صراط: عصر کنونی را شاید به جرات بتوان عصر هجوم رسانه های مجازی نامید. «هجوم»به این علت که دنیای مجازی در زمانی کوتاه، بصورت کاملا فراگیر و به سرعت، در حال محبوب شدن و مغلوب کردن سایر رسانه هاست. یکی از مشتقات این دنیای مکاره مجازی، شبکه اجتماعی بسیار پر طرفدار «تلگرام» بوده که در کشور ما هم بسیار محبوب و با نفوذ است.
زمان زیادی از ظهور این شبکه پیام رسان در دنیای مجازی نمی گذرد اما، در اکثر کشورهای دنیا و هم چنین در کشور ما در راس سایر شبکه های اجتماعی قرار گرفته است.
مسلما هر پدیده نو ظهوری را جدای از واقعی یا مجازی بودنش،می توان از ابعاد گوناگونی مورد تحلیل و بررسی قرار داد؛ بنابر این لازم است که به شبکه تلگرام هم نظری نقادانه داشته باشیم و به لحاظ تبعات مثبت و منفی حداقل از منظر فرهنگی و روان شناسی آن را مورد واکاوی قرار دهیم.
واضح است که به دلیل ساختار جمعیتی کشورمان، غالب کاربران تلگرام را جوانان تشکیل می دهند. قشر آسیب پذیری که همواره دشمنان، در عرصه جنگ نرم، و در خط مقدم جبهه فرهنگ، آنان را به نشانه گرفته اند.
قطعا طرفداران و کاربران افراطی تلگرام در جواب انتقادهایی که به این فضا وارد است این جمله کلیشه ایی را بارها گفته و خواهند گفت که اگر این پیام رسان معایبی هم دارد و لیکن مزایا و محسناتش بر آن می چربد. این پاسخ تا حد بسیار کمی درست است؛ و نمی توان منکر شد که برخی از مزایای این شبکه عبارتند از؛ ارتباط سریع و آسان، استفاده از تجربیات و آموخته هایی که دیگران به اشتراک گذاشته اند،و آشنایی با سایر فرهنگ ها.
اما فراموش نکنیم که همین مزایا هم اگر از جنبه منفی مورد جستجوی کاربر قرار گیرند دیگر مزایا نیستند. و آیا به راستی نمی توان این اندک محسنات را از منابع کم خطر و ایمن تری کسب کرد؟
مسلما کم نیستند افرادی که به لحاظ شخصیتی بیمار هستند و از عقده های روانی رنج می برند و با پنهان کردن هویت اصلی خود، در این فضا جولان می دهند و تلگرام را محلی برای تحقق نیات و خواسته های شوم خود انتخاب کرده اند.
همچنین نحوه گفتار و تعاملات در فضای تلگرام نشان می دهد که آسیب های جدی به حریم خصوصی افراد وارد شده است. حریم خصوصی در تعریف عامیانه تمام مسائلی است که مختص به خود ماست و خط قرمز زندگیمان محسوب می شود و قائدتا تمایلی نداریم سایرین به این حریم وارد شوند؛ اما از تاثیرات سو تلگرام و سایر هم خانواده هایش همین بس که خیل کثیری را نسبت به حریم خصوصی بی توجه کرده است و این قطعا همان حیا زدایی است. حیایی که بایستی حافظ حریم ما باشد اما اکنون چه چیزی باعث شده که خصوصی ترین مسائل فردی و خانوادگی مان را با میلیون ها نفر شریک می شویم و حتی منتظر تائید و نظر دیگران می مانیم؟
نمایش خصوصی ترین مسائل زندگی افراد، و بیان هر آنچه که نباید، از تلگرام فضایی نا امن و غیر مطمئن ساخته است. که این مسئله هم چنین نشر اخبار جعلی و غیر موثق و گسترش شایعات را هم به دنبال داشته است.
و جای تاسف بسیار دارد که بسیاری از هنرمندان و ورزشکاران که الگوی اغلب جوانان هستند، به شکستن دیواره حریم خصوصی کمک می کنند. گاها فیلم ها و تصاویر بسیار خصوصی از خود منتشر می کنند که کاملا نوعی ساختار شکنی و مغایر با چارچوب های شرعی و عرفی ما است.
حتی بر چسب های موجود در این شبکه پیام رسان هم که ظاهرا باید مکمل انتقال مفاهیم گفتاری باشند، در بسیاری از موارد حاوی نوشته ها و مفاهیم غیر اخلاقی است.
به هر روی استفاده بدون برنامه و ناآگاهانه از تلگرام و سایر شبکه ها، نه تنها تبعات شوم فرهنگی را به دنبال دارد، بلکه منجر به هنجار شکنی و تغییر سبک زندگی اسلامی خواهد شد. همان طور که در اجتماع هم به وفور شاهد آسیب های اجتماعی و گسترش ولنگاری فرهنگی هستیم که در واقع دلیل عمده اش استفاده غیر اصولی و افسارگسیخته از فضای مجازی است.
بنابراین لازم است در جهت آموزش و آگاه سازی خانواده ها و عملی کردن سواد رسانه ای در سطح عمومی، بیش از پیش اقدام شود. در این صورت والدین با تسلط و آگاهی قدم به قدم در این فضا فرزندان را همراهی می کنند و به موازات استفاده صحیح، نظارتی دقیق را هم خواهند داشت.
گام دیگر مسئله بومی سازی شبکه های اجتماعی در کشور است؛ متخصصین این حوزه باید شبکه هایی را تولید و جایگزین کنند که علاوه بر جذابیت و کارایی بالا، مطابق با شئونات اسلامی و دینی کشور نیز باشند و توانایی رقابت با سایر نمونه های خارجی را داشته باشند.
و گام اساسی در این باره متوجه مسئولین است اعم از نیروی نظامی و بازدارنده تا حوزه ارتباطات و فناوری و حتی آموزش و پرورش؛ نظارت و کنترل دقیق و حذف کانال ها و یا گروه هایی که به صورت غیر اخلاقی و با اهداف شوم فعالیت می کنند و البته این نظارت تا حد زیادی اجرایی شد ولی هنوز جای کار بسیار دارد.
بدیهی است سرعت تغییرات در تلگرام بسیار بالا و به روز است. اما واکنش ها و تصمیمات که ضمانت اجرایی داشته باشد بسیار کند و زمان بر است و این به صلاح نیست. اگر قرار است گوشی هایمان هوشمند باشد طرز استفاده از این ابزار بایستی بسیار هوشمندانه تر باشد.
همان طور که می دانیم یکی ار دغدغه های اصلی رهبر معظم انقلاب هم در کنار استفاده از این فضا، هشدار در مورد چگونگی استفاده از آن است. ایشان در جایی از سخنانشان فرموده اند؛لازمه حضور فعال و تاثیر گذار در فضای مجازی، جدیت در اجرا، (بدون از دست دادن زمان) هماهنگی میان دستگاه ها، و پرهیز از موازی کاری و تعارض است. این سخنان و مفهوم سایر سخنان ایشان در این باره نشان دهنده اهمیت ویژه این موضوع است.که نباید از دید مسئولان مغفول بماند.
به امید اینکه «تلگرام» به شبکه ایی صرفا برای استفاده مثبت و مطلوب تبدیل شود نه اینکه با نگاهی سطحی و جاهلانه تن به چالش ها و پویش های عجیب و گاها پوچ این فضا داده و در مسیر موافق و موازی با اهداف دشمنان حرکت کنیم. لازم است بسیار هوشیارانه و با جدیت عمل کنیم که در این جنگ نرم بازنده نباشیم.
زمان زیادی از ظهور این شبکه پیام رسان در دنیای مجازی نمی گذرد اما، در اکثر کشورهای دنیا و هم چنین در کشور ما در راس سایر شبکه های اجتماعی قرار گرفته است.
مسلما هر پدیده نو ظهوری را جدای از واقعی یا مجازی بودنش،می توان از ابعاد گوناگونی مورد تحلیل و بررسی قرار داد؛ بنابر این لازم است که به شبکه تلگرام هم نظری نقادانه داشته باشیم و به لحاظ تبعات مثبت و منفی حداقل از منظر فرهنگی و روان شناسی آن را مورد واکاوی قرار دهیم.
واضح است که به دلیل ساختار جمعیتی کشورمان، غالب کاربران تلگرام را جوانان تشکیل می دهند. قشر آسیب پذیری که همواره دشمنان، در عرصه جنگ نرم، و در خط مقدم جبهه فرهنگ، آنان را به نشانه گرفته اند.
قطعا طرفداران و کاربران افراطی تلگرام در جواب انتقادهایی که به این فضا وارد است این جمله کلیشه ایی را بارها گفته و خواهند گفت که اگر این پیام رسان معایبی هم دارد و لیکن مزایا و محسناتش بر آن می چربد. این پاسخ تا حد بسیار کمی درست است؛ و نمی توان منکر شد که برخی از مزایای این شبکه عبارتند از؛ ارتباط سریع و آسان، استفاده از تجربیات و آموخته هایی که دیگران به اشتراک گذاشته اند،و آشنایی با سایر فرهنگ ها.
اما فراموش نکنیم که همین مزایا هم اگر از جنبه منفی مورد جستجوی کاربر قرار گیرند دیگر مزایا نیستند. و آیا به راستی نمی توان این اندک محسنات را از منابع کم خطر و ایمن تری کسب کرد؟
مسلما کم نیستند افرادی که به لحاظ شخصیتی بیمار هستند و از عقده های روانی رنج می برند و با پنهان کردن هویت اصلی خود، در این فضا جولان می دهند و تلگرام را محلی برای تحقق نیات و خواسته های شوم خود انتخاب کرده اند.
همچنین نحوه گفتار و تعاملات در فضای تلگرام نشان می دهد که آسیب های جدی به حریم خصوصی افراد وارد شده است. حریم خصوصی در تعریف عامیانه تمام مسائلی است که مختص به خود ماست و خط قرمز زندگیمان محسوب می شود و قائدتا تمایلی نداریم سایرین به این حریم وارد شوند؛ اما از تاثیرات سو تلگرام و سایر هم خانواده هایش همین بس که خیل کثیری را نسبت به حریم خصوصی بی توجه کرده است و این قطعا همان حیا زدایی است. حیایی که بایستی حافظ حریم ما باشد اما اکنون چه چیزی باعث شده که خصوصی ترین مسائل فردی و خانوادگی مان را با میلیون ها نفر شریک می شویم و حتی منتظر تائید و نظر دیگران می مانیم؟
نمایش خصوصی ترین مسائل زندگی افراد، و بیان هر آنچه که نباید، از تلگرام فضایی نا امن و غیر مطمئن ساخته است. که این مسئله هم چنین نشر اخبار جعلی و غیر موثق و گسترش شایعات را هم به دنبال داشته است.
و جای تاسف بسیار دارد که بسیاری از هنرمندان و ورزشکاران که الگوی اغلب جوانان هستند، به شکستن دیواره حریم خصوصی کمک می کنند. گاها فیلم ها و تصاویر بسیار خصوصی از خود منتشر می کنند که کاملا نوعی ساختار شکنی و مغایر با چارچوب های شرعی و عرفی ما است.
حتی بر چسب های موجود در این شبکه پیام رسان هم که ظاهرا باید مکمل انتقال مفاهیم گفتاری باشند، در بسیاری از موارد حاوی نوشته ها و مفاهیم غیر اخلاقی است.
به هر روی استفاده بدون برنامه و ناآگاهانه از تلگرام و سایر شبکه ها، نه تنها تبعات شوم فرهنگی را به دنبال دارد، بلکه منجر به هنجار شکنی و تغییر سبک زندگی اسلامی خواهد شد. همان طور که در اجتماع هم به وفور شاهد آسیب های اجتماعی و گسترش ولنگاری فرهنگی هستیم که در واقع دلیل عمده اش استفاده غیر اصولی و افسارگسیخته از فضای مجازی است.
بنابراین لازم است در جهت آموزش و آگاه سازی خانواده ها و عملی کردن سواد رسانه ای در سطح عمومی، بیش از پیش اقدام شود. در این صورت والدین با تسلط و آگاهی قدم به قدم در این فضا فرزندان را همراهی می کنند و به موازات استفاده صحیح، نظارتی دقیق را هم خواهند داشت.
گام دیگر مسئله بومی سازی شبکه های اجتماعی در کشور است؛ متخصصین این حوزه باید شبکه هایی را تولید و جایگزین کنند که علاوه بر جذابیت و کارایی بالا، مطابق با شئونات اسلامی و دینی کشور نیز باشند و توانایی رقابت با سایر نمونه های خارجی را داشته باشند.
و گام اساسی در این باره متوجه مسئولین است اعم از نیروی نظامی و بازدارنده تا حوزه ارتباطات و فناوری و حتی آموزش و پرورش؛ نظارت و کنترل دقیق و حذف کانال ها و یا گروه هایی که به صورت غیر اخلاقی و با اهداف شوم فعالیت می کنند و البته این نظارت تا حد زیادی اجرایی شد ولی هنوز جای کار بسیار دارد.
بدیهی است سرعت تغییرات در تلگرام بسیار بالا و به روز است. اما واکنش ها و تصمیمات که ضمانت اجرایی داشته باشد بسیار کند و زمان بر است و این به صلاح نیست. اگر قرار است گوشی هایمان هوشمند باشد طرز استفاده از این ابزار بایستی بسیار هوشمندانه تر باشد.
همان طور که می دانیم یکی ار دغدغه های اصلی رهبر معظم انقلاب هم در کنار استفاده از این فضا، هشدار در مورد چگونگی استفاده از آن است. ایشان در جایی از سخنانشان فرموده اند؛لازمه حضور فعال و تاثیر گذار در فضای مجازی، جدیت در اجرا، (بدون از دست دادن زمان) هماهنگی میان دستگاه ها، و پرهیز از موازی کاری و تعارض است. این سخنان و مفهوم سایر سخنان ایشان در این باره نشان دهنده اهمیت ویژه این موضوع است.که نباید از دید مسئولان مغفول بماند.
به امید اینکه «تلگرام» به شبکه ایی صرفا برای استفاده مثبت و مطلوب تبدیل شود نه اینکه با نگاهی سطحی و جاهلانه تن به چالش ها و پویش های عجیب و گاها پوچ این فضا داده و در مسیر موافق و موازی با اهداف دشمنان حرکت کنیم. لازم است بسیار هوشیارانه و با جدیت عمل کنیم که در این جنگ نرم بازنده نباشیم.
منبع: اصفهان شرق
