صراط:اکران پوستر سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر با حواشی و انتقادات بسیاری همراه شد؛ در مراسم رونمایی از این پوستر، حضور رسانه‌ها کمرنگ بود و خبر اکران این اثر به صورتی مختصر در خبرگزاری‌ها منعکس شد. منتقدین و صاحب‌نظران عرصه گرافیک اعتراضات بسیاری به طرح این پوستر کردند؛ اما بزرگ‌ترین اشکال آن که مورد اتفاق تمامی منتقدین است طراحیِ عاری از خلاقیت و ایده تکراری این اثر است؛ تکراری آزاردهنده که از طرح‌های لایه‌باز گوگل تا طراحی پوستر دهه فجر در دهه 60 را شامل می‌شود.
به گزارش تسنیم برخی از منتقدین نیز نسبت به عدم استفاده از تصویر بزرگان سینما در این پوستر معترض بودند؛ چرا که در دوره‌هایی که از تصاویر آنها در پوستر جشنواره استفاده می‌شد، طرح‌های قابل‌قبولی ارائه شد؛ هرچند که نسبت به آن پوسترها نیز انتقاداتی وارد شد اما آن انتقادات درباره طرح ضعیف پوستر بود نه مسائل فنی و اساسی طراحی گرافیک که اکنون مطرح است.
در جشنواره فیلم کن، هرساله یک طرح جدید و مستقل بدون توجه به نمادهای این جشنواره (مثل "نخل طلا") طراحی می‌شود به نحوی که پوستر هر دوره تبدیل به برندی می‌شود که هر بیننده‌ای به محض تماشای آن به یاد آن دوره از این جشنواره معتبر می‌افتد؛ اما تکرار شکل سیمرغ در پوسترهای جشنواره فجر تبدیل به یک اصل شده است، اصلی که خلاقیت و استقلال طراحی را تحت شعاع قرار داده است.
در این باره گفتگویی با حامد مغروری طراح گرافیک داشتیم که در ادامه مشروح آن را مطالعه می‌کنید:
مغروری با بیان این‌که استفاده از فلَش‌های آب و حرکت آن پرنده قبلاً نیز به دفعات زیاد در پوسترها استفاده شده بود؛ گفت: این فلش آب که تبدیل به پرنده شده است، ایده جدیدی برای پوستر این جشنواره نبود و بزرگ‌ترین مشکل این پوستر همین نکته است؛ تیمی که برای طراحی این پوستر، ایده‌پردازی کرده است نیاز به دقت بیشتری برای نوع ایده‌پردازی، آن هم برای جشنواره‌ای در این ابعاد وسیع داشتند و می‌بایست جستجوهای بیشتری انجام می‌دادند تا این تکرار اتفاق نیفتد.
وی افزود: تمام اجزاء پوستر از جمله ترکیب‌بندی، اجراء، ایده و «لی‌اوت‌بندی» به یکدیگر وابسته هستند و تمام این عوامل در زیبایی یک پوستر تأثیرگذار است. ایده‌ی یک پوستر، نوعِ تکنیکِ موردنیاز برای طراحی آن را تعیین می‌کند اما ترکیب‌بندیِ این پوستر که ایده آن تکراری است فقط نیاز به یک لی‌اوت‌بندی داشته که برای آن هم کارِ خاصی انجام نشده است.
این طراح گرافیک ضمن اشاره به طراحی پوسترِ بیست‌ونهمین جشنواره فجر توسط مسعود نجابتی، اذعان کرد: ایشان آن پوستر را به طور کامل با تایپوگرافی طراحی کرده بود و این مسئله نشان‌دهنده این است که در طراحی حتی به نوع نقطه‌گذاری، نوشتار و لی‌اوت‌گذاریِ اثر فکر شده است؛ ترکیب و کامپوزیت‌هایی که در طرح نوارهای فیلم و نوشتارِ اثر توسط استاد نجابتی انجام شده نمایانگر وجود ایده و تفکر برای طراحی این پوستر است.
پوستر بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر اثر مسعود نجابتی
وی پوستر جشنواره فجر امسال را دارای ابهام دانست و تأکید کرد: این پوستر پیام خاصی ندارد و مشخص نیست که طراح آن دقیقاً چه مقصودی داشته است؛ آیا منظور او آزادی یک پرنده از دل آب بوده و یا یک سیمرغ بلورین که از جنس آب تشکیل شده است؟ در حالی که پوسترِ استاد نجابتی به خوبی از پس انتقال اطلاعات به مخاطب خود برمی‌آید و دقیقاً مشخص است که برای یک جشنواره فیلم طراحی شده و هویتِ ایرانیِ اثر به خوبی در خطِ نوشتار آن نمایان است.
مغروری خاطرنشان کرد: آقای بیدقی طراح پوستر سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر، انسان وارسته و هنرمندی است؛ ما دقیقاً در جریان پشت‌پرده‌یِ طراحی این پوستر نیستیم اما به نظر من دلیلِ عمده بروز این مشکلات را باید در سلیقه سفارش‌دهندگان و تأییدکنندگانِ اثر جست‌وجو کرد؛ من در طراحیِ پوسترِ جشنواره‌یِ فیلمِ کودک به خاطر تأثیرگذاریِ بیش از حدِ سلیقه‌یِ سفارش‌دهنده در طراحی پوستر، از انجام طراحی آن منصرف شدم چرا که حاضر نشدم به قول گرافیست‌ها از من به عنوان «کامپیوترِ کارفرما» استفاده کنند؛ سفارش‌دهنده باید به طراح اعتماد داشته باشد؛ یعنی باید ابتدا خواسته‌های خود را با او مطرح کند و پس از آن دیگر در مراحل طراحی اثر مداخله نکند و اختیارِ کار صرفاً در دست طراح باشد. پروژه‌های طراحی پوسترکه با سلیقه کارفرما انجام می‌شود معمولاً خروجی ایده‌آلی ندارد.
وی رویدادهایی همچون جشنواره فجر را دارای تعداد زیادی از مخاطبانِ بین‌المللی عنوان کرد و افزود: طراحی پوستر این جشنواره جزء عملکرد آن محسوب می‌شود که در سطح جهانی مورد قضاوت منتقدین و مخاطبان خود قرار می‌گیرد. ما تعداد زیادی از طراحان حرفه‌ای را در کشورمان داریم؛ من مطمئن هستم که آقای بیدقی عزیز می‌توانند طرح‌های بسیار بهتر از این را خلق کنند؛ بنابراین تقاضا دارم که مسئولین این جشنواره‌ها اجازه بدهند تا به شکل تخصصی به طراحی پوسترِ رویداد پرداخته شود.
در جشنواره فیلم کن، هرساله یک طرح جدید و مستقل بدون توجه به نمادهای این جشنواره (مثل "نخل طلا") طراحی می‌شود به نحوی که پوستر هر دوره تبدیل به برندی می‌شود که هر بیننده‌ای به محض تماشای آن به یاد آن دوره از این جشنواره معتبر می‌افتد؛ اما تکرار شکل سیمرغ در پوسترهای جشنواره فجر تبدیل به یک اصل شده است، اصلی که خلاقیت و استقلال طراحی را تحت شعاع قرار داده است.
در این باره گفتگویی با حامد مغروری طراح گرافیک داشتیم که در ادامه مشروح آن را مطالعه می‌کنید:
مغروری با بیان این‌که استفاده از فلَش‌های آب و حرکت آن پرنده قبلاً نیز به دفعات زیاد در پوسترها استفاده شده بود؛ گفت: این فلش آب که تبدیل به پرنده شده است، ایده جدیدی برای پوستر این جشنواره نبود و بزرگ‌ترین مشکل این پوستر همین نکته است؛ تیمی که برای طراحی این پوستر، ایده‌پردازی کرده است نیاز به دقت بیشتری برای نوع ایده‌پردازی، آن هم برای جشنواره‌ای در این ابعاد وسیع داشتند و می‌بایست جستجوهای بیشتری انجام می‌دادند تا این تکرار اتفاق نیفتد.
وی افزود: تمام اجزاء پوستر از جمله ترکیب‌بندی، اجراء، ایده و «لی‌اوت‌بندی» به یکدیگر وابسته هستند و تمام این عوامل در زیبایی یک پوستر تأثیرگذار است. ایده‌ی یک پوستر، نوعِ تکنیکِ موردنیاز برای طراحی آن را تعیین می‌کند اما ترکیب‌بندیِ این پوستر که ایده آن تکراری است فقط نیاز به یک لی‌اوت‌بندی داشته که برای آن هم کارِ خاصی انجام نشده است.
این طراح گرافیک ضمن اشاره به طراحی پوسترِ بیست‌ونهمین جشنواره فجر توسط مسعود نجابتی، اذعان کرد: ایشان آن پوستر را به طور کامل با تایپوگرافی طراحی کرده بود و این مسئله نشان‌دهنده این است که در طراحی حتی به نوع نقطه‌گذاری، نوشتار و لی‌اوت‌گذاریِ اثر فکر شده است؛ ترکیب و کامپوزیت‌هایی که در طرح نوارهای فیلم و نوشتارِ اثر توسط استاد نجابتی انجام شده نمایانگر وجود ایده و تفکر برای طراحی این پوستر است.
پوستر بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر اثر مسعود نجابتی
وی پوستر جشنواره فجر امسال را دارای ابهام دانست و تأکید کرد: این پوستر پیام خاصی ندارد و مشخص نیست که طراح آن دقیقاً چه مقصودی داشته است؛ آیا منظور او آزادی یک پرنده از دل آب بوده و یا یک سیمرغ بلورین که از جنس آب تشکیل شده است؟ در حالی که پوسترِ استاد نجابتی به خوبی از پس انتقال اطلاعات به مخاطب خود برمی‌آید و دقیقاً مشخص است که برای یک جشنواره فیلم طراحی شده و هویتِ ایرانیِ اثر به خوبی در خطِ نوشتار آن نمایان است.
مغروری خاطرنشان کرد: آقای بیدقی طراح پوستر سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر، انسان وارسته و هنرمندی است؛ ما دقیقاً در جریان پشت‌پرده‌یِ طراحی این پوستر نیستیم اما به نظر من دلیلِ عمده بروز این مشکلات را باید در سلیقه سفارش‌دهندگان و تأییدکنندگانِ اثر جست‌وجو کرد؛ من در طراحیِ پوسترِ جشنواره‌یِ فیلمِ کودک به خاطر تأثیرگذاریِ بیش از حدِ سلیقه‌یِ سفارش‌دهنده در طراحی پوستر، از انجام طراحی آن منصرف شدم چرا که حاضر نشدم به قول گرافیست‌ها از من به عنوان «کامپیوترِ کارفرما» استفاده کنند؛ سفارش‌دهنده باید به طراح اعتماد داشته باشد؛ یعنی باید ابتدا خواسته‌های خود را با او مطرح کند و پس از آن دیگر در مراحل طراحی اثر مداخله نکند و اختیارِ کار صرفاً در دست طراح باشد. پروژه‌های طراحی پوسترکه با سلیقه کارفرما انجام می‌شود معمولاً خروجی ایده‌آلی ندارد.
وی رویدادهایی همچون جشنواره فجر را دارای تعداد زیادی از مخاطبانِ بین‌المللی عنوان کرد و افزود: طراحی پوستر این جشنواره جزء عملکرد آن محسوب می‌شود که در سطح جهانی مورد قضاوت منتقدین و مخاطبان خود قرار می‌گیرد. ما تعداد زیادی از طراحان حرفه‌ای را در کشورمان داریم؛ من مطمئن هستم که آقای بیدقی عزیز می‌توانند طرح‌های بسیار بهتر از این را خلق کنند؛ بنابراین تقاضا دارم که مسئولین این جشنواره‌ها اجازه بدهند تا به شکل تخصصی به طراحی پوسترِ رویداد پرداخته شود.
