صراط: در صحت اظهارات رئیس جمهور مبنی بر عدم ایجاد اشتغال با حرف و شعار، تردیدی نیست اما باید توجه داشته باشند که تجربیات دولت های گذشته به خوبی نشان می دهد که ایجاد اشتغال با پول پاشی هم محقق نمی شود و در نتیجه، ضرورت دارد برنامه دولت در این زمینه به عنوان مبنای تبصره 18 لایحه بودجه 97 هر چه سریعتر اصلاح گردد.
به گزارش تسنیم،حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه 18 دی ماه با وزیر و معاونان وزارت امور اقتصادی و دارایی با اشاره به لایحه بودجه 97 گفت: «در این بودجه تبصره‌هایی پیش‌بینی کردیم که فقر مطلق را از بین ببریم و اگر نمایندگان مجلس نخواهند پای آن بایستند و دست دولت را ببندند، یا باید راه‌حل جایگزین بهتری ارایه دهند و یا خودشان پاسخگوی مردم باشند. دولت صدها ساعت جلسه و کار کارشناسی انجام داده و تبصره‌هایی برای رفع مشکلات کشور تنظیم کرده است. دولت برای اشتغال جوانان و رفع بیکاری 300 هزار میلیارد تومان برای 5 سال پیش رو طراحی کرده است اما این تصمیم که حاصل کار کارشناسی است با یک رأی باید از بین برود؟...امروز برای آینده و رفع بیکاری و فقر و معضلات جامعه اهمیت دارد که به صحنه آمده و سخن بگوییم... مشکلاتی مانند اشتغال و فقر با شعر و شعار حل نمی شود و ما خواهان راه‌حل هستیم». روحانی با اشاره به اهمیت تبصره‌های 14، 18 و 19 به عنوان تبصره های اصلی بودجه سال آتی، گفت: «اگر این تبصره ها مورد توجه قرار نگیرد، اهداف دولت اجرایی نخواهد شد و در واقع دیگر لایحه بودجه دولت نیست».
بررسی لایحه بودجه 97 نشان می دهد که تبصره مدنظر رئیس جمهور در زمینه برنامه دولت برای اشتغالزایی گسترده در سال آینده، تبصره 18 این لایحه است. مطابق با این تبصره، قرار است مجموعا 67 هزار و 400 میلیارد تومان شامل 17 هزار و 400 میلیارد تومان از محل افزایش قیمت حامل های انرژی، 15 هزار میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی و 35 هزار میلیارد تومان از منابع شبکه بانکی، «در ﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻃﺮح ﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﺷﺘﻐﺎل و آﻣﻮزش و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﺎرورزی ﺟﻮاﻧﺎن داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ» مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر هم دولت دوازدهم قصد دارد قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری که اواسط امسال به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید را در سال 97 اجرایی کند و 6 هزار میلیارد تومان از محل اعتبارات این قانون به اشتغال روستایی اختصاص دهد.
در نتیجه، مجموع بودجه پیش بینی شده توسط دولت برای اشتغالزایی در سال آینده، 73 هزار و 400 میلیارد تومان است و مطابق با اظهارات محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست خبری هفته گذشته، دولت انتظار دارد با تخصیص این بودجه و اجرای برنامه های پیش بینی شده در این زمینه، حدود 1 میلیون و 33 هزار شغل در سال آینده ایجاد شود و در نتیجه، نرخ بیکاری سال 97 به 11.2 درصد کاهش یابد.
در حاشیه نشست خبری 19 دی ماه سخنگوی دولت، جزئیات برنامه حمایت از تولید و اشتغال دولت در سال 97 توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شد، برنامه ای که قرار است در صورت تصویب تبصره 18 لایحه بودجه سال آینده، اجرایی شود. بررسی جزئیات این برنامه نشان می دهد که «ایجاد منابع تامین اعتبار پایدار برای اجرای طرح های اشتغال و کاهش هزینه تامین مالی سرمایه گذاری در طرح‌های اشتغال زا و جدید برای ایجاد اشتغال جوانان و فارغ التحصیلان»، روح حاکم بر سیاست‌های مدنظر دولت دوازدهم در زمینه اشتغال است و این موضوع صراحتا در متن برنامه ارائه شده توسط سازمان برنامه و بودجه اشاره شده است (شکل زیر). بنابراین به نظر می رسد دولت دوازدهم هم قصد دارد سیاست های نامطلوب و شکست خورده دولت های گذشته در زمینه اشتغالزایی که همان «اشتغالزایی از طریق پول پاشی» هست را ادامه دهد و در نتیجه، پیش بینی می شود اهداف مدنظر دولت در این زمینه محقق نگردد.
بخشی از برنامه حمایت از تولید و اشتغال دولت در سال 97 (منتشر شده در حاشیه نشست خبری هفته گذشته سخنگوی دولت)
گفتنی است ایجاد اشتغال از طریق تزریق پول و تخصیص تسهیلات (پول پاشی)، وجه مشترک طرح‌های «خوداشتغالی»، «ضربتی اشتغال»، «بنگاه‌های زودبازده» و «رونق تولید» در دولت‌های قبل بوده است. مطابق بررسی‌های نهادهای معتبر مانند مرکز پژوهش‌های مجلس، اجرای این طرح‌ها در دو دهه گذشته به انحراف منابع و تسهیلات انجامیده و اهداف اشتغالزایی آنها با شکست مواجه شده است. در واقع، سردرگمی و نبود برنامهریزی مناسب در توزیع منابع و تخصیص تسهیلات باعث به هدر رفتن بخش زیادی از این منابع در پروژه های بی نتیجه و یا استفاده وسیع از این تسهیلات در فعالیتهای غیر مولد و سوداگرانه شده است و نمود آن را در ناتوانی دریافت کنندگان این تسهیلات در بازپرداخت آنها می توان مشاهده کرد.
در مجموع، در صحت اظهارات رئیس جمهور مبنی بر عدم ایجاد اشتغال با حرف و شعار، تردیدی نیست اما ضرورت دارد ایشان به این نکته مهم هم توجه داشته باشند که تجربه طرح های شکست خورده دولت های گذشته در زمینه اشتغالزایی به خوبی نشان می دهد ایجاد اشتغال با پول پاشی هم محقق نمی شود. بنابراین انتظار می رود دولت هر چه سریعتر نسبت به اصلاح برنامه خود برای اشتغالزایی گسترده در سال آینده اقدام کند تا بار دیگر شاهد عدم تحقق قابل توجه اهداف این برنامه و انحراف گسترده منابع و تسهیلات به بهانه اشتغالزایی نباشیم.
