به گزارش تسنیم، جعفر مهر کیان - باستان شناسی که سابقه سرپرستی چندین کاوش گاه باستان شناسی در سراسر کشور و نیز سرپرستی کاوش چندین جایگاه باستانی در خوزستان را داشته است در واپسین روزها پس از کاوش در کل چندار دره شمی اظهار داشت: پیشینه این کشف به دهه هفتاد و در آستانه بنیان سازمان میراث فرهنگی کشور و هنگامی که وی برای یک بررسی بسیار کوتاه اتفاقی به بازدید کناره رودخانه مرغا (مرغاب) در شهر باستانی ایذه رفته بود باز می‌گردد.
مهر کیان - سرپرست هیأت مشترک باستان شناسی ایران - ایتالیا در کل چندار دره شمی خوزستان افزود: نخستین بار و با شگفتی سنگ واره‌هایی را در بستر صخره ای نزدیکی خرابه‌های یک بنای کهن در کرانه آن رودخانه در افق آسماری که افقی نفت خیز است و از گذشته‌های دور چشمه‌های بیتوم یا قیر طبیعی و نفت خام از آنجا جاری است دیده بودم.
این باستان شناس با اشاره به اینکه آن سنگ واره‌ها ردپاهای پرندگان بزرگی بوده که هر یک 20سانتی متر درازا داشته است، اظهار داشت: ردپای پرندگان به گونه‌ای بود که گویی در یک مسیر به صورت گروهی در حرکت بودند و جای پای آنها به‌شکل نگار کندهایی بر صخره ای کناره رود در آمده بود.
مهر کیان افزود: به دلیل کمبود امکانات هم چون دوربین‌های دیجیتال و دستگاه G.P.S.آن گونه که دلخواهم بود نتوانستم آنها را مستند نگاری کنم تا اینکه دوباره در واپسین روزهای سامان دهی کاوش گاه ادامه سومین فصل کاوش‌های باستان شناسی در کل چندار شمی برای مستند نگاری این یافته‌ها به آن جا رفتم و با کوشش بسیار دگر باره به آن آثار دسترسی پیدا نکردم اما خوشبختانه با پیدایی ردیف دیگری از سنگ واره‌ها دریافتم که آن جا، جای بررسی زمین باستان شناسی بیشتری دارد.
وی با اشاره به اینکه رسوبات فروریزی طبیعی کناره رودخانه به احتمال زیاد بازمانده توده سنگ واره‌های پیش گفته را پوشانده و یا به هنگام سیلابی شدن رودخانه شسته شده است، گفت: با این بازمانده‌ها می‌توان دریافت که این سرزمین پیشینه دیرینگی بسیاری داشته است که ما از آن بی خبریم.
مهر کیان اظهار داشت: پژوهش بر روی این بازمانده‌های دیرینه فراتراز دایره تخصصی باستان شناسان بوده و نیاز مند کنکاش‌های پژوهشگران دیگر رشته‌های تخصصی یا مشترک باستان شناسان و دیرین شناسان است، از این رو همکاری متخصصان دیگر دانش‌ها با هدایت باستان شناسان برای پی بردن به ویژگی‌های زیست گاه این پرندگان معنا دار خواهد شد.
این باستان شناس با بیان اینکه آثار پنجه پرندگان در سنگ واره‌های کشف شده به شکل چلیپایی سه انگشت به جلو و یک انگشت به عقب است، گفت: از آن جایی که این رد پاها تا حدودی از میان رفته و تنها با کاوش‌های باستان شناسی ردپای‌های بیشتری که در زیر رسوبات پنهان شده آشکارخواهد شد که بازنگری آن نیازمند برنامه ریزی‌های آتی است.
به گزارش richt - مهر کیان افزود: اینکه آیا این پرندگان دیرینه می‌توانند وجود پرندگانی چون آرکئوپتریکس‌ها را ثابت کند نیازمند بررسی کارشناسان میراث فرهنگی و زمین‌شناسان است.
وی با اشاره به ساخت راه جدید ایذه به مسجد سلیمان که از نزدیکی محل کشف این سنگ واره‌ها می‌گذرد گفت: وجود این یافته‌های زمین باستان شناسی می‌تواند در پدیداری و گسترش گردشگری منطقه موثر باشد چرا که امامزاده معتبر سید صالح نیز در نزدیکی آنجا است.
پایان فصل سوم کاوش در دره شمی
مهرکیان در خصوص سه فصل کاوش در این محوطه تاریخی گفت: در این مدت جمعاً سه سکو به شکل کعبه‌های سنگی که احتمالاً کاربرد نیایشگاهی داشتند و یک تختگاه به تدریج پیدا شد.
وی با بیان اینکه این سکوها یک تختگاه را معرفی می‌کردند که با یک پلکان بیش از 15 متری با فضای بیرونی در ارتباط بود، افزود: سومین سکو که توسط هیأت ایرانی در ادامه فصل سوم کاوش کشف شد بیش از پیش آسیب دیده بود و سنگ بنای آن برای ساخت منازل روستایی اطراف به کار رفته بود.
این باستان شناس اظهار داشت: سازه‌های معماری نویافته‌ای شامل دو آرامگاه گوردخمه‌ای، دو گور دخمه بزرگ و سازه‌های ناشناخته معماری در پایین تختگاه کشف شد.
مهر کیان با بیان اینکه در ادامه کاوش‌ها دو آرامگاه خانوادگی دیگر در نقطه‌ای تقریباً حدود 300 متری پیدا شد، افزود: یک ساختار معماری مربوط به دوران پس از شکوه منطقه و متروک شدنش نیز پدیدار شد که می‌تواند به کوچ‌گاه‌های کوچگران بختیاری در گذشته‌های دور مربوط باشد.
وی گفت: در ادامه کاوش‌های فصل سوم که تماماً توسط هیأت ایرانی انجام شد، مجموعاً چهار آرامگاه گوردخمه‌ای، سه گور ساده دست‌خورده نیز به دست آمد.
همچنین یکی از دریافت‌های مهم ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی دستیابی به آرامگاهی بود که در فضای زیرزمینی ساخته نشده بود بلکه با دیواره‌های پیرامون آن به نظر می‌رسید در فضای باز به صورت یک اتاق مورد استفاده قرار گرفته است چرا که در ورودی و دیوارهای دوگانه آن کاملاً به فضای باز راه داشت و دیوار سوم به زیر پلکان وصل می‌شد.
مهر کیان خاطرنشان کرد: کاوش‌های منطقه شمی نشان می‌دهد که ما با یک مکان نیایشی و در واقع میکروپل یا گورستانی گسترده 50 هکتاری روبه رو هستیم که در مورد ساکنین یا خاک‌سپردگان این گورستان، نیایشگاه و جایگاه آیینی بایستی به دنبال خاستگاه و جایگاه زیستی هم بود که امیدواریم در فصل چهارم کاوش در شاهنشینی که به نظر می‌رسد در بلندی‌های موسوم به «چال قلعه» قرار داشته باشد به مطالعات جدیدی دست بزنیم و اطلاعات نوینی درباره معماری و مسکن و مأوای کسانی که در اینجا دفن شدند دسترسی پیدا کنیم وحقایق تازه‌تری را بدست آوریم.
