به گزارش صراط نیوز روزنامه ی تهران امروز گفتگوی تفصیلی با چهره سرشناس حوزه آسيب‌هاي اجتماعي ايران دكتر مجيد ابهري(آقاي آمار) و دكتر امان الله قرايي مقدم(آقاي مصاحبه) را در صفحه ی ده خود آورده است که بدین شرح است:
معرفي:
دكتر مجيد ابهري
تحصيلات : داراي دانشنامه و دکترا در رشته روانشناسی و علوم رفتاری از انگلستان
سابقه كاري: موسس روزنامه پیام شهید، مدیر عامل گروه صنعتی مینو ومدیر کل صنایع غذایی ، مدرس دانشگاههای تهران و شهید بهشتی و ...، عضو مرکز مطالعات استراژیک آریا و دبیر گروه اجتماعی و عضو هیات علمی این مرکز، عضویت در مجمع فرهیختگان و اندیشمندان ترافیک و شورای فرهنگی راهنمایی و رانندگی در جهت اصلاح رفتار ترافیک و امور فرهنگی، مولف كتاب‌هاي آسيب شناسي اجتماعي، آزارهاي خياباني، ناهنجاري‌هاي رفتاري نوجوانان و جوانان و .....
دكتر ابهري بين اهالي رسانه به «آقاي آمار » معروف شده است.
معرفي:
دکتر امان الله قرایی مقدم
تحصیلات: داراي دانشنامه دکترای جامعه‌شناسی از هند، فوق لیسانس علوم تربیتی و تعلیم و تربیت
سابقه کاری: رئیس انجمن جامعه شناسی، دانشیار دانشگاه تربيت معلم، داراي سابقه عضويت ستاد شوراي عالي انقلاب فرهنگي، داراي مقالات علمي متعدد در موضوعات جامعه شناسي
مولف کتاب‌های: مبانی جامعه شناسی، جامعه شناسی آموزش و پرورش، جامعه شناسی فرهنگی و هنر اجتماعی و ملی. دارای مقالات متعدد علمی در دانشگاههای تهران، هنر و ...
دكتر قرايي‌مقدم را اهالي رسانه« آقاي مصاحبه» صدا مي‌زنند.
اخبار حوزه آسيب‌هاي اجتماعي همان زخمي است كه هر چند وقت يكبار سرباز مي‌كند و رسانه‌اي مي‌شود و بعد با فروكش كردن اخبار التيام مي‌يابد. اما صاحبنظران اجتماعي همواره درباره آن هشدار داده‌اند. افزايش خشونت‌هاي اجتماعي، وقوع قتل‌هاي خانوادگي، شيوع استفاده از سلاح‌هاي سرد، گسترش بي‌اخلاقي‌هاي اجتماعي توسط ابزارهاي مدرني همچون موبايل، اينترنت و ماهواره، تفكيك جنسيتي دانشگاه‌ها و...؛ اين‌ها بخشي از آسيب‌هاي اجتماعي چند مدت اخير هستند كه مردم با آنها درگير بودند
اين اجتماع است كه سياست را شكل مي‌دهد يا برعكس؟
دكتر قرايي مقدم: سياست در همه دنيا به نظام اجتماعي ربط دارد و بر اساس سياست است كه نظام اجتماعي شكل مي‌گيرد. اگرچه نوع حكومت امروزه حرف اول را مي‌زند اما جامعه شناسي مي‌گويد براي شكل‌گيري سياسي بايد نخبگان از پايين‌ترين سطوح جامعه نظر بدهند تا اين سياست در تمام زمينه‌ها موثر باشد بخصوص امروز كه سياستگذاري مي‌تواند در همه رفتارهاي اجتماعي تاثير بگذارد. آنچه كه جامعه شناسي درباره سياست بحث مي‌كند با علم سياست فرق دارد. وقتي نظام اجتماعي سنتي باشد سياست هم مجبور است كه بر اساس آن تغيير كند. پس اين دو وابسته هستند و از هم تاثير مي‌گيرند. امروزه سياست دنيا براساس تئوري و اساس عقلانيت است. سياست عقلاني در تمام جوانب زندگي در انواع آسيب‌ها و جلوگيري از آنها موثر است هيچ پديده‌اي را ذاتي و فطري نمي‌دانيم. تمامي رفتار ما تحت تاثير نظام اجتماعي است و اين نظام اجتماعي ماست كه مي‌گويد چه بكنيم و چه نكنيم. اين محيط است كه مي‌تواند دزدي و فحشا و بزهكاري و... را كم و زياد كند. طلاق را بالا ببرد يا پايين بياورد چون هيچ پديده‌اي در جامعه ذاتي نيست.
حتي جامعه بر سلول‌هاي مغز تاثير مي‌گذارد. تاثير آن بر قد و اخلاق و... كه جاي خود دارد. مثلا فيليپيني‌هايي كه رفته‌اند به هاوايي قد بلند شدند. اين‌ها تاثيرات نظام اجتماعي است. نظام اجتماعي بر نظام سياسي و نظام سياسي بر نظام اجتماعي تاثير مي‌گذارد.
ابهري:كشمكش‌هاي سياسي روي علوم رفتاري در جامعه موثر است. من پژوهشي در اين زمينه داشته‌ام در بنياد علوم رفتاري و اين را ثابت كرده ام. وقتي كه مردم كشمكش‌هاي سياسي را مي‌بينند نسبت به زندگي حال خود و آينده فرزندان خود دچار اضطراب رفتاري مي‌شوند كه بر همه شئونات زندگي تاثير مي‌گذارد. از جمله روابط زناشويي و اين امر به طلاق مي‌انجامد.
زنان و مردان مطلقه به جامعه اضافه مي‌شوند، بچه‌هاي طلاق. اين امر آسيب‌هايي را به جامعه تحميل مي‌كند.اين است كه سياسي كردن علوم انساني خيانت به جامعه است.
علوم انساني را بايد به چشم علوم انساني نگاه كنيم بنابراين كساني كه مي‌خواهند علوم انساني را سياسي كنند يا از آن بهره‌برداري سياسي كنند، هدفشان ايستايي جامعه ماست و امام محمدباقر(ع) در كتاب المحاسن فرموده اند:«شباهت مردم به محيط اجتماعي خود بيشتر از شباهت آنها به صفات خانوادگي آن هاست» اين يعني محيط بيشتر از ژنتيك تاثيرگذار است. محيط است كه انسان‌ها را مي‌سازد. اگر محيط به سمت شكوفايي باشد انسان‌ها هم شكوفا مي‌شوند. علوم سياسي ما در تمام زواياي زندگي حتي در تعدد بچه‌ها حتي در نزاع‌هاي خياباني و آسيب‌هاي اجتماعي و كشمكش‌هاي زناشويي تاثير مستقيم دارند چرا كه ايجاد اضطراب اجتماعي باعث مي‌شود كه هراس اجتماعي بالا رود و اعتماد اجتماعي كاهش پيدا كند. اعتماد اجتماعي كه كاهش پيدا كند سبب مي‌شود سرمايه‌هاي اجتماعي كاهش پيدا كند. از اينجاست كه نيكبختي و سعادت مردم به مخاطره مي‌افتد.
مهم‌ترين آسيبي كه امروز جامعه ايراني را تهديد مي‌كند
قرايي مقدم: معنويات، اخلاقيات و روحيات معنوي جامعه دچار مشكل شده است. دين يعني اخلاقيات. وقتي اخلاقيات قوي مي‌شود جرم كم مي‌شود. بررسي‌ها نشان داده است. در ماه مبارك رمضان و در دهه اول محرم به ويژه شب‌هاي عاشورا ارتكاب به جرم به حداقل خود مي‌رسد.
ابهري: كاهش اعتماد اجتماعي و نزول اخلاقيات در جامعه مهم‌ترين آسيب‌هايي هستند كه ما را تهديد مي‌كنند. وقتي سرمايه‌هاي اجتماعي كاهش مي‌يابد ناتوي فرهنگي دست به كار مي‌شود. وقتي اعتماد اجتماعي كمرنگ مي‌شود شبكه‌هاي اجتماعي هم كمرنگ مي‌شود. ما از گسترش فيس بوك ناراحتيم اما چرا خودمان چنين شبكه‌هايي را گسترش نمي‌دهيم؟ پيشترها مردم براي سيل و زلزله با جان و دل كمك مي‌كردند اما امروز اگرچه كمك مي‌كنند اما مثل گذشته نيست. اين به دليل همان دروغي است كه گفته شد يك كيسه برنج اهدايي به زلزله زدگان همراه نامه در كيسه برنج در بازار خريد و فروش مي‌شد. من در اين باره تحقيق كرده‌ام كذب محض است اما به دليل عدم اطلاع رساني شفاف به اعتماد مردم ضربه وارد كرده است. اعتماد اجتماعي يك سرمايه است. الان اعتماد اجتماعي ايران در پايين‌ترين سطح است.
در نظر بگيريد دوربرگردان و تونل توحيد هر دو در شرايط زماني خاصي گره گشا بوده است اما حالا به نماد كشمكش مبدل شده است.
اين تونل هرچه كه باشد خودمان ساخته ايم! نماد استقلال و خودكفايي ماست. بايد بياييم بررسي كنيم چه محاسن و معايبي دارد. مردم اين‌ها را مي‌بينند و به آنها اضطراب منتقل مي‌شود. فكر مي‌كنند هرچه بسازيم مي‌شود تونل توحيد! در حالي كه اينگونه نيست. اين‌ها اعتماد اجتماعي را پايين مي‌آورند. دادستاني اين كشور درباره بيماران رها شده مصاحبه مي‌كند و تصوير آن نيز در رسانه‌ها منتشر مي‌شود. آن وقت يك مقام عالي اجرايي مي‌گويد اين دروغ است و پس از مدتي مي‌گويد توطئه بوده است. اين به اعتماد مردم لطمه مي‌زند. زماني مردم همين جامعه با موي سبيل معامله مي‌كردند.
عوامل آسيب زا
قرايي مقدم: فقر، بيكاري، شكاف طبقاتي، عدم رعايت عدالت، عدم وجود تامين اجتماعي و عدم دسترسي مردم به آنچه كه حداقل معيشت است. امروز متاسفانه در جامعه جهاني و به دنبال آن در ايران ذهنيت مادي و حسي حاكم است. امروز همه چيز رنگ مادي به خود گرفته است. برخي از كساني كه نداي اخلاقيات سر مي‌دهند هم از اخلاقيات به نفع ماديات استفاده مي‌كنند. اين را مي‌گوييم بي‌ساماني اجتماعي كه متاسفانه امروزه جامعه ايراني هم با بي‌ساماني اجتماعي دست و پنجه نرم مي‌كند. فرمايش اميرالمومنين (ع) است كه وقتي فقر از دري وارد مي‌شود ايمان از در ديگر خارج. ايمان و اخلاق از يك جنس هستند. ماركس كه در بي‌ديني معروف خاص و عام است. اما او هم جمله‌اي دارد كه مي‌گويد:«دين قلب يك دنياي بي‌قلب است.» و دين يعني اخلاق و عمل به اخلاقيات.
عملكرد نهادهاي متولي آسيب‌ها بايد بررسي شود
ابهري: 22 سازمان و نهاد پيشگيري كننده طي 30 سال گذشته در كشور با بودجه‌هاي هنگفت فعاليت كرده است و نتيجه اين شده است كه مي‌بينيد. براي اينكه تا پارسال مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي در كشور مجازات محور بود و پيشگيري محور نبود اما تازه پس از 32 سال بر اساس اصل 156 قانون اساسي پيشگيري را به عهده قوه قضائيه گذاشته شده و معاونت پيشگيري در قوه قضائيه شكل گرفته است ما خيلي به اين معاونت دلبسته ايم.
پيشگيري از جرم در اسلام هم همواره وجود داشته است. درد جامعه ما ايراني-اسلامي است و بايد با نسخه اسلامي ايراني آن را درمان كرد. پيشگيري از جرم در تعاليم اسلامي با عنوان امر به معروف و نهيب از منكر آمده است. ابن خلدون مي‌گويد در اسلام نهادي ديده شده است به نام حسبه كه نظارت مي‌كند بر اينكه به مردم در خريد و فروش ظلم نشود. حالا چرا اين مشكلات به وجود آمد و اوج گرفت؟ براي اينكه انسجام اجتماعي ما از بين رفته است و به دليل آن ارزش‌هاي اخلاقي كمرنگ شده است. تعددمراكز سياستگذاري و تنوع آن، سياستگذاري‌هاي سليقه‌اي عامل پيشگيري نكردن از گسترش آسيب هاست. بايد همه امكانات سخت افزاري و نرم افزاري در اختيار اين معاونت جديدالتاسيس قرار گيرد تا مديريت يكپارچه شود. بايد از موازي كاري جلوگيري شود.من تعهد مي‌دهم نيروي انتظامي در عرض 48 ساعت تمام معتادان را جمع كند. اما بعد چه كند؟ كجا ببرد؟ ما در بهزيستي تنها ظرفيت نگهداري 200 زن خياباني را داريم. اين سازمان چند وظيفه دارد؟ دوجنسي‌ها، زنان و كودكان بدسرپرست و بي‌سرپرست، كودكان كار معتادان و...
ما كشور فقيري نيستيم اما چرا بايد اين همه مصيبت را در آسيب‌هاي اجتماعي تحمل كنيم براي اينكه ما تعدد مراكز تصميم گيرنده داريم.
نيروي انتظامي و شهرداري وزارت كشور و قوه‌قضائيه به عنوان هيات مركزي بيايند و بنشينند و توپ را در زمين هم نياندازند. بگويند مثلا مبحث كودكان خياباني به عهده كدام نهاد است؟ تعهد بدهد و قانون داشته باشد و بودجه در اختيارش قرار گيرد تا ديگر يك كودك خياباني در خيابان نباشد.ما بايد يك ستاد درست كنيم براي مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي با قدرت قضايي و حقوقي و امكانات و بودجه. اين مسئله خيلي مهم است. ما ستادهاي مشابهي داريم مثل ساماندهي كودكان خياباني اما نتيجه چه بوده است؟ به نظر مي‌رسد حركت جدي تري لازم است. توپ را در زمين همديگر نيندازيم.
قرايي‌مقدم: سازمان وضع كردن موثر نيست روح جمعي موثر است ما هم اين سازمان‌ها را داريم اما هر كدام ساز خودش را مي‌زند. امروز ژاپني مي‌داند كه كاري كه مي‌كند براي خودش نيست براي زلزله‌اي كه تقصير او نبوده عذر خواهي مي‌كند اين اعتماد اجتماعي ايجاد مي‌كند.
همبستگي كه بين سازمان‌هاي ما وجود دارد، مكانيكي است افراد كار مي‌كنند بدون آنكه بدانند كارشان چه نقش و اهميتي براي ديگري دارد. ماشين پيكان را در نظر بگيريد همبستگي مكانيكي دارد. اما ژاپني همبستگي ارگانيكي دارد و مثل بدن مي‌ماند. وقتي در پاي شما خار فرو برود همه بدن سعي مي‌كند كه آن خار را از پا بيرون بياورد.اما اينجا هر سازماني ساز خودش را مي‌زند و با سازمان و وزارتخانه‌ها همبستگي ندارد. سياست‌هاي هر وزير با آن يكي فرق دارد. روح جمعي در ايران نيست. بايد ارزش‌هاي ما تقويت شود.
ابهري: به زلزله اشاره شد هنوز نشانه‌هاي زلزله بم و رودبار و منجيل پابرجاست و هيچ كس پاسخگو نيست. افراد چرخ دنده‌هايي هستند كه هر كدام براي خود كار مي‌كنند.
ارائه نشدن آمارهاي رسمي سبب شده تا رسانه‌ها براي دستيابي به آمار به سوي پژوهشگران بروند
ابهري: تا وقتي به قواعد اصلي پيشگيري برنگرديم كاري نمي‌توان كرد. هنوز دير نشده است اما سال آينده ديگر دير شده است. من سال 85 گفتم انفجار آسيب‌هاي اجتماعي نزديك است اما كسي توجه نكرد. الان سونامي اعتياد جامعه را تهديد مي‌كند. اين حرف سياسي نيست. اما سي سال از انقلاب گذشته است ما آمار درستي نداريم. وقتي آمار درستي نداريم و بانك اطلاعاتي درستي نداريم چگونه مي‌توانيم برنامه‌ريزي كنيم؟چند تا معتاد داريم؟ آموزش و پرورش مي‌گويد در اين رده سني يك ميليون نفر معتاد داريم. ستاد مبارزه با مواد مخدر همان رده سني را سه ميليون اعلام مي‌كند.
نيروي انتظامي مي‌گويد يك ميليون و نيم و قوه قضائيه مي‌گويد سه ميليون آخر مگر سليقه‌اي است كه هر كسي هر چه دلش بخواهد بگويد؟ چند زن خياباني داريم؟ يكي مي‌گويد 100 نفر و فرداي آن روز يكي مي‌گويد كه اين صدنفر غلط است. وقتي آمار و ارقام نداريم، بانك اطلاعات نداريم چگونه مي‌توان پيشگيري و برنامه‌ريزي و مقابله كرد؟ هنوز دير نيست بدون داشتن آمار كه نمي‌توان برنامه‌ريزي كرد. نمي‌گويم آمار صد در صدي اما
10 درصد آمار درست كه مي‌توانيم داشته باشيم.
قرايي‌مقدم:اين تئوري وجود دارد كه بدبختانه هر چه قانون و مقررات وضع كني و سازمان درست كني موثر نيست مگر مرداني كه آن را اداره مي‌كنند بدانند چه كاري مي‌خواهند انجام دهند. اين جا جامعه به سياست پيوند مي‌خوردبايد از كودكي مسئوليت پذيري و وظيفه‌مداري را به افراد بياموزيم اما حالا نه خانواده ما افراد مسئوليت پذير و وظيفه مدار بار مي‌آورد و نه سيستم آموزشي ما. هيچ كسي نمي‌تواند حرف بزند مگر آمار داشته باشد و ما آمار مستدلي در دست نداريم. پله اول آمار است. بايد آموزش و پرورش را به سمت همبستگي ارگانيكي ببريم. توصيه رهبري به شايسته سالاري است. اميرالمومنين(ع) هم فرمودندكه كار را به كاردان بسپاريد. فقدان شايسته سالاري اعتماد اجتماعي را پايين مي‌آورد.
در انتخابات شركت نمي‌كنيم!
ابهري: درباره ما گفته‌اند كه مي‌خواهيم در انتخابات شركت كنيم! باور كنيد اينگونه نيست. كودكان خياباني براي ما لكه ننگ است. كارتن خواب‌ها مصيبت هستند. ايدز يك فاجعه است و سونامي اعتياد به مواد روانگردان از همه چيز بدتراست. ما بچه‌هاي نظام هستيم. در اين نظام خدمت.بودن ما در ايران نشان دهنده عشق ما به نظام است. اگر نظري مي‌دهيم ما سياستمدار نيستيم. ما مي‌گوييم تضعيف اخلاق در جامعه باعث افزايش خشونت اجتماعي شده است. به هم ريختگي موجود ناشي از كمرنگ شدن ارزش‌هاي اخلاق و مباني ديني است.
قرايي مقدم: پيامبر(ص) فرمودند: «المومن مراه مومن» تئوري دوتن از دانشمندان خارجي نيز پس از قرن‌ها همين بوده است كه رفتار ما انعكاسي است از آنچه كه در جامعه رخ مي‌دهد. ما به اين نظام علاقه‌منديم و نظر مي‌دهيم كاملا به ايران اسلامي عشق مي‌ورزيم و به همين دليل در ايران زندگي مي‌كنيم. مي‌خواهيد خوب شويد مومنان را نگاه كنيد. چون به هم نگاه مي‌كنند و تاثيرمي‌گيرند. ما بايد براي اصلاح نقاط ضعف و كمبودها هشدار بدهيم. كار مااين است. بايد وضع موجود و آنچه مي‌بينيم و بررسي مي‌كنيم را بررسي كنيم.
دكتر قرايي مقدم: سياست در همه دنيا به نظام اجتماعي ربط دارد و بر اساس سياست است كه نظام اجتماعي شكل مي‌گيرد. اگرچه نوع حكومت امروزه حرف اول را مي‌زند اما جامعه شناسي مي‌گويد براي شكل‌گيري سياسي بايد نخبگان از پايين‌ترين سطوح جامعه نظر بدهند تا اين سياست در تمام زمينه‌ها موثر باشد بخصوص امروز كه سياستگذاري مي‌تواند در همه رفتارهاي اجتماعي تاثير بگذارد. آنچه كه جامعه شناسي درباره سياست بحث مي‌كند با علم سياست فرق دارد. وقتي نظام اجتماعي سنتي باشد سياست هم مجبور است كه بر اساس آن تغيير كند. پس اين دو وابسته هستند و از هم تاثير مي‌گيرند. امروزه سياست دنيا براساس تئوري و اساس عقلانيت است. سياست عقلاني در تمام جوانب زندگي در انواع آسيب‌ها و جلوگيري از آنها موثر است هيچ پديده‌اي را ذاتي و فطري نمي‌دانيم. تمامي رفتار ما تحت تاثير نظام اجتماعي است و اين نظام اجتماعي ماست كه مي‌گويد چه بكنيم و چه نكنيم. اين محيط است كه مي‌تواند دزدي و فحشا و بزهكاري و... را كم و زياد كند. طلاق را بالا ببرد يا پايين بياورد چون هيچ پديده‌اي در جامعه ذاتي نيست.
حتي جامعه بر سلول‌هاي مغز تاثير مي‌گذارد. تاثير آن بر قد و اخلاق و... كه جاي خود دارد. مثلا فيليپيني‌هايي كه رفته‌اند به هاوايي قد بلند شدند. اين‌ها تاثيرات نظام اجتماعي است. نظام اجتماعي بر نظام سياسي و نظام سياسي بر نظام اجتماعي تاثير مي‌گذارد.
ابهري:كشمكش‌هاي سياسي روي علوم رفتاري در جامعه موثر است. من پژوهشي در اين زمينه داشته‌ام در بنياد علوم رفتاري و اين را ثابت كرده ام. وقتي كه مردم كشمكش‌هاي سياسي را مي‌بينند نسبت به زندگي حال خود و آينده فرزندان خود دچار اضطراب رفتاري مي‌شوند كه بر همه شئونات زندگي تاثير مي‌گذارد. از جمله روابط زناشويي و اين امر به طلاق مي‌انجامد.
زنان و مردان مطلقه به جامعه اضافه مي‌شوند، بچه‌هاي طلاق. اين امر آسيب‌هايي را به جامعه تحميل مي‌كند.اين است كه سياسي كردن علوم انساني خيانت به جامعه است.
علوم انساني را بايد به چشم علوم انساني نگاه كنيم بنابراين كساني كه مي‌خواهند علوم انساني را سياسي كنند يا از آن بهره‌برداري سياسي كنند، هدفشان ايستايي جامعه ماست و امام محمدباقر(ع) در كتاب المحاسن فرموده اند:«شباهت مردم به محيط اجتماعي خود بيشتر از شباهت آنها به صفات خانوادگي آن هاست» اين يعني محيط بيشتر از ژنتيك تاثيرگذار است. محيط است كه انسان‌ها را مي‌سازد. اگر محيط به سمت شكوفايي باشد انسان‌ها هم شكوفا مي‌شوند. علوم سياسي ما در تمام زواياي زندگي حتي در تعدد بچه‌ها حتي در نزاع‌هاي خياباني و آسيب‌هاي اجتماعي و كشمكش‌هاي زناشويي تاثير مستقيم دارند چرا كه ايجاد اضطراب اجتماعي باعث مي‌شود كه هراس اجتماعي بالا رود و اعتماد اجتماعي كاهش پيدا كند. اعتماد اجتماعي كه كاهش پيدا كند سبب مي‌شود سرمايه‌هاي اجتماعي كاهش پيدا كند. از اينجاست كه نيكبختي و سعادت مردم به مخاطره مي‌افتد.
مهم‌ترين آسيبي كه امروز جامعه ايراني را تهديد مي‌كند
قرايي مقدم: معنويات، اخلاقيات و روحيات معنوي جامعه دچار مشكل شده است. دين يعني اخلاقيات. وقتي اخلاقيات قوي مي‌شود جرم كم مي‌شود. بررسي‌ها نشان داده است. در ماه مبارك رمضان و در دهه اول محرم به ويژه شب‌هاي عاشورا ارتكاب به جرم به حداقل خود مي‌رسد.
ابهري: كاهش اعتماد اجتماعي و نزول اخلاقيات در جامعه مهم‌ترين آسيب‌هايي هستند كه ما را تهديد مي‌كنند. وقتي سرمايه‌هاي اجتماعي كاهش مي‌يابد ناتوي فرهنگي دست به كار مي‌شود. وقتي اعتماد اجتماعي كمرنگ مي‌شود شبكه‌هاي اجتماعي هم كمرنگ مي‌شود. ما از گسترش فيس بوك ناراحتيم اما چرا خودمان چنين شبكه‌هايي را گسترش نمي‌دهيم؟ پيشترها مردم براي سيل و زلزله با جان و دل كمك مي‌كردند اما امروز اگرچه كمك مي‌كنند اما مثل گذشته نيست. اين به دليل همان دروغي است كه گفته شد يك كيسه برنج اهدايي به زلزله زدگان همراه نامه در كيسه برنج در بازار خريد و فروش مي‌شد. من در اين باره تحقيق كرده‌ام كذب محض است اما به دليل عدم اطلاع رساني شفاف به اعتماد مردم ضربه وارد كرده است. اعتماد اجتماعي يك سرمايه است. الان اعتماد اجتماعي ايران در پايين‌ترين سطح است.
در نظر بگيريد دوربرگردان و تونل توحيد هر دو در شرايط زماني خاصي گره گشا بوده است اما حالا به نماد كشمكش مبدل شده است.
اين تونل هرچه كه باشد خودمان ساخته ايم! نماد استقلال و خودكفايي ماست. بايد بياييم بررسي كنيم چه محاسن و معايبي دارد. مردم اين‌ها را مي‌بينند و به آنها اضطراب منتقل مي‌شود. فكر مي‌كنند هرچه بسازيم مي‌شود تونل توحيد! در حالي كه اينگونه نيست. اين‌ها اعتماد اجتماعي را پايين مي‌آورند. دادستاني اين كشور درباره بيماران رها شده مصاحبه مي‌كند و تصوير آن نيز در رسانه‌ها منتشر مي‌شود. آن وقت يك مقام عالي اجرايي مي‌گويد اين دروغ است و پس از مدتي مي‌گويد توطئه بوده است. اين به اعتماد مردم لطمه مي‌زند. زماني مردم همين جامعه با موي سبيل معامله مي‌كردند.
عوامل آسيب زا
قرايي مقدم: فقر، بيكاري، شكاف طبقاتي، عدم رعايت عدالت، عدم وجود تامين اجتماعي و عدم دسترسي مردم به آنچه كه حداقل معيشت است. امروز متاسفانه در جامعه جهاني و به دنبال آن در ايران ذهنيت مادي و حسي حاكم است. امروز همه چيز رنگ مادي به خود گرفته است. برخي از كساني كه نداي اخلاقيات سر مي‌دهند هم از اخلاقيات به نفع ماديات استفاده مي‌كنند. اين را مي‌گوييم بي‌ساماني اجتماعي كه متاسفانه امروزه جامعه ايراني هم با بي‌ساماني اجتماعي دست و پنجه نرم مي‌كند. فرمايش اميرالمومنين (ع) است كه وقتي فقر از دري وارد مي‌شود ايمان از در ديگر خارج. ايمان و اخلاق از يك جنس هستند. ماركس كه در بي‌ديني معروف خاص و عام است. اما او هم جمله‌اي دارد كه مي‌گويد:«دين قلب يك دنياي بي‌قلب است.» و دين يعني اخلاق و عمل به اخلاقيات.
عملكرد نهادهاي متولي آسيب‌ها بايد بررسي شود
ابهري: 22 سازمان و نهاد پيشگيري كننده طي 30 سال گذشته در كشور با بودجه‌هاي هنگفت فعاليت كرده است و نتيجه اين شده است كه مي‌بينيد. براي اينكه تا پارسال مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي در كشور مجازات محور بود و پيشگيري محور نبود اما تازه پس از 32 سال بر اساس اصل 156 قانون اساسي پيشگيري را به عهده قوه قضائيه گذاشته شده و معاونت پيشگيري در قوه قضائيه شكل گرفته است ما خيلي به اين معاونت دلبسته ايم.
پيشگيري از جرم در اسلام هم همواره وجود داشته است. درد جامعه ما ايراني-اسلامي است و بايد با نسخه اسلامي ايراني آن را درمان كرد. پيشگيري از جرم در تعاليم اسلامي با عنوان امر به معروف و نهيب از منكر آمده است. ابن خلدون مي‌گويد در اسلام نهادي ديده شده است به نام حسبه كه نظارت مي‌كند بر اينكه به مردم در خريد و فروش ظلم نشود. حالا چرا اين مشكلات به وجود آمد و اوج گرفت؟ براي اينكه انسجام اجتماعي ما از بين رفته است و به دليل آن ارزش‌هاي اخلاقي كمرنگ شده است. تعددمراكز سياستگذاري و تنوع آن، سياستگذاري‌هاي سليقه‌اي عامل پيشگيري نكردن از گسترش آسيب هاست. بايد همه امكانات سخت افزاري و نرم افزاري در اختيار اين معاونت جديدالتاسيس قرار گيرد تا مديريت يكپارچه شود. بايد از موازي كاري جلوگيري شود.من تعهد مي‌دهم نيروي انتظامي در عرض 48 ساعت تمام معتادان را جمع كند. اما بعد چه كند؟ كجا ببرد؟ ما در بهزيستي تنها ظرفيت نگهداري 200 زن خياباني را داريم. اين سازمان چند وظيفه دارد؟ دوجنسي‌ها، زنان و كودكان بدسرپرست و بي‌سرپرست، كودكان كار معتادان و...
ما كشور فقيري نيستيم اما چرا بايد اين همه مصيبت را در آسيب‌هاي اجتماعي تحمل كنيم براي اينكه ما تعدد مراكز تصميم گيرنده داريم.
نيروي انتظامي و شهرداري وزارت كشور و قوه‌قضائيه به عنوان هيات مركزي بيايند و بنشينند و توپ را در زمين هم نياندازند. بگويند مثلا مبحث كودكان خياباني به عهده كدام نهاد است؟ تعهد بدهد و قانون داشته باشد و بودجه در اختيارش قرار گيرد تا ديگر يك كودك خياباني در خيابان نباشد.ما بايد يك ستاد درست كنيم براي مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي با قدرت قضايي و حقوقي و امكانات و بودجه. اين مسئله خيلي مهم است. ما ستادهاي مشابهي داريم مثل ساماندهي كودكان خياباني اما نتيجه چه بوده است؟ به نظر مي‌رسد حركت جدي تري لازم است. توپ را در زمين همديگر نيندازيم.
قرايي‌مقدم: سازمان وضع كردن موثر نيست روح جمعي موثر است ما هم اين سازمان‌ها را داريم اما هر كدام ساز خودش را مي‌زند. امروز ژاپني مي‌داند كه كاري كه مي‌كند براي خودش نيست براي زلزله‌اي كه تقصير او نبوده عذر خواهي مي‌كند اين اعتماد اجتماعي ايجاد مي‌كند.
همبستگي كه بين سازمان‌هاي ما وجود دارد، مكانيكي است افراد كار مي‌كنند بدون آنكه بدانند كارشان چه نقش و اهميتي براي ديگري دارد. ماشين پيكان را در نظر بگيريد همبستگي مكانيكي دارد. اما ژاپني همبستگي ارگانيكي دارد و مثل بدن مي‌ماند. وقتي در پاي شما خار فرو برود همه بدن سعي مي‌كند كه آن خار را از پا بيرون بياورد.اما اينجا هر سازماني ساز خودش را مي‌زند و با سازمان و وزارتخانه‌ها همبستگي ندارد. سياست‌هاي هر وزير با آن يكي فرق دارد. روح جمعي در ايران نيست. بايد ارزش‌هاي ما تقويت شود.
ابهري: به زلزله اشاره شد هنوز نشانه‌هاي زلزله بم و رودبار و منجيل پابرجاست و هيچ كس پاسخگو نيست. افراد چرخ دنده‌هايي هستند كه هر كدام براي خود كار مي‌كنند.
ارائه نشدن آمارهاي رسمي سبب شده تا رسانه‌ها براي دستيابي به آمار به سوي پژوهشگران بروند
ابهري: تا وقتي به قواعد اصلي پيشگيري برنگرديم كاري نمي‌توان كرد. هنوز دير نشده است اما سال آينده ديگر دير شده است. من سال 85 گفتم انفجار آسيب‌هاي اجتماعي نزديك است اما كسي توجه نكرد. الان سونامي اعتياد جامعه را تهديد مي‌كند. اين حرف سياسي نيست. اما سي سال از انقلاب گذشته است ما آمار درستي نداريم. وقتي آمار درستي نداريم و بانك اطلاعاتي درستي نداريم چگونه مي‌توانيم برنامه‌ريزي كنيم؟چند تا معتاد داريم؟ آموزش و پرورش مي‌گويد در اين رده سني يك ميليون نفر معتاد داريم. ستاد مبارزه با مواد مخدر همان رده سني را سه ميليون اعلام مي‌كند.
نيروي انتظامي مي‌گويد يك ميليون و نيم و قوه قضائيه مي‌گويد سه ميليون آخر مگر سليقه‌اي است كه هر كسي هر چه دلش بخواهد بگويد؟ چند زن خياباني داريم؟ يكي مي‌گويد 100 نفر و فرداي آن روز يكي مي‌گويد كه اين صدنفر غلط است. وقتي آمار و ارقام نداريم، بانك اطلاعات نداريم چگونه مي‌توان پيشگيري و برنامه‌ريزي و مقابله كرد؟ هنوز دير نيست بدون داشتن آمار كه نمي‌توان برنامه‌ريزي كرد. نمي‌گويم آمار صد در صدي اما
10 درصد آمار درست كه مي‌توانيم داشته باشيم.
قرايي‌مقدم:اين تئوري وجود دارد كه بدبختانه هر چه قانون و مقررات وضع كني و سازمان درست كني موثر نيست مگر مرداني كه آن را اداره مي‌كنند بدانند چه كاري مي‌خواهند انجام دهند. اين جا جامعه به سياست پيوند مي‌خوردبايد از كودكي مسئوليت پذيري و وظيفه‌مداري را به افراد بياموزيم اما حالا نه خانواده ما افراد مسئوليت پذير و وظيفه مدار بار مي‌آورد و نه سيستم آموزشي ما. هيچ كسي نمي‌تواند حرف بزند مگر آمار داشته باشد و ما آمار مستدلي در دست نداريم. پله اول آمار است. بايد آموزش و پرورش را به سمت همبستگي ارگانيكي ببريم. توصيه رهبري به شايسته سالاري است. اميرالمومنين(ع) هم فرمودندكه كار را به كاردان بسپاريد. فقدان شايسته سالاري اعتماد اجتماعي را پايين مي‌آورد.
در انتخابات شركت نمي‌كنيم!
ابهري: درباره ما گفته‌اند كه مي‌خواهيم در انتخابات شركت كنيم! باور كنيد اينگونه نيست. كودكان خياباني براي ما لكه ننگ است. كارتن خواب‌ها مصيبت هستند. ايدز يك فاجعه است و سونامي اعتياد به مواد روانگردان از همه چيز بدتراست. ما بچه‌هاي نظام هستيم. در اين نظام خدمت.بودن ما در ايران نشان دهنده عشق ما به نظام است. اگر نظري مي‌دهيم ما سياستمدار نيستيم. ما مي‌گوييم تضعيف اخلاق در جامعه باعث افزايش خشونت اجتماعي شده است. به هم ريختگي موجود ناشي از كمرنگ شدن ارزش‌هاي اخلاق و مباني ديني است.
قرايي مقدم: پيامبر(ص) فرمودند: «المومن مراه مومن» تئوري دوتن از دانشمندان خارجي نيز پس از قرن‌ها همين بوده است كه رفتار ما انعكاسي است از آنچه كه در جامعه رخ مي‌دهد. ما به اين نظام علاقه‌منديم و نظر مي‌دهيم كاملا به ايران اسلامي عشق مي‌ورزيم و به همين دليل در ايران زندگي مي‌كنيم. مي‌خواهيد خوب شويد مومنان را نگاه كنيد. چون به هم نگاه مي‌كنند و تاثيرمي‌گيرند. ما بايد براي اصلاح نقاط ضعف و كمبودها هشدار بدهيم. كار مااين است. بايد وضع موجود و آنچه مي‌بينيم و بررسي مي‌كنيم را بررسي كنيم.
مريم نظري، علي سيف اللهي
نمیشه گفت اشتباه گه من صد درصد به این حرفا و صحتشون اعتقاد دارم.
هیف هیف جمهوری اسلامی هیف چه راحت به این اسم شریف خیانت میکنند