مشروح سخنرانی‌ظریف دراجلاس داووس

صراط: محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در داووس تاکید کرد برخی در منطقه دنبال به شکست کشاندن توافق هسته ای هستند.

وی گفت در نتیجه توافق هسته ای تحریمها نیز برداشته می شود و ایران فرصتهایی برای شرکتها و بنگاههای اقتصادی منطقه ای و بین المللی فراهم می کند تا در ایران فعالیت کنند و این پیامی خوب برای همه است. بنابراین از نظر سیاسی و اقتصادی ، توافق هسته ای توافقی برد-برد برای همه بوده است.

بنابراین هیچ مانعی وجود ندارد که نتوان مسائل منطقه ای را میان کشورها و ملتهایی که یکدیگر را برادر و خواهر خطاب می کنند، حل کرد و البته این ملتها دین و تاریخ و فرهنگ و ارزشهای مشترکی دارند و این خود ممکن می کند تا همه ما بتوانیم با همکاری یکدیگر با چالشی بسیار جدی در منطقه خود مقابله کنیم و آن چالش افراط گرایی است. افراط گرایی تهدیدی علیه ملتی خاص نیست ، این چالش و نگرانی نیست که بتوان آن را در جغرافیای خاصی مهار کرد. حتی نمی توان آن را در داخل منطقه خودمان مهار و محدود کرد زیرا این معضل هم اکنون به سراسر جهان منتشر شده است. ما دیدیم این پدیده از سن برناردینو تا پاریس ، مادرید، مسکو، اسلام آباد و استانبول گسترش یافته است. هر نام جغرافیایی نظیر سیدنی و کانادا و غیره که در روی نقشه می بینیم افراط گرایی توانسته است گسترش و نفوذ پیدا کند. این تهدیدی علیه تک تک ما در این منطقه است. اگر ما توانستیم مشکلی را که ظاهرا لاینحل بود، حل کنیم، مشکلی که گفته می شد بلندپروازیهای هسته ای ایران است و برخی می گفتند برنامه هسته ای تسلیحاتی است و ما آن را حق خودمان برای داشتن فناوری هسته ای برای مقاصد صلح آمیز می نامیم، اگر ما توانستیم آن مسئله را که برای دوازده سال ایجاد شده بود، حل کنیم، پس دلیلی ندارد که نتوانیم اختلافات کوچکی را که در منطقه ما وجود دارد حل کنیم. به نظر من این باید پیامی مهم باشد. متاسفم که برخی از همسایگان این را (توافق هسته ای ایران) تهدید تلقی می کنند. من متاسفم که برخی از همسایگان ما به مذاکرات هسته ای و دستاوردهایی که داشتیم، طوری نگاه می کردند که می خواستند آن را از بین ببرند و به شکست بکشانند و اکنون نیز تلاش می کنند در منطقه ما بحران ایجاد کنند. من نمی دانم چرا آنها این کار را می کنند. من معتقدم لازم است ما برای حل همه سوءتفاهمات همکاری کنیم و بعد از آن برای ساختن آینده ای بهتر همکای کنیم و به نظر من این باید پیام توافق هسته ای باشد.

ظریف:هیچ تهدیدی از جانب ایران علیه هیچ کدام از همسایگانش وجود ندارد.

مجری از ظریف وزیر خارجه ایران پرسید در حالیکه روحانی سال دوهزار چهارده در همین مجمع خاطر نشان کرد ایران آماده است به رویارویی و بحران علیه غرب پایان دهد. با توجه به بحثهای اخیر و پرتاب موشک توسط ایران و صحبت از تحریمها ، سوال من این است که آمادگی ایران که رئیس جمهور خاطر نشان کرده تا چه حد واقع بینانه است. و پیام امروز شما به جامعه بین المللی در این خصوص چیست؟

ظریف گفت همانطور که ما در دو سال و نیم گذشته نشان داده ایم ، این جدی بوده است. در شش ماه گذشته ما نشان دادیم که حتی می توانیم تدابیری را که لازم بود انجام دهیم، سرعت ببخشیم. هیچ کسی از ایران انتظار نداشت چیزی را که ما در کمتر از شش ماه انجام دادیم، انجام دهد. همه انتظار داشتند و امیدوار بودند این اتفاق در آوریل یا ماه مه بیفتد و در آن زمان روز اجرا اعلام شود. اما دیدیم روز اجرای برجای شنبه بود و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز راستی آزمایی کرد که ایران به تک تک تعهدات خود بر اساس برجام یا همان توافق هسته ای عمل کرده است.

بنابراین این خود نشان داد که ما واقعا می توانیم چنین کاری را انجام دهیم. رسیدن به تفاهم به این معنا نیست که یک طرف از خواسته های خود بگذرد و تسلیم شود. برنامه دفاعی ایران خارج از پارامترهای این توافق است و ایران معادل بخشی کوچک از هزینه های برخی کشورهای همسایه برای دفاع خود هزینه می کند. بودجه دفاعی ما به ویژه بودجه مخصوص سخت افزار نظامی ما کمتر از یک دهم بودجه ای است که عربستان سعودی برای سخت افزار نظامی خود هزینه می کند. من این مسئله را خیلی عجیب می بینم که کارشناسان آمریکایی درباره برنامه موشکی ایران که دفاعی است نگران هستند، این برنامه هیچ مقررات و قوانین فعلی بین المللی را نقض نمی کند، شاید زمانی که قطعنامه هزار و نهصد و بیست و نه شورای امنیت برقرار بود، می توانستند چنین حرفی بزنند، اما امروز با وجود قطعنامه دوهزار و دویست و سی و یک هیچ کسی نمی تواند بگوید برنامه دفاعی ایران، برنامه موشکی ایران چیزی را نقض کرده است. ما حق دفاع از خود را داریم. ما به اندازه بخش کوچکی از بودجه دفاعی برخی از همسایگان کوچک خود ، برای دفاع خرج می کنیم. بنابراین این همه وسواس برای چیست. البته می دانم که در آمریکا برخی حوزه های انتخاباتی (اعضای کنگره) هستند که اساسا با شروع این توافقنامه مخالف بودند و همه تلاش خود را کردند که این توافق را در نطفه خفه کنند و متاسفانه آنها تحت حمایت پولهایی بوده اند که از منطقه برای آنها می رفته است و تحت فشار سیاسی منطقه ما بوده اند، اما این مسائل مهم نیست. اصلا از همین الان شروع کنیم. ما باید بدانیم هیچ تهدیدی از جانب ایران علیه هیچ کدام از همسایگانش وجود ندارد، بیش از دویست و پنجاه سال است که هیچ تهدیدی از جانب ایران علیه همسایگانش وجود نداشته است. ما به هیچ کشوری تجاوز نکرده ایم با وجود اینکه خودمان یکی از بزرگترین یا شاید بزرگترین کشور منطقه هستیم. ما هرگز به هیچ کدام از همسایگانمان حمله و تجاوز نکردیم. اما ما از خودمان دفاع می کنیم. ما حق داریم از ابزارها و روشهای دفاعی خودمان برخوردار باشیم. ما این روشها و ابزارها را رها نخواهیم کرد و در عین حال آماده ایم تدابیر اعتمادسازی را با همه همسایگانمان داشته باشیم. من در مطلبی در نیویورک تایمز نوشتم و قبل از آن نیز همان مطلب را در شرق الاوسط که روزنامه ای عربی است نوشتم و خواستار ایجاد مجمع گفتگوی منطقه ای شدم تا بتوانیم در چارچوب آن نگرانیها و دغدغه هایمان را درباره یکدیگر بیان کنیم از جمله نگرانیهایمان را درباره امنیت و دفاع مطرح کنیم. ما برای این منظور آماده ایم زیرا ما چیزی را برای پنهان کردن نداریم. اگر مردم بیایند و به خرجهای ما نگاه کنند و آنها را با خرجهای دیگر کشورهای منطقه مقایسه کنند خواهند دید تازه باید به ما کمک هم بکنند زیرا ما حتی به اندازه بخش کوچکی از خرجهای دیگران ، خرج نمی کنیم.

مجری گفت یکی از دغدغه های مهم جامعه بین المللی تنش میان کشور شما و عربستان سعودی است. ما دیده ایم که این مسئله باعث بی ثباتی بیشتر در منطقه شده است. حال سوال بی پرده من این است که آیا در چنین شرایط جنگ میان شما امکان دارد؟

ظریف گفت جنگ گفتید. نه ، اصلا این طور نیست. به نظر من همسایه سعودی ما لازم است بداند که رویارویی به نفع هیچ کسی نیست. متاسفانه کسی از سعودیها را روی سن نداریم بنابراین من نمی خواهم خودم به تنهایی قضاوت کنم. اما می خواهم نکته ای را عرض کنم. از زمانی که توافقنامه ژنو در سال دوهزار و سیزده حاصل شد، همسایه سعودی ما نگران و مضطرب بوده است. دوستان ما ، هیچ جای نگرانی و ترس وجود ندارد. ایران آماده است با شما همکاری کند. ایران نمی خواهد کسی را از این منطقه استثنا کند. هیچ نیازی به رویارویی نیست. ایران بارها و بارها تحریک شده است. دو کودک ایرانی در فرودگاه جده مورد تعرض واقع شدند. از من خواستند روابط دیپلماتیک را با عربستان سعودی قطع کنم اما من قبول نکردم. همه در ایران از رئیس جمهور گرفته و همه افراد از جناحها و گروههای سیاسی در ایران حادثه ناخوشایند در سفارت سعودی را محکوم کردند. این کاری بود که ما اصلا به آن افتخار نمی کنیم ، این اقدامی علیه امنیت و حاکمیت ما بود و ما افرادی را که این اقدام فجیع را انجام دادند، تحت پیگرد قضایی قرار داده ایم. ما تدابیری برای محافظت از سعودیها اتخاذ کرده ایم. ما درست یکی دو ساعت بعد از وقوع آن حادثه بسیار تاسف آور و ناخوشایند، تدابیری برای محافظت از دیپلماتهای سعودی اتخاذ کردیم. متاسفانه همسایه سعودی ما دنبال بهانه بوده اند تا روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کنند و این کار را هم کردند. اما من معتقدم هیچ کسی دوست ندارد و به نفع هیچ کسی نیست که تنش را تشدید کند و سطح خصومت را افزایش دهد.

در واقع ما باید حداکثر تلاش خود را بکنیم همانطور که ایران این کار را می کند تا از خود خویشتنداری نشان دهیم و بر اساس عقلانیت عمل کنیم وگفتگوهایی جدی داشته باشیم. ایران همیشه برای این کار آماده بوده و اکنون نیز آماده است. ما معتقدیم که به نفع منطقه ماست که در مقابله با تهدیدات و دشمن مشترک همکاری کنیم که افراط گرایی و داعش و النصره و امثالهم هستند که دارند کل منطقه ما و در نتیجه کل جهان را ویران می کنند.

مجری در ادامه گفت در داووس ، استفان دیمیستورا فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در مسئله سوریه نیز حضور دارد. او قرار است درخواست برگزاری گفتگوهای سوریه را برای هفته آینده در ژنو اعلام کند. شما اخیرا خاطر نشان کردید که ایران هنوز متعهد است این جنگ نیابتی را حل کند. بنابراین سوال من این است چه پیشنهاد قابل توجهی برای هفته آینده وجود دارد و جامعه جهانی چه انتظاری می تواند از این گفتگوها داشته باشد؟

ظریف گفت لازم است همه ما قبول کنیم که هیچ راه حلی نظامی برای بحران سوریه نیست، البته شاید این مسئله ای بدیهی برای بیشتر شما در این مجمع باشد اما لازم است کارهای بیشتری انجام شود تا مورد پذیرش در منطقه قرار گیرد. به نظر من این مسئله ای بسیار مهم است و باید همه طرفها آن را درک کنند و بپذیرند که نمی تواند هیچ راه حل نظامی برای بحران سوریه وجود داشته باشد. ما به راه حلی سیاسی نیاز داریم. ایران از همان ابتدا مصمم بود که به راه حلی سیاسی کمک کند. متاسفانه پیش شرطهایی مطرح شد. برخی می خواستند نتیجه فرایند سیاسی پیش از آغاز آن تعیین شود. چنین خواسته ای باعث می شد تا مذاکرات مطلقا غیرممکن شود. شما نمی توانید در حالی وارد اتاق مذاکره شوید که به طرفهای مذاکره کننده بگویید که باید فلان کارها را در پایان مذاکرات انجام دهند. در این صورت چه کسی حاضر به مذاکره می شود ومذاکره بی معناست. بنابراین ما می گفتیم ما به فرایندی سیاسی نیاز داریم که در چارچوب آن دولت وحدت ملی تشکیل شود. امکان برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه وجود دارد. در عین حال امکان اصلاح قانون اساسی وجود دارد تا شرایطی پیش نیاید که برنده انتخابات همه چیز را در کنترل خود بگیرد و بازنده انتخابات نیز همه چیز را از دست ندهد. این فرمولی است که می تواند مسئله سوریه را حل کند و برای مردم اعتمادسازی کند و از طریق آن ، جدای از اینکه چه کسی در انتخابات پیروز شود، همه سهمی در آینده سوریه خواهند داشت. این پیشنهادی بود که من دو سال پیش به عنوان طرح چهار ماده ای ارائه کردم که شامل آتش بس، دولت وحدت ملی ، اصلاحات در قانون اساسی و انتخابات مبتنی بر قانون اساسی جدید بود. من معتقدم این چارچوب اساسی است که جان کری وزیر خارجه آمریکا هم گفت در بستر و اساس قطعنامه جدید شورای امنیت قرار دارد. بنابراین ما آماده ایم و مصمم هستیم در این روند مساعدت کنیم ، همانطور که به استفان دیمیستورا هم، زمانی که یک هفته پیش به تهران آمده بود گفتم ما مصمم هستیم هر کمکی که می توانیم برای آوردن طرفها پای میز مذاکره انجام دهیم. به نظر من لازم است اطمینان حاصل کنیم کسانی که باور دارند راه حلی نظامی برای این بحران وجود دارد، سر عقل بیایند و پای میز مذاکره بیایند.

رئیس دفتر رئیس جمهور گفت: ایران یک اقتصاد قدرتمند است

رئیس دفتر رئیس جمهور گفت: ایران یک اقتصاد قدرتمند است که مقاومت و انعطاف پذیری خود را در سالهای طولانی تحریم اثبات کرده است.

نهاوندیان در سخنان ابتدایی خود در کنفرانس خبری در حاشیه نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: فکر می کنم از دیدگاه اقتصادی، استقبال از برجام، تعامل اقتصادی خواهد بود. فعالیت های تجاری می تواند به بهترین نحو در جهت تحقق صلح و همکاری باشد. بنابراین ما باید از این فرصت که نتیجه رویکرد برد- برد بود، در جبهه اقتصادی استفاده کنیم. در این زمینه از شرکت های مشترک سرمایه گذاری خارجی در شرایط جدید ایران، استقبال می شود. فرصت های بسیار زیادی وجود دارد که می تواند به ایجاد اشتغال در داخل ایران و حتی به همکاری منطقه ای منجر شود.

ایران یک اقتصاد قدرتمند است که مقاومت و انعطاف پذیری خود را در سالهای طولانی تحریم اثبات کرده است. ایران آماده هر گونه پیشنهاد سازنده برای طرح های بسیار زیادی است که در این کشور در اولویت قرار گرفته است و می تواند این مسئله به نفع بازارهای جهانی و منطقه ای از جمله کریدورهای ترانزیت جهانی باشد که می توانند از ایران عبور کنند و این مسیرها دارای صرفه اقتصادی و برای همه محموله های باری هوایی، دریایی و نیز راه آهن از نظر هزینه، بسیار به صرفه خواهد بود. ایران از نظر جغرافیایی در منطقه ای از جهان قرار دارد که در صورتی که از طریق مسیرهای ترانزیتی آن، تجارت شود، می تواند برای همه سودمند باشد. متاسفانه به علت تحریم های غیرمنصفانه اقتصادی، جهان از فرصت ها و ظرفیت های اقتصادی بسیار خوبی که وجود داشت محروم شده است. در دیگر زمینه ها از جمله نفت و گاز، منابع ایران که بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در جهان و سومین ذخایر نفت خام جهان است، می تواند بهترین منبع برای امنیت انرژی برای اروپا و نیز برای اهداف زیست محیطی باشد. گاز یک منبع پاک انرژی است بنابراین فرصت های توسعه منابع گازی از جمله گاز طبیعی مایع می تواند حتی به بازارهای بسیار دور نیز برسد.

در این چارچوب، فرصت های بسیار زیاد دیگری در زمینه معادن، فناوری های اطلاعاتی، مخابراتی و هتلداری برای سرمایه گذاران وجود دارد. ما در دو سال اخیر فعالیت های بسیار زیادی را در این زمینه برای بهبود فضای تجاری آغاز کرده ایم و شاخص های بین المللی نیز نشان داده است دولت برای برطرف کردن محدودیت های اداری و تسهیل تجارت بسیار جدی است. ایران در سازمان تجارت جهانی عضو ناظر است و تمایل دارد که به عضویت سازمان تجارت جهانی درآید و این مسئله شرایطی بهتر برای همکاری بین المللی ایجاد خواهد کرد.

وی افزود: فکر می کنم پیام اقتصاد ایران این است که این کشور ظرفیت آن را دارد که در دهه آینده، به یک اقتصاد نوظهور تبدیل شود که میزان رشد بسیار بالایی دارد و علاقمند است که این فرصت را با سرمایه گذاران خارجی شریک شود.

مسئله هسته ای عامل وحدت و نه تفرقه در ایران است.

مجری مجمع جهانی اقتصاد از دکتر نهاوندیان پرسید: رئیس جمهور ایران حضوری پرثمر در سال دو هزار و چهارده در این مجمع داشت. او خاطرنشان کرد در یک دهه آینده یا همین حدود ایران یکی از ده اقتصاد برتر جهان خواهد بود. شکی نیست که امروز شما از نظر اقتصادی قویتر هستید. سوال من این است که استراتژی شما برای این منظور چیست؟

نهاوندیان در پاسخ گفت: هم اکنون ایران از لحاظ نسبت تولید ناخالص داخلی و قدرت خرید ، رتبه هجدهم جهان را دارد. باید توجه کرد ایران این پتانسیل را دارد که با برداشته شدن تحریمها از رکود خارج شود و به رشد متوسط هشت درصد برسد و این کار شدنی و عملی است. با توجه به اینکه شرکتهای بین المللی زیادی هستند که علاقه به کار در بخشهای انرژی (نفت و گاز) و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و حمل و نقل و راهها چه ریلی چه جاده ای یا هوایی ایران دارند.

وی افزو: پتانسیل بزرگ برای کار در اقتصاد ایران بسیار زیاد است و همانطور که برخی از تحلیلگران گفته اند، ایران نوید بخش ترین و آینده دارترین اقتصاد نوظهور در دهه آینده است. این خود گواه این است که چنین هدفی دست یافتنی است. البته برای این منظور باید کارهایی انجام شود و دولت به این مسئله واقف است و اهتمام می ورزد و فضای تجارت و کسب و کار در ایران باید به میزان زیادی بهبود پیدا کند و ما کار روی این مسئله را شروع کرده ایم.

نهاوندیان ادامه داد: قانون حمایت از سرمایه خارجی یکی از مترقی ترین قوانین در منطقه است و بر اساس آن صد درصد سهم شرکتهای خارجی در بخشهای مختلف امکانپذیر است. برنامه خصوصی سازی ما سالها پیش شروع شده است و اکنون بخش خصوصی در ایران به اندازه کافی قوی است که بتواند شریک شرکتهای خارجی باشد . بنابراین به نظر من با بهبودهایی که در سیاستهای پولی خود ایجاد کرده ایم و ثابت شده است و این سیاستها درباره نرخ تورم موفق هستند، رسیدن به هدف تعیین شده برای رشد تولید ناخالص داخلی دست یافتنی است.

مجری گفت: به نظر من سرمایه گذاران می خواهند درباره سیاستهای داخلی ایران بیشتر بدانند. قرار است به زودی انتخابات مجلس در ایران برگزار شود. سوال من این است که امضای توافق هسته ای چه تاثیری بر این انتخابات دارد و آیا این توافقنامه اردوگاه میانه روها را در کشور شما تقویت می کند؟

نهاوندیان در پاسخ گفت: به نظر من توافق هسته ای و این دستاورد از طرف ملت ایران به عنوان پیروزی ملی تلقی می شود نه اینکه بخواهد پیروزی سیاسی توسط این جناح یا آن جناح تلقی شود. اگر به افکار عمومی مراجعه کنید، می بینید بیش از هشتاد درصد از مردم کاری را که انجام شده، تایید می کنند. این خود نشان می دهد این مسئله ای تفرقه انداز و جدا کننده نیست.

وی افزود: این مسئله به وحدت ملت کمک کرد و ما فکر می کنیم مشارکت مردم در انتخابات در مقایسه با گذشته بیشتر خواهد بود. با توجه به این واقعیت که پس از انقلاب اسلامی ایران، ما دموکراسی را در انتخاباتمان به منثه ظهور رساندیم، البته ما فراز و فرودهایی نیز داشته ایم و البته دیدگاههای مختلفی نیز درباره نحوه برگزاری و مدیریت انتخابات وجود دارد، این مسئله ای است که خودش باعث افزایش شور و شوق در انتخابات و مشارکت بیشتر مردم می شود. در کل از نظر من مسئله هسته ای، عنصری تفرقه انداز نیست.

مجری در پایان از نهاوندیان پرسید: رئیس جمهور روحانی قرار است اواسط هفته آینده در رم با پاپ دیدار کند. به نظر من این کار او گویای قوی برای گفتگو و تفاهم میان ادیان است. از نظر شما چه چیزی باید در صدر چنین گفتگوها و تبادل آرایی باشد.

نهاوندیان گفت: ما معتقدیم که ادیان جهان می توانند بهترین منبع برای مبارزه با خشونت گرایی و افراط گرایی باشند. به نظر ما طرح ویو (wave - طرح پیشگیری از خشونت) رئیس جمهور روحانی که به اتفاق آراء در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد، می تواند در گفتگو میان رهبران دینی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اگر بتوانیم از مفاهیم دوستی و ارزشهای انسانی برای مقابله با سوءاستفاده از دین و مذهب برای خشونت استفاده کنیم، این کار می تواند به صلح در جهان کمک کند.