌های کارشناسی بازخورد‌ها را بسنجیم و موضوع ممنوعیت بازدید از گلزار شهدا قطعاً اصلاح و در بخشنامه‌ای که فروردین سال آینده ابلاغ خواهد شد این ممنوعیت حذف خواهد شد».
پس از این اتفاقات، عصر دیروز مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، اطلاعیه‌ای را منتشر کرد که در آن آمده است: «اخیراً در واکنش به انتشار تبصره‌ای از دستورالعمل اردوهای دانش‌آموزی که فعلاً به شکل آزمایشی ابلاغ شده است، شاهد عکس العمل‌هایی در فضای مجازی بودیم که در ارتباط با آن نکاتی را به استحضار می‌رسانیم:
اولاً: با توجه به اهمیت ویژه‌ای که وزارت آموزش و پرورش برای مقام شامخ شهدا قائل است و نیز جایگاه پررنگ ارزش‌های والای اسلامی - انقلابی در متون و کتب درسی و برنامه‌های جاری آموزش و پرورش، قابل درک است که استفاده از برخی عبارات مانند "ممنوعیت بازدید از گلزار شهدا" در قالب تبصره‌ای ذیل یک ماده از دستورالعمل اردوهای دانش‌آموزی، قطعاً نیاز به اصلاح داشته و با توجه به آزمایشی بودن دستورالعمل مذکور، در نسخه نهایی مرتفع خواهد شد.
دوماً: همچنین بر اساس دیدگاه غالب صاحب‌نظران حوزه روانشناسی و تربیتی، بازدید نوآموزان و کودکان در سنین پیش دبستانی و سال‌های نخستین دوره ابتدایی از آرامستان‌ها و مراکز درمانی به صلاح نبوده و دارای تأثیرات نامطلوب روحی و روانی است».
ابراهیم سحرخیز معاون سابق وزارت آموزش و پرورش در خصوص اشتباهات اینچنینی معتقد است: «صدور بخشنامه در آموزش و پرورش بدین روال است که هر نامه باید از مجرای گروه مستندسازی عبور کند که هریک از معاونت‌ها در آن نماینده‌ای دارند؛ زیرا این بخشنامه‌ها تبعات سیاسی و اجتماعی فراوانی دارند».
به نظر می‌آید آموزش و پرورش نیز باید در به‌کارگیری عناوین به خصوص عناوین مقدسی که نظام جمهوری اسلامی ایران با آنها گره خورده است، دقت بیشتری داشته باشد تا اشتباهاتی نوشتاری در بخشنامه‌ها، دستمایه سوء استفاده دشمنان کشور نشود.
