صراط: عیار آنلاین نوشت: در سال ۹۵، چارچوب عمل جهانی آموزش ۲۰۳۰ موردتوجه مسئولین کشور، به‌ویژه مسئولین آموزشی قرار گرفت. این چارچوب عمل در اجلاس عمومی یونسکو در نوامبر ۲۰۱۵ به تصویب رسیده بود. ایران نیز یکی از پذیرندگان این سند در اجلاس عمومی یونسکو بوده است. ۳ ماه بعد از تشکیل کارگروه سند ۲۰۳۰ و باوجود عدم برنامه‌ریزی برای اسناد بالادستی مثل سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در طول ۵ سال گذشته، مسئولین کشور برنامه اجرایی سند ۲۰۳۰ را نیز تدوین نموده‌اند. در همین راستا اشخاص مختلفی در موافقت یا مخالفت با این سند به اظهارنظر پرداختند.
بعد از بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با سند ۲۰۳۰ در دیدار با فرهنگیان اهمیت این موضوع دوچندان شده است. ازاین‌جهت ورود نهادهای نظارتی، نخبگان و کارشناسان، جهت شفاف‌سازی و قانون‌مند شدن مسئله و روشن شدن فضای عمومی ضروری به نظر می‌رسد. در همین رابطه از شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان یکی از نهادهای کلان در حوزه نظارت و سیاست‌گذاری که متشکل از نخبگان حوزه و دانشگاه است، انتظار می‌رفت که اعضا مواضع خود را نمایند که البته برخی از اعضا مواضع خود را نسبت مسئله ۲۰۳۰ اعلام نمودند، اما همچنان تعداد قابل‌توجهی از اعضا سکوت اختیار کرده و موضع خود اعلام نداشته‌اند.
این گزارش در پی آن است که مروری کوتاه از مواضع اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص سند ۲۰۳۰ داشته باشد. در جدول زیر، موضع‌گیری کلی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در این خصوص، مشخص شده است. در ادامه نیز، به بیان نظرات موافقین و مخالفین این سند، پرداخته خواهد شد.
جدول ۱. مواضع اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص سند ۲۰۳۰
مواضع اعضای مخالف اجرای سند ۲۰۳۰
استاد رحیم‌پور ازغدی
«در حکومت اسلامی هر تصمیمی که گرفته می‌شود، باید به مردم گفته شود و مسئولان باید بگویند که چرا این تصمیم را گرفته‌اند. کتمان و مخفی کردن تصمیمات از ملت معنا ندارد. طبق کدام ضوابط اسلامی و دینی حق داریم در قراردادهای بین‌المللی مثل ۲۰۳۰ هر چیزی را ولو تشریفاتی و حتی خلاف صریح مبانی اسلامی امضا کنیم؟» (۵ خردادماه ۱۳۹۶)
«حرف اساس ما این است چرا برخی اسناد بالادستی را دور می‌زنند و چنین اسنادی را امضا می‌کنند درحالی که برخی مفاد آن خلاف مبانی اسلام و قانون اساسی است. این سند صریحاً می‌گوید هر نوع تربیت دینی، الهی، خلاف حقوق بشر است، ولی آموزش جنسی تحت عنوان بهداشت را برای کودکان جزو حقوق کودکانی می‌داند که حتی به بلوغ جنسی نرسیده است.» (۲۴ اسفندماه ۱۳۹۵)
حجت‌الاسلام پژمانفر
«طبق قانون اساسی تمام طرح ها و لوایح باید به تصویب مجلس برسد اما متأسفانه این سند به تصویب مجلس نرسید. سند ۲۰۳۰ یونسکو وادادگی فرهنگی است چون این سندها کمک می کند تا به فرهنگ غرب نزدیک شویم و کشورمان هزینه های مادی و معنوی زیادی برای آن می‌دهد.» (۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
«اسفندماه سال ۹۵ مکاتبه‌ای با آموزش و پرورش داشتم که متأسفانه گزارش‌هایی از شهرستان‌های مختلف به کمیسیون فرهنگی رسیده که براساس سند ۲۰۳۰، وزارت آموزش و پرورش، آموزش قرآن به کودکان کمتر از ۱۰ سال را ممنوع کرده است. براساس توافقی که در سند ۲۰۳۰ صورت گرفته، به کودکان کمتر ۱۰ سال نباید در مدارس بیش از یک زبان آموخته شود، بنابراین آموزش و پرورش طبق این سند، آموزش قرآن را برای کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی ممنوع کرده و کلاس‌های روانشناسی و ضمن خدمت را جایگزین آن کرده است.» (۲۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر زاهدی
«سند ۲۰۳۰ هیچ رویکرد انقلابی، فرهنگی، مذهبی و دینی ندارد و کاملا با آن مخالفیم و زمانی که سند تحول بنیادین است دیگر نیازی به سند ۲۰۳۰ که کاملا نشات گرفته از لیبرالیسم و سکولاریسم بوده، نیست.» (۹ فروردین‌ماه ۱۳۹۶)
«ما مخالف این سند هستیم و دلیل ما هم این است که این سند بدون طی مراحل قانونی در مجلس مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته است. سند ۲۰۳۰ تناقضات جدی با اهداف و آرمان‌های نظام و انقلاب دارد. طبیعی است که در صورت اجرایی شدن این سند ما شاهد اثرات مخرب آن باشیم. با مطالعاتی که ما داشته‌ایم در این بومی‌سازی هیچ رنگ و بوی دینی و پرورشی و تربیتی دیده نمی‌شود.» (۲ اسفندماه ۱۳۹۵)
حجت‌الاسلام محمدیان
«کسی مخالف ارتباطات بین‌المللی فعال نیست ولی باید در همه تعاملات بین‌المللی عزت، حکمت و مصلحت لحاظ شود. از تدوین‌کنندگان انتظار می‌رفت قبل از رونمایی، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی را در جریان کار قرار می‌دادند و به زحمات و تجارب قبلی در مسیر تدوین اسناد بالادستی توجه و اهتمام جدی صورت می گرفت.» (۲۸ دی‌ماه ۱۳۹۵)
«هفته آینده، بررسی سند ۲۰۳۰ در دستور جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و امیدواریم تصمیمات خوبی در مورد اصلاح و روندی که اتفاق افتاده است گرفته شود. اگر دولت هم مصوبات خود را اجرا کند باز هم مصوبه‌ای که از سوی شورا باشد باید بر مصوبه دولت حاکم باشد و نظرات شورا باید اعمال شود.» (۲۳ فروردین‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر مخبر دزفولی
«برای تصویب سند ۲۰۳۰ و اسنادی از این نوع یا مجلس شورای اسلامی یا شورای عالی انقلاب فرهنگی باید تصمیم‌گیری کنند اما این مسیر برای امضای سند ۲۰۳۰ طی نشده است و کسانی که این کار را انجام داده‌اند پنهان‌کاری کرده‌اند. سند ۲۰۳۰ بومی، ایرانی و اسلامی نیست و نباید سندی را اجرا کنیم که سیاست‌گذاری آن از طرف دیگران و خارج از مرزهاست. در نخستین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود، رسیدگی به این مسئله در دستور کار قرار می‌گیرد و امضای این سند باید رد شود زیرا مغایر منافع ملی است.» (۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر کی‌نژاد
«اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی عقیده دارند که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده باید اساس هر برنامه و اقدامی در ارتباط با نظام آموزشی باشد. با توجه به گزارش‌هایی که در جلسه اسلامی شدن دانشگاه‌ها داده شد، هر چند بخش کوچکی از این سند با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سایر اسناد مغایرتی ندارد؛ اما بخش‌های زیادی از آن دارای مشکلات جدی و متعارض با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.» (۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
آیت‌الله رشاد
«بر اساس مسلمات فقه و قانون، این سند باطل و مردود است… بنده به عنوانِ عضو کوچکی از این شورای محتشم و معظم، از این اتفاق [سند ۲۰۳۰] اظهارِ شرمساری می‌کنم و عذرِ تقصیر به پیشگاه رهبری می‌برم! شاید کوتاهیِ امثالِ بنده، موجب شد تا این وضعیت به وجود بیاید؛ و اگر فریاد می‌زدیم و آشکارا و قاطعانه به این مسئله، اعتراض می‌کردیم، دیگر کار به اینجا نمی‌رسید که شخصِ ایشان، وارد میدان بشود!» (۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶)
دکتر گلشنی
«من معتقدم که سندهایی مانند ۲۰۳۰ راه نفوذ را باز می‌کند و حواس مسئولان باید نسبت به این موضوع جمع باشد و این سندها را به طور کامل نپذیرند.» (۷ خردادماه ۱۳۹۶)
دکتر کبگانیان
«اعضای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مجدداً نگرانی خود را در خصوص سند ۲۰۳۰ اعلام کردند و اعضا ضمن تاکید بر این موضوع که ما این متن را بدون طی مراحل قانونی و انطباق با اسناد بالادستی نظام به عنوان سند به رسمیت نمی‌شناسیم، بر لزوم توجه همه مسؤولان به این موضوع نیز تاکید کردند. متأسفانه هنوز اصلاحات لازم و مورد نظر در سند ۲۰۳۰ اعمال نشده و همین موضوع موجب نگرانی اعضای ستاد از آینده بخش تعلیم و تربیت و علم و فناوری در کشور شده است.» (۱۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۵)
«ما در درجه اول باید برای اجرای چنین اسنادی در تمام جهان مخالفت کنیم و اگر نتوانستیم حداقل در کشور خودمان آن را اجرا نکنیم.» (۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر کچوئیان
«دو سال به صورت محرمانه در کشور بر روی این سند کار شده و این موضوع برای همه مبهم است که چرا این کار باید بدون اطلاع نهادهای نظارتی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی انجام شود… ترویج مسائل جنسی در تعلیم و تربیت که به انحرافات اخلاقی دانش آموزان و در نهایت فروپاشی نظام خانواده می انجامد، تنها یکی از اشکالات بارز این سند است.» (۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
«قطعاً شورای عالی انقلاب فرهنگی از مواضع اعتراضی خود نسبت به این سند کوتاه نمی‌آید و قطعاً باید جلوی اجرای آن در کشور گرفته شود.» (۸ خردادماه ۱۳۹۶)
حجت‌الاسلام دکتر پارسانیا
«دولت مجری سیاست‌ها و قانون است و به‌تنهایی نمی‌تواند سیاست‌ها را از طرف خود وضع کرده و یا در سطح بین‌المللی برای، خود به‌صورت مستقیم سیاست‌گذاری نماید. هم وظیفه دولت بود که پیش از پذیرش این سند، با شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح نموده و هم وظیفه شورا بود رصدی جامع و کامل از این سند داشته و نسبت به مشکلات آن باخبر شود.» (۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
آیت‌الله اعرافی
«سند ۲۰۳۰ آموزش و پرورش را از هدفش دور می‌کند. سند تحول آموزش و پرورش، سند خوبی است ولی اقتضائات زیادی برای اجرای آن وجود دارد. همچنین آموزش و پرورش نیز به حمایت و هدایت نیاز دارد.» (۱۱ بهمن‌ماه ۱۳۹۵)
مهندس ضرغامی
«از اشکالات مهم سند ۲۰۳۰، اهداف ۴ و ۵ با موضوع «آموزش» و «دستیابی به تساوی جنسیتی» است. موضوعات مهمی که بر اساس تفسیر آنان، برای همه جوامع عضو الزام آور شده است. به رغم ادعای مسئولین که این سند را در چارچوب ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی پذیرفته اند، اشکالات فراوان و غیرقابل قبولی در ۴ بخش ساختاری، محتوایی، فرآیندی و حقوقی نسبت به پذیرش این سند وجود دارد که به نوبه خود قابل بررسی است. چه الزامی برای پذیرش این سند وجود داشته است؟ آیا عدم تمکین به این سند مثلاً باعث اعمال تحریم و از بین رفتن برخی منافع مردم می‌شد؟ با داشتن «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» که از افتخارات نظام است، چه نیازی به پذیرش اینگونه توصیه‌های بین المللی وجود دارد؟» (۷ خردادماه ۱۳۹۶)
مواضع اعضای موافق اجرای سند ۲۰۳۰
دکتر روحانی
«به صورت ناروا و بدون هدف از دولت و سند ۲۰۳۰ یونسکو حرف نزنید.» (۷ خردادماه ۱۳۹۶)
«به سند ۲۰۳۰ یونسکو در چارچوب قوانین کشور پایبندیم.» (۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر فرهادی
«۲۰۳۰ سند نیست بلکه یک بیانیه است که براساس این سند آموزش برای همه در مرحله دوم قرار دارد. در مجمع عمومی یونسکو که چند ماه پیش برگزار شد قرار شد ۲۰۳۰ به همه کشورها ابلاغ شود و کشورها برنامه‌های عملی خود را ارائه دهند. این یک معاهده نیست بلکه تفاهمی است که کشورها در صورت تمایل و براساس توان خود از آن استفاده خواهد کرد.» (۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر مولاوردی
«۲۰۳۰ مخفیانه امضا نشده، این سند برای آموزش برابر دختران و پسران بسیار هم خوب بوده است.» (۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر نوبخت
«سند ۲۰۳۰ هیچ الزامی برای کشورهایی که در آن بودند، ایجاد نمی‌کند. پس اگر کشوری با مفاد ۲۰۳۰ مخالف باشد، طبق قواعد بین‌المللی می تواند اعلام مخالفت کند. در آن جلسه هیچ کشوری مخالفت نکرد جز جمهوری اسلامی ایران.» (۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
دکتر دانش‌آشتیانی
«اجرای سند ۲۰۳۰، توصیه‌ای است و هیچ کشوری متعهد به اجرای مفاد آن نیست چنانکه در قسمتی از این سند آمده است، مواردی که با عرف و اعتقادات یک کشور مغایرت داشته باشد، اجرایی کردن آن توصیه نمی‌شود.» (۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
مواضع نامشخص اعضا درباره اجرای سند ۲۰۳۰
دکتر لاریجانی
«لازم است که کمیسیون آموزش رسیدگی و نظارت جدی بر سند ۲۰۳۰ داشته باشد تا نظرات رهبری معظم در اسرع وقت درباره این موضوع تحقق یابد و بررسی شود که چرا این مسیر طی شد و نظرات کمیسیون آموزش و تحقیقات و مجلس اخذ نشد و نتیجه به مجلس گزارش نشد، مخصوصا با توجه به قانون برنامه ششم توسعه که وزارت آموزش و پرورش صرفا موظف به اجرای سند تحول است باید به این موضوع رسیدگی جدی شود.» (۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶)
شایان‌ذکر است که باوجود ورود مقام معظم رهبری به مسئله سند ۲۰۳۰، هنوز تعداد قابل‌توجهی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی موضع خود را نسبت به این سند مشخص ننموده‌اند.
