مصلاي بزرگي كه اينبار در برابر ميزبانش سر تعظيم فرود آورده تا به خود ببالد كه چند روزي دل درياييش را سفره افطار كساني كرده كه روزه خود را با نور ميشكنند و زمزمه كلامشان «يا كريم» است. اينجا نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم است.
هر سال از اولين روزهاي ماه مبارك رمضان شاهد برگزاري نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم هستيم. نمايشگاهي كه اين فرصت را فراهم ميكند تا محققان، پژوهشگران، كارشناسان، علما و صاحبنظران گرد هم بيايند تا علاوه بر ايجاد فضايي جهت تبادل دانش قرآني خود، دستاوردهايشان در عرصههاي مختلف قرآني را نيز در معرض استفاده عموم قرار دهند.
۱۰ هزار صفحه علم قرآني
رئيس نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم با اشاره به اينكه رويكرد اين نمايشگاه، راهاندازي نهضت توليد علم قرآني است و در اين زمينه اقداماتي نيز صورت گرفته، ميگويد: در نمايشگاه امسال ۱۰ هزار صفحه علم قرآني در زمينههاي پژوهشي، ميانرشتهاي، علوم بنيادي، تحول علوم انساني، هنر مفهومي و... توليد و به جامعه علمي كشور ارائه شده است.
حجتالاسلام محمدي ادامه ميدهد: براي نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم، نمايشگاه مجازي راهاندازي شده و اين نمايشگاه مجازي از روز اول براي بازديدكنندگان قابل دسترسي است كه در اين نمايشگاه ميتوانند در فضاي مجازي به بازديد از نمايشگاه بپردازند و بخشها و محصولات ارائه شده را ببينند.
حافظان تحت پوشش
اين ميتواند خبر بسيار خوبي براي حافظان قرآن و تشويقي براي جوانان جهت حركت به سمت اين كتاب آسماني و بهرهمندي از الطاف دنيوي و اخروي آن باشد.
حجتالاسلام عليرضا سعيدي، مدير اداره نظارت و ارزيابي مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور در مورد حمايت از حافظان قرآن كريم و بيمه آنها ميگويد: «براساس آييننامه مركز، افرادي كه حافظ بيش از ۱۵ جزء قرآن كريم باشند ميتوانند از خدمات بيمهاي تأمين اجتماعي بهرهمند شوند.»
براساس آييننامه مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور، افرادي كه حافظ بيش از ۱۵ جزء قرآن كريم باشند البته پس از احراز شرايط ميتوانند از بيمه تأمين اجتماعي بهرهمند شوند. علاقهمندان براي اطلاع از ساير شرايط بيمه فعالان قرآني ميتوانند به سايت www.qia.ir يا به ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان خود مراجعه كنند كه در هر استان، كارشناسي در اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي مستقر است كه پاسخگوي عزيزان خواهد بود.
سيد امين مختاري كه حافظ شش جزء قرآن است، با شنيدن خبر فوق ميگويد: «قول ميدهم در كمتر از يك سال ۱۰ جزء ديگر از قرآن را حفظ شوم. من مطمئنم اين كارهاي تشويقي نه تنها گرايش نوجوانان و جوانان را به سمت كتاب آسماني زياد ميكند بلكه بعد از يك مدت تأثيرات مثبت همنشيني با قرآن را ميتوانيم در تمام جامعه شاهد باشيم.»
و جوان ديگري ادامه ميدهد: «من معتقدم قرآن آرامشبخشترين كتابي است كه كافي است كلامش را به هر زباني كه ميخواهيد بخوانيد. به راحتي ميتوان فهميد كه چقدر رفتارها تغيير ميكند و حس معنوي خاصي وجود انسان را فرا ميگيرد. با انس با قرآن ميتوان از خيلي از خشونتها و بدرفتاريهاي اجتماعي جلوگيري كرد.»
بلوتوثها روشن
مدير اداره نظارت و ارزيابي با اشاره به فعاليتهاي اين مركز ميگويد: «اين مركز بحث صدور مجوز، مباحث حمايتي در حوزه عمران، آموزش، تجهيز مؤسسات قرآني، بيمه فعالان و خادمان قرآني را در رأس كارهاي خود قرار داده است، همچنين آثار منظوم جشنوارههاي قرآني آيات را نيز داريم كه به همت اين مركز حدود ۲۲ جشنواره مجموعاً در طول ماه مبارك رمضان برگزار ميشود.»
البته وقتي وارد اين بخش از نمايشگاه ميشويد حتماً بلوتوثهاي خود را روشن كنيد زيرا سامانه بلوتوث قرآني در اين بخش فعال بوده و افراد علاقهمند ميتوانند با روشن كردن بلوتوث موبايل خود، از نرمافزارهاي قرآني بهرهمند شوند يا كساني كه تمايل دارند در مسابقه شركت كنند با ارائه بلوتوثهاي قرآني ميتوانند از جوايز مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور بهرهمند شوند.
پاسخ در دست شماست
از اتفاقات جالبي كه در نمايشگاه امسال رخ داد رونمايي از نرمافزار «پاسخ» بود كه با حضور آيتالله مرتضي مقتدايي، مدير حوزههاي علميه كشور برگزار شد.
نرمافزار «پاسخ» عصاره ده ساله محققين مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات است و علاوه بر اين فعاليتها، با ايجاد پايگاه انديشه قم، حدود ۸ هزار شبهه از سوي اين مركز انتخاب شده است و پاسخ آنها با زحمات محققين در اختيار مخاطبان قرار گرفته است.
حجتالاسلام روحالله رضوي، مدير فني اين مركز در مورد اين نرمافزار ميگويد: «ويژگيهاي علمي اين نرمافزار كه موجب تمايز آن با ديگر نرمافزارها شده است عبارتند از پاسخهاي تخصصي با حضور محققان توانمند و وجود كارگروهي قوي، اتقان پاسخها و وجود چهار مرحله نظارت تا جايي كه امكان خطا در اين نرمافزار به حداقل ممكن ميرسد. در اين نرمافزار سعي شده است تا از جذابيتهاي كاربري براي مخاطبان استفاده شود و فضاي بسيار آساني براي كاربران در آن به كار رفته است و محتواي اين نرمافزار شامل ۱۳ موضوع است.»
حجتالاسلام محمدرضا باقرزاده، مدير مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات با اشاره به اينكه اين مركز در زمان اوج تهاجم فرهنگي در كشور تأسيس شد در مورد ويژگيهاي اين نرمافزار ميگويد: «حدود ۸ هزار سؤال و جواب نيز در ويرايش جديد به اين نرمافزار اضافه ميشود، اين مركز براي پرداختن به علم نافع به صورت تخصصيتر به اين كار پرداخته است و مواردي كه مورد حمله دشمن قرار گرفته است را رصد ميكند و به آن شبهات پاسخ ميدهد.»
قرآن اوج هنر است
شايد يكي از مهمترين آموزههاي زباني قرآن را بتوان غيرمستقيم بودن آن دانست زيرا قرآن يك اثر هنري است كه خود را به رخ مخاطب ميكشد. در همين راستا مبحث رسانه در قرآن يكي از موضوعاتي است كه به حوزه هنر برميگردد و انديشههاي استاد آيتالله جوادي آملي با رويكردي در حوزه انسانشناسي در اين مورد بسيار شنيدني است.
به عقيده علما انسان يك موجود رو به سوي كمال است و ساختارش بر اساس ساحت ادراكياش تعريف ميشود؛ انسان پنج ساحت ادراكي دارد كه موضوع هنر نيز ميتواند در اين پنج ساحت قابل طرح باشد كه عبارتند از حس، خيال، وهم، عقل و قلب كه اينها پنج مرحله ارتباطي انسان براي كماليافتن روح است و انسان بايد اين مراتب را طي كند.
با اين تفاسير محصول نهايي يك اثر هنري، يك امر ديدني يا شنيدني است يعني يا از طريق قوه باصره يا از طريق قوه سامعه است و انسان فقط از طريق اين دو ميتواند ادراك هنر داشته باشد.
از ديدگاه آيتالله جوادي آملي، انسان يك موجود تكساحتي نيست و كساني كه ادعا ميكنند ميتوانند از طريق يك اثر هنري، معنويت صرف را به تصوير بكشند راه غلطي را در پيش گرفتهاند.
اصل زبان هنر، مسموعات يا مبصرات است و در مرحله شنيدن، مقام سمع بالاتر و برتر از ديگر وجوه ادراكي انسان است و موسيقي به عنوان انتزاعيترين زبان يك وجه ديگري را در انتزاع معنا دارد و به دليل حضور كلمه نيز ميتوان چند درجه به ساحت معنا نزديكتر شد.
نائيجي بيان داشت: هنر سينما اين است كه ميتواند هم از طريق گوش و هم از طريق چشم ارتباط برقرار كند و بنابر نظر آيتالله جوادي آملي اثر هنري مطلوب است كه بتواند معقول را به محسوس تبديل كند و محسوسات در حقيقت فرودگاه نهايي زبان هنر هستند.
وي گفت: عقل هنرمند بايد توسط ساحت دين و آموزههاي برتر، اصل شخصيت هنرمند را پرورش دهد و مهمترين فرق يك ابزار با يك اثر هنري اين است كه ابزار زماني ابزار است كه خودش را به رخ مخاطب نكشد اما اثر هنري خودش را به رخ ميكشد.
اگر ذائقه مردم، درست تربيت نشود گاهي هنرهاي سخيف را نيز ميپذيرد. مهمترين آموزه زبان قرآن، غيرمستقيمبودن آن است و قرآن جزو آخرين دستاوردهاي بشر است.
غلامعلي حداد عادل رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي از بخش تجسمي نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي بازديد ميكرد نيز درباره نقش و حضور هنر در كنار قرآن ميگويد: «هنر ظرفيتهاي فراواني دارد و ميتواند پيامهاي قرآني و معنوي را بيان كند و اين آثار ميتواند در طراحي و نگارش قرآنها مورد استفاده قرار گيرد.»
كمي فاصله با ايدهآلها
اما در بخشهايي از نمايشگاه نيز آن رضايت كامل كه به ايدهآلها نزديك باشد وجود نداشته و تعدادي از بازديدكنندگان و به خصوص صاحبنظران بر اين امر تأكيد دارند.
«فعاليت بخش حوزوي در نمايشگاه بينالمللي خيلي خوب نيست و ضعيف عمل كرده است و فاصله خيلي زيادي با نقطه ايدهآل دارد و اگر منظور از نقطه ايدهآل، انعكاس فعاليتهاي غرفهها و عرضه توليدات براي استفاده مراجعان باشد، باز هم در هر دو بخش ضعيف بوده است.»
اينها بخشي از حرفهاي حجتالاسلام والمسلمين محمدحسن نبوي، معاون تبليغ حوزههاي علميه كشور است كه با اشاره به چينش غرفهها در بخش حوزوي و نورپردازيهاي ضعيف و فقدان دكوراسيون جذاب، مخاطب زيادي را به خود جذب نميكند، ميگويد: «به هر حال بايد كاستيها كمتر شود. در بخش انعكاس فعاليتها چند لايه تبليغاتي وجود دارد كه يكي از آنها عرضه آموزشهايي است كه در حوزههاي علميه به طلاب داده ميشود و اين يك رقم بسيار بالايي در حوزه است و بايد در بخش حوزوي به نمايش گذاشته شود. فعاليتهاي مبلغين و روحانيون در مساجد نيز ميتواند بازتاب خوبي را در نمايشگاه داشته باشد و عرضه توليدات قرآني مساجد در نمايشگاه قرآن از قبيل نرمافزارهاي قرآني و مقالات علمي از برنامهها و ابتكارات و نوآوريهايي است كه در رشد و نوآوري فرهنگ قرآن مؤثر است.»
جهاد براي فهم كتاب
به گفته علامه طباطبايي(ره) «يكي از بزرگترين و بلكه برترين جهادها تلاش براي فهم كتاب خداوند است و تدبر در قرآن استوارترين روش براي كتاب خداست.»؛ استاد ارجمند و مجاهد فرزانهاي كه به منظور فهم صحيح كتاب خدا بسيار كوشيد و تفسير الميزان را تأليف كرد.
بسياري از كارشناسان معتقدند استخراج و تبيين دقيق مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي(ره) در اين تفسير ميتواند چراغ راه انديشهوران مسلمان براي تدبر در قرآن و گامي براي ارتقاي دانش تفسير باشد و تحقق اين امر مهم، همت و همفكري همه قرآنپژوهان را ميطلبد.
در مباني تفسيري علامه طباطبايي(ره) محورهايي از قبيل ماهيت تفسير و انتظار از منظر علامه، استقلال قرآن در بيان و نقش و جايگاه روايات در تفسير، جامعيت و جهانيبودن و جاودانگي معارف قرآن، تناسب و پيوستگي معنايي آيات قرآن و زبان قرآن به چشم ميخورد.
چند كار ويژه
كار ويژه ديگري كه در صحن باغ گل ياس مصلاي امام خميني(ره) صورت گرفته اين است كه علاقهمندان به فرهنگ ايثار و شهادت ميتوانند با مراجعه به غرفه بنياد شهيد، به وصاياي شهدا تفأل بزنند.
گردآوري پژوهشهاي قرآني فرزندان ايثارگر و شاهد، ارائه گزارش ۲۳ دوره از مسابقات قرآني خانواده ايثارگران و فعاليتهاي اداره قرآن بنياد شهيد و امور ايثارگران از مهمترين برنامههايي است كه در نمايشگاه نوزدهم در اين غرفه به نمايش درآمده است.
بخش هنرهاي تجسمي از بخشهاي ويژه نمايشگاه بينالمللي قرآن است كه آثار ارزشمندي با مضامين معنوي و قرآني ارائه كرده است و مفاهيم متعالي قرآني از بستر اين آثار با زبان گويا و شيواي هنر بيان شده است.
كتابت قرآن يكي از برنامههاي بخش تجسمي نمايشگاه قرآن است كه ۲۵ دانشآموز در ۱۰ شب ماه مبارك رمضان قرآن را به نستعليق كتابت كردند و اثري ماندگار و ارزشمند خلق شد.
حجتالاسلام والمسلمين حميد محمدي؛ رئيس مركز هماهنگي، توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني در مراسم رونمايي از اين قرآن گفت: در اين برنامه دانشآموزان عاليترين مفاهيم و مضامين را كتابت كردهاند و به اين جهت بسيار ارزشمند است و اميدواريم اين نقطه آغازي براي حركت بلند و متعالي آنان در آينده باشد.
براي همه تفسير بنويسيم
نميشود نمايشگاهي باشد آن هم از نوع قرآنياش و نام استاد بزرگوار محسن قرائتي به ميان نيايد. در نمايشگاه نوزدهم از دوره كامل تفسير قرآن كريم اثر حجتالاسلام والمسلمين محسن قرائتي در قالب نرمافزار و به صورت ۳هزار برنامه هفت دقيقهاي رونمايي شد.
بيشك حجتالاسلام قرائتي از تعريف بينياز است. اخيراً مقام معظم رهبري تعابير بلندي از اخلاص، پشتكار و استمرار ايشان در كار بيان كردند و فرمودند «آقاي قرائتي در رفع خلأهايي كه در جامعه وجود داشته باشد پيشقدم بودهاند.»
رهبري، آقاي قرائتي را نمونهاي بسيار خوب و درسآموز دانسته كه يك فرد چگونه ميتـواند برنامهريزي كند و از تمام لحظات خودش استفاده كند.
حجتالاسلام محسن قرائتي در سخناني كوتاه در مورد اين اثر ميگويد: «طي دو تا سه سال كه مشغول ضبط اين تفسير بودم؛ از خواندن روزنامه و تماشاي تلويزيون صرفنظر كردم. من فكر ميكنم تفسير قرآن بايد صنفي شود و براي هر صنفي تفسير خاص بايد نوشت، به عنوان نمونه، حتي براي افراد بيحوصله هم بايد تفسير نوشت!»
قرائتي با بيان اينكه كودكان، كارمندان، دانشجويان و... هر يك نيازمند تفسير جداگانه و مخصوص به خود هستند، ادامه ميدهد: «ما در آغاز اين كار هستيم. به عنوان نمونه، در زمينه حقوق اخيراً كتابي با رويكرد قرآني چاپ شده است كه جاي بسي اميدواري است. من خوشحالم كه طلبهاي ضعيف هستم و نوشتن تفسير توسط اين طلبه ضعيف، لااقل براي طلاب متوسط ايجاد انگيزه ميكند تا براي كودكان و زنان خانهدار تفسير بنويسند.»
وي با تأكيد بر اينكه نيازمند تفسير خاص براي هر قشري از جامعه هستيم، تصريح ميكند: «در حال حاضر به يكصد نوع تفسير متفاوت نياز داريم و رونمايي از تفسير بنده نمونهاي است كه برادران طلبه و دانشجو جرأت كنند وارد حيطه مباحث قرآني شوند.»
هر سال از اولين روزهاي ماه مبارك رمضان شاهد برگزاري نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم هستيم. نمايشگاهي كه اين فرصت را فراهم ميكند تا محققان، پژوهشگران، كارشناسان، علما و صاحبنظران گرد هم بيايند تا علاوه بر ايجاد فضايي جهت تبادل دانش قرآني خود، دستاوردهايشان در عرصههاي مختلف قرآني را نيز در معرض استفاده عموم قرار دهند.
۱۰ هزار صفحه علم قرآني
رئيس نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم با اشاره به اينكه رويكرد اين نمايشگاه، راهاندازي نهضت توليد علم قرآني است و در اين زمينه اقداماتي نيز صورت گرفته، ميگويد: در نمايشگاه امسال ۱۰ هزار صفحه علم قرآني در زمينههاي پژوهشي، ميانرشتهاي، علوم بنيادي، تحول علوم انساني، هنر مفهومي و... توليد و به جامعه علمي كشور ارائه شده است.
حجتالاسلام محمدي ادامه ميدهد: براي نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم، نمايشگاه مجازي راهاندازي شده و اين نمايشگاه مجازي از روز اول براي بازديدكنندگان قابل دسترسي است كه در اين نمايشگاه ميتوانند در فضاي مجازي به بازديد از نمايشگاه بپردازند و بخشها و محصولات ارائه شده را ببينند.
حافظان تحت پوشش
اين ميتواند خبر بسيار خوبي براي حافظان قرآن و تشويقي براي جوانان جهت حركت به سمت اين كتاب آسماني و بهرهمندي از الطاف دنيوي و اخروي آن باشد.
حجتالاسلام عليرضا سعيدي، مدير اداره نظارت و ارزيابي مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور در مورد حمايت از حافظان قرآن كريم و بيمه آنها ميگويد: «براساس آييننامه مركز، افرادي كه حافظ بيش از ۱۵ جزء قرآن كريم باشند ميتوانند از خدمات بيمهاي تأمين اجتماعي بهرهمند شوند.»
براساس آييننامه مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور، افرادي كه حافظ بيش از ۱۵ جزء قرآن كريم باشند البته پس از احراز شرايط ميتوانند از بيمه تأمين اجتماعي بهرهمند شوند. علاقهمندان براي اطلاع از ساير شرايط بيمه فعالان قرآني ميتوانند به سايت www.qia.ir يا به ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان خود مراجعه كنند كه در هر استان، كارشناسي در اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي مستقر است كه پاسخگوي عزيزان خواهد بود.
سيد امين مختاري كه حافظ شش جزء قرآن است، با شنيدن خبر فوق ميگويد: «قول ميدهم در كمتر از يك سال ۱۰ جزء ديگر از قرآن را حفظ شوم. من مطمئنم اين كارهاي تشويقي نه تنها گرايش نوجوانان و جوانان را به سمت كتاب آسماني زياد ميكند بلكه بعد از يك مدت تأثيرات مثبت همنشيني با قرآن را ميتوانيم در تمام جامعه شاهد باشيم.»
و جوان ديگري ادامه ميدهد: «من معتقدم قرآن آرامشبخشترين كتابي است كه كافي است كلامش را به هر زباني كه ميخواهيد بخوانيد. به راحتي ميتوان فهميد كه چقدر رفتارها تغيير ميكند و حس معنوي خاصي وجود انسان را فرا ميگيرد. با انس با قرآن ميتوان از خيلي از خشونتها و بدرفتاريهاي اجتماعي جلوگيري كرد.»
بلوتوثها روشن
مدير اداره نظارت و ارزيابي با اشاره به فعاليتهاي اين مركز ميگويد: «اين مركز بحث صدور مجوز، مباحث حمايتي در حوزه عمران، آموزش، تجهيز مؤسسات قرآني، بيمه فعالان و خادمان قرآني را در رأس كارهاي خود قرار داده است، همچنين آثار منظوم جشنوارههاي قرآني آيات را نيز داريم كه به همت اين مركز حدود ۲۲ جشنواره مجموعاً در طول ماه مبارك رمضان برگزار ميشود.»
البته وقتي وارد اين بخش از نمايشگاه ميشويد حتماً بلوتوثهاي خود را روشن كنيد زيرا سامانه بلوتوث قرآني در اين بخش فعال بوده و افراد علاقهمند ميتوانند با روشن كردن بلوتوث موبايل خود، از نرمافزارهاي قرآني بهرهمند شوند يا كساني كه تمايل دارند در مسابقه شركت كنند با ارائه بلوتوثهاي قرآني ميتوانند از جوايز مركز هماهنگي توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني كشور بهرهمند شوند.
پاسخ در دست شماست
از اتفاقات جالبي كه در نمايشگاه امسال رخ داد رونمايي از نرمافزار «پاسخ» بود كه با حضور آيتالله مرتضي مقتدايي، مدير حوزههاي علميه كشور برگزار شد.
نرمافزار «پاسخ» عصاره ده ساله محققين مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات است و علاوه بر اين فعاليتها، با ايجاد پايگاه انديشه قم، حدود ۸ هزار شبهه از سوي اين مركز انتخاب شده است و پاسخ آنها با زحمات محققين در اختيار مخاطبان قرار گرفته است.
حجتالاسلام روحالله رضوي، مدير فني اين مركز در مورد اين نرمافزار ميگويد: «ويژگيهاي علمي اين نرمافزار كه موجب تمايز آن با ديگر نرمافزارها شده است عبارتند از پاسخهاي تخصصي با حضور محققان توانمند و وجود كارگروهي قوي، اتقان پاسخها و وجود چهار مرحله نظارت تا جايي كه امكان خطا در اين نرمافزار به حداقل ممكن ميرسد. در اين نرمافزار سعي شده است تا از جذابيتهاي كاربري براي مخاطبان استفاده شود و فضاي بسيار آساني براي كاربران در آن به كار رفته است و محتواي اين نرمافزار شامل ۱۳ موضوع است.»
حجتالاسلام محمدرضا باقرزاده، مدير مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات با اشاره به اينكه اين مركز در زمان اوج تهاجم فرهنگي در كشور تأسيس شد در مورد ويژگيهاي اين نرمافزار ميگويد: «حدود ۸ هزار سؤال و جواب نيز در ويرايش جديد به اين نرمافزار اضافه ميشود، اين مركز براي پرداختن به علم نافع به صورت تخصصيتر به اين كار پرداخته است و مواردي كه مورد حمله دشمن قرار گرفته است را رصد ميكند و به آن شبهات پاسخ ميدهد.»
قرآن اوج هنر است
شايد يكي از مهمترين آموزههاي زباني قرآن را بتوان غيرمستقيم بودن آن دانست زيرا قرآن يك اثر هنري است كه خود را به رخ مخاطب ميكشد. در همين راستا مبحث رسانه در قرآن يكي از موضوعاتي است كه به حوزه هنر برميگردد و انديشههاي استاد آيتالله جوادي آملي با رويكردي در حوزه انسانشناسي در اين مورد بسيار شنيدني است.
به عقيده علما انسان يك موجود رو به سوي كمال است و ساختارش بر اساس ساحت ادراكياش تعريف ميشود؛ انسان پنج ساحت ادراكي دارد كه موضوع هنر نيز ميتواند در اين پنج ساحت قابل طرح باشد كه عبارتند از حس، خيال، وهم، عقل و قلب كه اينها پنج مرحله ارتباطي انسان براي كماليافتن روح است و انسان بايد اين مراتب را طي كند.
با اين تفاسير محصول نهايي يك اثر هنري، يك امر ديدني يا شنيدني است يعني يا از طريق قوه باصره يا از طريق قوه سامعه است و انسان فقط از طريق اين دو ميتواند ادراك هنر داشته باشد.
از ديدگاه آيتالله جوادي آملي، انسان يك موجود تكساحتي نيست و كساني كه ادعا ميكنند ميتوانند از طريق يك اثر هنري، معنويت صرف را به تصوير بكشند راه غلطي را در پيش گرفتهاند.
اصل زبان هنر، مسموعات يا مبصرات است و در مرحله شنيدن، مقام سمع بالاتر و برتر از ديگر وجوه ادراكي انسان است و موسيقي به عنوان انتزاعيترين زبان يك وجه ديگري را در انتزاع معنا دارد و به دليل حضور كلمه نيز ميتوان چند درجه به ساحت معنا نزديكتر شد.
نائيجي بيان داشت: هنر سينما اين است كه ميتواند هم از طريق گوش و هم از طريق چشم ارتباط برقرار كند و بنابر نظر آيتالله جوادي آملي اثر هنري مطلوب است كه بتواند معقول را به محسوس تبديل كند و محسوسات در حقيقت فرودگاه نهايي زبان هنر هستند.
وي گفت: عقل هنرمند بايد توسط ساحت دين و آموزههاي برتر، اصل شخصيت هنرمند را پرورش دهد و مهمترين فرق يك ابزار با يك اثر هنري اين است كه ابزار زماني ابزار است كه خودش را به رخ مخاطب نكشد اما اثر هنري خودش را به رخ ميكشد.
اگر ذائقه مردم، درست تربيت نشود گاهي هنرهاي سخيف را نيز ميپذيرد. مهمترين آموزه زبان قرآن، غيرمستقيمبودن آن است و قرآن جزو آخرين دستاوردهاي بشر است.
غلامعلي حداد عادل رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي از بخش تجسمي نوزدهمين نمايشگاه بينالمللي بازديد ميكرد نيز درباره نقش و حضور هنر در كنار قرآن ميگويد: «هنر ظرفيتهاي فراواني دارد و ميتواند پيامهاي قرآني و معنوي را بيان كند و اين آثار ميتواند در طراحي و نگارش قرآنها مورد استفاده قرار گيرد.»
كمي فاصله با ايدهآلها
اما در بخشهايي از نمايشگاه نيز آن رضايت كامل كه به ايدهآلها نزديك باشد وجود نداشته و تعدادي از بازديدكنندگان و به خصوص صاحبنظران بر اين امر تأكيد دارند.
«فعاليت بخش حوزوي در نمايشگاه بينالمللي خيلي خوب نيست و ضعيف عمل كرده است و فاصله خيلي زيادي با نقطه ايدهآل دارد و اگر منظور از نقطه ايدهآل، انعكاس فعاليتهاي غرفهها و عرضه توليدات براي استفاده مراجعان باشد، باز هم در هر دو بخش ضعيف بوده است.»
اينها بخشي از حرفهاي حجتالاسلام والمسلمين محمدحسن نبوي، معاون تبليغ حوزههاي علميه كشور است كه با اشاره به چينش غرفهها در بخش حوزوي و نورپردازيهاي ضعيف و فقدان دكوراسيون جذاب، مخاطب زيادي را به خود جذب نميكند، ميگويد: «به هر حال بايد كاستيها كمتر شود. در بخش انعكاس فعاليتها چند لايه تبليغاتي وجود دارد كه يكي از آنها عرضه آموزشهايي است كه در حوزههاي علميه به طلاب داده ميشود و اين يك رقم بسيار بالايي در حوزه است و بايد در بخش حوزوي به نمايش گذاشته شود. فعاليتهاي مبلغين و روحانيون در مساجد نيز ميتواند بازتاب خوبي را در نمايشگاه داشته باشد و عرضه توليدات قرآني مساجد در نمايشگاه قرآن از قبيل نرمافزارهاي قرآني و مقالات علمي از برنامهها و ابتكارات و نوآوريهايي است كه در رشد و نوآوري فرهنگ قرآن مؤثر است.»
جهاد براي فهم كتاب
به گفته علامه طباطبايي(ره) «يكي از بزرگترين و بلكه برترين جهادها تلاش براي فهم كتاب خداوند است و تدبر در قرآن استوارترين روش براي كتاب خداست.»؛ استاد ارجمند و مجاهد فرزانهاي كه به منظور فهم صحيح كتاب خدا بسيار كوشيد و تفسير الميزان را تأليف كرد.
بسياري از كارشناسان معتقدند استخراج و تبيين دقيق مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي(ره) در اين تفسير ميتواند چراغ راه انديشهوران مسلمان براي تدبر در قرآن و گامي براي ارتقاي دانش تفسير باشد و تحقق اين امر مهم، همت و همفكري همه قرآنپژوهان را ميطلبد.
در مباني تفسيري علامه طباطبايي(ره) محورهايي از قبيل ماهيت تفسير و انتظار از منظر علامه، استقلال قرآن در بيان و نقش و جايگاه روايات در تفسير، جامعيت و جهانيبودن و جاودانگي معارف قرآن، تناسب و پيوستگي معنايي آيات قرآن و زبان قرآن به چشم ميخورد.
چند كار ويژه
كار ويژه ديگري كه در صحن باغ گل ياس مصلاي امام خميني(ره) صورت گرفته اين است كه علاقهمندان به فرهنگ ايثار و شهادت ميتوانند با مراجعه به غرفه بنياد شهيد، به وصاياي شهدا تفأل بزنند.
گردآوري پژوهشهاي قرآني فرزندان ايثارگر و شاهد، ارائه گزارش ۲۳ دوره از مسابقات قرآني خانواده ايثارگران و فعاليتهاي اداره قرآن بنياد شهيد و امور ايثارگران از مهمترين برنامههايي است كه در نمايشگاه نوزدهم در اين غرفه به نمايش درآمده است.
بخش هنرهاي تجسمي از بخشهاي ويژه نمايشگاه بينالمللي قرآن است كه آثار ارزشمندي با مضامين معنوي و قرآني ارائه كرده است و مفاهيم متعالي قرآني از بستر اين آثار با زبان گويا و شيواي هنر بيان شده است.
كتابت قرآن يكي از برنامههاي بخش تجسمي نمايشگاه قرآن است كه ۲۵ دانشآموز در ۱۰ شب ماه مبارك رمضان قرآن را به نستعليق كتابت كردند و اثري ماندگار و ارزشمند خلق شد.
حجتالاسلام والمسلمين حميد محمدي؛ رئيس مركز هماهنگي، توسعه و ترويج فعاليتهاي قرآني در مراسم رونمايي از اين قرآن گفت: در اين برنامه دانشآموزان عاليترين مفاهيم و مضامين را كتابت كردهاند و به اين جهت بسيار ارزشمند است و اميدواريم اين نقطه آغازي براي حركت بلند و متعالي آنان در آينده باشد.
براي همه تفسير بنويسيم
نميشود نمايشگاهي باشد آن هم از نوع قرآنياش و نام استاد بزرگوار محسن قرائتي به ميان نيايد. در نمايشگاه نوزدهم از دوره كامل تفسير قرآن كريم اثر حجتالاسلام والمسلمين محسن قرائتي در قالب نرمافزار و به صورت ۳هزار برنامه هفت دقيقهاي رونمايي شد.
بيشك حجتالاسلام قرائتي از تعريف بينياز است. اخيراً مقام معظم رهبري تعابير بلندي از اخلاص، پشتكار و استمرار ايشان در كار بيان كردند و فرمودند «آقاي قرائتي در رفع خلأهايي كه در جامعه وجود داشته باشد پيشقدم بودهاند.»
رهبري، آقاي قرائتي را نمونهاي بسيار خوب و درسآموز دانسته كه يك فرد چگونه ميتـواند برنامهريزي كند و از تمام لحظات خودش استفاده كند.
حجتالاسلام محسن قرائتي در سخناني كوتاه در مورد اين اثر ميگويد: «طي دو تا سه سال كه مشغول ضبط اين تفسير بودم؛ از خواندن روزنامه و تماشاي تلويزيون صرفنظر كردم. من فكر ميكنم تفسير قرآن بايد صنفي شود و براي هر صنفي تفسير خاص بايد نوشت، به عنوان نمونه، حتي براي افراد بيحوصله هم بايد تفسير نوشت!»
قرائتي با بيان اينكه كودكان، كارمندان، دانشجويان و... هر يك نيازمند تفسير جداگانه و مخصوص به خود هستند، ادامه ميدهد: «ما در آغاز اين كار هستيم. به عنوان نمونه، در زمينه حقوق اخيراً كتابي با رويكرد قرآني چاپ شده است كه جاي بسي اميدواري است. من خوشحالم كه طلبهاي ضعيف هستم و نوشتن تفسير توسط اين طلبه ضعيف، لااقل براي طلاب متوسط ايجاد انگيزه ميكند تا براي كودكان و زنان خانهدار تفسير بنويسند.»
وي با تأكيد بر اينكه نيازمند تفسير خاص براي هر قشري از جامعه هستيم، تصريح ميكند: «در حال حاضر به يكصد نوع تفسير متفاوت نياز داريم و رونمايي از تفسير بنده نمونهاي است كه برادران طلبه و دانشجو جرأت كنند وارد حيطه مباحث قرآني شوند.»