صراط: دهم شهریور 1387 در پی فرمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا، بخش دفاع از نیروی هوایی ارتش جدا و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) تشکیل شد.
خبرگزاری فارس- محمدمهدی یزدی و مهدی بختیاری: این قرارگاه در واقع وظیفه حراست از آسمان کشور را برعهده دارد و همه یگانهای پدافند هوایی در دیگر نیروها (ارتش، سپاه، ناجا و بسیج) تحت فرماندهی عملیاتی این قرارگاه عمل می‌کنند.
قرارگاه پدافند هوایی یکی از حوزه های دانش‌محور و تخصصی در نیروهای مسلح محسوب می‌شود که سامانه‌های آن باید از پیشرفته‌ترین علوم و دانش روز در حوزه‌های مختلف برخوردار باشند.
در آستانه دهم شهریور (سالروز تاسیس قرارگاه پدافند هوایی) در گفتگو با امیر مسعود مقدس معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات این قرارگاه (فاوا) به بررسی نقش این معاونت در اجرای ماموریت سیستم یکپارچه پدافندی کشور پرداختیم.
** افزایش پروازهای عبوری از ایران به بیش از 1200 سورتی در روز
* یکی از موضوعات مهم در فرآیند ایمن‌سازی آسمان کشور، هماهنگی میان سامانه‌های پدافندی و کنترل پروازی است که در شبکه یکپارچه پدافند هوایی نقش آفرینی می‌کند. بفرمایید این هماهنگی چطور صورت می‌گیرد؟
همنطور که مستحضر هستید، دکترین جمهوری اسلامی ایران، بحث بازدارندگی است و در بازدارندگی مهمترین اصل، دفاع هوایی است و فرماندهی معظم کل قوا بارها در فرمایشاتشان تاکید کردند که پدافند هوایی در اولویت است و به همین دلیل توجه خاصی به این عرصه دارند.
موضوع دفاع هوایی هم تنها در حوزه تجهیزات و نیروی انسانی پدافند هوایی ارتش خلاصه نمی‌شود بلکه به موضوع دفاع هوایی کل کشور می‌پردازد. به این معنا که همه ابزار و تجهیزاتی که در عرصه دفاع هوایی کشور کار می‌کنند، در کنترل عملیاتی پدافند هوایی هستند. این تجهیزات یا در داخل ارتش هستند و یا در سازمانهای دیگر مثل سپاه و بسیج و نیروی انتظامی که باید تحت شبکه یکپارچه فرماندهی کنترل قرارگاه پدافند کشور کار کنند.
امروز پرسنل قرارگاه تحت یک شبکه یکپارچه به نام شبکه یکپارچه فرماندهی و کنترل قرارگاه پدافند هوایی کار می‌کنند. این یک شبکه منسجم است که از همه پتانسیل و ظرفیت‌های کل کشور استفاده می‌کند.
باتوجه به امنیت آسمان ایران و اینکه ایکائو آسمان ایران را امن‌ترین آسمان خاورمیانه اعلام می‌کند، تعداد پروازهای عبوری از ایران از 400 سورتی پرواز به بیش از 1200 سورتی پرواز در روز رسیده است. فلذا برای کنترل و نظارت بیشتر نیاز به یک شبکه وجود دارد که آن شبکه یکپارچه و منسجم تحت اختیار قرارگاه پدافند هوایی است.
این شبکه در اقصی نقاط کشور گسترده شده و تمام سامانه‌های پدافندی توسط شبکه های مخابراتی به یکدیگر متصل هستند و تجهیزات بکار رفته در این شبکه مقتدر نیز در قرارگاه پدافند بومی سازی شده است.
** نقش فاوا در ایجاد ارتباط 3800 نقطه پدافندی با مراکز فرماندهی
* معاونتی که شما مسئولیت آن را برعهده دارید، یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) شاید چندان برای افکار عمومی شناخته شده نباشد. قدری در این باره توضیح بدهید که فاوا چه وظایفی را در سیستم پدافند هوایی برعهده دارد؟
در گذشته ما وزارتخانه‌ای به نام «وزارت پست و تلگراف و تلفن» داشتیم که در حوزه ارتباطات کار می‌کرد. این وزارتخانه امروز به «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» تغییر نام پیدا کرده که درست آن فناوری اطلاعات و ارتباطات است و مخفف آن «فاوا» می‌شود.
یکی از نقش‌های مهم فاوا در قرارگاه این است که همه سامانه‌های راداری، موشکی، شنود و جنگال (جنگ الکترونیک) و بیش از 3800 نقطه پدافندی در کشور و همچنین مراکز فرماندهی و کنترل در سطح تصمیم سازی و تصمیم گیری را توسط بستر های مخابراتی به یکدیگر متصل می‌کند.
در واقع اگر پدافند را به یک انسان شبیه‌سازی کنیم، چشم‌های انسان حکم رادار را دارد و گوش‌های آن نقش سامانه‌های شنود و اطلاعاتی را بازی می کند. دست‌ها و پاها همان سامانه‌های موشکی و توپخانه‌ای هستند و سلسله اعصابی که در بدن وجود دارد، همان سیستم‌ها و شبکه‌های مخابراتی پدافند در کشور است.
ما در حوزه فاوا در پدافند به 4 موضوع اساسی می‌پردازیم. یک حوزه، مخابرات است، دیگری فناوری اطلاعات، موضوع بعدی هواشناسی و در آخر هم امنیت که شاید به مراتب اهمیت بیشتری برای هر شبکه‌ای دارد.
در حوزه‌های مطرح شده ما امروز به دانش بومی رسیده‌ایم و محصولاتمان بر اساس سیاست پدافند هوایی طراحی و تولید می‌شود.
هدف‌گذاری ما این است که تمام سامانه‌های پدافندی باید شبکه‌پذیر تولید شوند و این هم به دلیل آن است که مراکزی که برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در اختیار فرماندهان قرار می‌گیرند باید بتوانند صحنه نبرد را برای یک فرمانده تصویر کنند.
** تاکید بر شبکه‌پذیر بودن تجهیزات
* با توجه به وجود سامانه‌های متعدد پدافندی، چه بومی و چه خارجی در کنار یکدیگر، موضوع لینک شدن این سامانه ها با هم مشکل آفرین نبوده است؟
همه این سامانه‌ها باید شبکه‌پذیر باشند و این شبکه‌پذیری باعث می‌شود در مراکز فرماندهی و کنترل با تمام نقاط پدافندی در ارتباط باشیم.
ما همه طراحان و تولیدکنندگان سامانه‌های پدافندی را در کشور ملزم کرده‌ایم تا این تجهیزات شبکه‌پذیر باشد.
تلفیق اطلاعات در شبکه نقش مهمی دارد و ما تا امروز به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تمام سامانه‌هایی که در پدافند هوایی کار می‌کنند، شبکه‌پذیری برایشان ایجاد شده باشد و با یک شبکه امن مخابراتی و ارتباطات چند لایه، این شبکه را در هم تنیده و به وسیله شبکه‌های تار عنکبوتی، آن را پایدار کرده و تلفیق و شبکه‌پذیری را به حد اعلا رسانده‌ایم.
** تجهیزات بومی جوابگوی نیازهای ما در عرصه مخابرات هستند
* سازمان های دیگر در نیروهای مسلح بخصوص صنایع الکترونیک وزارت دفاع (صاایران) که به نظر می‌رسد شما بیشترین ارتباط را با آن داشته باشید، چقدر در تامین نیازهای پدافند هوایی در حوزه مخابرات موفق عمل کرده است؟
بخش‌هایی که در صنایع الکترونیک ایران با حوزه فاوا قرارگاه همکاری می‌کنند، بخش‌های مرتبط با مخابرات هستند که در صنایع مخابرات امروز به افتخارات خوبی رسیده‌ایم و در حوزه سامانه‌های مخابراتی در دو بخش ارتباطات تاکتیکی و ارتباطات زیرساختی وضعیت خوبی داریم و به محصولات بومی دست یافته‌ایم که از آنها در شبکه یکپارچه استفاده کرده‌ایم. به گونه‌ای که معتقدیم سامانه‌های تولید داخل جوابگوی نیازهای ما در عرصه مخابرات هستند.
در حوزه فناوری اطلاعات شرکت توانمند «ایز ایران» با ما همکاری دارد و توانستیم پروتکل‌های شبکه‌مان و سامانه‌های نرم‌افزاری که مورد استفاده قرار می‌دهیم را بومی سازی کنیم.
شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و برخی از دانشگاه‌های صنعتی کشور که در بحث دفاع سایبری، امنیت و مخابرات فعالیت دارند با ما همکاری می‌کنند و سامانه‌های نوین و با تکنولوژی پیشرفته تولید شده است که قرارگاه پدافند به صورت کامل به این سامانه‌ها مجهز شده است.
در حوزه امنیت نیز الگوریتم‌های داخلی و رمزکننده‌های بومی و طراحی شده و توانسته‌ایم ارتباطات چند لایه با رمزکننده‌های بسیار خوب را به کار بگیریم به گونه‌ای که امروز از یک شبکه منسجم و یکپارچه در سراسر کشور بصورت امن بهره می‌بریم.
** ایران امن‌ترین آسمان منطقه را دارد
* شما در ابتدای صحبتتان به موضع ایکائو درخصوص آسمان ایران اشاره کردید که آن را امن ترین آسمان در منطقه می‌داند. این ارزش‌گذاری بر چه اساسی از طرف ایکائو صورت می‌گیرد؟
در این خصوص یک مثال می‌زنم. وقتی ما به ترافیک خودروها بر روی زمین نگاه می‌کنیم، سازمان راهنمایی و رانندگی شبکه بسیار گسترده‌ای را برای بحث نظارت و کنترل بر خودروها دارد.
پدافند هوایی هم غیر از موضوع دفاع هوایی که به صورت شبانه‌روزی و چشم بینا در اقصی نقاط کشور به آن می‌پردازد و پهنه آسمان جمهوری اسلامی ایران را زیر سیطره خود دارد، باید به کمک سازمان هواپیمایی کشوری بیاید تا بتواند در بحث تردد هواپیماهای تجاری و شخصی به آنها کمک کند.
کنترل و مراقبت هوایی جزو شاخصه‌هایی است که ایکائو آنها را مورد نظر دارد. به همین دلیل است که قرارگاه پدافند هوایی امروز با کمک تمام ادوات پدافندی کشور که تحت سیطره شبکه یکپارچه پدافند هوایی است، توانسته کنترل بسیار خوبی در آسمان کشور داشته باشد و ایکائو لقب امن‌ترین آسمان خاورمیانه را به جمهوری اسلامی ایران بدهد.
علت این لقب به دلیل عدم خطای تشخیص و اقدام در یگانهای پدافند هوایی کشور، هماهنگی نیروهای پدافندی با مراکز کنترل ترافیک هوایی، مدیریت بدون خطای ترافیک هوایی و وجود تجهیزات راداری و ناوبری مدرن است.
** طراحی و تولید تروپواسکتر ایرانی با نام «آسمان»
* برقراری ارتباطات پایدار میان سامانه‌ها و مراکزی پدافندی یکی از موضوعات مهم محسوب می‌شود. این توانمندی امروز در چه سطحی قرار دارد؟
برای پایداری ارتباطات و برای اینکه در زمان کوتاه، اطلاعات از همه حساسه‌ها و مراکز تصمیم‌گیری به مراکز تصمیم ساز برسد، نیاز به ارتباطات چند لایه داریم. این ارتباطات چند لایه، پایداری را به بهره‌برداران این شبکه می‌دهد.
از این بابت موضوع بسیار حائز اهمیت است که هیچ قطع ارتباطی برای کاربر ایجاد نشود. لذا برای این موضوع باید در حوزه شبکه‌های ارتباطی هم زیرساختی و هم تاکتیکی کار کنیم.
یکی از مواردی که بسیار اهمیت دارد و در دنیا چند کشور هستند که صاحب و تولید کننده این نوع تکنولوژی هستند، سامانه‌ای تحت عنوان سامانه تروپواسکتر است که این سامانه به صورت تاکتیکی با همکاری صنایع الکترونیک ایران طراحی و تولید شد تا جمهوری اسلامی ایران هم به عرصه سازندگان سامانه تروپواسکتر که تحت عنوان سامانه «آسمان» نامگذاری شده است، بپیوندد.
این سامانه در بین نیروهای مسلح و بخش مخابراتی کشور به صورت منحصر به فرد در قرارگاه پدافند هوایی به کار گرفته شده است و به گونه‌ای کار می‌کند که ارتباطات راه دور نقاط عملیاتی مثل رادارها و سامانه‌های موشکی تاکتیکی را با مرکز فرماندهی و کنترل فراهم کند.
از ویژگی‌های این سامانه این است که این ارتباطات از نقطه فرستنده به لایه تروپوسفر جو فرستاده می‌شود و از آنجا به بخش گیرنده منعکس می‌شود که بسیار تکنولوژی بالایی دارد و با لبه تکنولوژی دنیا کار می‌کند. قرارگاه پدافند هوایی توانسته برای تامین و تداوم پایداری ارتباطات در صحنه نبرد از این سامانه استفاده کند.
** هر شیء پرنده در آسمان ایران به سرعت رهگیری می‌شود
* امیر اسماعیلی جمله‌ای را مطرح کرده بود مبنی بر اینکه آسمان ایران برای دیگران بسیار جذاب است و برای همین ممکن است سعی در نفوذ به آن داشته باشند مثل آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها. به نظر می‌رسد یکی از راه‌های کشف و شناسایی این پهپادها و هواپیماهای خارجی کشف سیگنالی آنهاست. قرارگاه تا چه میزان در این حوزه توان عملیاتی دارد؟
در ماموریت قرارگاه پدافند هوایی 4 مرحله وجود دارد که شامل «کشف»، «شناسایی»، «رهگیری» و «درگیری و انهدام» می شود. برای اینکه بتوانیم بازدارندگی و دفاع یکپارچه قرارگاه را تقویت کنیم باید توان کشف خودمان را بالا ببریم.
در حوزه کشف حساسه‌هایی وجود دارد که این حساسه‌ها هم به صورت اکتیو و هم پسیو کار می‌کنند. امروز قرارگاه پدافند با کمک صنایع داخلی و حتی بخش تحقیقات، جهاد و خودکفایی قرارگاه و با تولید و طراحی و معماری سامانه‌های داخلی دستاوردهای بسیار ارزشمندی دارد که در این دستاوردها رادارهای ثابت و رادارهای تاکتیکی، مورد استفاده قرار گرفته‌اند و توانسته‌ایم تولیدات بومی سامانه‌های راداری را برای تقویت حوزه شبکه کشف در طیف‌های فرکانسی مختلف و مقاوم‌سازی در برابر جنگ الکترونیک در همه پهنه کشور بگسترانیم که به صورت آنلاین اطلاعات آنها را در شبکه یکپارچه داریم.
به این دلیل است که رصد هوایی ما به لحظه است. به لحظه بودن ما به خاطر شبکه مخابراتی است که وجود دارد.
گسترده شدن رادارهای ما در پهنه کشور این توانمندی را به ما می‌دهد که هر شیء پرنده‌ای که بخواهد قصد تجاوز به آسمان کشورمان را داشته باشد، به راحتی کشف و سپس عملیات شناسایی روی آن انجام دهیم و بعد به موضوع رهگیری و درگیری و انهدام برسیم.
** بزرگترین سامانه نرم‌افزاری کشور در اختیار پدافند هوایی است
در چند سال قبل یکی از نواقصی که خیلی از کشورها از جمله ایران داشتند، بحث فرماندهی و کنترل هوشمند و مکانیزه بود. یعنی تمام ادوات پدافندی در کشور را به علاوه سازمان‌هایی که به گونه‌ای مرتبط با پدافند هوایی می‌شوند را شبکه پذیر کنیم.
با توجه به طرح جامع فرماندهی و کنترل قرارگاه پدافند، ما توانستیم امروز افتخار این را داشته باشیم که سامانه فرماندهی و کنترل بومی، هوشمند و مکانیزه را داشته باشیم.
این سامانه، سامانه بسیار مقتدری است و با بیش از یک میلیون و 700 هزار خط برنامه به عنوان بزرگترین سامانه نرم‌افزاری کشور محسوب می‌شود. این سامانه، کشف و شناسایی را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهد و حتی برای افسر عملیاتی برآورد تهدید را انجام و تخصیص سلاح در زمان بسیار کوتاه انجام می‌گیرد. همه این سیستم مکانیزه و هوشمند، در قواره‌های ثابت و تاکتیکی تولید شده و در مناطق پدافند هوایی کشور گسترش پیدا کرده و عملیاتی شده است و بدین جهت تصمیم گیری در شبکه در کسری از ثانیه انجام و میزان هوشیاری شبکه به شدت شده است.
** ارتباط آنلاین موشک‌های سپاه با رادارهای قرارگاه پدافند
* با توجه به اینکه تمام حوزه‌های پدافند هوایی نیروهای مختلف تحت کنترل عملیاتی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) هستند. ارتباط آنها با مرکز کنترل فرماندهی قرارگاه پدافند هوایی به چه صورت است؟
غیر از سامانه‌های موشکی و راداری شناسایی و جنگال و دیده بانی که تحت کنترل عملیاتی پدافند هوایی قرار می‌گیرند، هواپیماهای جنگنده‌ای هم هستند که تحت کنترل پدافند عمل می‌کنند. به این گونه که نیروی هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه هواپیماهای آفندی‌شان در اختیار خودشان و بخش دیگر که هواپیماهای پدافندی است تحت عنوان جنگنده‌های طرح پدافندی در کنترل عملیاتی قرارگاه بوده و با شبکه‌های ارتباطی امن و پایدار به مراکز پدافندی ما متصل هستند و تحت شبکه یکپارچه قرار می‌گیرند.
در خصوص سامانه‌های موشکی و راداری که در اختیار دیگر نیروها قرار دارد، این سامانه‌ها توسط بخش مخابراتی که قبلا مطرح شد، به صورت لحظه‌ای به شبکه یکپارچه پدافند هوایی متصل هستند و اطلاعات رادارها به صورت آنلاین در اختیار شبکه یکپارچه قرار می‌گیرد.
لذا بزرگترین شبکه تبادل اطلاعات با اقصی نقاط کشور در اختیار قرارگاه پدافند هوایی است. با وجود این شبکه هوشمند و مکانیزه، تمام سامانه‌های راداری و موشکی و هواپیماهای طرح پدافندی و حتی دیده‌بان‌هایی که در دیگر نیروها و سازمانها فعالیت می‌کنند، همگی اطلاعات‌شان به صورت لحظه‌ای در اختیار قرارگاه پدافند هوایی قرار می‌گیرد.
** استفاده پدافند از سامانه‌های راداری نفوذناپذیر
ما امروز از سامانه‌های راداری به گستره کشور و بدون نفوذپذیری در حال بهره هستیم و شبکه دیده‌بانی به عنوان مکمل شبکه راداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. سامانه‌های دیده‌بانی ما امروز مجهز به سامانه مخابراتی نوین تحت عنوان سامانه «راصد 32» هستند.
این سامانه‌ها با دیده‌بانان آموزش دیده، در لحظه فضا را رصد می‌کنند و اطلاعات پردازشی را به وسیله خطوط انتقال دیتا به شبکه یکپارچه می‌فرستند و این اطلاعات با اطلاعات سامانه‌های راداری و شناسایی تلفیق می‌شود و در اختیار افسران عملیاتی برای تقویت شبکه کشف و شناسایی قرار می‌گیرد.
* موضوع دیگر بحث ارتباط SOCها (مراکز عملیات منطقه‌ای) با ADOC یعنی فرماندهی مرکزی است. گویا قرار بود از سیستم‌های جدید برای این ارتباط استفاده شود. در حال حاضر وضعیت این ارتباطات چگونه است؟
امروز شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی را تا سرپنجه‌ها گسترش داده‌ایم. مراکز عملیات منطقه‌ای که تحت عنوان SOC نام برده می‌شود همگی بومی‌سازی شده و به صورت هوشمند و مکانیزه در حال کار هستند و در نهایت اطلاعات خودشان را به شبکه بالادستی تحت عنوان ADOC مرکز عملیات دفاع هوایی انتقال می‌دهند.
اما نکته مهم بحث ارتباط و مخابرات بین مراکز عملیات منطقه‌ای و مرکز عملیات دفاع هوایی است که پایداری، امنیت و سرعت ارتباطات بسیار مهم است.
ما از شبکه‌های فیبر نوری در اقصی نقاط کشور و شبکه‌های رادیویی در باندها و طیف‌های مختلف فرکانسی با رمزکننده‌های مختلف بومی در قواره‌های ثابت و تاکتیکی بدون قطع هیچ گونه ارتباطی میان سرپنجه‌ها و فرماندهان و مسئولین ذیربط بهره می‌بریم.
* این برقرار بودن ارتباط در مواقع واکنش سریع که نیاز به ارسال اطلاعات و تصمیم‌گیری در کمترین زمان است، نقش اساسی ایجاد می‌کند.
بله. برای همین یکی از راهبردهای فاوا چالاکی و چابکی سامانه‌های مخابراتی است که در حوزه تاکتیکی با تکیه به توان داخلی توانسته‌ایم سامانه‌های بسیار خوبی در حوزه ارتباطات تاکتیکی داشته باشیم.
هر سامانه موشکی و راداری شناسایی و جنگالی و مراکز فرماندهی و کنترل تاکتیکی می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان پس از استقرار ارتباطات دوربردش با پهنای باند بالا ایجاد کند و به شبکه یکپارچه متصل شود.
در حوزه پردازش اطلاعات با سامانه نرم‌افزاری که طراحی شده این امکان به ما داده شده که به راحتی به پردازش اطلاعات بپردازیم.
یکی از سامانه‌هایی که به تازگی تولید شده است، سامانه هواشناسی نوین است. این سامانه اطلاعات را به صورت یکپارچه و با سامانه پردازشگر فوق سریع که توسط قرارگاه پدافند هوایی طراحی و تولید شده، پردازش می‌کند.
با ادوات هواشناسی که در کل کشور نصب شده اطلاعات به صورت شبکه‌ای به این سامانه منتقل می‌شود و برای مراکز عملیاتی ارسال می‌شود تا بتوانیم از وضعیت جوی برای عملیات پدافند هوایی به خوبی بهره ببریم.
** تعریف پروتکل مشترک ایران و روسیه برای بکارگیری S-300
* اخیرا شاهد ورود سامانه موشکی پدافند هوایی S-300 روسی و بکارگیری آن در شبکه پدافند هوایی بودیم. با توجه به خارجی بودن این سامانه، آیا برای لینک کردن آن با سیستم یکپارچه پدافند هوایی با مشکلی روبرو نشدید؟
هر کشوری درخصوص شبکه‌پذیری سامانه‌هایش یک پروتکل دارد و از یک الگوریتم خاص برای شبکه‌هایش استفاده می‌کند و هیچ کشوری این الگوریتم و پروتکل خود را به دیگری نمی‌دهد و این جزو خطوط قرمز است.
به همین دلیل ما در خصوص سامانه S300 با کشور روسیه یک پروتکل مشترک تعریف کردیم و هر دو کشور پروتکل‌شان را به پروتکل مشترک رساندند تا اینکه توانستیم سامانه S300 را در شبکه یکپارچه پدافند هوایی مورد بهره‌برداری قرار دهیم.
البته علاوه بر این، ما امروز در تولید سامانه بومی باور 373 و نیز در حوزه تلفیق و فیوژن اطلاعات نیز مبحث بومی سازی را به پایان رسانده‌ایم.
** مجموعه فاوا جوانترین بخش در پدافند هوایی است
* گستره مخابرات و فناوری اطلاعات و به طور مجموع فاوا تا کجاست و با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری در حوزه مخابرات تدابیر ایشان بیشتر بر روی چه مواردی معطوف است؟
فرماندهی معظم کل قوا طی چندین مرحله به بخش فاوا عنایت ویژه داشته‌اند و تدابیر خاصی برای این حوزه بیان فرموده‌اند.
اگر ما در زندگی معمولی‌مان مقداری بررسی کنیم می‌بینیم که در گذشته خانواده‌ها تنها یک خط تلفن شهری داشتند اما با پیشرفت فناوری و تکنولوژی، سامانه های فاوایی در اختیار افراد یک خانواده قرار گرفته است. لذا شاهد شکوفایی و توسعه امور مخابراتی و فناوری اطلاعات هستیم.
در حوزه نظامی نیز اطلاعات باید به لحظه در اختیار شبکه قرار بگیرد. این به لحظه بودن، مسئولیت شبکه مخابراتی را بسیار سنگین می‌کند.
در یک زمانی شاید اطلاعات به صورت آنالوگ بود و یک سامانه راداری و موشکی با یک ارتباط تحت عنوان خط صوتی به شبکه یکپارچه متصل می‌شدند اما امروز بحث انتقال دیتا و شبکه پذیری سامانه‌ها به شبکه یکپارچه پدافند هوایی مطرح است.
یکی از افتخارات قرارگاه پدافند هوایی در حوزه فاوا این بود که تفکر مهندسی فرمانده کنترل را در فاوا آورد و با آوردن مهندسی فرماندهی و کنترل توانستیم شبکه مکانیزه و هوشمند طراحی کنیم. معماری، طراحی و پیاده سازی در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار به عهده کارشناسان خبره، مجموعه قرارگاه پدافند هوایی بوده است.
کارشناسان و متخصصان فاوا قرارگاه پدافند هوایی با سن خدمتی کمتر از 15-20 سال جزو جوانترین مجموعه قرارگاه به حساب می‌آیند که الحمدلله با نیروی جوانی و پویا و اعتماد به این نسل به دستاوردهای بسیار خوبی رسیدند.
*مشارکت با کشورهای دوست در حوزه فاوا در دستور کار است
* با توجه به توان قرارگاه پدافند هوایی آیا درخواستی از کشورهای دیگر برای همکاری و آموزش از قرارگاه داشته‌ایم؟
در علوم ارتباطات و فناوری اطلاعات چون این علوم به ساعت و لحظه در حال تغییر است، به همین دلیل بحث تبادل اطلاعات با دیگر کشورهای دوست جزو برنامه‌های قرارگاه پدافند هوایی بوده تا بتوانیم هم ما از دانش و علوم آنها استفاده کنیم و هم آنها از دانش ما بهره ببرند. لذا بحث مشارکت‌های علمی و پژوهشی در حوزه فاوا در دستور کار قرارگاه پدافند هوایی بوده است.
موضوع دیگر بحث انعطاف‌پذیری و تعمیر به لحظه سامانه‌هاست که در این خصوص مراکز تعمیرات رده یگانی-میانی و رده ای برای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد، که در اقصی نقاط کشور گسترش یافته است. لذا در حوزه نت (نگهداری و تعمیرات) در سطح بسیار خوبی به سر می‌بریم.
* ممنون بابت وقتی که در اختیار ما قرار دادید. اگر موضوعی باقیمانده است بفرمایید.
در پایان لازم است خداوند مهربان را سپاس گفت که فرصت کافی به خدمتگزاران و تلاشگران عرصه فاوا داد و تقدیر و تشکر کرد از تدابیر حکیمانه و فرماندهی کل قوا حمایت فرماندهان محترم و همچنین اساتید و پیشکسوتان حوزه فاوا بویژه عزیزانی که در طول 8 سال دفاع مقدس و با حضور خودشان و انجام دلاور مردیها، موجبات اندیشه های امروز را فراهم ساختند و به روح بلند شهدای ایران اسلامی درود فرستاد.ش
خبرگزاری فارس- محمدمهدی یزدی و مهدی بختیاری: این قرارگاه در واقع وظیفه حراست از آسمان کشور را برعهده دارد و همه یگانهای پدافند هوایی در دیگر نیروها (ارتش، سپاه، ناجا و بسیج) تحت فرماندهی عملیاتی این قرارگاه عمل می‌کنند.
قرارگاه پدافند هوایی یکی از حوزه های دانش‌محور و تخصصی در نیروهای مسلح محسوب می‌شود که سامانه‌های آن باید از پیشرفته‌ترین علوم و دانش روز در حوزه‌های مختلف برخوردار باشند.
در آستانه دهم شهریور (سالروز تاسیس قرارگاه پدافند هوایی) در گفتگو با امیر مسعود مقدس معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات این قرارگاه (فاوا) به بررسی نقش این معاونت در اجرای ماموریت سیستم یکپارچه پدافندی کشور پرداختیم.
** افزایش پروازهای عبوری از ایران به بیش از 1200 سورتی در روز
* یکی از موضوعات مهم در فرآیند ایمن‌سازی آسمان کشور، هماهنگی میان سامانه‌های پدافندی و کنترل پروازی است که در شبکه یکپارچه پدافند هوایی نقش آفرینی می‌کند. بفرمایید این هماهنگی چطور صورت می‌گیرد؟
همنطور که مستحضر هستید، دکترین جمهوری اسلامی ایران، بحث بازدارندگی است و در بازدارندگی مهمترین اصل، دفاع هوایی است و فرماندهی معظم کل قوا بارها در فرمایشاتشان تاکید کردند که پدافند هوایی در اولویت است و به همین دلیل توجه خاصی به این عرصه دارند.
موضوع دفاع هوایی هم تنها در حوزه تجهیزات و نیروی انسانی پدافند هوایی ارتش خلاصه نمی‌شود بلکه به موضوع دفاع هوایی کل کشور می‌پردازد. به این معنا که همه ابزار و تجهیزاتی که در عرصه دفاع هوایی کشور کار می‌کنند، در کنترل عملیاتی پدافند هوایی هستند. این تجهیزات یا در داخل ارتش هستند و یا در سازمانهای دیگر مثل سپاه و بسیج و نیروی انتظامی که باید تحت شبکه یکپارچه فرماندهی کنترل قرارگاه پدافند کشور کار کنند.
امروز پرسنل قرارگاه تحت یک شبکه یکپارچه به نام شبکه یکپارچه فرماندهی و کنترل قرارگاه پدافند هوایی کار می‌کنند. این یک شبکه منسجم است که از همه پتانسیل و ظرفیت‌های کل کشور استفاده می‌کند.
باتوجه به امنیت آسمان ایران و اینکه ایکائو آسمان ایران را امن‌ترین آسمان خاورمیانه اعلام می‌کند، تعداد پروازهای عبوری از ایران از 400 سورتی پرواز به بیش از 1200 سورتی پرواز در روز رسیده است. فلذا برای کنترل و نظارت بیشتر نیاز به یک شبکه وجود دارد که آن شبکه یکپارچه و منسجم تحت اختیار قرارگاه پدافند هوایی است.
این شبکه در اقصی نقاط کشور گسترده شده و تمام سامانه‌های پدافندی توسط شبکه های مخابراتی به یکدیگر متصل هستند و تجهیزات بکار رفته در این شبکه مقتدر نیز در قرارگاه پدافند بومی سازی شده است.
** نقش فاوا در ایجاد ارتباط 3800 نقطه پدافندی با مراکز فرماندهی
* معاونتی که شما مسئولیت آن را برعهده دارید، یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) شاید چندان برای افکار عمومی شناخته شده نباشد. قدری در این باره توضیح بدهید که فاوا چه وظایفی را در سیستم پدافند هوایی برعهده دارد؟
در گذشته ما وزارتخانه‌ای به نام «وزارت پست و تلگراف و تلفن» داشتیم که در حوزه ارتباطات کار می‌کرد. این وزارتخانه امروز به «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» تغییر نام پیدا کرده که درست آن فناوری اطلاعات و ارتباطات است و مخفف آن «فاوا» می‌شود.
یکی از نقش‌های مهم فاوا در قرارگاه این است که همه سامانه‌های راداری، موشکی، شنود و جنگال (جنگ الکترونیک) و بیش از 3800 نقطه پدافندی در کشور و همچنین مراکز فرماندهی و کنترل در سطح تصمیم سازی و تصمیم گیری را توسط بستر های مخابراتی به یکدیگر متصل می‌کند.
در واقع اگر پدافند را به یک انسان شبیه‌سازی کنیم، چشم‌های انسان حکم رادار را دارد و گوش‌های آن نقش سامانه‌های شنود و اطلاعاتی را بازی می کند. دست‌ها و پاها همان سامانه‌های موشکی و توپخانه‌ای هستند و سلسله اعصابی که در بدن وجود دارد، همان سیستم‌ها و شبکه‌های مخابراتی پدافند در کشور است.
ما در حوزه فاوا در پدافند به 4 موضوع اساسی می‌پردازیم. یک حوزه، مخابرات است، دیگری فناوری اطلاعات، موضوع بعدی هواشناسی و در آخر هم امنیت که شاید به مراتب اهمیت بیشتری برای هر شبکه‌ای دارد.
در حوزه‌های مطرح شده ما امروز به دانش بومی رسیده‌ایم و محصولاتمان بر اساس سیاست پدافند هوایی طراحی و تولید می‌شود.
هدف‌گذاری ما این است که تمام سامانه‌های پدافندی باید شبکه‌پذیر تولید شوند و این هم به دلیل آن است که مراکزی که برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در اختیار فرماندهان قرار می‌گیرند باید بتوانند صحنه نبرد را برای یک فرمانده تصویر کنند.
** تاکید بر شبکه‌پذیر بودن تجهیزات
* با توجه به وجود سامانه‌های متعدد پدافندی، چه بومی و چه خارجی در کنار یکدیگر، موضوع لینک شدن این سامانه ها با هم مشکل آفرین نبوده است؟
همه این سامانه‌ها باید شبکه‌پذیر باشند و این شبکه‌پذیری باعث می‌شود در مراکز فرماندهی و کنترل با تمام نقاط پدافندی در ارتباط باشیم.
ما همه طراحان و تولیدکنندگان سامانه‌های پدافندی را در کشور ملزم کرده‌ایم تا این تجهیزات شبکه‌پذیر باشد.
تلفیق اطلاعات در شبکه نقش مهمی دارد و ما تا امروز به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تمام سامانه‌هایی که در پدافند هوایی کار می‌کنند، شبکه‌پذیری برایشان ایجاد شده باشد و با یک شبکه امن مخابراتی و ارتباطات چند لایه، این شبکه را در هم تنیده و به وسیله شبکه‌های تار عنکبوتی، آن را پایدار کرده و تلفیق و شبکه‌پذیری را به حد اعلا رسانده‌ایم.
** تجهیزات بومی جوابگوی نیازهای ما در عرصه مخابرات هستند
* سازمان های دیگر در نیروهای مسلح بخصوص صنایع الکترونیک وزارت دفاع (صاایران) که به نظر می‌رسد شما بیشترین ارتباط را با آن داشته باشید، چقدر در تامین نیازهای پدافند هوایی در حوزه مخابرات موفق عمل کرده است؟
بخش‌هایی که در صنایع الکترونیک ایران با حوزه فاوا قرارگاه همکاری می‌کنند، بخش‌های مرتبط با مخابرات هستند که در صنایع مخابرات امروز به افتخارات خوبی رسیده‌ایم و در حوزه سامانه‌های مخابراتی در دو بخش ارتباطات تاکتیکی و ارتباطات زیرساختی وضعیت خوبی داریم و به محصولات بومی دست یافته‌ایم که از آنها در شبکه یکپارچه استفاده کرده‌ایم. به گونه‌ای که معتقدیم سامانه‌های تولید داخل جوابگوی نیازهای ما در عرصه مخابرات هستند.
در حوزه فناوری اطلاعات شرکت توانمند «ایز ایران» با ما همکاری دارد و توانستیم پروتکل‌های شبکه‌مان و سامانه‌های نرم‌افزاری که مورد استفاده قرار می‌دهیم را بومی سازی کنیم.
شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و برخی از دانشگاه‌های صنعتی کشور که در بحث دفاع سایبری، امنیت و مخابرات فعالیت دارند با ما همکاری می‌کنند و سامانه‌های نوین و با تکنولوژی پیشرفته تولید شده است که قرارگاه پدافند به صورت کامل به این سامانه‌ها مجهز شده است.
در حوزه امنیت نیز الگوریتم‌های داخلی و رمزکننده‌های بومی و طراحی شده و توانسته‌ایم ارتباطات چند لایه با رمزکننده‌های بسیار خوب را به کار بگیریم به گونه‌ای که امروز از یک شبکه منسجم و یکپارچه در سراسر کشور بصورت امن بهره می‌بریم.
** ایران امن‌ترین آسمان منطقه را دارد
* شما در ابتدای صحبتتان به موضع ایکائو درخصوص آسمان ایران اشاره کردید که آن را امن ترین آسمان در منطقه می‌داند. این ارزش‌گذاری بر چه اساسی از طرف ایکائو صورت می‌گیرد؟
در این خصوص یک مثال می‌زنم. وقتی ما به ترافیک خودروها بر روی زمین نگاه می‌کنیم، سازمان راهنمایی و رانندگی شبکه بسیار گسترده‌ای را برای بحث نظارت و کنترل بر خودروها دارد.
پدافند هوایی هم غیر از موضوع دفاع هوایی که به صورت شبانه‌روزی و چشم بینا در اقصی نقاط کشور به آن می‌پردازد و پهنه آسمان جمهوری اسلامی ایران را زیر سیطره خود دارد، باید به کمک سازمان هواپیمایی کشوری بیاید تا بتواند در بحث تردد هواپیماهای تجاری و شخصی به آنها کمک کند.
کنترل و مراقبت هوایی جزو شاخصه‌هایی است که ایکائو آنها را مورد نظر دارد. به همین دلیل است که قرارگاه پدافند هوایی امروز با کمک تمام ادوات پدافندی کشور که تحت سیطره شبکه یکپارچه پدافند هوایی است، توانسته کنترل بسیار خوبی در آسمان کشور داشته باشد و ایکائو لقب امن‌ترین آسمان خاورمیانه را به جمهوری اسلامی ایران بدهد.
علت این لقب به دلیل عدم خطای تشخیص و اقدام در یگانهای پدافند هوایی کشور، هماهنگی نیروهای پدافندی با مراکز کنترل ترافیک هوایی، مدیریت بدون خطای ترافیک هوایی و وجود تجهیزات راداری و ناوبری مدرن است.
** طراحی و تولید تروپواسکتر ایرانی با نام «آسمان»
* برقراری ارتباطات پایدار میان سامانه‌ها و مراکزی پدافندی یکی از موضوعات مهم محسوب می‌شود. این توانمندی امروز در چه سطحی قرار دارد؟
برای پایداری ارتباطات و برای اینکه در زمان کوتاه، اطلاعات از همه حساسه‌ها و مراکز تصمیم‌گیری به مراکز تصمیم ساز برسد، نیاز به ارتباطات چند لایه داریم. این ارتباطات چند لایه، پایداری را به بهره‌برداران این شبکه می‌دهد.
از این بابت موضوع بسیار حائز اهمیت است که هیچ قطع ارتباطی برای کاربر ایجاد نشود. لذا برای این موضوع باید در حوزه شبکه‌های ارتباطی هم زیرساختی و هم تاکتیکی کار کنیم.
یکی از مواردی که بسیار اهمیت دارد و در دنیا چند کشور هستند که صاحب و تولید کننده این نوع تکنولوژی هستند، سامانه‌ای تحت عنوان سامانه تروپواسکتر است که این سامانه به صورت تاکتیکی با همکاری صنایع الکترونیک ایران طراحی و تولید شد تا جمهوری اسلامی ایران هم به عرصه سازندگان سامانه تروپواسکتر که تحت عنوان سامانه «آسمان» نامگذاری شده است، بپیوندد.
این سامانه در بین نیروهای مسلح و بخش مخابراتی کشور به صورت منحصر به فرد در قرارگاه پدافند هوایی به کار گرفته شده است و به گونه‌ای کار می‌کند که ارتباطات راه دور نقاط عملیاتی مثل رادارها و سامانه‌های موشکی تاکتیکی را با مرکز فرماندهی و کنترل فراهم کند.
از ویژگی‌های این سامانه این است که این ارتباطات از نقطه فرستنده به لایه تروپوسفر جو فرستاده می‌شود و از آنجا به بخش گیرنده منعکس می‌شود که بسیار تکنولوژی بالایی دارد و با لبه تکنولوژی دنیا کار می‌کند. قرارگاه پدافند هوایی توانسته برای تامین و تداوم پایداری ارتباطات در صحنه نبرد از این سامانه استفاده کند.
** هر شیء پرنده در آسمان ایران به سرعت رهگیری می‌شود
* امیر اسماعیلی جمله‌ای را مطرح کرده بود مبنی بر اینکه آسمان ایران برای دیگران بسیار جذاب است و برای همین ممکن است سعی در نفوذ به آن داشته باشند مثل آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها. به نظر می‌رسد یکی از راه‌های کشف و شناسایی این پهپادها و هواپیماهای خارجی کشف سیگنالی آنهاست. قرارگاه تا چه میزان در این حوزه توان عملیاتی دارد؟
در ماموریت قرارگاه پدافند هوایی 4 مرحله وجود دارد که شامل «کشف»، «شناسایی»، «رهگیری» و «درگیری و انهدام» می شود. برای اینکه بتوانیم بازدارندگی و دفاع یکپارچه قرارگاه را تقویت کنیم باید توان کشف خودمان را بالا ببریم.
در حوزه کشف حساسه‌هایی وجود دارد که این حساسه‌ها هم به صورت اکتیو و هم پسیو کار می‌کنند. امروز قرارگاه پدافند با کمک صنایع داخلی و حتی بخش تحقیقات، جهاد و خودکفایی قرارگاه و با تولید و طراحی و معماری سامانه‌های داخلی دستاوردهای بسیار ارزشمندی دارد که در این دستاوردها رادارهای ثابت و رادارهای تاکتیکی، مورد استفاده قرار گرفته‌اند و توانسته‌ایم تولیدات بومی سامانه‌های راداری را برای تقویت حوزه شبکه کشف در طیف‌های فرکانسی مختلف و مقاوم‌سازی در برابر جنگ الکترونیک در همه پهنه کشور بگسترانیم که به صورت آنلاین اطلاعات آنها را در شبکه یکپارچه داریم.
به این دلیل است که رصد هوایی ما به لحظه است. به لحظه بودن ما به خاطر شبکه مخابراتی است که وجود دارد.
گسترده شدن رادارهای ما در پهنه کشور این توانمندی را به ما می‌دهد که هر شیء پرنده‌ای که بخواهد قصد تجاوز به آسمان کشورمان را داشته باشد، به راحتی کشف و سپس عملیات شناسایی روی آن انجام دهیم و بعد به موضوع رهگیری و درگیری و انهدام برسیم.
** بزرگترین سامانه نرم‌افزاری کشور در اختیار پدافند هوایی است
در چند سال قبل یکی از نواقصی که خیلی از کشورها از جمله ایران داشتند، بحث فرماندهی و کنترل هوشمند و مکانیزه بود. یعنی تمام ادوات پدافندی در کشور را به علاوه سازمان‌هایی که به گونه‌ای مرتبط با پدافند هوایی می‌شوند را شبکه پذیر کنیم.
با توجه به طرح جامع فرماندهی و کنترل قرارگاه پدافند، ما توانستیم امروز افتخار این را داشته باشیم که سامانه فرماندهی و کنترل بومی، هوشمند و مکانیزه را داشته باشیم.
این سامانه، سامانه بسیار مقتدری است و با بیش از یک میلیون و 700 هزار خط برنامه به عنوان بزرگترین سامانه نرم‌افزاری کشور محسوب می‌شود. این سامانه، کشف و شناسایی را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهد و حتی برای افسر عملیاتی برآورد تهدید را انجام و تخصیص سلاح در زمان بسیار کوتاه انجام می‌گیرد. همه این سیستم مکانیزه و هوشمند، در قواره‌های ثابت و تاکتیکی تولید شده و در مناطق پدافند هوایی کشور گسترش پیدا کرده و عملیاتی شده است و بدین جهت تصمیم گیری در شبکه در کسری از ثانیه انجام و میزان هوشیاری شبکه به شدت شده است.
** ارتباط آنلاین موشک‌های سپاه با رادارهای قرارگاه پدافند
* با توجه به اینکه تمام حوزه‌های پدافند هوایی نیروهای مختلف تحت کنترل عملیاتی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) هستند. ارتباط آنها با مرکز کنترل فرماندهی قرارگاه پدافند هوایی به چه صورت است؟
غیر از سامانه‌های موشکی و راداری شناسایی و جنگال و دیده بانی که تحت کنترل عملیاتی پدافند هوایی قرار می‌گیرند، هواپیماهای جنگنده‌ای هم هستند که تحت کنترل پدافند عمل می‌کنند. به این گونه که نیروی هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه هواپیماهای آفندی‌شان در اختیار خودشان و بخش دیگر که هواپیماهای پدافندی است تحت عنوان جنگنده‌های طرح پدافندی در کنترل عملیاتی قرارگاه بوده و با شبکه‌های ارتباطی امن و پایدار به مراکز پدافندی ما متصل هستند و تحت شبکه یکپارچه قرار می‌گیرند.
در خصوص سامانه‌های موشکی و راداری که در اختیار دیگر نیروها قرار دارد، این سامانه‌ها توسط بخش مخابراتی که قبلا مطرح شد، به صورت لحظه‌ای به شبکه یکپارچه پدافند هوایی متصل هستند و اطلاعات رادارها به صورت آنلاین در اختیار شبکه یکپارچه قرار می‌گیرد.
لذا بزرگترین شبکه تبادل اطلاعات با اقصی نقاط کشور در اختیار قرارگاه پدافند هوایی است. با وجود این شبکه هوشمند و مکانیزه، تمام سامانه‌های راداری و موشکی و هواپیماهای طرح پدافندی و حتی دیده‌بان‌هایی که در دیگر نیروها و سازمانها فعالیت می‌کنند، همگی اطلاعات‌شان به صورت لحظه‌ای در اختیار قرارگاه پدافند هوایی قرار می‌گیرد.
** استفاده پدافند از سامانه‌های راداری نفوذناپذیر
ما امروز از سامانه‌های راداری به گستره کشور و بدون نفوذپذیری در حال بهره هستیم و شبکه دیده‌بانی به عنوان مکمل شبکه راداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. سامانه‌های دیده‌بانی ما امروز مجهز به سامانه مخابراتی نوین تحت عنوان سامانه «راصد 32» هستند.
این سامانه‌ها با دیده‌بانان آموزش دیده، در لحظه فضا را رصد می‌کنند و اطلاعات پردازشی را به وسیله خطوط انتقال دیتا به شبکه یکپارچه می‌فرستند و این اطلاعات با اطلاعات سامانه‌های راداری و شناسایی تلفیق می‌شود و در اختیار افسران عملیاتی برای تقویت شبکه کشف و شناسایی قرار می‌گیرد.
* موضوع دیگر بحث ارتباط SOCها (مراکز عملیات منطقه‌ای) با ADOC یعنی فرماندهی مرکزی است. گویا قرار بود از سیستم‌های جدید برای این ارتباط استفاده شود. در حال حاضر وضعیت این ارتباطات چگونه است؟
امروز شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی را تا سرپنجه‌ها گسترش داده‌ایم. مراکز عملیات منطقه‌ای که تحت عنوان SOC نام برده می‌شود همگی بومی‌سازی شده و به صورت هوشمند و مکانیزه در حال کار هستند و در نهایت اطلاعات خودشان را به شبکه بالادستی تحت عنوان ADOC مرکز عملیات دفاع هوایی انتقال می‌دهند.
اما نکته مهم بحث ارتباط و مخابرات بین مراکز عملیات منطقه‌ای و مرکز عملیات دفاع هوایی است که پایداری، امنیت و سرعت ارتباطات بسیار مهم است.
ما از شبکه‌های فیبر نوری در اقصی نقاط کشور و شبکه‌های رادیویی در باندها و طیف‌های مختلف فرکانسی با رمزکننده‌های مختلف بومی در قواره‌های ثابت و تاکتیکی بدون قطع هیچ گونه ارتباطی میان سرپنجه‌ها و فرماندهان و مسئولین ذیربط بهره می‌بریم.
* این برقرار بودن ارتباط در مواقع واکنش سریع که نیاز به ارسال اطلاعات و تصمیم‌گیری در کمترین زمان است، نقش اساسی ایجاد می‌کند.
بله. برای همین یکی از راهبردهای فاوا چالاکی و چابکی سامانه‌های مخابراتی است که در حوزه تاکتیکی با تکیه به توان داخلی توانسته‌ایم سامانه‌های بسیار خوبی در حوزه ارتباطات تاکتیکی داشته باشیم.
هر سامانه موشکی و راداری شناسایی و جنگالی و مراکز فرماندهی و کنترل تاکتیکی می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان پس از استقرار ارتباطات دوربردش با پهنای باند بالا ایجاد کند و به شبکه یکپارچه متصل شود.
در حوزه پردازش اطلاعات با سامانه نرم‌افزاری که طراحی شده این امکان به ما داده شده که به راحتی به پردازش اطلاعات بپردازیم.
یکی از سامانه‌هایی که به تازگی تولید شده است، سامانه هواشناسی نوین است. این سامانه اطلاعات را به صورت یکپارچه و با سامانه پردازشگر فوق سریع که توسط قرارگاه پدافند هوایی طراحی و تولید شده، پردازش می‌کند.
با ادوات هواشناسی که در کل کشور نصب شده اطلاعات به صورت شبکه‌ای به این سامانه منتقل می‌شود و برای مراکز عملیاتی ارسال می‌شود تا بتوانیم از وضعیت جوی برای عملیات پدافند هوایی به خوبی بهره ببریم.
** تعریف پروتکل مشترک ایران و روسیه برای بکارگیری S-300
* اخیرا شاهد ورود سامانه موشکی پدافند هوایی S-300 روسی و بکارگیری آن در شبکه پدافند هوایی بودیم. با توجه به خارجی بودن این سامانه، آیا برای لینک کردن آن با سیستم یکپارچه پدافند هوایی با مشکلی روبرو نشدید؟
هر کشوری درخصوص شبکه‌پذیری سامانه‌هایش یک پروتکل دارد و از یک الگوریتم خاص برای شبکه‌هایش استفاده می‌کند و هیچ کشوری این الگوریتم و پروتکل خود را به دیگری نمی‌دهد و این جزو خطوط قرمز است.
به همین دلیل ما در خصوص سامانه S300 با کشور روسیه یک پروتکل مشترک تعریف کردیم و هر دو کشور پروتکل‌شان را به پروتکل مشترک رساندند تا اینکه توانستیم سامانه S300 را در شبکه یکپارچه پدافند هوایی مورد بهره‌برداری قرار دهیم.
البته علاوه بر این، ما امروز در تولید سامانه بومی باور 373 و نیز در حوزه تلفیق و فیوژن اطلاعات نیز مبحث بومی سازی را به پایان رسانده‌ایم.
** مجموعه فاوا جوانترین بخش در پدافند هوایی است
* گستره مخابرات و فناوری اطلاعات و به طور مجموع فاوا تا کجاست و با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری در حوزه مخابرات تدابیر ایشان بیشتر بر روی چه مواردی معطوف است؟
فرماندهی معظم کل قوا طی چندین مرحله به بخش فاوا عنایت ویژه داشته‌اند و تدابیر خاصی برای این حوزه بیان فرموده‌اند.
اگر ما در زندگی معمولی‌مان مقداری بررسی کنیم می‌بینیم که در گذشته خانواده‌ها تنها یک خط تلفن شهری داشتند اما با پیشرفت فناوری و تکنولوژی، سامانه های فاوایی در اختیار افراد یک خانواده قرار گرفته است. لذا شاهد شکوفایی و توسعه امور مخابراتی و فناوری اطلاعات هستیم.
در حوزه نظامی نیز اطلاعات باید به لحظه در اختیار شبکه قرار بگیرد. این به لحظه بودن، مسئولیت شبکه مخابراتی را بسیار سنگین می‌کند.
در یک زمانی شاید اطلاعات به صورت آنالوگ بود و یک سامانه راداری و موشکی با یک ارتباط تحت عنوان خط صوتی به شبکه یکپارچه متصل می‌شدند اما امروز بحث انتقال دیتا و شبکه پذیری سامانه‌ها به شبکه یکپارچه پدافند هوایی مطرح است.
یکی از افتخارات قرارگاه پدافند هوایی در حوزه فاوا این بود که تفکر مهندسی فرمانده کنترل را در فاوا آورد و با آوردن مهندسی فرماندهی و کنترل توانستیم شبکه مکانیزه و هوشمند طراحی کنیم. معماری، طراحی و پیاده سازی در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار به عهده کارشناسان خبره، مجموعه قرارگاه پدافند هوایی بوده است.
کارشناسان و متخصصان فاوا قرارگاه پدافند هوایی با سن خدمتی کمتر از 15-20 سال جزو جوانترین مجموعه قرارگاه به حساب می‌آیند که الحمدلله با نیروی جوانی و پویا و اعتماد به این نسل به دستاوردهای بسیار خوبی رسیدند.
*مشارکت با کشورهای دوست در حوزه فاوا در دستور کار است
* با توجه به توان قرارگاه پدافند هوایی آیا درخواستی از کشورهای دیگر برای همکاری و آموزش از قرارگاه داشته‌ایم؟
در علوم ارتباطات و فناوری اطلاعات چون این علوم به ساعت و لحظه در حال تغییر است، به همین دلیل بحث تبادل اطلاعات با دیگر کشورهای دوست جزو برنامه‌های قرارگاه پدافند هوایی بوده تا بتوانیم هم ما از دانش و علوم آنها استفاده کنیم و هم آنها از دانش ما بهره ببرند. لذا بحث مشارکت‌های علمی و پژوهشی در حوزه فاوا در دستور کار قرارگاه پدافند هوایی بوده است.
موضوع دیگر بحث انعطاف‌پذیری و تعمیر به لحظه سامانه‌هاست که در این خصوص مراکز تعمیرات رده یگانی-میانی و رده ای برای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد، که در اقصی نقاط کشور گسترش یافته است. لذا در حوزه نت (نگهداری و تعمیرات) در سطح بسیار خوبی به سر می‌بریم.
* ممنون بابت وقتی که در اختیار ما قرار دادید. اگر موضوعی باقیمانده است بفرمایید.
در پایان لازم است خداوند مهربان را سپاس گفت که فرصت کافی به خدمتگزاران و تلاشگران عرصه فاوا داد و تقدیر و تشکر کرد از تدابیر حکیمانه و فرماندهی کل قوا حمایت فرماندهان محترم و همچنین اساتید و پیشکسوتان حوزه فاوا بویژه عزیزانی که در طول 8 سال دفاع مقدس و با حضور خودشان و انجام دلاور مردیها، موجبات اندیشه های امروز را فراهم ساختند و به روح بلند شهدای ایران اسلامی درود فرستاد.ش
