صراط: پنجره نوشت: شهید سیدمحمدباقر صدر در اواسط محرم سال 1399 هجری قمری و در آستانه انقلاب اسلامی ایران نامه ای سرگشاده خطاب به ملت مسلمان ایران به رشته تحریر درآورد و آن را در تاریخ پنج صفر 1399 هجری قمری به صورت تلفنی به بیت امام خمینی (ره) در پاریس منتقل کرد. در این نامه به نکات عجیب، عمیق و دقیقی درباره انقلاب اسلامی ملت ایران آن هم پیش از پیروزی آن اشاره شده است. همچنین اشاراتی به جایگاه آینده انقلاب در جهان و نیز اهمیت آن در رشد و تقویت اسلام ناب داشته است. جایگاه رهبری بی بدیل امام خمینی (ره) از دیگر موضوعات مورد توجه شهید صدر در این نامه تاریخی است که برای اولین بار متن کامل آن در ادامه می آید:
بسمالله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلاه و السلام علی محمد خیر خلقه و علی الهدا المیامین من آله الطاهرین.
از آنجا که ما در نجف اشرف با تمام وجودمان با ملت مسلمان ایران زندگی
میکنیم و در دردها و آرزوهایش خود را شریک میدانیم، ایمان داریم که این
ملت بزرگ اثبات کرده است که همواره ملتی سرافراز و شجاع بوده و خواهد بود و
میتواند در راه قضیهای که به آن ایمان دارد و هدف و کرامتش را در آن
میبیند، فداکاری و مقاومت کند.
اگر مسیر این ملت جهادی را در بازهای
از این قرن مورد توجه قرار دهیم، میبینیم که این ملت در طول این مدت
همواره با شجاعت و ایمان در راه حفظ کرامت خود و محقق ساختن آرمانهای نیک
و اهداف عالیاش، وارد نبردهای دلیرانه متعددی شده است؛ از ماجرای
«تنباکو» که در آن، این ملت عظیم حصاری را که حاکمان و رهبران آنها (یعنی
استعمارگران کافر) میخواستند بر کل وجود این ملت بکشند، شکست. تا جریان
«مشروطه» که درحالیکه جهان اسلام غرق در گونههای اسفباری از استبداد
بود، فرزندان شریف و آزاده این کشور عظیم در برابر انواع زورگویی و استبداد
مقاومت کردند...، تا اقدامات امروز این ملت مبارز که طی آن قربانیهای
بسیاری داده و میدهند و با وجود این روز به روز بر ایمان و ایستادگیشان
افزوده میشود و روحیه جهادیشان قوت میگیرد.
با بررسی این
حماسههای دلیرانه عمق شخصیت مذهبی مسلمان ایرانی و نقش بزرگی که نگرش
دینی او و پایبندی محکم وی به عقیده، رسالت و مرجعیتش در میدانهای این
جهاد سلحشورانه ایفا میکند، بهخوبی نمایان میشود. در تمام این حماسهها
ملاحظه میکنیم که روحیه دینی، چشمه خشکیناپذیر این حرکت بوده و همواره
شعارهای بلند اسلامی در میادین مطرح شده است و مرجعیت حکیمانه، پیشوایی
بوده است که مردم مومن گرد او جمع شده و در مقاومت و جهاد خود از او الهام
گرفتهاند. صادقانهترین و واقعیترین هویت یک ملت، هویتی است که آن را در
عرصه جهاد و ایثار و ازخودگذشتگی به نمایش میگذارد و واضحترین و
آشکارترین نمایشی که یک ملت میتواند از هویت مبارزهای خود به ظهور
برساند، نمایشی است که ملت مسلمان ایران ارائه کرده و در نبردهای شریف
خود، هویت اسلامیاش را متجلی ساخته است؛ چه اینکه در تمام این حماسهها
بسیج مردم تحت لوای اسلام انجام میپذیرفت و عواطف و دلهای مردم بر محور
اسلام متحد میگشت و این نیروهای معنوی و مرجعیت صالح بودند که ملت را در
این مبارزه مقدس رهبری میکردند.
اگرچه ملت مسلمان ایران همواره هویت
جهادی اصیل خود را نشان داده است، اما نهضت زنده و معاصر آن به رهبری مرجع
دینی حضرت آیتالله خمینی بهدلیل استمرار رو به رشد و حجم فداکاریها و
مقاومتی که از خود بروز داده است، بهترین تجلی این هویت است و ما باور
داریم که این هویت جهادی مومنانه که ملت ایران با آن خود را شناسانده و
میشناساند، یکی از بزرگترین ذخایر و قوایی است که اسلام در تاریخ جدید
خود به دست آورده است.
این شخصیت سلحشور در گذر تجربههای جهادی مستمر
ملت مسلمان ایران به حقایقی اشاره میکند که بسیار روشن و آشکار است و
باید چارچوبی اساسی و ثابت برای دیدگاه این ملت نسبت به راه پیش رویش باشد.
یکی از این حقایق ثابت این است که ملت مسلمان ایران به میزان پیوند و
ارتباط با رهبر معنوی و مرجعیت دینی حکیمانه در مبارزه به پیروزی دست یافته
است و هر بار که با آگاهی از این حقیقت و پیوند و ارتباط کامل با رهبران و
مرجعیت دینی حکیمانه به میدان آمده است، شعارهای خود را به واقعیت بدل
کرده است. اما هرگاه که این ملت مجاهد از این حقیقت غافل شده یا به غفلت
کشیده شده است با سرگشتگی و توطئه مواجه شده است.
بنابراین رهبران معنوی و مرجعیت حکیمانه، دژ مستحکمی در برابر انواع سرگشتگی و انحراف هستند.
یکی دیگر از این حقایق این است که این رهبران معنوی هر چقدر با یکدیگر
همبستگی و اتحاد و مشارکت بیشتری داشتهاند، نقش خود را بهتر ایفا کردهاند
و هرگاه که ملت مسلمان ایران به پیروزی رسیده است، این همبستگی و اتحاد در
تحقق آن پیروزی نقش بسزایی داشته است.
یکی دیگر از این حقایق این است
که این انقلاب شکوهمند برای تضمین موفقیت خود در رسیدن به هدف اسلامیاش
باید از یک دیدگاه روشن، تفصیلی و جامع که دربرگیرنده مفاهیم و احکام
اسلامی در عرصههای مختلف زندگی اجتماعی است، برخوردار باشد. هر چقدر در
بنیانهای فکری و پشتوانه اعتقادی انقلاب این دیدگاه دقیق و تفصیلی که
ویژگیهای فکری هویت مبارزهای را مشخص میکند، وجود داشته باشد، انقلاب
قدرت بیشتری برای ایجاد تغییر و تحقق اهداف اسلامی پیدا میکند و با توان
بیشتری از شخصیت اعتقادی خود در برابر نفوذ دیگران دفاع میکند.
انقلاب
شکوهمندی که امروز مبارزه ملت مسلمان ایران را رهبری میکند، اکنون که به
مرحلهای حساس از مسیر خود رسیده و وفاداری و حمایت مردم (همه مردم) را جلب
کرده است، بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد که با یک چشم به نیازهای فعلی
مسیر بنگرد و با چشمی دیگر نیازهای آیندهاش را رصد کند؛ به این صورت که ـ
از هماکنون ـ مشخصات دیدگاه تفصیلی خود را که به ایدئولوژی و رسالت
اسلامیاش مربوط میشود، تعیین کند و همانطور که در نگاه به نیازهای فعلی
مسیر و ارزیابی آنها و نیز تعیین گامهای حرکت، با مرجعیت دینی در
ارتباط است در نگاه دوم ـ که تعیین مشخصات ایدئولوژی کامل اسلامی است ـ نیز
به مرجعیت دینی که مبارزه این ملت را رهبری کرده است، بپیوندد زیرا مرجعیت
منبع شرعی و طبیعی آشنایی با اسلام و احکام و مفاهیم آن است.
این
انقلاب شکوهمند به همه جهانیان فهماند که این تصور که اسلام فقط با
مارکسیسم مبارزه میکند و دغدغهای برای مقابله با طرف دیگر ندارد، پنداری
باطل است و بهنظر ما این خود یک دستاورد بزرگ دیگر برای این انقلاب است؛
چه اینکه برخی از این پندار غلط سوء استفاده کرده و در پی آن بودند که به
مبارزه اسلامی هویت عقبماندگی و دنبالهروی بدهند، اما در جریان انقلاب
شکوهمندی که ملت ایران به نام و با قدرت اسلام و تحت رهبری مرجعیت دینی و
ضد رژیمی که بیشترین فاصله را با مارکسیسم و مارکسیستها دارد، به راه
انداخت، این تصور اشتباه بهکلی از بین رفت و ثابت شد که اسلام، رسالت و
اصالت خاص خود را در مبارزه دارد و همان اسلامی که ضد مارکسیسم قیام
میکند، در برابر همه انواع ظلم و استبداد میایستد.
انقلاب شکوهمند
ایران باید این دستاورد را عمیقتر کند و در اذهان همه روشنی بیشتری به آن
ببخشد و این مهم به این شکل محقق میشود که مظاهر و ویژگیهای دیدگاه
تفصیلی و ایدئولوژی متمایز خود را بیشتر و بیشتر مطرح کند.
این انقلاب
شکوهمند ـ هماکنون که مردم به رهبری اسلامی آن اعتقاد پیدا کردهاند ـ
باید در سطح این مرحله باشد و عمق مسئولیت سنگینی را که برای تحقق اهداف
بزرگ مبارزه در فرایند تغییر بر عهده دارد، درک کند زیرا ساخت اسلامی
ایران، تنها با تغییر ظواهر و نامها انجام نمیشود، بلکه ـ افزون بر این ـ
باید محتوا نیز از همه ریشههای فاسد پاک شود و با مضامین نو و زندهای
پر شود که ارزشهای قرآنی و اسلامی مربوط به عرصههای مختلف زندگی، در آن
جریان داشته باشد.
بیشک شجاعت و بالندگی بیمانندی که این انقلاب در
مبارزه با وضعیت فاسد و از بین بردن آن از خود نشان داد، شایستگی خود را
برای درک این مسئولیتها با عمق روحی، اجتماعی و تاریخیشان، تایید
میکند.
از خداوند متعال میخواهیم که به قربانیهای بزرگی که ملت
ایران در سایه رهبری علمای اعلام تقدیم کردند، عنایت فرموده و خونهایی را
که سفاکان بر زمین ریختند، شعلههایی نورانی قرار دهد که ایران را از
ظلمات استبداد و انحراف بیرون برده و به سرمنزل اجرای کامل اسلام در همه
عرصههای زندگی برساند.
این کاروان اخیر کشتگان در مشهد مقدس نیز قسمت
دیگری از جنایات ستمگران است. خداوند متعال این کشتگان را غرقه دریای رحمت
خویش فرماید و ایشان را به شهدا و صدیقین و صالحین ملحق بگرداند؛ «و حسن
اولئک رفیقا/ و آنها رفیقهای خوبی هستند»، «و العاقبه للمتقین/ و عاقبت
نیک برای پرهیزگاران است»، «و سیعلم الذین ظلمو أی منقلب ینقلبون/ و آنها
که ستم کردند بهزودی میدانند که بازگشتشان به کجاست».
نجف اشرف
محمدباقر صدر
