صراط: در برنامه پنجشنبه شب اول بهمن فیلم سینمایی « رقص خاک» با حضور ابوالفضل جلیلی ها کارگردان فیلم و نیما حسنی نسب منتقد، نقد و بررسی شد و در قسمت دوم مهدی فخیم زاده کارگردان و بازیگر سینمای ایران درباره بزرگداشتش در جشنواره فیلم فجر با علیرضا شجاع نوری سردبیر و مجری برنامه به گفتگو نشسست.
«مسیر معکوس» را بدون کمک می سازم
در ابتدای برنامه ابوالفضل جلیلی کارگردان سینمای ایران گفت: در ابتدا سلام می کنم به خانواده معظم شهدا من معتقدم جوانان ما شهید شدند تا ما به راحتی فیلم بسازیم.
وی با اشاره به کم کاری خود در سال‌های اخیر در سینما، ادامه داد: در دولت احمدی نژاد کار نکردم اما دولت جدید من را دعوت به کار کرد و در همان ابتدای روی کار آمدن دولت جدید قرار بود با ژاپن فیلم «مسیر معکوس » را بسازم که حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی گفت این فیلم را با ما بساز و پروژه را به جعفری جلوه که مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی بود، ارجاع دادند و در نهایت هم تا به امروز ساخته نشد.
جلیلی درباره داستان فیلم« مسیر معکوس» عنوان کرد: این فیلم قصه زندگی فیلمسازی خودم است و دغدغه ای بود که خودم سال ها برای ساخت آن داشتم .
وی با بیان اینکه 15 فیلم دارم که هیچ وقت به نمایش درنیامده است گفت: نوروز 80 که محرم و نوروز باهم یکی شده بود 5 فیلم ساخته بودم که هر شب یکی از آنها از تلویزیون پخش می شد که تاثیر بسیار خوبی داشت و مخاطبان از آن فیلم ها بسیار استقبال کردند. امیدوارم سرافراز رئیس رسانه ملی صدای من را بشنود و فیلم های من را دوباره پخش کند. من قول می دهم که این فیلم ها پر بیننده باشد.
جلیلی بلا بیان اینکه فیلمساز انقلاب است، ادامه داد: فیلم های من اکران نشد زیرا شانس نداشتم.« رقص خاک» که بعد از 23 سال اکران شد، امروز همه می گویند فیلم خوبی است. من معتقدم هنر در ایران شغل نیست بلکه نمایش است و من در این حرفه هیچ وقت به دنبال پول نیستم و با این نگاه وارد کار هنری شدم.
وی ادامه داد: سوال من این است که این همه فیلم های جنگی و عقیدتی ساختیم ، کدام یک تاثیرگذار بوده است؟ امروز درباره قیام عاشورا که یک اتفاق عظیم مذهبی است فیلم می سازیم با توجه به اهمیت آن باید به خوبی آنرا به تصویر بکشیم .
جلیلی خاطرنشان کرد: من بارها در مصاحبه هایم گفتم اولین فیلم عارفانه سینمای ایران را واروژ کریم مسیحی ساخت و بعد از آن عارفانه ترین فیلم سینمای ایران « رقص خاک» است .
وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه چرا اکثر فیلمبردارها دوست دارند کارگردان شوند پاسخ داد: در سینما فیلمسازی راحت است اما برای سایر زیرمجموعه های سینما هر کدام تخصص های ویژه ای لازم است. نکته قابل توجه این است که برخی از فیلمبردارها برای بسیاری از کارگردان ها فیلم را می سازند اما در نهایت فیلم به نام کارگردان ها زده می شود.
جلیلی با بیان اینکه در پخش بودجه برای ساخت فیلم بی عدالتی زیاد است، افزود: به من 200 میلیون برای ساخت فیلم ندادند اما بودجه های میلیاردی را به برخی کارگردان ها می دهند.
وی با بیان اینکه زمانیکه «رقص خاک» را می ساختم پاک بودم گفت: زمان ساخت این فیلم دوربین و نگاهم پاک بود و خداوند بهترین ها را سر راهم قرار داد. «رقص خاک» یعنی از خاک برآمدیم و به کارگردان سینمای ایرن گفت: هیچ فیلمی را تاریخ مصرف دار نمی سازم زیرا زمان برای من مهم نیست. فیلمی می سازم که بعد از 8 سال به هرکجا رفت همان حس زمان ساخت فیلم را داشته باشد.
وی ادامه داد: من معتقدم ما فیلمسازها در عالم هنر خالق نیستیم ، کاشف هستیم و خوشحالم زمانیکه این فیلم در جشنواره های خارجی به نمایش درآمد در همه جا دنیا نوشتند رقص خاک پدیده استثنایی از سینمای ایران آمده است.
جلیلی با بیان اینکه این نوع فیلم ها می تواند مخاطب عام داشته باشند گفت: اگر فضای مناسب برای مخاطب فراهم شود تا بتوانند این نوع فیلم ها را ببینند قطعا از این نوع فیلم ها استقبال می کنند ضمن اینکه من باید به زبان هنر صحبت کنم تا بتوانم مخاطب عام را جذب کنم.
وی در ادامه بیان کرد: مسیر معکوس را بدون کمک می سازم و مطمئن هستم که در مخاطب بسیار تاثیرگذار خواهد بود ضمن اینکه باید یادآورشدم که سینما نقاشی نیست، نیاز به بودجه دارد.
جلیلی در باره بحثی مبنی بر اینکه اغلب در فیلم هایش از غیر بازیگر استفاده می کند، توضیخ داد: به نظرم سینماگر باید از بازیگر حرفه ای در فیلم هایش استفاده کند و من به دلیل انکه بودجه زیادی برای ساخت فیلم هایم نداشتم ، مجبور بودم از بازیگر غیر حرفه ای استفاده کنم اما معتقدم در چنین فضایی سینما ضربه می خورد زیرا عده ای در دانشگاه ها درس بازیگری می خوانند و باید از آنها در فیلم ها استفاده شود.
امروز زبان سینما تغییر کرده است
در ادامه نیما حسنی نسب درباره فیلم «رقص خاک» گفت: به نظرم آقای جلیلی در «رقص خاک» فضای پر از رنج و ناراحتی را ارائه داد و یک تصویر یک دستی را برای فیلم درنظر نگرفت.
وی ادامه داد: با دیدن «رقص خاک» به دورانی رفتم که این نوع فیلم ها خوب دیده می شد اما با اینکه فضا ، مضمون و محتوا خوب بود اما به نظرم آمد که فیلم بسیار تاریخ مصرف دارد و اگر ان زمان اعتبار داشت الان دیگر ندارد و امروز کاستی ها را می توان در آن دید.
این منتقد سینما همچنین گفت: کاستی هایی در این فیلم وجود داشت که شما در فیلم های بعدی تان در جهت رفع آن برآمدید و من تعجب کردم که بعد از این همه سال چرا این فیلم اکران شد.
حسنی نسب با بیان اینکه نگاه آن دوران ابوالفضل جلیلی بیشتر به جشنواره های خارجی بود افزود: فیلم فضای ویژه و بی دیالوگی دارد و خط روایی ندارد. تصاویر و قاب بندی ها برای امروز تکراری شده و به نوعی چیز دیگری برای پیگیری نداریم. باید توجه داشته باشیم که امروز زبان سینما به معنای جهانی امروز تغییر کرده است.
وی ادامه داد: فیلم های شما تصویری از فیلم های لوباجت ارزان بودند و امروز بر اساس فیلم های شما امروز فیلم های بی بازیگر می سازند این ها چیزهایی است که در سینمای دنیا رایج است امروز در شرایطی که هیچ فردی منتظر بودجه نیست باید کلاسیک باشید امروز شما باید بتوانی با موبایل فیلم بسازید.
حسنی نسب در انتهای بخش اول برنامه از جلیلی سوال کرد اگر قرار بود خودتان یکی از فیلم هایتان را رای اکران انتخاب می کردین «رقص خاک» را ترجیح می دادین که جلیلی پاسخ داد «یک داستان واقعی» را انتخاب می کردم.
سطح بازگری‌مان بالاتر از کارگردانی است
در بخش دوم برنامه مهدی فخیم زده گفت: آقای حیدری زمانیکه به من گفت می خواهیم برایت بزرگداشت بگیریم تعجب کدم و به او گفتم مگر من بزرگ شدم ؟
وی در پاسخ به سوال علیرضا شجاع نوری سردبیر و مجری برنامه مبنی بر اینکه از فخیم زاده بگویید، توضیح داد: من در دانشکده دراماتیک درس خواندم و استادم حمید سمندریان بود و از همان ابتدا هدفم حرفه ای شدن بود و شاید علت ورود به سینما در ادامه تمایل به حرفه ای شدن بود.
فخیم زاده با بیان اینکه شرایط کار حرفه ای در سینما وجود داشت افزود: سعی کردم تمام ضوابط و هر چیزی که برای یک حرفه ای لازم است را در خودم تقویت کنم.
فخیم زاده با بیان اینکه همه پشنهادهای بازیگری را قبول نمی کنم، گفت: حتی زمانی هم که در فیلمی تهیه کننده هستم هیچ وقت خودم به بازیگری برای حضور در فیلم زنگ نمی زنم زیرا نمی خواهم تو رودروایسی بماند. من معتقدم این حق بازیگر است که حضور در هر فیلمی را قبول نکند اما درباره خودم باید بگویم که وقتی قبول می کنم تا در فیلمی به عنوان یک بازیگر حضور داشته باشم سعی می کنم با دقت در کنار کارگردان باشم.
بازیگران سینمای ایران در سطح جهانی هستند
وی ادامه داد: بازیگری به دلیل پایه خوبی که گذاشته شده نسبت به رشته های دیگر از سطح بالاتری برخوردار است. اگر توجه کرده باشید بازی عزت الله انتظامی در فیلم های هالو و گاو با بازیگرهای برجسته دنیا تفاوتی ندارد .
فخیم زاده با بیان اینکه در سطح جهانی بازیگران برجسته ای داریم گفت: بعد از انقلاب شاهد اتفاقاتی در سینما بودیم اینکه کارگردان ها و تهیه کننده ها رفتند و بازیگرها کنار گذاشته شدند و عده ای هم خودشان رفتند. در چنین شرایطی بعد از انقلاب باید کارگردان تربیت می کردیم اما بازیگر ها از تئاتر به سینما آمدمد و با خود سواد و تحلیل نقش آوردند ضمن اینکه این بازیگرها بسیارانضباط داشتند.
وی درباره دستمزد بازیگران نیز توضیخ داد: در تئاتر هیچ وقت دستمزد برای بازیگری مطرح نبود و مهم برای آنها خروجی کار مهم بود اما امروز رقابت دستمزد مطرح است.
بازیگری ظاهر فریبنده ای دارد
داور سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر یادآور شد: بازیگرهای بسیار بااستعدادی داریم که وقتی در کنار بزرگانی همچون علی نصیریان بازی می کند خود به خود بازی او بر روی بازیگران جوان تاثیر می گذارد. به همین دلیل هم تاکید دارم که در سال های آینده هم سطح بازیگری از کارگردانی بالاتر می رود.
وی درباره علاقمندان به حرفه بازیگری نیزگفت: بازیگری ظاهر فریبنده ای دارد و وقتی به آن نزدیک می شویم کار خطرناکی است. اگر بازیگری را مانند موسیقی بدانیم شاید سخت تر از نوازندگی باشد زیرا در بازیگری باید هدف گذاری داشته باشیم باید بدانیم که می خواهیم پرویز پرستویی شویم یا فلان بازیگر خوش چشم و ابرو. اینها مهم است و با هم تفاوت دارد. بازیگری ابزار می خواهد که مهمترین آن تحصیل است.
وی یادآور شد: یادم می آید زمانیکه در دانشکده ادبیات درس می خواندم با اینکه عزت الله انتظامی فیلم گاو را بازی کرده بود آمد و تحصیل کرد زیرا می خواست بازیگری را حرفه ای دنبال کند.تاکید من بر علاقمندان به بازیگری این است که اگر به فکر شهرت و پول هستید سراغ این شغل نیایند و بدانید که بازیگری تاوان سنگینی دارد تضمینی در بازیگری وجود ندارد.
فخیم زاده درباره فعالیت های جدید خود گفت: این روزها روی فیلمنامه سینمای کار می کنم و برایم مهم است که فیلم بفروشد ، مورد استقبال قرا گیرد ، کیفیت خوبی داشته باشد ، امکان ساخت ان وجود داشته باشد و از ممیزی رد شود که امیدوارم بتوانم انرا بسازم.
وی با بیان اینکه ژانرکمدی – اکشن را دوست دارد گفت: بیشتر علاقمند هستم تا در این زمینه فیلم بسازم. فیلم «سرتو بدزد رفیق» را خیلی دوست دارم.
فیلم اکشن زد و خرد نیست
وی درباره فیلم های اکشن سینمای ایران نیز گفت: در سینمای ما متاسفانه زد و خرد را با اکشن اشتباه می گیرند باید توجه داشت که در این نوع ژانرها شخصیت اکشن درست کردن مهم است . در سینمای ایران در فیلم های اکشن کارکتر های اکشن را طوری می سازند که تنها کتک کاری و تعقیب و گریز اکشن داشته باشند درحالیکه فیلم اکششن بدین شکل نیست.
فخیم زاده خاطرنشان کرد: زمانیکه سریال «خواب و بیدار» را ساختم همه می گفتند اکشن است اما من بیشتر شخصیت های اکشن داشتم بنابراین در این نوع فیلم ها باید جا بیافتد که شخصیت ها اکشن باشند.
وی درباره داوری فیلم ها نیز گفت: گاهی نظر هیات داوران با نظر هیات مردمی متفاوت است به نظرم این موضوع کاملا سلیقه ای است اما در مورد خودم باید بگویم زمانیکه فیلم می بینم تا پایان هیچ وقت با فرد دیگری درباره فیلم صحبت نمی کنم، تلفنی را جواب نمی دهم و توصیه فردی را هم نمی پذیرم.
فخیم زاده یادآور شد: سالها پیش داور جشنواره ای بودم که فیلم علیرضا داوود نژاد هم در بین فیلم ها بود با توجه به دوستی که با او داشتم نظری ندادم و گفتم بقیه هر نظری بدهند من هم می پذیرم.
