دنیا خواهان در مقابل امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
دنیاخواهی و اسیر دنیا بودن یکی از عوامل جدا کننده حقیقت طلبان از باطل جویان است. از آنجا که حکومت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف عالم گیر است و منفعت طلبان به عدالت سوق داده می شوند و بر آمال دنیا خواهی شان تازیانه عدالت و حقیقت نواخته خواهد شد؛ بنابراین بیشترین مخالفت ها از سوی دنیاطلبان و دنیاخواهانی است که در هراس از دست دادن آن یا به شوق و عشق زیاده خواهی آنند. پس مبارزه شان جدی تر و کراهت و ناپسندی شان از آن حادثه و از آن واقعه، بیشتر و جدی تر است.
ویژگی های دنیا خواهان
عدم فهم جایگاه امام و ولایت
این افراد که دلبسته دنیایند و برای رسیدن به آن همواره در تلاش و کوشش، نسبت به جایگاه امام و ولایت نه تنها هیچ شناختی ندارند؛ بلکه از درک و فهم آن نیز عاجزند. در زیارت حضرت امیر علیه السلام می خوانیم: «خدایا شکرت که مرا بر این زیارت موفق ساختی ... در حالی که اهل دنیا و آنانی که آیات خدا را به تمسخر گرفته و فریفته دنیا شدند، از زیارت او سر باز زدند. شکر تو را که مرا معرفتی دادی که اهل دنیا جاهل آنند و به دیگران روی آوردند».(۱)
ترجیح دنیا به آخرت
خداوند از این ویژگی آنان چنین سخن می گوید:« ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیاةَ الدُّنْیا عَلَی الْآخِرَةِ وَ أَنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْكافِرینَ»؛ «این به خاطر آن است كه زندگی دنیا (و پست را) بر آخرت ترجیح دادند و خداوند افراد بی ایمان (لجوج) را هدایت نمی كند».(۲)
کفر به آیات الهی
در آیه دیگری درباره این ویژگی آنان می خوانیم: « (در آن روز به آن ها می گوید:) ای گروه جن و انس! آیا رسولانی از شما به سوی شما نیامدند كه آیات مرا برایتان بازگو می كردند و شما را از ملاقات چنین روزی بیم می دادند؟ آن ها می گویند: "بر ضد خودمان گواهی می دهیم، (آری) ما بد كردیم" و زندگی (پر زرق و برق) دنیا آن ها را فریب داد و به زیان خود گواهی می دهند كه كافر بودند» .(۳)
فریفته دنیا شدن
از دیگر ویژگی های آنان این است که دنیا آن ها را فریفته و اسیر خود کرده است: «همان ها كه دین و آیین خود را سرگرمی و بازیچه گرفتند و زندگی دنیا آنان را مغرور ساخت. امروز ما آن ها را فراموش می كنیم، همان گونه كه لقای چنین روزی را فراموش كردند و آیات ما را انكار نمودند».(۴)
دلبسته دنیا و ماندن در آن
آیه دیگری از این صفت آنان چنین نام برده است: «و آن ها را حریص ترین مردم ـ حتی حریص تر از مشركان ـ بر زندگی (این دنیا و اندوختن ثروت) خواهی یافت (تا آنجا) كه هر یك از آن ها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود؛ در حالی كه این عمر طولانی او را از كیفر (الهی) باز نخواهد داشت و خداوند به اعمال آن ها بیناست».(۵)
سیره رفتاری اسیران دنیا در دوران غیبت
سستی و تنبلی
نیم نگاهی به این آیه شریفه که می فرماید: « ای كسانی كه ایمان آورده اید، چرا هنگامی كه به شما گفته می شود: "به سوی جهاد در راه خدا حركت كنید" بر زمین سنگینی می كنید (و سستی به خرج می دهید)؟ آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شده اید؟ با اینكه متاع زندگی دنیا در برابر آخرت، جز اندكی نیست»(۶) بیانگر آن است که این افراد در امور معنوی و تکالیف خود سست و کسل اند؛ زیرا تمام همت و عشق شان رسیدن بیشتر به دنیاست.
تمسخر مؤمنین
این افراد که خود را برتر از دیگران و به خصوص مؤمنان می پندارند، همواره به تمسخر آنان می پردازند. قرآن در این باره می فرماید: « زندگی دنیا برای كافران زینت داده شده است، از این رو افراد باایمان را (كه گاهی دستشان تهی است) مسخره می كنند، در حالی كه پرهیزگاران در قیامت، بالاتر از آنان هستند (چرا كه ارزش های حقیقی در آنجا آشكار می گردد و صورت عینی به خود می گیرد) و خداوند هر كس را بخواهد، بدون حساب روزی می دهد».(۷)
رویگردانی از راه خدا و تحریف
از آنجا که افق دید دلبستگان دنیا تنها همین دنیای فانی را می بیند، می کوشند که دیگران را نیز با خود همسو کنند و آن ها را از انجام تکالیف خود باز دارند تا بیشتر از دنیا بهره گیرند یا آنان را بیشتر استثمار کنند. قرآن در توصیف آنان می فرماید: «همان ها كه زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح می دهند و (مردم را) از راه خدا باز می دارند و می خواهند راه حق را منحرف سازند، آن ها در گمراهی دوری هستند».(۸)
متظاهر به انتظار امام
امام صادق علیه السلام در سخنی حال و روز این افراد متظاهر کوفی صفت را این گونه بیان می کند: « مردم درباره ما سه گروهند: گروهی ما را دوست دارند، سخن ما را می گویند و منتظر فرج ما هستند، ولی عمل ما را انجام نمی دهند؛ اینان اهل دوزخند. گروه دوم نیز ما را دوست دارند، سخن ما را می گویند، منتظر فرج ما هم هستند، عمل ما را انجام می دهند، اما برای رسیدن به دنیا و دریدن مردمان. اینان نیز جایگاهشان دوزخ است و گروه سوم ما را دوست دارند، سخن ما را گفته، منتظر فرج ما هستند و عمل می‌كنند (برای خدا) اینان از ما و ما از آنانیم» .(۹)
از دیگر صفات و ویژگی های آنان می توان به مواردی همچون عدم یاری راه حق، عدم ادای حقوق الهی چون زكات و خمس، عدم زمینه سازی همراهی و یاری بیشتر افراد به خاطر ثروت اندوزی شان، عدم اطاعت و همراهی و گاه نفرت از نواب عام امام نیز همراهی با دشمنان دین و ولایت نام برد.
شیوه مبارزاتی در دوران ظهور
پذیرفتن دیگران به جای ائمه
امام حسن مجتبی علیه السلام در پاسخ حسن بصری که در نامه ای به حضرت از حیرت و سردرگمی امت نوشته و از حضرت خواسته بود به او آنچه از خدا آموخته، بیاموزد؛ نوشت: «بله چنان که نوشتی ما اهل بیتیم نزد خدا و پیامبر، اما پیش تو و اصحابت. اگر چنان که گفتی بود، دیگران را بر ما مقدم نمی داشتید. به جانم سوگند خداوند شما را در قرآن چنین مثال زده: "أَ تَسْتَبْدِلُونَ الَّذِی هُوَ أَدْنی بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ" ؛ "این درباره شما و اصحاب توست"».(۱۰)
انکار ولایت
امام باقر علیه السلام در تفسیر آیه شریفه« فَالْیَوْمَ نَنْساهُمْ كَما نَسُوا لِقاءَ یَوْمِهِمْ هذا وَ ما كانُوا بِآیاتِنا یَجْحَدُونَ»؛ « امروز ما آن ها را فراموش می کنیم، همان گونه که لقای چنین روزی را فراموش کردند و آیات ما را انکار نمودند»(۱۱) به شیوه مبارزاتی این افراد اشاره کرده و به جابر فرمود: « قسم به خدا آیات ما را انکار کردند. ای جابر! چه می گویی درباره آنانی که سنت و راه ما را نابود کرده و دشمنان ما را اطاعت نموده و حرمت ما را هتک کردند. به ما ظلم روا داشته و حق ما را غصب نمودند. سنت و روش ظالمان را به پا داشته و راه و مسیر فاسقان را پیمودند».(۱۲)
رویارویی و مبارزه با امام
در احادیث کربلا افرادی چون شبث بن ربعی، حماد بن ابجر، یزید بن حارث، قیس بن الاشعث، عمرو بن حجاج زیدی و ... تمام گفته ها و نوشته های خود برای امام و عهد و سوگندها را فراموش كرده و در مقابل سخن و احتجاج امام حسین علیه السلام نامه را انكار كردند. اینان به خیال پست و مقام و مسئولیت آمده بودند؛ بنابراین به خیل نامه نگاران پیوستند و روزی با آمدن ابن زیاد، از این فرقه برون آمده و خرقه و لباس جنگ با امام حسین علیه السلام را به تن كردند. اینان بندگان دنیا بودند و هر كس كه ذره ای از آن را داشت یا به آن ها وعدة آن را می داد، بندگی می نمودند.
یاری نکردن و سستی در کار‌ها
خداوند در قرآن می فرماید: « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ما لَكُمْ إِذا قیلَ لَكُمُ انْفِرُوا فی سَبیلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَی الْأَرْضِ أَ رَضیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الْآخِرَةِ إِلاَّ قَلیلٌ»؛ « ای كسانی كه ایمان آورده اید، چرا هنگامی كه به شما گفته می شود: "به سوی جهاد در راه خدا حركت كنید" بر زمین سنگینی می كنید (و سستی به خرج می دهید)؟ آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شده اید؟ با اینكه متاع زندگی دنیا در برابر آخرت، جز اندكی نیست».(۱۳)
پی نوشت:
۱. بحارالانوار، ج۹۷، ص۳۳۶.
۲. نحل: ۱۰۷.
۳. انعام:۱۳۰.
۴. اعراف: ۵۱.
۵. بقره: ۹۶.
۶. توبه: ۳۸.
۷. بقره: ۲۱۲.
۸. ابراهیم: ۳.
۹. تحف‌العقول، ص۵۱۳.
۱۰. بحارالأنوار، ج۱۰، ص۱۳۶ .
۱۱. اعراف: ۵۱.
۱۲. بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱۲ .
۱۳. توبه: ۳۸.
