به گزارش تسنیم، به واسطه استفاده از گوشیهای هوشمند، میزان اقبال ایرانیان به اپلیکیشنهای موبایلی به ویژه به نرمافزارهای شبکههای اجتماعی موبایلی با سرعت بسیار زیادی افزایش داشته است به گونهای که در حال حاضر فقط در اپلیکیشنی مانند تلگرام، بالغ بر 80 درصد از مجموع کاربران این اپلیکیشن (در سراسر جهان) را مردم کشورمان تشکیل میدهند.
اما یکی از مسائل بسیار مهم در ورود و بهکارگیری این نرمافزارهای شبکههای اجتماعی موبایلی، محتوایی است که در بستر آن تبادل میشود و کشورهای مختلف با حساسیت و دقت، نحوه ورود، فعالیت و محتوای تبادل شده در بستر این اپلیکشنها را رصد میکنند و امروزه بسیاری از کشورهای مختلف جهان اجازه فعالیت آزادانه و بیقید و شرط به اپلیکیشنهای خارجی و غیر ملی را نمیدهند.
«تلگرام» که در حال حاضر اصلیترین اپلیکیشن موبایلی رایج در کشورمان است طی مدت فعالیت کوتاه خود در ایران با شرایط بیقید و شرطی که در کشورمان برایش فراهم بوده، توانسته میزبان بالغ بر 30 میلیون ایرانی باشد که این فعالیت آزادانه و بیقید و شرط تلگرام تا به امروز، بحثها و چالشهای زیادی را به همراه داشته است و جالب اینکه تا به امروز و با وجود فعالیت بسیار گسترده تلگرام در کشورمان، تلگرام هنوز هیچ مجوز فعالیتی را از نهادهای ذیربط در ایران اخذ نکرده است و آزادانه و بیهیچ قید و شرطی مشغول به ادامه فعالیت خود است.
در حال حاضر به اذعان بسیاری از مسئولان و کارشناسان این حوزه، بخش زیادی از محتوای تبادل شده در بستر تلگرام، «محتوای مجرمانه» است که متاسفانه در بسیاری از موارد نیز پیگیری و برخورد خاصی از سوی مسئولان کشورمان با مدیران تلگرام یا تولیدکنندگان چنین محتواهای مجرمانهای صورت نگرفته است.
برای رسیدگی به چنین وضعیت بغرنجی، اخیرا شورای عالی فضای مجازی با در دستور کار قرار دادن فعالیت تلگرام در ایران، مصوبهای بر انتقال سرورهای این نرمافزار شبکه اجتماعی به داخل کشور داشته است البته این شورا، 12 ماه به این شبکه اجتماعی مهلت داده که سرورهای خود را به داخل کشور منتقل کند.
برای بررسی ابعاد و زوایای
مختلف این مسائل، گفتوگویی با روحالله مومننسب از کارشناسان فضای مجازی
کشور داشتیم که در ادامه مشروح این گفتوگو را می خوانید:
در بستر نرمافزاری مانند تلگرام شاهد تبادل روزانه حجم گستردهای از اطلاعات و مطالب مختلف هستیم که متاسفانه بخشی از این محتوای تبادل شده، مصداق محتواهای مجرمانه است و برخی از کانالها و گروهها در تلگرام، رسما فعالیت ضد دینی، غیراخلاقی و مجرمانه دارند؛ تحلیل حضرتعالی از این مسئله و عوامل پیدا و پنهان آن چیست؟
در ابتدا باید بگویم که ما در جامعهای زندگی میکنیم که مردم خواهان دین هستند و همواره به دین یکدیگر احترام میگذارند به عنوان مثال افراد مسیحی بسیاری در کشور ما زندگی میکنند که ماه محرم به عزاداری میپردازند؛ به طور کلی فرهنگ ما اینگونه نیست که به وجود آمدن چنین کانالهایی از طرف خود مردم کشور باشد، در واقع چنین چیزی امکانپذیر نیست.
چیزی که درباره شبکه اجتماعی تلگرام مسلم است، نفوذ جریانی آن است؛ در واقع سازمان نفوذ، این شبکه اجتماعی را ایجاد کرد که در کشور ما نفوذ کند؛ با توجه به اینکه سرورهای این شبکه اجتماعی در محل استقرار سرورهای BBC یعنی در کشور انگلستان قرار دارد و از آنجا کنترل میشود، موضوع نفوذ آن بیشتر آشکار میشود.
مطابق فرمایشات رهبری، کشور انگلستان همیشه برای تضعیف دیانت مردم کشور ما برنامههای بلندمدت و کوتاهمدتی داشته است؛ به وجود آمدن چنین کانالهایی از نظر بنده قسمتهایی از همین پروژه نفوذ بهصورت نفوذ جریانی است که مقام معظم رهبری درباره چنین نفوذی فرمودند نفوذ جریانی، خطرناکترین نوع نفوذ است که در این نفوذ دشمن در میان مردم شبکهسازی انجام میدهد.
در مورد این کانالها ابتدا خود تلگرام عامل نفوذ است و سپس کانالهایی که در آن وجود دارد؛ با بررسی این کانالها میتوان به این نکته دست یافت که همه این کانالها با رویکرد ضد دینی و اعتقادی عمل کرده و با ادبیات مختلف یک جریان واحدی را دنبال میکنند.
حدود دو هفته گذشته، آیتالله مکارم شیرازی درباره شبکههای اجتماعی غربی فرمودند که آنها تبدیل به لجنزار شدهاند و 90 تا 95 درصد محتوای این شبکهها منجر به انحراف کشیدن افکار و اعتقادات مردم و جوانان شده است.
این آمار تنها به کشور ما ختم نمیشود؛ از دو سال گذشته تا به حال مؤسسه خانواده امن (Family Self) امریکا آمار میدهد که 89 درصد محتوای شبکههای اجتماعی، غیراخلاقی و مخرب جوامع هستند.
موضوع نفوذ کاملاً درست و آشکار است اما سؤال اینجاست که چرا مسئولان برای خروج از این وضعیت، اقدامی نمیکنند؟
متأسفانه در کشور ما به همه چیز با عینک سیاسی نگاه میشود و فرهنگ همیشه مظلومترین عرصه کشور ما بوده است؛ در حالی که مقام معظم رهبری به عنوان فرمانده کل قوا سالیان سال بر مسئله فرهنگ تأکید داشتهاند اما متأسفانه مشاهده میکنیم که به مسئله فرهنگ آنگونه که باید توجه نمیشود.
مسئولان کشور تصور میکنند که این شبکههای اجتماعی و رسانههای تعاملی مانند تلگرام موفق به ایجاد یک رسانه اپوزیسیون در سایه شدهاند به این معنی که این رسانه میتواند خارج از سیستم نظارتی و حکومتی فعالیت کند.
در واقع مسئولان کشور احساس میکنند که خروجی این رسانههای رها شده در جریانهای سیاسی مانند انتخابات، موفق بوده لذا به دنبال عدم کنترل و محدودیت برای چنین شبکههای اجتماعی بدون توجه به مشکلات فرهنگی آن هستند.
از طرفی ما در کشور افراد روشنفکری داریم که استقلال کشور را دارای مفهوم نمیدانند، این افراد عمدتاً به دنبال این هستند که جمله «ما نباید بتوانیم» را به تحقق برسانند؛ زمانی بود که این افراد میگفتند «ما نمیتوانیم» اما هموطنان عزیزمان در کشور ثابت کردند که «ما میتوانیم»؛ حال این افراد با رویکرد «ما نباید بتوانیم» وارد عرصه شدهاند.
یکی از فعالیتهای جدی این گروه این است که ما به هیچ وجه در فضای مجازی استقلال نداشته باشیم و نرمافزارهای ایرانی در این فضا ایجاد نکنیم؛ در واقع استقلال کشور در فضای مجازی را مغایر با جهانیسازی میدانند و مدعی هستند که در صورتی که اگر ما با جهانیسازی امریکا همراه شویم به استقلال این کشور کمک کردهایم.
از طرف دیگر هم کشورهای غربی تبلیغات بسیاری علیه نرمافزارهای داخلی انجام میدهند و به نرمافزارهای خارجی هم اجازه فیلتر شدن نمیدهد چرا که هر چه مدیریت افکار عمومی به دست امریکا باشد، از نظر فکری به نفع این کشورها است.
افراد دیگری هم وجود دارند که دلسوزان منفعل هستند و این فضا، مشکلات و آثار مخرب آن در جامعه را به خوبی درک میکنند اما از این فضا میترسند که اگر بحث فیلتر شدن این شبکه اجتماعی مطرح شود به مبارزه علیه آزادی بیان و مواردی از این قبیل متهم شوند در صورتی که همین شبکههای اجتماعی در بسیاری از کشورهای غربی فیلتر و فاقد اعتبار است.
جالب است بدانید که با شبکه اجتماعی تلگرام در بسیاری از کشورهای شرقی مانند روسیه برخورد جدی کردند در حالی که ما آن را در کشور رها کردهایم؛ در واقع مطابق حرف مقام معظم رهبری، مسئولان کشور ما نباید به این فضا نگاه کوتاهمدت سیاسی داشته باشند بلکه نگاه عمیق فرهنگی و اجتماعی بسیار مهمتر است که در صورت حاکم شدن این نگاه در جامعه ما به راحتی میتوانیم کنترل کامل این شبکه اجتماعی را در کشور به دست بیاوریم.
ببینید تفکری در حال حاضر در کشور رواج دارد که در حال تبلیغ تفکر سکولاریسم در فضای مجازی است؛ سکولاریسم در فضای مجازی به این معناست که یک شبکه با کثیفترین افراد در کشور مشغول فعالیت باشد و پاکترین افراد هم در این شبکه کانال ایجاد کنند؛ در واقع این تفکر اجازه میدهد که دو قشر سالم و ناسالم جامعه در این شبکه به صورت مصالحتآمیز در کنار یکدیگر زندگی کنند؛ این دقیقاً همان تفکری است که ما در تلاش هستیم که آن را از بین ببریم.
امروزه شبکههای اجتماعی در حال توسعه هستند و یکی از کارکردهای این توسعه، حاکمیت تفکر سکولاریسم در جامعه است که بحثهای بسیار مفصلی دارد.
با توجه به اینکه تلگرام منصوب به روس تبارهاست، آیا با این شبکه در کشور روسیه برخوردی شده است؟
ببینید شبکه اجتماعی تلگرام را صهیونیستهای روستبار پناهنده آلمان راهاندازی کردند؛ در واقع برخی از افراد صهیونیست که در کشور روسیه زندگی میکردند پس از تحت تعقیب قرار گرفتن دولت روسیه از این کشور فرار کرده و به کشور آلمان پناهنده شدند که در حال حاضر هم دولت روسیه درصدد دستگیری آنهاست.
سرور اصلی تلگرام در کشور انگلستان و دفتر اصلی آن در اسرائیل قرار دارد؛ رئیس و سرمایهگذار اصلی تلگرام فردی به نام «راشویلی» است که عضو کنگره رژیم صهیونیستی و رئیس کنگره روسیه صهیونیستها است لذا این شبکه اجتماعی به هیچ وجه متعلق به روسیه محسوب نمیشود و تا جایی که بنده اطلاع دارم در کشور روسیه فیلتر شده است.
آیا آمار دقیقی از کشورهایی که این شبکه اجتماعی را فیلتر یا محدود کردهاند، دارید؟
آماری که ما داریم نشان میدهد که بیش از 80 درصد از کاربران تلگرام ایرانی هستند و آن 20 درصد دیگر هم اکثراً ایرانیهای مقیم کشورهای دیگر هستند؛ در واقع بسیار بعید است که تلگرام در دیگر کشورها استفاده عمومی شود.
آمار دیگری نشان میدهد که اگر تعداد کاربران شبکههای اجتماعی و رسانهای گوشیهای موبایل را در نظر بگیریم، تعداد کاربران تلگرام به صورت جهانی کمتر از یک درصد تعداد کل کاربران شبکههای اجتماعی جهان است که این یک درصد هم تقریباً همه ایرانی هستند؛ شبکه اجتماعی تلگرام برای ایجاد انحراف و نفوذ در جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده و یک شبکه اجتماعی بینالمللی محسوب نمیشود.
با توجه به مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی و مخالفت مدیران تلگرام برای انتقال سرورهای آن به ایران، وضعیت آینده این شبکه چه خواهد شد؟
در مصوبهای که به تازگی تصویب شد یک عدد خاص و نگرانکننده وجود دارد؛ مطابق مصوبه شورای عالی فضای مجازی به این شبکه اجتماعی 12 ماه مهلت داده شده که سرورها را به ایران منتقل کنند؛ در اینجا چند سؤال به وجود میآید.
نخستین سؤال اینکه اگر شورای عالی فضای مجازی به این نتیجه رسیده که تلگرام در حال خروج اطلاعات از کشور است و این میتواند برای کشور خطرساز باشد و امنیت عمومی کشور را دچار آسیب کند، حتی یک ساعت هم نباید در کشور فعالیت کند نه اینکه یک سال و 12 ماه به آن فرصت داده شود، چرا باید چنین اتفاقی بیفتد؟
سؤال دوم این است که اگر نگرانی فرهنگی در کشور مدنظر است، چرا باید یک سال از تربیت نسل جوان خود را به دست شبکه اجتماعی صهیونیستی بسپاریم؟ و سؤال سوم اینکه 12 ماه دیگر یعنی خرداد سال 1396 با برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کشور مصادف میشود؛ چرا باید این مصوبات و این تاریخها با اتفاقات سیاسی کشور همراه شوند؟
به نظر میرسد که عدهای در کشور در تلاش هستند که در انتخابات کشور ما، مدیریت افکار عمومی را به دست صهیونیستها بسپارند که این بسیار خطرناک است.
تدبیر برای فیلتر کردن شبکهها و نرمافزارهای صهیونیستی نظیر تلگرام باید قبل از انتخابات سال گذشته انجام میگرفت نه اینکه مدیریت افکار عمومی را در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده هم به دست صهونیستها سپرد.
در مورد مسئله حقوقی تلگرام هم باید بگویم که در حالت اول این شبکه اجتماعی را میتوان اپراتور مخابراتی در نظر گرفت که در این صورت باید از وزارت ارتباطات مجوز داشته باشد چرا که هم مکالمه و هم پیام بین مخاطبان آن رد و بدل میشود.
در حالت دوم میتوان این شبکه اجتماعی را شرکت تجاری در نظر گرفت که در این صورت باید از وزارت بازرگانی مجوز داشته باشد همچنین سرور و دفاتر آن نیز در کشور ما مستقر باشد و قوانین را به صورت کامل رعایت کند.
در حالت سوم هم میتوان آن را یک رسانه تعاملی در نظر گرفت که در این صورت باید از وزارت ارشاد مجوز داشته باشد؛ در واقع باید در شورای نظارت بر مطبوعات از نظر ساختاری و محتوایی مورد بررسی قرار بگیرد که قطعاً یک رسانه تعاملی محسوب میشود.
از طرفی، اگر کسی در کشور بخواهد شبکه اجتماعی مانند تلگرام ایجاد کند باید مراحل مربوطه را طی کند و مجوزهای مربوطه را داشته باشد که حداقل باید پنج مجوز بگیرد؛ تلگرام با توجه به اینکه یک شبکه اجتماعی غربی است مانند تمام شرکتهای خارجی دیگر که در کشور فعالیت میکنند باید مجوزهای بیشتری را دریافت کند، در حالی که تلگرام هیچ کدام از این مجوزها را ندارد و اطلاعات مردم ما را در 16 نقطه دنیا ذخیره میکند و ضریب امنیت اطلاعات کشور را هم کاهش داده و نزدیک به 60 درصد ترافیک کشور را هم اشغال کرده است.
یکی از مهمترین فعالیتهایی که این شبکه اجتماعی در حال انجام آن است مخابره رمز در کشور ما است که بر اساس قوانین جرائم رایانهای، جرم محسوب میشود.
اگر جلوی آزادی مطلق این شبکه اجتماعی تا انتخابات سال بعد گرفته نشود، چه پیامدهایی میتواند داشته باشد؟
ببینید در انتخابات سال گذشته، گاردین انگلستان 17 روز قبل از انتخابات مقالهای منتشر کرد که تیتر این مقاله این است: «کاربران تلگرام در ایران سرمایهای برای انگلستان هستند.» در این مقاله اشاره شده است که از هر چهار ایرانی یک نفر عضو تلگرام است و این میتواند برای دولت انگلستان فرصتی باشد که در ایران تغییرات سیاسی ایجاد کند.
چند روز قبل از انتخابات، BBC انگلستان نیز مقالهای منتشر کرد که شامل دو لیست انتخاباتی بود که در این مقاله به مردم ایران اعلام کرده بود که به فلان لیست رأی بدهید و به لیست دیگر رأی ندهید؛ در واقع با انتشار این خبر، مشخص بود که BBC اسم رمز کودتای نرم را اعلام کرده است؛ این که BBC اعلام کرد که به فلان لیست رأی بدهید یعنی این لیست رأی میآورد و دیگری رأی نمیآورد، در واقع BBC در زمان انتخابات از طریق تلگرام، افکار عمومی را مهندسی کرد.
اصلیترین قسمت یک نرمافزار سرور آن است؛ ما در زمان انتخابات سرور تلگرام را مورد بررسی قرار دادیم و دریافتیم که این سرورها در خاک انگلستان و در ساختمان دولتی رسانهای این کشور قرار دارند یعنی دقیقاً جایی که سرورهای BBC در آنجا قرار دارند لذا مشخص شد که BBC از طریق تلگرام توانست اعمال نفوذ کند.
با بررسی بیشتر نتایج انتخابات سال گذشته دریافتیم که در شهرهایی که بیشتر از تلگرام استفاده میشد، نتایج بیشتر با چیزی که BBC پیشبینی کرده بود مطابقت داشت؛ آمار در انتخابات سال گذشته نشان میدهد که در شهرهایی که بیشتر از تلگرام استفاده میشد، رأی اصلاحطلبان و در شهرهایی که مردم از تلگرام کمتر استفاده میکردند، رأی اصولگرایان بیشتر بود.
البته این به معنای این نیست که طرفداران اصولگرا در این شبکه اجتماعی حضور نداشتند، اتفاقاً برعکس، به تعداد راهپیمایی روز قدس این افراد در تلگرام حضور داشتند اما اثرگذاری نداشتند چرا که تلگرام به صورت حبابی در حال فیلتر کردن کاربران خود است؛ به عنوان مثال شما با افراد همفکر خود در یک کانال یا گروه گرد هم آمدید و هیچ اثری بر آنها ندارید که نهایتاً این شبکه اجتماعی حباب شما را کوچکتر و حباب طرف مقابلتان را بزرگتر میکند، در نتیجه آنها میتوانند حرکتهای هماهنگ و سازماندهی شدهای را به وجود آورند که یکی از این نمونهها، تبلیغات گسترده تلگرام در ساعات ممنوعیت تبلیغات در انتخابات سال گذشته یا انتشار فیلمها و کلیپهای فرد ممنوعالتصویر بود.
همه مواردی که ذکر شد نشان از آن دارد که تلگرام به نوعی مدیریت افکار عمومی را در دست خود گرفته است و به وسیله این مدیریت، جامعه را به سمت و سویی که میخواهد میکشاند؛ مقام معظم رهبری اسم این مدیریت افکار عمومی را «تسخیر افکار، تسخیر قلوب و تغییر رفتار» گذاشتند یعنی فکر مردم را به دست میآورند و سپس رفتارها را تغییر میدهند؛ این شکل و شمایل یعنی تسخیر افکار عمومی دقیقاً چیزی است که دولتهایی مانند انگلیس و امریکا به دنبال آن هستند.
پس اگر جلوی این شبکه اجتماعی گرفته نشود، این مهندسی و مدیریت افکار عمومی به انتخابات سال بعد هم کشیده خواهد شد.
حتماً همینطور است؛ ببنید در فتنه سال 88، مقام معظم رهبری سه مرتبه فرمودند که امریکا از طریق دو شبکه اجتماعی فیسبوک و توییتر قصد ایجاد کودتا در انتخابات را دارد و با بررسیهایی که انجام گرفت، دریافتیم که شبکههای اجتماعی در انتخابات سال 88 و سال گذشته نقش بسزایی داشتند و در انتخابات سال آینده هم شبکههای اجتماعی و رسانههای تعاملی امریکایی و اسرائیلی قطعاً به دنبال تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات هستند البته امیدواریم که هیچوقت چنین اتفاقی نیفتد چرا که به احتمال بسیار زیاد به نظر میرسد که امریکا از طریق برنامه نفوذ خود برنامههای جدی برای نابودی اصل نظام داشته باشد که انشاالله با همت مسئولان کشور جلوی تلگرام «این لکه ننگ جمهوری اسلامی» را از کشور بردارند.