صراط: شبکه حقانی یک گروه شبه‌نظامی در مناطق
مرزی افغانستان و پاکستان است که عملیات‌هایی را علیه نیروهای ناتو، آمریکا
و دولت افغانستان سازمان‌دهی می‌کند. رهبری این گروه که ارتباط بسیار
نزدیکی با طالبان دارد، بر عهده جلال‌الدین حقانی از رهبران مجاهدین افغان
در دوران جنگ با شوروی و پسرش سراج‌الدین حقانی است.
مقر
اصلی این شبکه دقیقاً معلوم نیست اما به نظر می‌رسد وزیرستان شمالی واقع
در مناطق قبیله‌ای فدرال پاکستان مهمترین پایگاه این شبکه باشد. هر چند این
گروه در مناطق مختلف مرزی افغانستان به ویژه پکتیا، پکتیکا و خوست و
پاکستان فعالیت دارد.
رهبران این شبکه از قبیله «زدران»
قوم پشتون ساکن ولایت پکتیکا هستند. مولوی جلال‌الدین حقانی در سال ۱۳۷۰
موفق شد شهر خوست مرکز ولایت خوست را از چنگ حکومت نجیب‌الله درآورد. وی در
اولین کابینه مجاهدین پس از سقوط کابل در سال ۱۳۷۱ پست وزارت دادگستری را
بر عهده داشت. چند سال بعد متحد طالبان شد و در حکومت طالبان پست‌هایی
همچون فرماندهی طالبان در شمال کابل، وزیر مناطق مرزی و امور قبایلی را بر
عهده داشت.
در
زمان رونالد ریگان رئیس جمهوری دهه ۸۰ آمریکا، نیز به کاخ سفید دعوت و با
حمایت آمریکا و پاکستان در اواسط دهه ۹۰ به همراه دیگر گروه‌های طالبان بر
افغانستان مسلط شد. اما پس از اشغال این کشور از سوی آمریکا به دشمن
واشنگتن تبدیل شده و علیه آنها جنگید. این دشمنی پس از حمله آمریکا به مقر
بن‌لادن در سال جاری اوج گرفت که حمله به پایگاه بگرام در افغانستان به
فاصله دو هفته پس از انتشار خبر کشته شدن بن لادن اولین واکنش آنها علیه
اقدام آمریکا بود.
آمریکایی
اعلام کردند که شبکه حقانی از جولانگاه‌های امن خود در پاکستان دست به
عملیات می‌زند و بارها از پاکستان خواسته‌است ارتباط خود با شبکه حقانی را
قطع کند.
مقامات آمریکایی، شبکه حقانی، را «خانواده‌ای از جنایت‌کاران و قاچاقچیان مرزی»
می‌نامد که در سال‌های پس از ورود نیروهای ناتو به آن کشور به عنوان یک
عامل اصلی حملات انتحاری و تلفات به نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت در
افغانستان، شهرتی شگفت‌آور به دست آورد.
شبکه
حقانی در زمان سقوط دولت کمونیستی افغانستان به صورت یک گروه سازمان‌یافته
از «مجرمان و جنایت‌کاران» شکل گرفت و در طول چندین دهه جنگ در افغانستان
به «آدم ربایی، اخاذی، قاچاق، و حتی حمل و نقل» پرداخته است. سازمان
اطلاعات مرکزی آمریکا و مقامات ارتش ایالات متحده از شبکه حقانی به عنوان «مرگ‌بار ترین گروه شورشی در افغانستان» یاد می‌کنند.
شبکه
حقانی، از دلایل اصلی تیرگی روابط پاکستان و آمریکا است. آمریکا سازمان
اطلاعات ارتش پاکستان، موسوم به «آی‌اس‌آی» را به حمایت گسترده از گروه
حقانی متهم می‌کند.
مرگ
ملا محمد عمر رهبر گروه طالبان و انتشار برخی اخبار مبنی بر مرگ احتمالی
جلال الدین حقانی زمینه ایجاد تزلزل فکری در میان تمامی عناصر وابسته به
طالبان را فراهم آورد. فقدان نفوذ و کاریزمای بالای ملا اختر محمد منصور
رهبر جدید طالبان نسبت به ملا عمر در کنار در پیش بودن مذاکرات صلح با دولت
افغانستان بر تشویش درونی طالبان افزوده است. شماری از رهبران تندرو
طالبان هم چون قیوم ذاکر، ملا یعقوب فرزند ملا عمر و ملا عبدالغنی برادر
نسبت به وفاداری ملا منصور به تداوم جهاد ابراز نگرانی کرده و تلویحا او را
متهم به سازش کاری نموده‌اند. از همین روست که بلافاصله با انتخاب ملا
اختر محمد منصور به عنوان رهبر طالبان وی در یک پیام صوتی که به او نسبت
داده شده اعلام کرده است که مذاکرات صلح تبلیغات دشمنان است و طالبان تا
استقرار یک نظام اسلامی به جهاد در افغانستان ادامه خواهد داد.
مرگ‌بار ترین گروه شورشی در افغانستان
شبکه
حقانی یک گروه مرتبط با القاعده است که فرماندهان ارتش آمریکا آن ها را به
عنوان خطرناک‌ترین دشمن خود در میدان نبرد توصیف می‌کنند. شبکه حقانی نخستین گروهی بود که به طور پیوسته از تاکتیک حملات بمب گذاری انتحاری در افغانستان استفاده کرد
و بسیاری از حملات خونین را در طول جنگ طولانی مدت در این کشور به اجرا در
آورد که از جمله آنها می‌توان به بمب گذاری سال 2009 در یک مقر سیا در شرق
افغانستان اشاره کرد که طی آن هفت تن از پرسنل اطلاعاتی آمریکایی کشته
شدند. این حمله یکی از مرگبارترین حملات بر ضد سازمان جاسوسی سیا در طول
چند دهه اخیر به شمار می‌رفت.
مقامات
آمریکایی شبکه حقانی را مسئول کشتار صدها نظامی آمریکایی و نیز هزاران
نظامی افغان می‌دانند. وزارت امور خارجه آمریکا نیز نام سراج‌الدین حقانی
را در فهرست تروریست‌های جهانی قرار داده و به ازای هر گونه اطلاعاتی که به
بازداشت یا مرگ وی منتهی شود پاداش نقدی هفت میلیون دلاری تعیین کرده است.
حمله به هتل اینترکنتیننتال کابل، در ماه ژوئن ۲۰۱۱، حمله به سفارت آمریکا
در کابل در ماه سپتامبر ۲۰۱۱ و همچنین حمله هم زمان به چند هدف مهم در شهر
کابل در سال ۲۰۱۲ از دیگر اقداماتی است که گروه حقانی مسئولیت آن ها را به
عهده گرفته و مقام های ناتو و افغان نیز گفته اند که این حملات کار گروه
حقانی بوده است.
جلال‌الدین حقانی در چه حالی است
منابع
آگاه دو احتمال را در رابطه با وضعیت جلال‌الدین حقانی بیان کرده‌اند.
برخی منابع از مرگ او در سال گذشته در یکی از ولایت‌های افغانستان خبر داده
و برخی دیگر او را به شدت بیمار عنوان کرده‌اند. در خبرنامه‌ای که از سوی
گروه طالبان منتشر شده است آمده که رهبر شبکه حقانی قبلا بیمار بوده و حالا
وضعش بهتر شده است.
ظهور
و پیشرفت حقانی جوان در صفوف طالبان، هم برای واشنگتن و هم کابل پرسش‌های
راهبردی دشواری را ایجاد کرده است: آیا به امید در حاشیه قرار گرفتن
حقانی به نفع آن دسته از مقامات شبه نظامی که خواهان مذاکره برای بر زمین
گذاردن سلاح‌هایشان هستند، باید مذاکرات ادامه یابد یا باید تلا‌ش‌ها برای
کشتن جنگجویان طالبان و شبکه حقانی و مختل کردن و قطع خطوط تدارکاتی آنان
از کشور همسایه پاکستان، ادامه یابد یا حتی تشدید شود.
ایالات
متحده آمریکا برای بازداشت سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی ۵ میلیون
دلار جایزه اعلام کرده است. در اوت ۲۰۱۲ میلادی بدرالدین حقانی، یکی از
چهرهای اصلی شبکه و مسئول امور مالی و شبکه بین‌المللی قاچاق مواد مخدر
وابسته به شبکه حقانی توسط حمله پهپاد متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده
در خانه‌ای در وزیرستان شمالی کشته شد.
حسین
حقانی سفیر سابق پاکستان در آمریکا می‌گوید اگر به حقانی بگویید چرا در
فعالیت‌های مجرمانه شرکت دارد؛ خواهد گفت اگر هروئین می‌فروشیم، این هروئین
در غرب مورد استفاده قرار خواهد گرفت و این کار به نابودی دشمن در خانه
کمک می‌کند. اگر ما غیر نظامیان را به اسارت می‌گیریم و به ازای آزادی آنها
باج طلب می‌کنیم، این پول به خرید سلاح کمک می‌کند. او هیچ شباهتی به پدرش
ندارد که یک مبارز بزرگ و معروف اسلامگرا بود. وی در واقع هدایت یک شبکه
تبهکاری را بر عهده گرفته است.
وزارت
خارجه آمریکا 20 میلیون دلار را برای ارائه اطلاعاتی درباره مخفیگاه 4
معاون سراج‌الدین حقانی سرکرده گروه حقانی یا بازداشت آنها و 10 میلیون
دلار را نیز برای ارائه اطلاعاتِ منجر به بازداشت سراج‌الدین تعیین کرده
است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در گزارش خود موسوم به ارزیابی ریسک تامین مالی تروریستی «Trerrorist Financing Risk Assissment,۲۰۱۵»
آورده است: گروه تروریستی حقانی در افغانستان و پاکستان از منابع مختلفی
بودجه خود را تامین می‌کند. قاچاق، رشوه، آدم ربایی از جمله منابع مالی این
گروه است. در این گزارش آمده است بیشتر بودجه گروه تروریستی تکفیری «لشکر
طیبه» که بارزترین هم‌پیمان حقانی است. «جماعت الدعوه» و «موسسه کمکهای بشر
دوستانه» به این گروه تروریستی کمک می‌کنند درحالیکه کمکهای شخصی و
فعالیت‌های تجاری از دیگر منابع مالی دیگر این گروه به شمار می‌رود.
