صراط: در تاريخ پر فراز و نشيب اسلام كمتر بانويي همچون حضرت خديجه (س) - همسر بزرگوار رسول خدا (ص) - درخشيده است. بهره‌مندي از صفات عالي انساني و رفتار برخاسته از بينش متعالي او چنان شخصيتي از وي ساخته كه تا سال‌ها پس از رحلت جانسوزش، هر گاه پيامبر اكرم (ص) نام او را مي‌شنيد، اشك بر گونه‌هاي مباركش جاری می‌گشت و از او به بزرگی ياد می‌کرد.
به گزارش ایسنا، حضرت خدیجه (س) ۶۸ سال قبل از هجرت به دنیا آمد. خانواده‌ه‌اىی که حضرت خدیجه (س) را پرورش داد، از نظر شرافت خانوادگى و نسبت‌‌هاى خویشاوندى، در شمار بزرگترین قبیله‌‌هاى عرب جاى داشت. این خاندان در همه حجاز نفوذ داشتند. آثار بزرگى و نجابت و شرافت از کردار و گفتار حضرت خدیجه (س) پدیدار بود.
حضرت از قبیله هاشم بود و پدر و اقوامش از ثروتمندان قریش بودند. پدرش خویلدبن اسد قریشى نام داشت. مادرش فاطمه دخترزائد بن اصم بود.
حضرت خدیجه(س) نخستین زن مسلمان بود، از بزرگترین و شاخص‌ترین ویژگی‌های اخلاقی ایشان می‌توان به صبر و گذشت این بزرگ بانوی اسلام اشاره کرد، در روایات آمده است اسلام با دو چیز نشر پیدا کرده است؛ اول شمشیر حضرت علی (ع) و دوم ثروت و گذشت حضرت خدیجه(س).
حضرت خدیجه سلام الله علیها یکی از چهار زن کامل دنیا، اولین و بهترین همسر رسول خدا صلّی الله علیه وآله و سلّم و مادر حضرت فاطمه زهرا (س) است.
خدمات حضرت خدیجه سلام الله علیها به اسلام:
حضرت در ۲۴ سال زندگی مشترک با پیامبر گرامی اسلام (ص)، خدمات بسیاری برای آن بزرگوار و دین اسلام انجام داد. حمایت‌های مالی، روحی، عاطفی از حضرت محمد صلی الله علیه و آله، تصدیق و تأیید پیامبر در روزگاری که هیچ کس تأییدش نمی‌کرد و یاری ایشان در برابر آزار مشرکان، گوشه‌هایی از این خدمات ارزشمند است.
حضرت خدیجه علیها السلام پس از ازدواج با پیامبر(ص)، دارایی‌اش را به ایشان بخشید تا آن را هرگونه می‌خواهد مصرف کند. رسول گرامی اسلام در این زمینه می‌فرماید: «هیچ ثروتی به اندازه ثروت خدیجه علیهاالسلام برای من سودمند نبود. »
حضرت خدیجه علیها السلام، این بانوی بزرگوار نه تنها از عمق جان به رسالت پیامبر ایمان آورد، بلکه او را در برابر سختی‌ها و تکذیب مشرکان و بدخواهان یاری داد. تا زنده بود، اجازه نداد آزار و شکنجه مشرکان بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سخت آید. هنگامی که رسول الله صلی الله علیه و آله با باری از مصیبت و اندوه به خانه می آمد، حضرت خدیجه (س) او را دلداری می‌داد و نگرانی را از ذهن و خاطرش می زدود.
اموال حضرت خدیجه علیها السلام به عنوان ابزاری مناسب از همان ابتدا در خدمت اسلام و پیشرفت آن قرار گرفت. جالب این که آخرین بخش از دارایی حضرت خدیجه توسط امیر مؤمنان (ع) در سفر هجرت به مدینه صرف شد. سفر اکثر مسلمانان با اموال حضرت خدیجه (س) ممکن شد. آخرین آن‌ها هم قافله‌ای بود که امیرالمؤمنین (ع) آن را سرپرستی کرد.
حضرت خدیجه (سلام الله علیها) دارای خوداندیشی و نو اندیشی هستند. این بانوی مکرمه اگرچه از تبار انسان‌های اصیل و با شرافت عرب آن زمان بودند لیکن خودشان، دارای امتیازات تحسین برانگیزی بودند و همواره برای رشد و پرورش چنین صفات انسانی و خداپسندانه تلاش می‌کردند.
در این گزارش به بخشی کوچک از ویژگی‌های اخلاقی حضرت اشاره می‌کنیم:
صبر بر مشكلات
اين بانوي جمال و كمال در دوران دشواري و سختي و درگير و دار مشكلات طاقت فرسا كه در زندگی‌اش با پيامبر (ص) رخ می‌داد شكيباترين و پرتحمل‌ترین مددكار بود و در برابر همه رويدادهاي سخت و پي در پی سنگ صبور و حتي آرامش بخش دل پيامبر(ص) و اطرافيان بود.
ايجاد فضاي پربركت و معنوي در خانه
جامعه‌ها و تمدن‌ها در راه رشد و كمال به تدريج به ارزش‌های اخلاقي و انساني، بها داده‌اند و به پاكي و آزادگي و آراستگي به فضیلت‌ها اهميت داده‌اند، به خاطر همين برخي مکان‌ها و زمان‌ها مورد تجليل و احترام قرار می‌گیرند و براي آن‌ها حريم و حرمتي در نظر گرفته می‌شود.
در نگرش اسلامي هم، همه‌ی مسجدها مخصوصاً «مسجدالحرام» مورد توجه قرار گرفته و براي حفظ حرمت آن، مقررات ویژه‌ای قرار داده‌اند كه مثلاً از ورود آلودگان به وباي شرك و ميكروب كفر و حق ستيزي جلوگيري شود.
خانه‌ی خديجه (سلام الله عليها) هم يكي از آن مکان‌های مقدس است كه به خواست خدا و تلاش‌ها و تدبيرهاي خود خديجه (سلام الله عليها)، اين سرا، سراي سعادت و سعادت زا و پربركت و با معنويت و تاريخ ساز باقي ماند.
كه به گواهي محدثان و تاريخ نگاران اين خانه‌ی مبارك پيش از اسلام و فرود وحي و بعثت پيامبر، خانه‌ی پاكي و پروا بود چرا که بانويي در آن زندگي می‌کرد كه همه و همه، آشنا و بيگانه و كوچك و بزرگ او را «طاهره»، پاك روشن و پاك منش می‌شناختند، او در این خانه، به انفاق و رسيدگي به محرومان و درماندگان جامعه و انجام كارهاي شایسته‌ای كه از آموزه‌های پيامبران پيشين و کتاب‌های آسماني، ياد گرفته، می‌پرداخت.
همچنين اين خانه پيش از اسلام اين سعادت و لياقت را داشت كه كانون مهر و محبت به حضرت محمد صلی الله علیه و آله گرديد، حضرت خديجه(س) با نهايت صفا و اخلاص آن حضرت را به زندگي مشترك و پيوند مبارك دعوت كرد و او نيز پس از خانه‌ی ابوطالب آن خانه را براي زندگي خانوادگي انتخاب كرد و اين خانه را پربرکت‌تر کرد.
قدرت مديريت
اسناد تاریخی نشان مي‌دهد که حضرت خديجه (سلام الله عليها)، زن شريف و ثروتمند و صاحب امكاناتي بود كه به تجارت گسترده‌ای مشغول بود. كارگزاران و كارمندان و عوامل اجرايي را، از میان انسان‌های سالم و امانت‌دار و درستكار و آزمون شده استخدام می‌کرد و خودشان هم در مركز و خانه و محل كارش می‌نشست و اين كاروان تجارتي را با مديريت قوي خود هدايت می‌کرد و به كارهاي اقتصادي خود می‌رسید.
با دقت در انتخاب وقت و فرصت، نوع كالا و مقدار آن، حركت و بازگشت و توقف كاروان را با آگاهي از زمان و مكان، طوري تنظيم و تدبير و برنامه‌ريزي می‌کرد كه مورد تحسين كاروان بزرگ تجارتی‌اش می‌بود.
از يمن به حجاز می‌رفت و از حجاز به شام و ديگر مراكز مهم اقتصادي و تجاري، و سود سرشار و عادلانه و فراواني به دست می‌آورد.
ابتكار و استقلال جويي
استقلال جويي و استقلال طلبي و استقلال انديشي اين بانو از لابه لاي رفتار و كردار شایسته‌اش پيدا می‌شود، و اين از برجستگی‌ها و امتيازات بلند او بشمار می‌رود؛ چرا که اگر انسان از نظر فكر و اندیشه، متكبر و مستقل نباشد، نمی‌تواند در ميدان عمل و تجارت و مديريت و حساس‌ترین لحظات تصميم گيري، به طور مستقل فكر كند و عمل كند.
هدف داری و فداكاري
اين ويژگي را می‌توان در تمام ویژگی‌های بارز خديجه (سلام الله عليها) ديد، زندگي پرفراز و نشيب او نشانه‌ی آن است كه به دنبال هدف پاك و صاف و بلند و درخشاني بود. هدفي بالاتر از زر و زيور دنيا و کاروان‌های تجارتي و ... هدفي بالاتر از زندگي روزمرّه و خور و خواب، و هدفي ارجمندتر از آسايش و آرامش و شخصی و خانوادگي.
اين بانو مانند موجِ بي قراري بود كه در راه هدف، آرامش نداشت ولي وقتي به ساحل وجود حضرت محمد صلی الله علیه و آله رسيد و در آن جا به عدالت خواهي و حق و ايمان و اخلاص، پاكي و امانت، نجابت و شرافت، بشردوستي و كرامت، وجدان و فطرت و ديگر ارزش‌های انساني و خداپسندانه را ديد خود را در نزديكي هدف ديد.
درايت و خردمندي
نعمت خرد و خردمندي و خردورزي درست، يعني نگاه متفكرانه بر پدیده‌های آفرينش و شناخت روابط آن‌ها، يعني دقت در سازمان وجودي خودمان، يعني هدف داری و هدف شناسي و آراستگي به ارزش‌ها و پيراستگي از ضد ارزش‌ها و در کل يعني اوج گرفتن به بندگي و ساختن شايسته و بایسته دنيا و آخرت بر اساس حق و عدل و برابري و ايثار و فداكاري که این موضوع جزو ویژگی بارز حضرت خدیجه (س) بود.
خديجه (سلام الله عليها) خردمندترين بانوان روزگار است؛ چرا که او در پرتو خروش بود كه نخستين بانويي بود كه ايمان و اسلام آورد، همراز و هم‌سنگر و مددكار پيامبر صلی الله علیه و آله شد و همه هستي خود را خردمندانه برای ساختن دنيا و آخرتش ريخت و فدا كرد. او در این راه، جهاد و فداكاري می‌کرد، پيامبر را دلداري می‌داد، به او اميد می‌داد، او را دلگرم می‌کرد و پناهش می‌داد.
حضرت خدیجه (س) سه سال قبل از هجرت بیمار شد و در سن ۶۵ سالگی در ماه رمضان سال دهم بعثت در خارج از شعب ابوطالب جان به جان آفرین تسلیم کرد. آرامگاه حضرت خدیجه (س) در گورستان مکه در «حجون» واقع است.
به گزارش ایسنا، حضرت خدیجه (س) ۶۸ سال قبل از هجرت به دنیا آمد. خانواده‌ه‌اىی که حضرت خدیجه (س) را پرورش داد، از نظر شرافت خانوادگى و نسبت‌‌هاى خویشاوندى، در شمار بزرگترین قبیله‌‌هاى عرب جاى داشت. این خاندان در همه حجاز نفوذ داشتند. آثار بزرگى و نجابت و شرافت از کردار و گفتار حضرت خدیجه (س) پدیدار بود.
حضرت از قبیله هاشم بود و پدر و اقوامش از ثروتمندان قریش بودند. پدرش خویلدبن اسد قریشى نام داشت. مادرش فاطمه دخترزائد بن اصم بود.
حضرت خدیجه(س) نخستین زن مسلمان بود، از بزرگترین و شاخص‌ترین ویژگی‌های اخلاقی ایشان می‌توان به صبر و گذشت این بزرگ بانوی اسلام اشاره کرد، در روایات آمده است اسلام با دو چیز نشر پیدا کرده است؛ اول شمشیر حضرت علی (ع) و دوم ثروت و گذشت حضرت خدیجه(س).
حضرت خدیجه سلام الله علیها یکی از چهار زن کامل دنیا، اولین و بهترین همسر رسول خدا صلّی الله علیه وآله و سلّم و مادر حضرت فاطمه زهرا (س) است.
خدمات حضرت خدیجه سلام الله علیها به اسلام:
حضرت در ۲۴ سال زندگی مشترک با پیامبر گرامی اسلام (ص)، خدمات بسیاری برای آن بزرگوار و دین اسلام انجام داد. حمایت‌های مالی، روحی، عاطفی از حضرت محمد صلی الله علیه و آله، تصدیق و تأیید پیامبر در روزگاری که هیچ کس تأییدش نمی‌کرد و یاری ایشان در برابر آزار مشرکان، گوشه‌هایی از این خدمات ارزشمند است.
حضرت خدیجه علیها السلام پس از ازدواج با پیامبر(ص)، دارایی‌اش را به ایشان بخشید تا آن را هرگونه می‌خواهد مصرف کند. رسول گرامی اسلام در این زمینه می‌فرماید: «هیچ ثروتی به اندازه ثروت خدیجه علیهاالسلام برای من سودمند نبود. »
حضرت خدیجه علیها السلام، این بانوی بزرگوار نه تنها از عمق جان به رسالت پیامبر ایمان آورد، بلکه او را در برابر سختی‌ها و تکذیب مشرکان و بدخواهان یاری داد. تا زنده بود، اجازه نداد آزار و شکنجه مشرکان بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سخت آید. هنگامی که رسول الله صلی الله علیه و آله با باری از مصیبت و اندوه به خانه می آمد، حضرت خدیجه (س) او را دلداری می‌داد و نگرانی را از ذهن و خاطرش می زدود.
اموال حضرت خدیجه علیها السلام به عنوان ابزاری مناسب از همان ابتدا در خدمت اسلام و پیشرفت آن قرار گرفت. جالب این که آخرین بخش از دارایی حضرت خدیجه توسط امیر مؤمنان (ع) در سفر هجرت به مدینه صرف شد. سفر اکثر مسلمانان با اموال حضرت خدیجه (س) ممکن شد. آخرین آن‌ها هم قافله‌ای بود که امیرالمؤمنین (ع) آن را سرپرستی کرد.
حضرت خدیجه (سلام الله علیها) دارای خوداندیشی و نو اندیشی هستند. این بانوی مکرمه اگرچه از تبار انسان‌های اصیل و با شرافت عرب آن زمان بودند لیکن خودشان، دارای امتیازات تحسین برانگیزی بودند و همواره برای رشد و پرورش چنین صفات انسانی و خداپسندانه تلاش می‌کردند.
در این گزارش به بخشی کوچک از ویژگی‌های اخلاقی حضرت اشاره می‌کنیم:
صبر بر مشكلات
اين بانوي جمال و كمال در دوران دشواري و سختي و درگير و دار مشكلات طاقت فرسا كه در زندگی‌اش با پيامبر (ص) رخ می‌داد شكيباترين و پرتحمل‌ترین مددكار بود و در برابر همه رويدادهاي سخت و پي در پی سنگ صبور و حتي آرامش بخش دل پيامبر(ص) و اطرافيان بود.
ايجاد فضاي پربركت و معنوي در خانه
جامعه‌ها و تمدن‌ها در راه رشد و كمال به تدريج به ارزش‌های اخلاقي و انساني، بها داده‌اند و به پاكي و آزادگي و آراستگي به فضیلت‌ها اهميت داده‌اند، به خاطر همين برخي مکان‌ها و زمان‌ها مورد تجليل و احترام قرار می‌گیرند و براي آن‌ها حريم و حرمتي در نظر گرفته می‌شود.
در نگرش اسلامي هم، همه‌ی مسجدها مخصوصاً «مسجدالحرام» مورد توجه قرار گرفته و براي حفظ حرمت آن، مقررات ویژه‌ای قرار داده‌اند كه مثلاً از ورود آلودگان به وباي شرك و ميكروب كفر و حق ستيزي جلوگيري شود.
خانه‌ی خديجه (سلام الله عليها) هم يكي از آن مکان‌های مقدس است كه به خواست خدا و تلاش‌ها و تدبيرهاي خود خديجه (سلام الله عليها)، اين سرا، سراي سعادت و سعادت زا و پربركت و با معنويت و تاريخ ساز باقي ماند.
كه به گواهي محدثان و تاريخ نگاران اين خانه‌ی مبارك پيش از اسلام و فرود وحي و بعثت پيامبر، خانه‌ی پاكي و پروا بود چرا که بانويي در آن زندگي می‌کرد كه همه و همه، آشنا و بيگانه و كوچك و بزرگ او را «طاهره»، پاك روشن و پاك منش می‌شناختند، او در این خانه، به انفاق و رسيدگي به محرومان و درماندگان جامعه و انجام كارهاي شایسته‌ای كه از آموزه‌های پيامبران پيشين و کتاب‌های آسماني، ياد گرفته، می‌پرداخت.
همچنين اين خانه پيش از اسلام اين سعادت و لياقت را داشت كه كانون مهر و محبت به حضرت محمد صلی الله علیه و آله گرديد، حضرت خديجه(س) با نهايت صفا و اخلاص آن حضرت را به زندگي مشترك و پيوند مبارك دعوت كرد و او نيز پس از خانه‌ی ابوطالب آن خانه را براي زندگي خانوادگي انتخاب كرد و اين خانه را پربرکت‌تر کرد.
قدرت مديريت
اسناد تاریخی نشان مي‌دهد که حضرت خديجه (سلام الله عليها)، زن شريف و ثروتمند و صاحب امكاناتي بود كه به تجارت گسترده‌ای مشغول بود. كارگزاران و كارمندان و عوامل اجرايي را، از میان انسان‌های سالم و امانت‌دار و درستكار و آزمون شده استخدام می‌کرد و خودشان هم در مركز و خانه و محل كارش می‌نشست و اين كاروان تجارتي را با مديريت قوي خود هدايت می‌کرد و به كارهاي اقتصادي خود می‌رسید.
با دقت در انتخاب وقت و فرصت، نوع كالا و مقدار آن، حركت و بازگشت و توقف كاروان را با آگاهي از زمان و مكان، طوري تنظيم و تدبير و برنامه‌ريزي می‌کرد كه مورد تحسين كاروان بزرگ تجارتی‌اش می‌بود.
از يمن به حجاز می‌رفت و از حجاز به شام و ديگر مراكز مهم اقتصادي و تجاري، و سود سرشار و عادلانه و فراواني به دست می‌آورد.
ابتكار و استقلال جويي
استقلال جويي و استقلال طلبي و استقلال انديشي اين بانو از لابه لاي رفتار و كردار شایسته‌اش پيدا می‌شود، و اين از برجستگی‌ها و امتيازات بلند او بشمار می‌رود؛ چرا که اگر انسان از نظر فكر و اندیشه، متكبر و مستقل نباشد، نمی‌تواند در ميدان عمل و تجارت و مديريت و حساس‌ترین لحظات تصميم گيري، به طور مستقل فكر كند و عمل كند.
هدف داری و فداكاري
اين ويژگي را می‌توان در تمام ویژگی‌های بارز خديجه (سلام الله عليها) ديد، زندگي پرفراز و نشيب او نشانه‌ی آن است كه به دنبال هدف پاك و صاف و بلند و درخشاني بود. هدفي بالاتر از زر و زيور دنيا و کاروان‌های تجارتي و ... هدفي بالاتر از زندگي روزمرّه و خور و خواب، و هدفي ارجمندتر از آسايش و آرامش و شخصی و خانوادگي.
اين بانو مانند موجِ بي قراري بود كه در راه هدف، آرامش نداشت ولي وقتي به ساحل وجود حضرت محمد صلی الله علیه و آله رسيد و در آن جا به عدالت خواهي و حق و ايمان و اخلاص، پاكي و امانت، نجابت و شرافت، بشردوستي و كرامت، وجدان و فطرت و ديگر ارزش‌های انساني و خداپسندانه را ديد خود را در نزديكي هدف ديد.
درايت و خردمندي
نعمت خرد و خردمندي و خردورزي درست، يعني نگاه متفكرانه بر پدیده‌های آفرينش و شناخت روابط آن‌ها، يعني دقت در سازمان وجودي خودمان، يعني هدف داری و هدف شناسي و آراستگي به ارزش‌ها و پيراستگي از ضد ارزش‌ها و در کل يعني اوج گرفتن به بندگي و ساختن شايسته و بایسته دنيا و آخرت بر اساس حق و عدل و برابري و ايثار و فداكاري که این موضوع جزو ویژگی بارز حضرت خدیجه (س) بود.
خديجه (سلام الله عليها) خردمندترين بانوان روزگار است؛ چرا که او در پرتو خروش بود كه نخستين بانويي بود كه ايمان و اسلام آورد، همراز و هم‌سنگر و مددكار پيامبر صلی الله علیه و آله شد و همه هستي خود را خردمندانه برای ساختن دنيا و آخرتش ريخت و فدا كرد. او در این راه، جهاد و فداكاري می‌کرد، پيامبر را دلداري می‌داد، به او اميد می‌داد، او را دلگرم می‌کرد و پناهش می‌داد.
حضرت خدیجه (س) سه سال قبل از هجرت بیمار شد و در سن ۶۵ سالگی در ماه رمضان سال دهم بعثت در خارج از شعب ابوطالب جان به جان آفرین تسلیم کرد. آرامگاه حضرت خدیجه (س) در گورستان مکه در «حجون» واقع است.
