به گزارش باشگاه خبرنگاران، برای دومین مرتبه در دریچه فناوری قرار است مرور خاطرات داشته باشیم، در گزارش قبل خاطرات مهمان۲۷ ساله با نام آشنای اینترنت را مرور کردیم و این بار نیز به سراغ مهمانی دیگر می رویم که در بستر اینترنت جای گرفته و البته بسیار محبوب است.
مرور این خاطرات به سالهای دور برنمی گردد، ماجرا این گزارش چندان قدیمی نیست، فقط کافیست چند سال کوتاه تقویم را به عقب ورق بزنید تا به نام آشنای شبکه های اجتماعی موبایلی برخورد کنید.
شبکه هایی که درابتدا به مذاق علاقمندان به بستر اینترنت خوش آمد و پس از مدت بسیار کوتاهی با همه گیر شدن استفاده از گوشی های هوشمند جای خود را همانند یک عضو در خانواده های ایرانی باز کرد، کافیست کمی فکر کنید ببینید چند نفر از اطرافیانتان این مهمان را همیشه همراه خود دارند.
رشد قارچ گونه با چاشنی رقابت و محبوبیت
شبکه های اجتماعی در ابتدا تحت وب قرار گرفتند و کاربران اینترنت می بایست برای ارتباط در این شبکه ها حتما از کامپیوتر شخصی و لپ تاپ شان استفاده کنند.
این شبکه ها در ابتدا در بین کاربران اینترنت به خصوص جوانان محبوبیت بسیاری کسب کرد و محلی شد تا افراد، دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار دهند و عقاید و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
از سال ۲۰۰۲ بود که پس از انفجار تجارت در وب سایت های اجتماعی به یک باره شبکه های اجتماعی تحت وب رشد قارچ گونه ای پیدا کردند و دو سال بعد در ۲۰۰۴ فیس بوک با طراحی مارک زاکربرگ در دانشگاه هاروارد پا به میدان گذاشت به طوری که بر طبق جدول منتشر شده در خصوص شبکه های اجتماعی در بستر اینترنت که دارای بیشترین کاربر هستند شبکه اجتماعی فیس بوک محصول امریکا همچنان بیشترین کاربر دارد.
دو سال بعد توییتر در عرصه شبکه های اجتماعی خود نمایی کرد و با امکاناتی که در اختیار کاربران قرار داد تواسنت تنها شش سال پس از شروع فعالیت ۵۰۰ میلیون کاربر را در سراسر جهان به خود جذب کند.
بستر به وجود آمده در شبکه های اجتماعی فضا را به گونه ای پیش برد که بسیاری از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف متفاوت از جمله تجاری و تبلیغی بر آن شدند یا شبکه ای را طراحی کنند و یا سهام شبکه ای را به نام خود بزنند.
اما شبکه های اجتماعی به خصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیر تجاری دارند بیشتر محلی برای برقراری ارتباط مشترکان و همفکرانشان هستند و مردم به طور خلاصه خود را در این شبکه ها معرفی کرده و بسیاری از علاقمندی های خود را به اشتراک می گذارند.
گسترش شبکه های اجتماعی موجب شد تا شرکت های متعددی این شبکه ها را در بستر اینترنت شکل دهند، از این رو در مدت زمان کوتاهی در عصر ارتباطات شاهد رشد این شبکه ها بوده و همچنان هستیم.
گوشی های هوشمند سکوی پرش آمار برای افزایش کاربر
شبکه های اجتماعی زمانی رشد کاربران را حس کردند که استفاده از گوشی های هوشمند صفحه جدیدی از حضور در فضای مجازی را باز کرد و طراحان برآن شدند برای در دسترس بودن شبکه ها آنها را در بستر موبایل نیز شکل دهند و به این ترتیب به دلیل دسترسی آسان به موبایل باز هم حضور کاربران در شبکه های اجتماعی شدت گرفت.
در جدول منتشر شده از فهرست شبکه های اجتماعی که دارای بیشترین کاربر هستند فیس بوک با بیش از دو میلیارد حساب کاربری ثبت شده در رتبه اول قرار گرفته و در این جدول به غیر از نام فیس بوک نام ۱۵ شبکه دیگر نیز به چشم می خورد که برخی از آنها علاوه بر بستر وب در موبایل نیز قابل استفاده هستند.
واتس آپ، گوگل پلاس، وی چت، اسکایپ، توییتر، تامبلر، لاین، اینستاگرام، و ...
موج سواری در فضای مجازی
در ایران اما در چند سال گذشته با گسترش خدمات ارتباطی نسل سوم و چهارم حضور در شبکه های اجتماعی موبایلی نیز پررنگ شد به طوری که مردم ایران در دو سال گذشته حضور بی سابقه ای در این شبکه ها داشتند و در سال ۹۴ که استفاده از شبکه اجتماعی وایبر همه گیر شده بود به علت مشکلات فنی و سرعت پایین و ... مردم شبکه دیگری را با نام تلگرام انتخاب کردند، سرعت خروج از وایبر و ورود به تلگرام در ایران به گونه ای بود که عده ای در اصلاح گفتند مردم کوچ کردند!!، ما در فضای مجازی نیز مهمان پذیری خود را مثال زدنی کردیم.
پاول دورف و نیکلای دورف طراحان تلگرام در اوت سال ۲۰۱۳ نسخه ابتدایی خود را منتشر کردند و شاید در آن زمان فکر نمی کردند که بیش از ۸۲ درصد مخاطبانشان ایرانیان باشند در حالی که اگر نگاه اجمالی به کاربران شبکه های اجتماعی تلفن های همراه داشته باشیم شاهد آن هستیم که تعداد کاربران تلگرام در جهان کمتر از یک درصد است که آن هم عموما ایرانیان هستند.
اما در کش و قوس استفاده از وایبر و ورود به تلگرام عده ای نیز در ایران از واتس اپ برای تبادل اطلاعات بهره می بردند.
فیسبوک در فوریه ۲۰۱۴ شرکت پیامک‌رسانی واتس اپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرد که این بزرگترین سرمایه‌گذاری فیسبوک به شمار می رود، این شرکت برای خرید این واتس اپ چهار میلیارد دلار نقد و معادل ۱۲ میلیارد دلار از حق مالکیت خود را پرداخت خواهد کرد و بعدها نیز سه میلیارد دلار از سهام به مالکان و حدود پنجاه کارمند واتس‌آپ تعلق خواهد گرفت.
حال بر می گردیم به وضعیت فعلی، نگاهی گذرا در بین حال و احوال مجازی این روزهای مردم ایران نشان می دهند جمعیت بسیاری از تلگرام و اینستاگرام استفاده می کنند که جوانان و نوجوانان در این آمار پررنگ تر جلوه کرده اند.
مادر اینستاگرام همانند واتس اپ شرکت فیس بوک است که در سال ۲۰۱۰ نسخه اولیه خود را منتشر کرد، این شبکه اجتماعی علی رغم اینکه تقریبا خدماتی همانند دیگر شبکه های اجتماعی تحت وب را به کاربران ارائه می داد اما توانست در مدت زمان تنها چهار سال پس از انتشار اولیه ۳۰۰ میلیون کاربر را تا دسامبر ۲۰۱۴ به خود جذب کند اما قطعا تا کنون به دلیل استفاده آسان از این شبکه در گوشی های همراه جدول آمار اینستاگرام یک تکان جدی خورده است!!
حال در اینجا سوال می پرسیم که چرا چنین اتفاقی می افتد و ایرانیان سوار بر موج راه افتاده در فضای مجازی محل آزمون و خطا برای برخی شبکه های اجتماعی می شوند؟
مردم بسیاری از کشورها که از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند گرایش خاصی به شبکه های وطنی دارند و علی رغم مشکلاتی که وجود دارد ترجیح می دهند از همان مدلی داخلی خود در شبکه های اجتماعی استفاده کنند و علاوه بر تقویت خود ار خروج اطلاعاتشان نیز جلوگیری می کند یا به عبارت دیگر شاید همانند ایرانیان خیلی علاقه ای به موج سواری نداشته باشند!
طبع بالایی داریم
هرچند نمی توان خرده گرفت و همه تیرها را به سمت کاربران ایرانی نشانه گرفت باید برای رفع نیازهای مردم نیز شرایطی فراهم شود تا این گرایش به وجود آید، هرچند که شبکه های وطنی وجود دارند و با قوت نیز کار می کنند اما باید جویا شد که چرا شبکه های داخلی زرق و برق شبکه های خارجی ندارند؟ شاید شرایط برای رشد شبکه های داخلی فراهم نیست! برای قضاوت زود است.
با تعریفی که از مهاجرت ایرانیان از وایبر و واتس اپ به تلگرام داشتیم می توان نتیجه گرفت که ما بسیار خوب و حرفه ای در این فضا حضور پیدا کرده ایم و به خوبی تفاوت ها و خدمات شبکه های اجتماعی را متوجه شدیم در حالی که این هوشمندی در میان بسیاری از مردم دیگر کشورها وجود ندارد.
طبع بالای ایرانیان در استفاده از شبکه های اجتماعی و نوع حضورشان هرچند که در ابتدا به میل و خواسته خودشان است اما بر اساس بسیاری از آمارها، پژوهش ها، اذعان مسئولان و دیگر مولفه ها در ادامه راه طراحان برایشان ذائقه سازی کرده و آنها را به سمتی خواهند برد که خود می پسندند.
و در پایان؛
این گزارش صرفا برای مرور شبکه های اجتماعی آن هم به اختصار نوشته شده است اما حالا که استفاده از شبکه های اجتماعی همه گیر شده و ما طبق معمول در معرض استفاده قرار گرفتیم و همیشه هم داد زدیم که پیش از ورود یک محصول باید ابتدا فرهنگ استفاده از آن وارد کشور شود، اگر شیوه زندگی برایمان مهم است کمی در این حوزه تحقیق کنیم و با علم و سواد از این فضا که فرصت و تهدید را در کنار هم دارد استفاده کنیم، هنوز هم دیر نشده، بیاییم الفبای حضور در شبکه های اجتماعی را بیاموزیم.
