زمانی که فقر و نداری از بین می رود

یکی از زیبایی های دنیای پس از ظهور این است که اصلا فقر و نداری در بین مردم دیده نمی شود، آن چنان که برای پرداخت خمس و زکات واجب خود نیازمندی پیدا نمی کنند، چون علاوه بر تلاش و کوشش فراوان در امور اقتصادی با روحیه قناعت و ایثارگری به یاری یکدیگر شتافته و به دنبال تجمل گرایی و زیاده طلبی نیستند.
امام باقر علیه السلام می فرمایند: چون حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام کنند، در آن روز زمین گنج های خود را ظاهر سازد و همه برکات خویش را آشکار نماید به گونه ای که کسی از شما موردی برای انفاق و صدقه و کمک مالی نمی یابد؛ زیرا همه مؤمنان، بی نیاز و توانگر خواهند شد. (بحارالانوار،ج52،ح338)
نیز امام صادق علیه السلام فرمودند: خداوند به سبب او (مهدی علیه السلام ) برکات آسمان و زمین را جاری می کند و در ایام دولت او آسمان می بارد و زمین دانه می دهد. (غیبت شیخ طوسی، ح 149)
آری درسایه حکومت آن حضرت کویری نمی ماند و همه زمین جامه حیات و شادابی به تن می کند.

آنچه در شیوه مبارزه حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) با فقر، بیش تر حائز اهمیت است، ایجاد روح بی نیازی و بلند طبعی در مردم است؛ زیرا چه بسیارند انسان های ثروتمندی که طبعی گرسنه و روحی آزمند دارند و چه بسا انسان هایی که در عین فقر، از طبعی بزرگ و روحی غنی برخوردارند. مردم در عصر حکومت مهدوی از غنای روحی برخوردارند و این همان دگرگونی معنوی است که در آن عصر پدید می آید.
از روایات نیز استفاده می شود که عدم نیازمندی مردم به جهت روحیه قناعت و بی نیازی روحی است یعنی قبل از آنکه مردم صاحب مال فراوان شوند و بی نیاز گردند از درون، روحیه بی نیازی و قناعت در آنها پیدا می شود و به آنچه خداوند از فضل خویش به آنها عطا کرده راضی و خشنود می گردند.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در توصیف روزگار دولت مهدی علیه السلام فرموده است: خداوند بی نیازی را در دل های بندگان قرار می دهد. (بحارالانوار ج51ص84) این در حالی است که پیش از ظهور روحیه آزمندی و زیاده طلبی عامل مؤثری در رقابت های غلط و انباشتن اموال بر روی هم و انفاق نکردن آنها به نیازمندان بوده است که باعث اختلاف طبقاتی شده و مشکلات فراوانی در جامعه مسلمین به وجود آورده است و این که اسلام پرداخت خمس و زکات را واجب کرده به این علت است که افراد جامعه تقریبا در یک سطح قرار گرفته و ثروت های انبوه در جایی نماند در حالی که افرادی گرسنه مانده اند.

قناعت، از فضیلت های مهم اخلاقی و صفات پسندیده انسانی است که از گرفتار شدن انسان به رذیلت دنیا دوستی که ریشه همه خطاهاست جلوگیری می کند.  قناعت یعنی اکتفا کردن به کم و پرهیز از زیاده روی. در رهنمودهای اولیای الهی با تعابیر مختلفی از فضیلت و ارزش قناعت سخن به میان آمده و تأکید شده است که بهترین زندگی را کسی دارد که به صفت قناعت آراسته است وگرنه انسان های حریص و آنهایی که در تمام لحظات زندگی به دنبال تحصیل ثروتند، اگر تمام دنیا را به آنها بدهند سیر نمی شوند و در نتیجه لحظه ای در زندگی از آرامش و آسایش برخوردار نیستند.
قناعت‏ اگر در تمام مراحل زندگى (پوشاك، خوراك، مسكن، شهوات، تمايلات نفسانى، ثروت، ملك) صورت بگيرد؛ ريشه طمع و شهوت و هوا‏هاى نفسانى قطع شده و با آسايش خاطر و راحتى تن و دل مى ‏توان توجه كامل به عالم روحانيت و لقاء پروردگار محبوب پيدا كرد. بايد متوجه شد كه به مقتضاى حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که فرمودند: دو گرسنه هرگز سير نمي شوند؛ يكي جوينده علم و ديگر جوینده دنیا، طالب دنيا از نظر علاقه و محبت قلبى هرگز سير نخواهد شد اگر چه تمام دنيا را مالك باشد، زيرا دنيا محدود است، ولى علاقه و طلب هميشه در ازدياد و شدت بوده و تمام ‏شدنى نيست و طالب دنيا پس از دارا شدن تمام دنيا مى‏ بايد باز به همان مقدار قناعت‏ كرده، و حرص و طمع خود را محدود نمايد. پس چه بهتر است كه اين امر (قناعت‏) در همان مرحله اول صورت گرفته، و پس از بدست آوردن ضروریات وسائل زندگى، حرص و طمع و شهوت و علاقه خود را محدود كرده و از فعاليت بيجا و زحمت و مشقت بى‏ نتيجه خوددارى نموده و خود را مبتلا و گرفتار نسازد. استفاده از دنيا به مقدار حاجت و لزوم در زندگى است و اضافه بر آن غير از تحمل زحمت و مشقت نتيجه ‏اى ندارد.

روایت معروفی در مورد درب های بهشت در بحارالانوار آمده است که پیامبر صلی الله و علیه وآله فرمودند: بهشت هشت درب دارد و بر هر درب چهار نکته نوشته شده است. مکتوبات نخستین درب چنین است: هر کاری راهی دارد و راه زندگی چهار چیز است:
1- قناعت 2- حق گویی 3- ترک کینه 4- مجالست با اهل خیر (بحار الانوارج8،ص144)
بنابراین اولین راه زندگی خوب، قناعت است. مال و ثروت باید در خدمت بشر و دین باشد نه این که وسیله تباهی و فساد قرار گیرد، قناعت ثروت بی پایان است که روان انسان را آرامش بخشیده و مانند دوستی مهربان همواره انسان را از سقوط نجات می دهد، انسان قانع سرمایه ای بی پایان دارد.

حضرت علی علیه السلام افزون بر تصریح به این حقیقت که حریص هرچند همه امکانات دنیا را در اختیار داشته باشد باز فقیر است، می فرمایند: خوش ترین زندگی را کسی دارد که خداوند متعال نعمت قناعت را به او عنایت کرده است و نیز می فرمایند: به جستجوی بی نیازی برخاستم، آن را جز در قناعت ندیدم. شما هم قناعت کنید تا بی نیاز شوید. بنابر این چه خوب است با قناعت در زندگی هم به آرامش رسیده هم زمینه ظهور حضرت را فراهم کنیم.

بر اساس روایات، در زمان امام مهدی عجل الله تعالی فرجه علاوه بر بی نیازی ظاهری که در اثر افزایش تولید و توزیع عادلانه ثروت، حاصل می شود، بشر از نظر روحی و باطنی نیز به بی نیازی می رسد و روحیه زیاده خواهی از او رخت بر می بندد؛ یعنی قبل از این که اقتصاد او رشد کند و توسعه یابد، ارزش های او عوض می شود و ریشه می یابد و برخورداری از دنیا نیز رنگ الهی و ارزشی به خود می گیرد.
فقر و دارایی ریشه در نفس آدمی دارند. اگر انسان به تهذیب نفس بپردازد در عین کم داشتن قانع و بی نیاز می شود، ولی اگر از این امر غفلت کند و حرص و آز در وجود او ریشه بدواند، هرقدر ثروتمند باشد، بی نیاز نمی شود.

منابع:
سیره امام مهدی( قنبر علی صمدی)
چگونه بهشتی شویم (استاد رفیعی)
نگین آفرینش
مصباح الشریعه ترجمه مصطفوی
سی دی جامع الاحادیث