صراط: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی روز سه‌شنبه 25 خرداد ماه جاری درباره توانمندی کشور در مسئله غنی‌سازی اظهار داشتند: «خوشبختانه قابلیت بازگشت به وضع قبلی حفظ شده و ما می‌توانیم در شرایطی که لازم بدانیم با سانتریفیوژهای نسل جدید در کمتر از یک سال و نیم به 100 هزار "سو" دست یابیم.»
به گزارش تسنیم، در مطلب پیش‌رو قصد داریم به بررسی انواع سانتریفیوژها بپردازیم و نیم‌نگاهی به برخی ابعاد فنی آنها داشته باشیم تا ببنیم که دقیقا منظور مقام معظم رهبری از «سانتریفیوژهای نسل جدید» چه بوده است.
قبل از هر چیز باید اشاره‌ای به سخنرانی رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ 17 تیر سال 1393 داشته باشیم؛ ایشان در این سخنرانی «نیاز قطعی کشور در بحث ظرفیت غنی‌سازی را 190 هزار سو اعلام کردند و متذکر شدند تیم مذاکره‌کننده مطمئناً نباید اجازه دست‌اندازی به حقوق ملت را به دشمن بدهد.»
«سو یا SWU» واحد اندازه‌گیری غنی‌سازی اورانیوم
برای درک بهتر این سخن لازم است توضیح مختصری درباره معنای کلمه «سو» ارائه شود؛ سو (SWU) ﯾﻚ واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺳﺖ که ﺑه‌طﻮر ﺧﺎص در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی هسته‌ای ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار میﮔﯿﺮد.
اﻳﻦ واﺣﺪ همانند دﻳﮕﺮ واحدهای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی مانند وات، آمپر و ... اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺨﺘلف ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ؛ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهیم ﺑﻪطﻮر علمی و کمی تخصصی‌تر "ﺳﻮ" را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﯿﻢ، بهتر اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﯿﻢ ﺳﻮ، ﻳﻚ واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی برای سنجش ﻣﻘﺪار ﻛﺎر ﻻزم ﺑﺮای ﺟﺪاﺳﺎزی، اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﺒﻚ ﻋﻨﺼﺮ اوراﻧﯿﻮم (U235) از اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﻨﮕﯿﻦﺗﺮ آن (U238) در اوراﻧﯿﻮم طبیعی جهت ایجاد ﻣﺤﺼﻮل نهایی ﻛﻪ از اﻳﺰوﺗﻮپ ﺳﺒﻚﺗﺮ، غنیﺗﺮ اﺳﺖ.
توان غنی‌سازی سانتریفیوژ نسل هشتم ایران، 24 برابر سانتریفیوژ نسل اول
اما خود سانتریفیوژها دارای نسلهای مختلف با توان غنی‌سازی متفاوت هستند و هر یک از این نسلها، ظرفیت "سو" متفاوتی دارند؛ دستگاههای سانتریفیوژ نسل یک که در کشورمان به IR1 شهرت یافته‌اند، دستگاه‌هایی با ظرفیت یک سو هستند.
دستگاههای سانتریفیوژ نسل دو یا به عبارتی IR2 ظرفیتی معادل پنج سو دارند و آخرین نسل از سانتریفیوژها که از سال 93 کشورمان به توانمندی بومی ساخت آنها دست یافت، دستگاه سانتریفیوژ نسل هشتم یا IR8 است که این سانتریفیوژها ظرفیتی معادل 24 سو دارند.
با این حساب در صورت بکارگیری سانتریفیوژهای نسل جدید یعنی IR8 در سایت‌های هسته‌ای کشورمان، هریک از این ماشینهای غنی‌سازی در واقع می‌توانند به میزان 24 برابر سانتریفیوژهای نسل اول یا همان IR1 غنی‌سازی کنند و هر یک از این ماشین‌ها می‌توانند جایگزین 24 عدد از ماشینهای نسل قدیمی شوند و این یعنی یک تحول و جهش عظیم در صنایع هسته‌ای و توان غنی‌سازی کشورمان البته در صورتی که دولتمردان کشور تصمیم به بکاربگیری سانتریفیوژهای نسل هشتم در سایت‌های هسته‌ای را اتخاذ کنند.
پس با این توضیحات و با یک حساب سرانگشتی و جمع و ضرب ساده می‌توان دریافت که برای دستیابی به بر ظرفیت غنی‌سازی 190 هزار سو، 190 هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل یک یا صرفا 8 هزار سانتریفیوژ نسل هشت نیاز خواهیم داشت.
ظرفیت سایت هسته‌ای نطنز معادل به‌کارگیری 45 هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل 8 و دستیابی به ظرفیت یک میلیون سو!
در سال 93 که رهبر انقلاب بر لزوم دستیابی به ظرفیت 190 هزار سو تأکید داشتند، تقریباً تمام سانتریفیوژهای کشور را نسل یک و دو تشکیل می‌داد اما با تلاش دانشمندان هسته‌ای کشورمان و با وجود تحریمها، توانستیم تعداد سانتریفیوژ نسل چهارم و هشتم را در کشور تا حد قابل توجهی افزایش دهیم که در این مورد می‌توانیم به اذعان دکتر صالحی؛ رئیس سازمان انرژی هسته‌ای در تاریخ 21 فروردین سال 1394 استناد کنیم.
علی‌اکبر صالحی در این تاریخ اعلام کرده بود که تنها ظرفیت نطنز در کشورمان، 48 هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل یک و 45 هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل هشت به علت اندازه بزرگتر آن نسبت به نسلهای گذشته، است.
از آنجایی کهنسل هشتم ظرفیتی معادل 24 سو دارد، پس می‌توان دریافت که 45 هزار دستگاه از این نسل، ظرفیتی معادل حدود یک میلیون سو را به دست می‌دهد که به گفته دکتر صالحی این عدد می‌تواند سوختی به اندازه 5 نیروگاه بوشهر را تامین کند.
سایت غنی‌سازی نطنز
اما روند جایگزینی سانتریفیوژهای نسلهای قدیمی با نسل جدید IR8 با وجودی که به اذعان مسئولان و دست‌اندرکاران صنایع هسته‌ای کشورمان، تمام شرایط علمی و فنی آن در کشور فراهم بود، در اثنای مذاکرات هسته‌ای متوقف شد و در حال حاضر، مجموع توان غنی‌سازی کشور به کمتر از 10 هزار سو کاهش یافته و بر اساس امضای برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) که در دولت تدبیر و امید با 1+5 به امضا رسید، قرار است برای بیش از دو دهه آینده در همین سطح ناچیز کمتر از 10 هزار سو باقی بماند.
قطعا ادامه روند پیشرفت روزافزون صنایع هسته‌ای کشورمان با تکیه بر توانمندیهای بومی کشور می‌توانست موتور محرک بسیار قویی برای سایر صنایع کشور و عاملی برای پیشرفت بسیار سریع علمی کشور باشد به‌گونه‌ای که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی روز سه‌شنبه 25 خردادماه جاری نیز متذکر شدند: «یکی از دلایل عمده فشار بر بخش هسته‌ای، مخالفت با پیشرفت علمی کشور است و خودشان هم می‌دانند که ادعای تلاش برای دستیابی به بمب هسته‌ای، یک دروغ آشکار است.»
صالحی: مسائل 1+5 کار روی دستگاههای سانتریفیوژ را متوقف کرد
در مصاحبه‌ای که علی‌اکبر صالحی درباره دستگاههای سانتریفیوژ نسل هشتم داشت، وی اذعان داشته بود: دستگاههای سانتریفیوژ IR8 را تازه طراحی کرده و آنها را ساخته بودیم که مسائل 1+5 (برجام) پیش آمد و قرار شد که کار روی آنها متوقف شود.
رهبر معظم انقلاب: می‌توانیم در کمتر از یک سال و نیم به ظرفیت 100 هزار سو دست یابیم
با این وجود، مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیر خود در جمع مسئولان نظام متذکر شدند: «خوشبختانه قابلیت بازگشت به وضع قبلی حفظ شده و ما می‌توانیم در شرایطی که لازم بدانیم با سانتریفیوژهای نسل جدید در کمتر از یک سال و نیم به 100 هزار سو دست یابیم؛ بنابراین طرف مقابل خیال نکند که دست ما بسته است.»
ایشان در این سخنرانی دستیابی ایران به غنی‌سازی 20 درصد و ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته را عوامل اصلی قبول برخی تعهدات از جانب آمریکا دانستند و تأکید کردند: اگر اقتدار علمی و فناوری ایران نبود امریکاییها قطعاً همین وضع فعلی را هم قبول نمی‌کردند؛ بنابراین باید این اقتدار هرچه بیشتر افزایش یابد.
به امید روزی که کشورمان به تمام حق و حقوق حقه خود در صنایع هسته‌ای متناسب با ظرفیتهای بومی و علمی خود دست یابد و بار دیگر شاهد «چرخش سانتریفیوژهای نسل جدید همراه با چرخش چرخ اقتصاد کشور» باشیم.
و به امید روزی که با گشوده شدن بند‌هایی که دشمنان این مرز و بوم به دست و پای دانشمندان بزرگ و سخت‌کوش ایرانی بسته‌اند، کشورمان به جهش علمی و صنعتی مورد انتظار خود دست یابد.
