صراط: محمدصادق باطنی، پژوهشگر رسانه طی یادداشتی نوشت:
چند روز پیش تصاویری منتشر شد از گردهمایی سلبریتی های اینستاگرامی به رهبری رامبد جوان در باغ کتاب. اما ماجرا یک گردهمایی ساده نبود. بلکه قرار بود از یک سایت جدید به نام «تگ استار» رونمایی شود.
اما تگ استار چیست؟
تگ استار اولین پلتفرم اختصاصی ارتباط بین کسب و کارها و اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی (سلبرتی‌ها و افراد تاثیرگذار) است. این پلتفرم با محوریت برطرف کردن نیازهای تبلیغاتی، بین برندها و کسب و کارها ارتباط برقرار می کند و به هر یک از دو سوی این ارتباط پیشنهاداتی برای بهینه ترین تبلیغات ارائه می دهد.
اینفلوئنسر مارکتینگ (بازاریابی تاثیرگذار) پدیده ای نوپا نیست و یک شیوه واسطه کاربریِ نسبتا جاافتاده در دنیاست. اما صرفا در کشورهایی می تواند توسعه یابد که از یک سو سلبریتی های فضای مجازی و استفاده از شبکه های اجتماعی در آنها به قدر کافی توسعه یافته باشد و از سوی دیگر کسب و کارهای اینترنتی در آنها فعالان و مشتریان کافی داشته باشد.
اینکه برای نخستین بار این شیوه بازاریابی به کشور ما راه یافته است، به نظر نگارنده اتفاق بسیار مهمی است و از جهات مختلف بایست آن را مورد بررسی قرار داد؛ در همین باب چند نکته ی نامرتب به نظرم می رسد:
1- ستاره سازی امری است که با ظهور رسانه های نوین، 100 سالی است در دنیا رواج یافته است. اما در گذشته ستاره شدن بسیار مشکل بود. شبکه های اجتماعی، ستاره شدن را بسیار آسان کرده اند. کافیست رفتاری مبتذل را با نظمی خاص در صفحه ات منتشر کنی، به سرعت به شاخ اینستاگرام تبدیل می شوی و عکسهایت را دست به دست می کنند و لشگر فالوئرها به صفحه ات می پیوندند.
2- یکی از مطرح ترین فنون اقناع از گذشته تا کنون، فن اقناعِ گواهی دادن ستاره ها است. یعنی، وقتی کسی محصول شما را نمی شناسد، یک چهره شناخته شده را واسطه می کنی تا در این همنیشینی، همه ویژگی های آن چهره شناخته شده به محصول تو منتقل شود.
3- این چهره های اینستاگرامی مدتهاست که از طریق تبلیغات، ویژگی های خود را به محصولات متنوعی منتقل کرده اند؛ اما کار به جایی رسیده که یک دلال به میان آمده است و می خواهد همه جریان تبلیغی را به سوی خود بکشد، از یک سو با تمام اینفلوئنسرها ارتباط می گیرد، از سوی دیگر با برندهای معروف قرارداد می بندد. بر اساس ویژگی های اینفلوئنسرها و برندها هر یک را به دیگری پیشنهاد می دهد و از این جهت دهیِ تبلیغاتیِ هوشمندانه ارتزاق می کند.
4- رامبد جوان این وسط آدم مهمی است، کسی است که می تواند ستاره ها را به سوی خود جلب کند، حتی خودش هم به برکت رسانه ملی، تواناییِ ستاره سازی دارد. ستاره می سازد و با او قرارداد می بندد که درصدی از عواید کارهای تبلیغاتی آن تا مدتها برای من، خندوانه و سرمایه گذارهایم است. در یک کلام اگر سوپر استاری چون رامبد جوان (که هم در تلویزیون محبوب است، هم در سینما و هم در شبکه های اجتماعی) نباشد، تگ استار راه بسیار پیچیده ای برای موفقیت دارد.
5- جریان توسعه شبکه های اجتماعی و رسانه های نوین در کشور، و برقراری پیوندهای ناگزیر رسانه ی جریان اصلی (تلویزیون) با این رسانه ها، ظرفیتهای نوینی را در دریای بیکران فضای مجازی پدید آورده است که ماهی هایش را سودجویان دیگری چون تگ استار صید می کنند.
6- اینکه این قصه به کجا ختم می شود هیچ کس نمی داند، این توسعه روزافزون رسانه های نوین، روز به روز ظرفیتهای جدیدی پدید می آورد که خودشان توسعه های نوینی را پیشِ روی پیشروانِ نوآورِ این رسانه ها می گذارند. اما آنچه این پیشروانِ نوآور در این نوآوری ها جستجو می کنند سود بیشتر است و اصلا تبعات فرهنگی و اجتماعی کارهایشان برایشان مهم نیست.
7- تلاش برای اینفلوئنسر شدن در اینستاگرام، تلاشی جدید نیست. اما ساختارهایی همچون تگ استار می توانند سرعت رشد تقاضا برای ستاره شدن در شبکه های اجتماعی را افزایش دهد و جوانانی که هیچ هنری ندارند، با انجام مبتذل ترین کارها تلاش می کنند تا ابزاری شوند برای ترویج مصرفگرایی و فروش بیشتر محصولات و برندهای مصرفی به تعبیر دیگر اتوبانی برای «کچلیک‌سازی» ایجاد خواهد شد که بدون بررسی تبعات آن روی اتمسفر عمومی فرهنگ و اجتماع ما، تنها سود برندها را بیشتر خواهد کرد.
اتفاقاتی مثل تگ استار را جدی بگیریم و راجع بهشان گفتگو و مطالعه کنیم. اینها فرزندان شبکه های اجتماعی نیستند، حتی نوه‌ها هم نیستند، بلکه نتیجه‌های توسعه شبکه های اجتماعی هستند.
