کی گفته چهل روز عزاداری؟

حقیقت این است که مؤمن پیرو اهل بیت علیهم السلام سرخود کاری نمی کند. رفتار شیعه با شاقول امامش که مظهر اعتدال و راستی است سنجیده می شود. برچسب افراط برای یک شیعه جایی معنا پیدا می کند که (خدایی نکرده) رفتارش از امامش جلو زده باشد. "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ " (حجرات1) "اى كسانى كه ایمان آورده اید از خدا و رسول او پیشى مگیرید و از خدا پروا كنید كه خدا شنواى دانا است. "
اما وقتی دیگران را با معیارهای خودمان می سنجیم، خیلی راحت به خیلی ها برچسب افراطی بودن می زنیم.
گاهی ممکن است ظرفیت ما برای کاری کم باشد و زود خسته شویم؛ این دلیل نمی شود که ظرفیت بیشترِ دیگران را به پای افراط کاری آن ها بگذاریم. مثلاً اگر من توان نیم ساعت عزاداری برای امام حسین علیه السلام را دارم، حق ندارم کسانی را که یکی دو ساعت در محفل روضه می مانند، افراطی بخوانم. بماند که اصلاً  عزا و اشک بر اباعبدالله علیه السلام ، دل را جلا می دهد و خودش ظرفیت قلب را وسعت می بخشد. درمصیبت اهل بیت علیهم السلام، غم تعریفی غیر از تعاریف معمول خود پیدا می کند.

از امام صادق علیه السلام روایت است که فرمود: "هر نالیدن و گریه ای مکروه است مگر ناله و گریه بر حسین علیه السلام" (امالی طوسی، ص 162) و فرمود: "نفَس کسی که بخاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح است و اندوهش برای ما، عبادت است." (امالی شیخ مفید، ص 338)
راستی باید از دوستانی که عزاداری چهل روزه و اربعین گرفتن را کاری افراطی می خوانند سؤالی کرد: اگر چهل روز عزاداری را افراط و زیاده روی می دانید، برای خون گریستنِ شب و روز حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه الشریف در غم جدش امام حسین علیه السلام چه تعریفی دارید؟!

اما چرا اربعین؟

امام صادق علیه السلام فرمودند: ای زراره! آسمان چهل روز بر حسین علیه السلام خون گریه کرد و زمین چهل روز با تیره و تار شدن، گریست و خورشید با کسوف و سرخی چهل روز گریست...و ملائکه الهی برای آن حضرت چهل روز گریستند..." (مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج 10، ص: 313)
امام حسن عسكرى فرموده است: "پنج چیز از نشانه های مومن  است. گزاردن پنجاه و یك ركعت نماز واجب و نافله و زیارت اربعین و انگشتر در دست راست كردن و پیشانى بر خاك ساییدن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم." (روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسى، محمدتقى ج 5، ص: 389)

پس دو نکته:

اول- قرارهای چهل روزه، موضوعی است که هم در نظام تکوین عالم و هم در نظام تشریعی ما وجود دارد و این را از قرآن کریم و روایات معتبر اهل بیت علیهم السلام گرفته ایم.
دوم- اگر برای سالار شهیدان و حتی برای مصیبت وفات یکی از عزیزانمان عزاداری می کنیم و اربعین می گیریم، این را هم از فرهنگ نورانی اهل بیت علیهم السلام گرفته ایم. مدعی نیستیم که بی اشتباه و کاملیم یا همه ی کارهایمان دقیقاً مطابق ائمه ی هدی علیهم السلام شده است اما حداقل این را مطمئنیم که در مورد اصلِ اربعین گرفتن و حتی پیاده به زیارت رفتن، سرخود عمل نمی کنیم و دلیل قطعی داریم.

یک راز اربعین

پرچمی که باید برافراشته می ماند به هر قیمتی، مانده است. حالا یک محفل گرم خانوادگی دارند مأموران ویژه ی خدا. این خانواده، هر چه داشته، خرجِ همین مأموریت ویژه کرده است؛ فقط چند سربازِ خسته مانده اند، باز هم برای ماندنِ پرچم اسلام. دیگر حجت، تمامِ تمام شده است. اگر آن گونه که گفته اند، چهل، عدد تکامل است،اربعین سالار شهیدان، صحنه ی بی نظیر تکامل انقلاب عاشوراست. مأموریت، تمام شده. منطق و استدلال و سخن، سنگ تمام گذاشته اند. اینجای ماجرا، دیگر از هجوم طوفان احساس، حرف زدن سخت می شود.
رازهای اربعین شاید هزارها باشد اما یکی از هزارها، استوار ماندن پرچم دین خداست. یک درس اربعین استقامت است.
"وَ بُشْرى لِلْمُحْسِنین ؛ إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ" (احقاف12-13) "محسنین" كسانى هستند كه از نظر اعتقادى در خط توحید، و از نظر عمل در خط استقامت و صبرند.
قرآن پاداش استقامت کنندگان در راه خدا را چنین بیان فرموده است:
"إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی كُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛ نَحْنُ أَوْلِیاؤُكُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ وَ لَكُمْ فیها ما تَشْتَهی أَنْفُسُكُمْ وَ لَكُمْ فیها ما تَدَّعُونَ"(فصلت30-31) كسانى كه گفتند پروردگار ما خداوند یگانه است سپس استقامت كردند، فرشتگان بر آنها نازل مى شوند كه نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتى كه به شما وعده داده شده است. ما یاران و مددكاران شما در زندگى دنیا و در آخرت هستیم و براى شما هر چه بخواهید در بهشت فراهم است و هر چه طلب كنید به شما داده مى شود.
اربعین تجسم واقعی این کلام است که ما برای خدا تا آخر ایستاده ایم. شاید برای خوشه چینی از این سفره ی معرفت، باید دست به دامان کوه های استقامت شویم.

فاطمه حسینی مجرد - بخش قرآن تبیان