فریدون عباسی: بهتر است فردو به موزه تبدیل شود

عباسی: ابتدا باید به یک نکته اشاره کنم و آن اینکه یکه نکته مهم که باید به آن توجه داشت این است که برجام در کشور ما تصویب نشده است. این سند؛ چه در شورای عالی امنیت ملی و چه در مجلس شورای اسلامی، اجازه اجرا دریافت کرد. دولت به اجرای برجام پافشاری داشت و رفع مشکلات معیشتی مردم، منوط به اجرای برجام شد. پس مجاری قانونی ما به دولت اجازه اجرای برجام را دادند. دولت پافشاری می‌کرد که برجام اجرا شود تا ثبات جامعه حفظ شود.

ما چند مرحله در تاریخ قبل از برجام داریم. مرحله اول از دفاع مقدس تا سال 82 و مرحله دوم از سال 82 تا 84 است که همین تیم مذاکره‌کننده فعلی در آن زمان نیز مسئولیت مذاکرات را بر عهده داشتند. مرحله بعدی از سال 84 تا 92 می‌باشد که باید دید چه اتفاقاتی در این سال‌ها افتاد؟ آخرین مرحله قبل از برجام نیز از سال 92 تا 94 بوده است که هر کدام باید جداگانه بررسی شوند. از دفاع مقدس تا سال 82 کشورهای معاند، ما را متهم به انحراف از NPT کردند؛ پرونده‌ای اتهام آمیز برای ما به نام PMD به وجود آوردند که اسم انگلیسی آن به فارسی می شود «ابعاد نظامی احتمالی». 

در دوره بعد، تیم مذاکره کننده ما در آن زمان، هرچه کشورهای اروپایی شرط کردند را پذیرفت. در آن سال‌ها هر شرطی که سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان پیش روی ما گذاشتند، توسط تیم مذاکره کننده ما مورد قبول واقع شد مانند تعلیق فعالیت‌های ما که با نام تعلیق داوطلبانه به یاد می‌آوریم.

آن سه کشور پس از هر بار قبول شدن هر شرطی از جانب ما، به شورای حکام مراجعه کرده و قطعنامه‌ای علیه ما صادر می‌کردند. در آن سال‌ها 6 یا 7 قطعنامه علیه کشور صادر شد. در آن سال‌ها علی‌رغم تعطیل شدن تمامی فعالیت‌های هسته‌ای کشور، آژانس انرژی اتمی از حل کردن مسئله ایران عاجز ماند و اعلام کرد که به طور قانونی، پرونده به شورای امنیت ارسال می‌شود. 

در آن سال‌ها مسئولین به این نتیجه رسیدند که بهتر است با این روند، تعلیق‌های داوطبانه لغو شود. پس از لغو تحریم‌های داوطلبانه از جانب کشور، یک قطعنامه ضدّ ایرانی از شورای امنیت صادر شد. با این تفاسیر معلوم می‌شود که این تعلیق‌ها داوطلبانه نبوده بلکه جنبه جبری داشته است و آن‌ها سعی در تعطیل کردن کامل برنامه هسته‌ای ایران داشتند.

پس از روی کار آمدن دولت جدید در سال 84 هر چه دشمن با تهدید و تحریم پافشاری بر اجرای تعلیق داشت ما با سرعت پیشرفت کردیم. ما در آن سال‌ها غنی سازی 20 درصد را داشتیم و سطح مذاکرات به سطحی بالاتر از دوره‌های قبلی رسید. سطح مذاکرات در آن زمان، از شما نفت و گاز دارید و چه نیازی به هسته‌ای دارید، به شما امروز هسته‌ای دارید و غنی سازی نیازی ندارید رسید. 

بعد از این، مشکل آن‌ها غنی سازی 20 درصد اورانیم بود. زمانی که آن‌ها دیدند که فشارها تأثیری ندارد، قطعنامه 1929 صادر شد که عده‌ای در داخل که امروز هم در دولت فعلی حضور دارند، اظهار داشتند که تحریم‌ها کمر مردم را خواهد شکست. کم کم تحریم‌ها در تمامی زمینه‌ها مثل بانکی، سوخت، کشتیرانی و ... اعمال شد و ما دو راه پیش روی خود داشتیم؛ یا باید با قدرت ادامه می‌دادیم و بدون اینکه حساسیت ایجاد کنیم، روی غنی سازی 20 درصد پافشاری کنیم و از حقوق کشور دفاع کنیم و یا اینکه این تکلیف کردن غربی‌ها را بپذیریم و دستانمان را به نشانه تسلیم بالا می‌بردیم و به وضعیت سال 82 تا 84 بازمی‌گشتیم.

آمریکایی‌ها زمانی که دیدند قطعنامه‌ها اثری ندارد، خود وارد میدان مذاکرات شدند. همان‌هایی که می‌گفتند ایرانی‌ها باید قطعنامه‌ها را بپذیرند تا در مذاکرات شرکت کنیم، خود وارد مذاکرات شدند. پس ما دست برتر در این مذاکرات را داشتیم. در آستانه انتخابات سال 92، در حال تثبیت مذاکرات روی غنی سازی 20 درصد قرار داشتیم. زمانی که آمریکایی‌ها وارد بحث شدند، مذاکرات را تعلیق کردند تا نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران مشخص شود تا ببینند آیا می‌توانند مانند سال 88 آشوب سیاسی ایجاد کنند و ذهن‌ها را از مذاکرات منحرف بنمایند و از ما امتیاز بگیرند یا نه؟ که هوشمندی مردم و مسئولین کشور مانع این کار شد. 

رآکتورهای تهران، اراک و بوشهر و پیشرفت‌های نظامی و دفاعی و حضور مردم غیور کشور، پشتوانه تیم مذاکره کننده در آن سال‌ها بود اما طرف مقابل نیز از فرصت استفاده کرده و به روال همان سال‌ها بازگشت و روی گزارش سال 2011 خود پافشاری کرد.

آژانس در سال 2011 در گزارش 65 خود به شورای حکام، پرونده ایران را از لحاظ PMD دوباره باز کرد و بعد از مذاکرات اول ژنو، آژانس گزارش سال 2014 خود را با شماره 10 ارائه داد که در آن، گزارش سه سال قبل خود مبنی بر انحراف ایران در ساخت و خرید سلاح را بیشتر تأیید می‌کند. 

در سال 2015 آژانس نتیجه بررسی‌های خود از تمامی مذاکرات و بازدیدها را ارائه می‌کند به گونه‌ای که پرونده ایران در آژانس برای مدتی کوتاه بسته می‌شود. دو ماه بعد، پرونده PMD ایران به MD تبدیل شد اما پرونده در حد مطالعات امکان‌سنجی و مطالعات علمی باقی  می‌ماند.

در گزارش سال 2015 آمانو به شورای حکام اعلام کرد که ایران در مطالعات علمی خود به سمت سلاح هسته‌ای رفته است پس پرونده ما از پرونده اتهامی به پرونده مجرمیت تبدیل شد. اگر متن برجام را نگاه کنیم، بالای 80 درصد آن، فکت شیت قبلی آمریکایی‌هاست که فرانسه و انگلیس و آلمان نیز شروط و مجازات‌های خود را به این متن اضافه کردند. 

از آنجا که ما در اینجا مجرم خوانده شدیم، مجازات‌های احتمالی شروع شد. متن برجام، متنی است که در آن، آژانس ما را تخطی کننده از NPT می‌داند و مجازات ما همان محدودیت‌های مورد نظر آژانس می‌باشد.

به نظر شما ساخت و تجهیز پیشران هسته‌ای که در دستور رئیس جمهور بعد از تصویب قانون ایسا مطرح شد، واکنش مناسبی به نقض برجام است؟ 

*** پیشران هسته‌ای را واکنش مناسبی به نقض برجام نمی‌دانم

*** پیشران هسته‌ای، تهدیدی برای آمریکا نیست که با آن مخالف باشد

عباسي: اگر چنين موضوعى صحت داشته باشد بايد آثار آن ديده شود، نتايج راكتور بوشهر مربوط به دوره قبل بوده كمااينكه دراين زمينه به كندى عمل شد و ميبايست تا كنون نيمى از تجهيزات و ساختمان راكتورها آماده ميشد و بايد 50 درصد پيشرفت در زمينه زمان ساخت راكتور صورت مي گرفت لذا حداقل ميبايست ٣٠ درصد از اقدامات لازم صورت ميگرفت نه اينكه كارى صورت نگیرد و حتى خانه هاى كمپ مسكونى هم ساخته نشود در حالى كه يك الى يك سال و نيم زمان لازم است تا محل اسكان ساخته شود.در دوره ما تمهيدات لازم در اين زمينه صورت گرفت حتى نقشه آن تهيه شد و درآستانه عقد قرار داد بوديم كه متاسفانه در همين مرحله متوقف شد. تنها حوزه اى كه بايد فعاليتهاى خود را ادامه دهد، گداخت است اما تمام سرمايه گذارى آن در ارتباط با فرانسوى ها يا ايتر انجام شده كه اين مسىله هم براى عده اى تبديل به دكان ميشود تا به خارج از كشور بروند و مغز متفكر ايرانى را به آنجا معرفى و از امكانات داخلى ما مفت استفاده كنند و به اين شكل ما به ده كشور ديگر خدمات اراىه دهيم.

بنده روش را غلط و نادرست ميدانم اما معتقدم توانمندى سانتريفيوژ بايد با ليزر در خدمت گداخت قرار ميگرفت زيرا گداخت از نظر فنى مهندسي و ساخت توليد ضعيف است اما برنامه ريزى هايى كه در فناورى خلا شده بود تا در ساخت مغناطيس پيشرفت حاصل شود اجزاى گداخت بصورت پراكنده كار ميشد حتى شركت شتاب دهنده در اين زمينه ايجاد شد چراكه مشابهت هاى زيادى با حوزه گداخت وجود دارد و اين رشته ها پيوسته هستند و ميتوانند به يكديگر خدمات اراىه دهند متاسفانه همه اين امور باركود مواجه شد.