صراط: عصر امروز بهروز غریب‌پور، کارگردان فیلم «اردک‌لی» به همراه علی حضرتی، تهیه کننده این فیلم از اتفاقات رخ داده پیرامون حذف آخرین ساخته غریب‌پور در جشنواره فیلم فجر سخن گفتند.
به گزارش تسنیم، غریب‌پور که در میان هنرمندان تئاتری به نظم و انضباط شهره است، درباره ساخت فیلمش گفت طبق برنامه‌ریزی فیلم سروقت تولید شده و در موقعیت مناسب به دبیرخانه فجر تحویل داده شده است. وی با اشاره قصد داشته درباره ساخت فیلم به دور از فضای رسانه‌ای کار کند، گفت:«اردک‌لی حذف شد و فرصتی برای صحبت درباه خود فیلم و اهدافش به وجود آمد. اولویتم اعتراض به رد شدن یا مورد توجه قرار گرفتن نیست.»
وی منشا ساخت فیلم «اردک‌لی» را به 25 سال پیش مرتبط دانست که در زمان حضورش در دفتر تئاتر عروسکی کانون با فردی با نام خانوادگی «اردکی» ملاقات کرده و نام او برایش تبدیل به معمایی می‌شود تا بداند «اردک‌لی» مشتق از چه چیزی است. در نهایت درصحبت با فرد مذکور متوجه اصالت آذری او شده و اینکه خانواده شخص مورد بحث به سبب مشکلات ناشی از این نام به سه دسته «رودکی»، «اردکی» و «اردک‌لی» تقسیم شده‌اند و بابت نام نامتعارف مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. وی گفت: «در زمان کوتاهی فیلمنامه را نوشتم و به کانون ارائه دادم و به دلایلی که نپذیرفتم، در صحبت با علی حضرتی با ساختش پس از 25 سال موافقت کردم. آقای حضرتی با سرمایه شخصی آرزوی مرا برآورده کرد. این فیلم با حضور 150 کودک در 25 جلسه فیلمبرداری شد.»
غریب‌پور با اشاره به غیبت شانزده‌ساله‌اش در سینما تأکید کرد در این مدت مدام در حال نوشتن بوده است و به این مسئله اشاره کرد «اردک‌لی» محصول یک اتفاق رایج در کشور است و انتظار آن تأثیر فرهنگی بار جامعه است.
این استاد تئاتر با انتقاد از دولت حسن روحانی در زمینه‌های فرهنگی گفت «عملاً سازمان سینمایی معلوم نیست جهت‌گیریش در حد شعارهای آقای روحانی در زمینه تدبیر و اعتدال و امید هست یا نیست.»
وی با اشاره به شعارهای رئیس‌جمهور مبنی بر حمایت از بنگاههای خرد اقتصادی، تأکید کرد عدم حمایت از بخش خصوصی در سینما به معنای بی‌اهمیتی به بنگاههای خرد و شعارهای دولت است.
غریب‌پور در بخشی از صحبت‌هایش به صراحت گفت: «روی سخن من آقای روحانی است. حاضرم با ایشان و وزیر مناظره کنم. چگونه می‌شود هم عامل بود و هم سیاستگذار. خودت به خودت جایزه بدهی!!؟ فیلم قطعاً دیده می‌شود و نگران نیستم؛ ولی چرا بین حرف و عمل توازن ایجاد نمی‌کنید؟»
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره اولویت‌های محتوایی جشنواره از فقدان تنوع در جشنواره کنونی گفت و افزود «امسال آقایان به سمت ارگان‌ها غش کرده‌اند.»
غریب‌پور «اردک‌لی» را نقد اجتماعی دهه چهل برشمرد که در آن به وحدت ملی و اعتماد به نفس مردم پرداخته است. وی فیلم نقد نگاه و رویه کنونی جامعه و هشدار بابت توجه به لایه‌های زیرین توصیف کرد و گفت: «در کانون استدلال کردند ممکن است فیلم مبلغ جدایی آذربایجان باشد. آذری‌ها پس از دیدن فیلم پیشنهاد کردن گشایش در آنجا باشد. در زمان گرفتن پروانه ساخت به اینجا رسیدیم که باید توجیه شویم. در مراجعه به مسئول مربوطه متوجه شدم پرونده ما را باز هم نکرده است. از من پرسیدن در فیلم چهره چه کسی را داری. بعد خودش گفت فیلمی با حضور چهره‌ها نفروخته است. از من نپرسید چرا در 68 سالگی دغدغه ساخت اردک‌لی را داری. برای این در فجر شرکت کردم چون همه راه‌ها به رم ختم می‌شود.»
وی البته بر این نکته انگشت نهاد که شرکت نکردن در جشنواره یک امتیاز به حساب می‌آید. او با توجه به اهمیت حضور آثار دفاع‌مقدسی در جشنواره پرسید «چرا نباید دفاع از ناموسی ملی برای جشنواره مهم نباشد؟ دفاع‌مقدس که فقط نشان دادن جنگ نیست. دفاع از انسانیت و ارزش‌ها مهم نیست؟ آقایان قدرت دارند و می‌توانند چندین جشنواره برگزار کنند. به ما بگویند کار نکنیم.اگر ترک سرزمین نکردم بدین معنا نیست در جای دیگر اقبالی نداشتم. ماندن در سرزمینم و کار با اقوام برای من افتخار و ارزش است. آقای روحانی از آموزش زبان مادری می‌گویند؛ اما فیلم من که به زبان دیگر و نام‌های نامتعارف اشاره داشت، نادیده گرفته می‌شود.»
او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت:«مرا با اردنگی هم نمی‌توانند بیرون بیاندازند. من با مردم بودمو در جنگ زیر توپ و موشک بودم. من خاوری نیستم با 3000 میلیارد تومان بروم. اردک‌لی حرف مردم ایران است. کسی دیدم که اسمش سمیه بود و آن را سمیتا کرده برای اینکه در پاسپورتش شبیه نام‌های اروپایی باشد. یکی در جنگ شهید شده است و یکی در فیلم من به واسطه اسمش در آستانه شهادت است.»
مدیر گروه آران با انتقاد از سیستم آموزشی کشور که در فیلمش بدان پرداخته گفت بدون روانشناسی کودک هنوز در مدارس به ظاهر افراد نگاه می‌کنیم. او با اشاره به فیلم پیشین خود، «تنبل قهرمان» یادآوری کرد که در آن زمان بدو گفته‌اند در عصر کامپیوتر نباید به دنیای مَثَل‌ها توجه کرد.
وی اذعان داشت «اردک‌لی» راه خود را باز می‌کند و نشان خواهد داد او چه دغدغه ملی داشته است. وی افزود: «من به نظام آموزشی انتقاد دارم و در اردک‌لی انتقاد صریح داشته‌ام. در زمان ساخت به حضرتی وعده دادند که در صورت حرکت طبق سرفصل‌هایشان به او وام میلیونی می‌دهند.»
کارگردان «بینوایان» با یادآوری خاطرات خود دوران مدرسه و کتک‌های ناشی از کردی صحبت کردن تأکید کرد حتی در صداوسیما لهجه ترکی یا عربی داشتن به سخره گرفته می‌شود. جنگ هر روزه زمانی است که از اعتماد به نفس ملی بکاهی. با حفظ احترام به شهدا و جانبازان می‌گویم آقایان نان به نرخ روزخور هستند. پای حرف‌هایتان بمانید.»
وی به وضعیت کنونی سینما اشاره کرد و گفت سینمای کنونی نظام خانواده را از بین برده است و جوانان ایرانی را معتاد و جانی نشان می‌دهد و افزود: «من در فیلمم به خانواده ایرانی پرداختم. سازمان سینمایی باید شفاف‌سازی کند. چگونه استرارو که مدیر فیلمبرداری آخرین تانگو در پاریس بوده مدیر کار ارزشی می‌شود؛ اما فرش قرمز من فسق و فجور می‌شود. ما سر وقت فیلم را رساندیم و من در لابراتوارها می‌شنیدم که بسیاری از کارها کامل نشده اند. پوستر کار من حتی آماده است. آیین‌نامه را کجا قایم کرده‌اند؟ کدام فیلم کامل بوده تا در یک رقابت سالم با اردک‌لی رقابت کند؟ ما از روش نشان دادن یک ربع فیلم استفاده نکردیم. تا زمانی که زنده باشم پای عقایدم می‌ایستم. حقیقت آشکار می‌شود که در سینما زدوبند وجود دارد.»
غریب‌پور فیلم خود را مناسب جشنواره مقاومت دانست و آن را فیلمی ارزشی توصیف کرد.
او در گوشه‌ای از سخنان خود به کنایه گفت برخی از هم از توبره می‌خورند و هم از آخور. او با اشاره به حمایت‌های کلامی تابش، حیدریان و داروغه‌زاده در ساخت «اردک‌لی» مدی شد حتی 200 میلیون به فیلم وام داده نشده است و نزدیک بوده برای وام قباله ازدواج الیاس حضرتی گروه گذاشته شود.
سازنده اپراهای عروسکی خیام و سعدی گفت: «متن دونده من درهای جشنواره‌های جهانی را به روی ایران باز کرد. بدون من باشو غریبه کوچک پیش نمی‌رفت. من از این سینما لذت نمی‌برم. نمی‌شود با فرزندت به سینما بروی. می‌خواهند من به سراغ کمدی‌های سخیف بروم. نوشتن چنین فیلم‌هایی یک ساعت هم طول نمی‌کشد.» او در بخش دیگری نیز گفت: «از اسم فیلم‌ها عرق شرم می‌کنم. صد رحمت به گنج قارون و کوشانی‌ها که تهش امید بود. اراده‌ای در حذف‌هاست. مدیری از من پرسیدبعد از مرگ تو گروه آران چه می‌شود، گغتم من آمده‌ام درباره زندگی با تو حرف بزنم تو از تابوت می‌گویی.»
وی با ذکر خاطره‌ای از یک شخصیت فرهنگی خارجی که از او درباره زنان در ایران پرسش کرده و در صورت موافقت با نظر او اپرای او را به نروژ می‌برده، اظهار داشت «من باب طبع جشنواره‌ها فیلم نمی‌سازم.»
وی با همین ادعا در عرض سه دقیقه طرح داستانی یک فیلم کمدی رایج با پایان‌بندی اخلاقی خلق کرد. او همچنین از پوران درخشنده انتقاد کرد و از تلاش‌هایش در شهرداری برای ساختن فیلم «هتل بین‌المللی» گفت. او با اشاره به اینکه یکی از شعارهای انقلاب حفظ حرمت‌ها بوده ابراز داشت چرا با وی تماس گرفته نشده بگویند فیلم خوب نیست.
غریب‌پور با یادی از «تنبل قهرمان» گفت زمان اکران فیلم سیل تهران بود که مردم می‌ترسیدند بیرون بیایند تا فیلم به خوبی دیده نشود. او «اردک‌لی» را محلی برای دیده شدن نوابغ نادیده شده در بهزیستی دانست و گفت «معتقدم همه بازیگرانم به خصوص خانم قاضیانی بهترین بازی خود را داشته‌اند.»
او با اشاره به مطلب منتشر شده در روزنامه اعتماد منبی بر حذف فرش قرمز جشنواره با توصیف کشور به سرزمین عجیب‌الدول گفت از این امر شگفت‌زده شده است. وی با بیان دیدگاه نماینده ملایر در مجلس در برچیده شدن فرش قرمز - که ایده آقای غریب‌پور در مقام رئیس کاخ جشنواره در دوره گذشته بوده است - از این ایده دفاع کرد و گفت تنها ایرانیان حق دارند از فرش قرمز استفاده کنند؛ چرا که محصول هنر آنان است.
غریب‌پور افزود: «با مراجعه به عکس‌ها و تصاویر جز جلال و کرامت و احترام در آنها چیزی نمی‌یابید. حال چه می‌شود که سه نفر از سازمان سینمایی از برچیده شدن فرش قرمز و کاهش پنجاه درصدی هزینه‌ها سخن می‌گویند.»
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به موضوع کاهش پنجاه درصدی آن را ناشدنی دانست و تأکید کرد حاضر است برای شفاف‌سازی در صورت عرضه مدارک و مستندات گروه کنونی، هزینه‌های دوره گذشته را رسانه‌ای کند. او دخالت کمیسیون فرهنگی در امور جشنواره را خلاف آیین‌نامه برشمرد.
حضرتی در صحبت‌های خود ابتدا به تاریخچه فعالیت‌های هنری خود اشاره کرده که با دستیاری صحنه در تئاتر آغاز و با تهیه‌کنندگی تئاتر و فیلم‌کوتاه به فیلم بلند ختم شده است. او «خداحافظی طولانی» فرزاد موتمن را اولین اثر بلند خود معرفی کرد و از «یک کلاغ، یک قناری» و «نیم‌رخ‌ها» به عنوان دیگر آثارش خود اسم برد.
او با چنین مقدمه‌ای این مهم را مورد پرسش قرار داد که در تولید فیلم چه حمایتی از بنیادهای محتوایی و هنری می شود. او محتوای «اردک‌لی» را وحدت اقوام؛ تکیه بر فرهنگ بومی دانست و در همین راستا مدعی شد معضل فارابی نگاه به مسائلی چون خیانت و اسیدپاشی است. او در ادامه تاکید کرد «خیلی محترمانه می خواهند بخش خصوصی را از بین ببرند.»
حضرتی نقبی به آثار منتخب فجر 36 داشت و مدعی شد بیشتر فیلم‌های حاضر آنهایی هستند که مورد حمایت مالی دولت ساخته شده‌اند و افراد شورای سیاستگذاری همان‌هایی هستند که که بودجه را تخصیص می‌دهند.
او در بخش دوم صحبت‌های خود از نادیده گرفتن فیلم‌های ایرج کریمی و اصغر عبداللهی گفت و پرسید «چگونه می‌توانند غریب‌پور را نادیده بیگرند؟ من حاضر به شفاف‌سازی بودجه‌ها هستم. وام‌های حمایتی بخش کودک و نوجوان هم به ما تعلق نگرفت. در یک فیلم چند ارگان حمایت می‌کنند. آنها هم بیایند شفاف‌سازی کنند. من بخش خصوصی باید با حساب و کتاب ادامه بدعهم. مدیر هنری به من می‌گوید چرا دوربین روی دست نداری.»
