رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با بیان اینکه بعد از دوران مشروطه ارتباط با کشورهای دیگر برای ما اهمیت پیدا کرد، افزود: از قبل از دوران قاجار کشورهای غربی و ارتباط با آنها هیچ اهمیتی برای ما نداشت و آخرین رابطه مهم ما در آن دوران حمله نادر شاه به هند بود و هیچ مراوده‌ای با کشورهای دیگر نداشتیم.
وی با اشاره به اینکه در زمان گذشته نیازی به ارتباط با کشورهای دیگر نبود و تهدیدی هم احساس نمی‌شد، خاطرنشان کرد: بعد از حمله عثمانی‌ها ایرانی‌ها شئون جدیدی را در دنیای امروز دیدند که شامل سلاح‌های جدید بود که نشان از اهمیت ارتباط داشت و اولین مواجهه ما با غرب نتیجه‌ای تراژدی داشت که از دست رفتن نیمی از ایران طی جنگ‌ها و عهده نامه‌های مختلف بود.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با بیان اینکه اولین گفتمان مهم در این دوران گفتمان غرب گرا و غرب پرست بود، افزود: فرنگ در این دوروان منحصر به فرانسه و انگلیس بود، کسانی که به این کشورها سفر می‌کردند برای تحصیل وقتی بازمی گشتند سرشار از اندیشه‌های فرنگی بودند و بعضاً حتی معتقد بودند که باید رسم الخط فارسی را کنار بگذاریم که این ایده در ترکیه اتفاق افتاد و امروز مردمی ترکیه ترکی حرف می زند اما از نوشتار لاتین استفاده می‌کنند.
وی عنوان کرد: شکل گیری گفتمان غربگرا با یک شیفتگی قاطع به غرب همراه بود که اعتقاد داشتند همه فضیت‌ها منحصر به غرب بوده و بقیه کشورها اقمار غرب هستند، یک نفرت و بیزاری از کشور خود را این افراد داشتند و چند دهه این گفتمان ادامه داشت و اساساً کلمه منور الفکر از همین دوره معروف شد و این افراد خود را کسانی می‌نامیدند که از فکری روشن برخوردار هستند.
یامین پور با بیان اینکه روشن فکر وضع کسانی بود که تعادل فکری نداشتند و وابسته به غرب بودند، تاکیدکرد: موضع اصلی این افراد نسبت به حاکمیت موضع غرزدنو نق زدن بود و شاهان قاجار را نماد وابسنگی و بی لیاقتی می‌دانستند و به نوعی این افراد بنیان گذار مشروطه شدند و عده‌ای از علما با ایده مشروطه مشروعه با این افراد همیاری کردند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با اشاره به اینکه با تلاش روشنفکران غرب گرا بود که رضا خان شاه ایران شد، عنوان کرد: رضا خان کسی بود که وقتی غرب دید که ایران تمام شده است رضا خان را بر صدرکار نشاند، برای اولین بار بود که محمدعلی شاه از ایران فرار کرد چرا که فتوای ریختن خونش صادر شده بود.
وی با اشاره به اینکه تا دوره مظفرالدین شاه شاه و مرجعیت اصطکاک ندارند، خاطرنشان کرد: روشنفکران در این دوران قدرتی پیدا کردند یکی از نشانه‌های قدرت کشتن آیت الله بهبانی و فراری دادن ستار خان وباقر خان و بریدن سر آنها بود که همه توسط همین جریان شبه روشن فکری انجام شد.
یامین پور افزود: جاده صاف کردن برای آمدن انگلیسی از شاهکارهای جریان‌های روشنفکری در ایران بوده است، یکی از مسائل ما با جریان‌های فکری که الان با آن مواجه هستیم این است که خیلی از حرف‌های دولت و جریان غرب گرای امروزی حرف‌های جدیدی نیست و حرف‌هایی است که صدها سال پیش از زبان این افراد شنیده‌ایم.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با اشاره به اینکه در تاریخ آمده که در آن زمان 200 نشریه در هفته منتشر می‌شد که 199 نشریه به دین حمله می‌کرد و صبح صادق دفاع می‌کرد، خاطرنشان کرد: درآن زمان انگلیسی ها گشتند به دنبال کسی که پیرو خودشان باشد، بی دین باشد و عقل نداشته باشد و بتواند اعمال خشونت کند و رضا خان را برای مملکت یافتند.
وی عنوان کرد: یکی از حامیان رضا خان مرحوم مدرس بود، شما نیمه دوم زندگی مدرس را دیده‌اید که با مدرس درافتاد در نیمه اول مدرس حامی رضا خان بود، همین گفتمان روشنفکری غرب گرا حامیان رضا خان شدند برای اینکه رضا خان کسی بود که می‌توانست با استبدادش به زور هم که شده اصول انگلیسی را به اجرا بگذارند.
یامین پور تصریح کرد: شاهان قاجار اگر چه بی عرضه بودند اما وطن فروش نبودند بر خلاف پهلوی‌ها که هم استبداد داشتند و هم بی عرضه بودند وهم وطن فروش بودند، مقام معظم رهبری اخیراً در صحبت‌های خود تاکید کردند که به کسی رأی دهید که در صحنه‌های دیپلماتیک از منافع کشور کنار نیاید و وطن را نفروشند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های جریان روشنفکری خود کم بینی و احساس حقارت است که امروز هم ادامه دارد، تصریح کرد: وقتی وزیر می‌گوید که آمریکا می‌تواند با یک بمب کل سیستم کشور را از کار اندازد ادامه این بیماری شبه روشن فکری است، اعتماد بنفس ملی وقتی وجود نداشته باشد مرعوب شده و امضا می‌کنید و وطن فروش می‌شوید.
وی با بیان اینکه دقیقاً در زمان جنگ با روس‌ها وقتی که در جنگ به پیروزی نزدیک می‌شدیم عده‌ای در تهران شاه را برای مذاکره و توافق تشویق کردند، عنوان کرد: موازی با همین جریان گفتمان استقلال خواهی در ایران رشد کرد که رهبر این جریان مراجع و علما بودند وایده این بود که ما به واسطه اسلام می‌توانیم قدرت و اقتدار از دست رفته خود را دوباره به دست بیاوریم به این جریان ایده اخلاق گرا می گویند.
یامین پور با اشاره به اینکه این جریان آدمایی را در دل خود دارد که ممکن است به برخی از آنها نقد داشته باشیم اما این گفتمان در مجموع گفتمان پیش برنده است، افزود: امام (ره) هم در جریان این گفتمان از مرحله‌ای به مرحله دیگر جهش ایجاد می‌کند، تمام اشارات امام خمینی از اول دهه 40 و بعد از رحلت آیت الله بروجردی که امام مبارزه علنی را با شاه آغاز کردند به مفهوم عزت تاکید داشتند و موضع امام نسبت به شاه موضع نصیحت بود.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با بیان اینکه نقطه آغاز گفتمان سیاسی انقلاب استقلال خواهی است، افزود: کلاً سه گفتمان مهم در 100 سال اخیر وجود دارد، گفتمان غرب گرا، گفتمان عقلانیت اسلامی و گفتمان چپ گراست، چپی‌ها هم با شاه مبارزه می‌کردند و خود را مدافعان خلق می‌دانستند و علیه استثمار کنندگان حرکت می‌کردند با این تفاوت که آنها می‌خواستند ایران به یکی ازاقمار روسیه تبدیل کنند اما امام با این‌ها در این مسئله تمایز داشت که می‌گفت نه غربی و نه شرقی.
وی افزود: امام به دنبال اصلاح فکر دانشگاهیان بود، که می‌گفت اگر فکر دانشگاهیان اصلاح شود فرهنگ درست می‌شود که هنوز هم اصلاح نشده است .
یامین پور با بیان اینکه عده‌ای هم در خط امام نبودند و این ایده را دنبال می‌کردند، افزود: سید جمال اسد آبادی و اقبال لاهوری هم همین ایده را دنبال می‌کردند، جریان‌های شبه روشن فکری در ایران هم متأثر از این جریان بودند، جلال آل احمد و علی شریعتی هم به دنبال این جریان بودند اند، علی شریعتی و مطهری هر دو ذیل جریان بازسازی و احیای احکام اسلامی حرکت می‌کردند.
یامین پور افزود: جمهوری اسلامی تنها کشوری است که کدخداگری آمریکا را نپذیرفته است و معتقدیم که مرگ برآمریکا گفتن انزوا نمی‌آورد و تنها کشوری هستیم که مرگ برآمریکا می گوییم.
