به گزارش صراط، محمد دهقانی نماینده مردم طرقبه و چناران و عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به روند بررسی "طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان" و تصویب این طرح در مجلس هشتم، اظهار داشت: "طرح نظارت بر مجلس" از مجلس هفتم مطرح بوده که مخالفین این طرح در مجلس هفتم هم حضور و نظراتی داشتند و نتوانستیم آن را در مجلس هفتم به تصویب برسانیم.
* بعد از توصیه رهبر انقلاب زمینه تصویب طرح نظارت در مجلس هشتم فراهم شد
وی افزود: در مجلس هشتم بعد از توصیه مقام معظم رهبری، زمینه‌ای برای تصویب طرح نظارت فراهم شد اما زمانی که این طرح را مطرح کردیم، مجدداً تعدادی از دوستان در خود مجلس هشتم با اصل طرح نظارت بر مجلس مخالف کردند و زمانی که به دوستان می‌گفتیم طرح نظارت لازم است و مقام معظم رهبری هم بر آن تأکید فرمودند، این دوستان در پاسخ بیان می‌کردند که رهبر انقلاب نگفته که شما قانونی برای نظارت وضع کنید، بلکه فرمودند شما یک ساز و کار نظارتی بر نمایندگان توسط خود هیئت رئیسه طراحی کنید.
* برخی نمایندگان با اصل طرح نظارت بر مجلس مخالف بودند
این عضو هیئت رئیسه مجلس همچنین گفت: یک جمعی از مجلس با اصل طرح نظارت بر مجلس مخالف بودند و برای توجیه مخالفت‌شان هم دلایل متعددی بیان می‌کردند و برخی می‌گفتند که اگر شما یک قانون نظارتی به این شکل تصویب کنید، طبیعتاً دست بخشی از نمایندگان برای نظارت بر دولت بسته می‌شود و قدرت نظارتی وکلای ملت نسبت به دولت و سایر قوای کشور تضعیف می‌شود و بخشی از آنان هم می‌گفتند ممکن است زمینه‌ای فراهم شود که اکثریت مجلس بر اقلیت مجلس سیطره پیدا کند و این اکثریت اجازه ندهد که اقلیت مجلس به وظایف اصلی و قانونی خودش عمل کند و با فشار این طرح، از طرف اکثریت، اقلیت در مجلس ناکارآمد شود که این اقلیت، ممکن اقلیت سیاسی و فکری باشد و تحت فشار اکثریت قرار گیرد.
"مخالفین می‌گفتند که رهبر انقلاب نگفتند که شما بروید قانون خود نظارتی وضع کنید، بلکه فرموده‌اند شما برای نظارت، یک ساختار درون مجلس طراحی کنید و این ساختار به گونه‌ای باشد که بتواند بر نمایندگان نظارت داشته باشد و زمینه نظارت را فراهم کند، لذا لازم نیست این قانون را تصویب کنیم."
دهقانی اضافه کرد: مخالفان معتقد بودند که بهتر است ساختاری تنظیم شود و خود هیئت رئیسه بر نمایندگان نظارت کند، موافقان پاسخ مخالفان را بارها دادند ولی محالفان نظراتی داشتند و حاضر نبودند در برابر این طرح کوتاه بیایند.
* تلاش مخالفین برای ناکارآمد کردن طرح نظارت
وی ادامه داد: بالاخره مجلس کلیات طرح نظارت را تصویب کرد و مخالفین نتوانستند با کلیات طرح مخالفت کنند چرا‌که مخالفت با کلیات طرح مذکور، هزینه داشت، از این‌رو می‌خواستند در بررسی جزئیات به انحاء مختلف، شاخ و برگ طرح نظارت را بزنند تا ناکارآمد شود.
* بخشی از نمایندگان مخالف طرح نظارت نظرات افراطی داشتند
این عضو حقوقدان هیئت رئیسه مجلس بر همین اساس با بیان اینکه دو مجموعه از نمایندگان در مجلس بودند که با این طرح مخالفت می‌کردند، تصریح کرد: یک مجموعه نظرات کاملاً افراطی داشت که به نظرم، دیدگاه‌های آنان با نظرات حضرت آقا مغایرت داشت و البته به طرح رأی مخالف هم دادند.
* طرح نظارت مغایرتی با اختیارات شورای نگهبان ندارد
"این دسته از نمایندگان می‌گویند که این مجلس می‌تواند بر خودش نظارت کند و باید فقط شورای نگهبان بر مجلس نظارت داشته باشد که این نظر با نظر رهبر انقلاب که فرمودند نظارت درون مجلسی لازم است، کاملاً مغایر است، ضمن آنکه شورای نگهبان ابزاری دارد که بر مجلس نظارت کند، شورای نگهبان مسئول تفسیر قانون اساسی است و قانون اساسی هم نظارت را بر شورای نگهبان به رسمیت شناخته و تصریح دارد و این شورا هم به عنوان مفسر قانون معتقد است که نظارت استصوابی شورا هم برای انتخابات است و هم در طول دوره نمایندگی، لذا طرح نظارت بر مجلس که تصویب شد، مغایرتی با اختیارات شورای نگهبان ندارد."
* برخی نمایندگان مرتباً برای تصویب نشدن طرح نظارت، مجلس را تضعیف می‌کردند
وی تأکید کرد: طرح نظارت بر مجلس یک نظارت فراتر در کنار بخش نظارتی شورای نگهبان است، دوستانی به خاطر شورای نگهبان با این طرح مخالفت می‌کردند و تمایل نداشتند این طرح قانونی شود و مرتباً برای عدم تصویب آن، مجلس را تضعیف می‌کردند که خودشان هم به طرح نظارت رأی ندادند.
این نماینده مجلس همچنین گفت: بخش دیگری از مخالفین هم افرادی بودند که با اصل طرح نظارت بر مجلس موافق نبودند و تلاش می‌کردند حالا که کلیات طرح نظارت بر مجلس تصویب شده، حداقل در جزئیات مقداری از شاخ و برگ ان را بزنند تا در صورت تصویب نهایی آن، ناکارآمد باشد و به صورت یک قانون کار آمد برای نظارت تدوین نشود.
* طرح نظارت به ارتقای کارآمدی مجلس کمک خواهد کرد
به گفته وی، آنچه در کمیسیون مشترک بررسی طرح نظارت بر مجلس تصویب شده و بارها روی آن بازبینی و کار شده، یک طرح کاملاً کارآمد و قوی بود که در دستورکار مجلس قرار گرفت و طرح پخته‌ای بود که کمک زیادی برای نظارت کارآمد بر مجلس و ارتقای کار آمدی خانه ملت خواهد کرد.
* طرح نظارت فقط می‌خواهد با نمایندگان خاطی برخورد کند
این نماینده مجلس هشتم ادامه داد: طرح نظارت بر مجلس به این معنی نیست که می‌خواهد دست مجلس را ببندد و باید بگویم که اصلاً ربطی به این موضوع ندارد؛ این طرح فقط می‌خواهد با تخلفات نمایندگان خاطی برخورد کند، نه با نماینده‌ای که به وظیفه‌اش عمل می‌کند.
"به نظرم افرادی که با طرح نظارت بر مجلس مخالفت می‌کردند، عمدتاً از آینده مجلس نگرانی داشتند که نکند طرح مذکور موجب بسته شدن دست نمایندگان برای اعمال نظارتشان بر دولت شود، ما در پاسخ به این موضوع بارها گفته‌ایم که این طرح برای بستن دست نمایندگان نیست بلکه برای آن است که با متخلفین و نمایندگان خاطی برخورد شود."
* مسئولین تا زمانی حرمت دارند که امانت دار مردم باشند
نماینده طرقبه و چناران در خانه ملت تصریح کرد: نمایندگان مجلس مانند سایر مسئولین کشور و مسئولین اجرایی و قضات، امانت‌دار مردم هستند و تا زمانی حرمت دارند که امانت‌دار مردم باشند اما وقتی که از مسیر اجرای وظیفه و امانت‌داری خارج شدند دیگر به همان اندازه که از مسیر خارج شده‌اند و به وظیفه‌اشان پشت پا زدند و عمل نکردند، حرمت‌شان کاهش پیدا می‌کند.
"اینکه برخی از آقایان می‌گویند برخورد با نماینده مجلس، برخورد با ملت است، باید بگوییم که این‌گونه نیست و تا زمانی که نماینده‌ای امانت‌دار باشد در صورت برخورد با او، بله، درست است، برخورد با نماینده‌ای که به وظیفه‌اش عمل می‌کند برخورد با ملت است و همین‌طور برخورد با وزیری که به وظیفه‌اش عمل می‌کند، برخورد با ملت است، اما اگر همین وزیر به وظیفه‌اش عمل نکند، همین مجلس او را استیضاح می‌کند و این دیگر برخورد با ملت نیست بلکه این برخورد با وزیری است که به وظیفه‌اش عمل و امانت‌داری نکرده است."
* برخورد با قاضی خاطی خدمت به ملت و نظام است
وی در همین زمینه به بیان مثال دیگری پرداخت و توضیح داد: همین‌طور قاضی تا زمانی که به وظیفه‌اش عمل کند، اگر با او برخورد شود، به منافع ملت ضربه می‌خورد، اما اگر یک قاضی که از مسیر وظیفه‌شناسی خارج و دچار تخلف شده و عدالت را رعایت نکرده، با او برخورد صورت گیرد، این خدمت به ملت و نظام است و این نجات مردم از دست فردی است که از عدالت خارج شده در حالی که آبروی افراد در اختیار او قرار داده شده است.
* اگر نماینده ای 6 ماه در مجلس حاضر نشود باید از او سؤال کرد
محمد دهقانی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود یادآور شد: نمایندگان مجلس نیز به همین شکل هستند، اگر نماینده‌ای به وظیفه خودش عمل کند، مگر کسی حق دارد که با او برخورد کند؟ اما ممکن است نماینده‌ای شش ماه اصلاً در مجلس حضور نداشته باشد، آیا نباید کسی از این فرد سؤال کند که چرا در مجلس حضور پیدا نمی‌کنی؟! آیا نباید کسی از او بپرسد شما که امانت مردم را به دست گرفتی، چرا به این امانت عمل نمی‌کنی؟
* برخورد با نماینده خاطی خدمت به منافع ملت است
به گفته وی، در اینجا دیگر موضوع برخورد با نماینده، برخورد با ملت نیست، بلکه این خدمت به منافع ملت است و متأسفانه مخالفین این طرح مدام روی این موضوع تأکید می‌کنند که به نظرم این تأکید دقیق نیست.
دهقانی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه گفته می‌شود طرح نظارت ماهیت آئین‌نامه‌ای دارد، گفت: زمانی که در کمیسیون مشترک حضور می‌یافتیم، جمعی از دوستان مخالف طرح نظارت این ایراد را می‌گرفتند که طرح نظارت شأن آییننامهای دارد و باید به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع شود.
* طرح نظارت 4 ماه در هیئت رئیسه مجلس معطل بود
وی ادامه داد: همان زمان حتی چهار ماه طرح نظارت بر مجلس در هیئت رئیسه مجلس به خاطر اختلاف‌نظری که در این زمینه وجود داشت، ماند که آیا این طرح باید به کمیسون آیین‌نامه ارجاع شود یا به کمیسیون‌های اصل 90 یا قضایی؟ بالاخره تصمیم بر آن شد که کمیسیون مشترکی از این سه کمیسیون تشکیل شود.
* اگر طرح نظارت به کمیسیون آیین‌نامه می‌رفت نیازمند دوسوم آرا بود
"کسانی که می‌گویند این طرح شأن آییننامهای دارد، بالاخره نظرشان بر این است (با خنده) که اگر این طرح به کمیسیون آیین‌نامه می‌رفت، طبیعتاً دو سوم رأی می‌خواست و دو سوم رأی هم که ممکن است در مجلس داده نشود، بنابراین کلاً کلیات طرح نظارت رد می‌شد؛ افرادی که می‌گویند طرح نظارت بر مجلس شأن آییننامهای دارد، به نوعی می‌خواستند با بعضی از دوستان مخالف، طرح نظارت را به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع دهند و از آنجایی که در این کمیسیون نیازمند دو سوم آراء است، بنابراین امکان داشت که طرح مذکور رأی نیاورد و در نتیجه طرح منتفی شود."
این عضو هیئت رئیسه مجلس همچنین تصریح کرد: در مجلس هفتم هم طرح نظارت بر مجلس به نحو دیگری مطرح و به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع شد و از آنجا که نیازمند دو سوم آراء بود، امکان تصویبش فراهم نشد، لذا به همین دلیل ما از ابتدا با رفتن طرح نظارت بر مجلس به کمیسیون آیین‌نامه داخلی مخالف بودیم.
وی ادامه داد: تفسیر ما برای عدم ارجاع طرح نظارت بر مجلس به کمیسیون آیین‌نامه این بود که اگر در مواردی ما بخواهیم آیین‌نامه را اصلاح کنیم، درست است و نیاز دارد که طرح مذکور در کمیسیون آیین‌نامه بررسی شود اما در این طرح، ما برنامه‌ای برای اصلاح آیین‌نامه نداشتیم بلکه مواردی را می‌خواستیم، اضافه کنیم و معتقد بودیم که می‌خواهیم متنی را اضافه کنیم و اینجا اصلاح آیین‌نامه در دستور کار قرار ندارد که لازم باشد حتماً به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع شود.
دهقانی با تأکید بر اینکه ما ارجاع طرح نظارت بر مجلس به کمیسیون آیین‌نامه مخالف بودیم، متذکر شد: ما معقتد بودیم در مواردی که بخواهیم آیین‌نامه را اصلاح کنیم، درست است که طرح شأن آییننامهای دارد اما در مواردی که آیین‌نامه اصلاح نمی‌شود، دلیلی ندارد که طرح نظارت بر مجلس به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع شود که دو سوم رأی بخواهد و خودمان را گرفتار کمیسیون آیین‌نامه کنیم، لذا این نظر در نهایت پذیرفته و کمیسیون مشترکی از کمیسیون‌های قضایی، اصل 90 و آیین‌نامه تشکیل شد.
* اجرایی شدن طرح نظارت در بالا رفتن نظم مجلس اثرگذار است
دهقانی در خاتمه با تأکید بر اینکه اجرای طرح نظارت بر مجلس به مجلس هشتم می‌رسد، متذکر شد: اجرایی شدن طرح نظارت بر مجلس بسیار تأثیرگذار خواهد بود و قطعاً در بالا رفتن نظم مجلس اثرگذار خواهد بود.
