هتلهای کربلا و نجف به خاطر قیمتهایی که در اربعین دارند، معمولا با اقبال کمتری مواجه میشوند، هرچند ظرفیت بیشتر آنها از چند هفته مانده به اربعین از سوی زائران خارجی رزرو میشود و این روزها حتی با وجود قیمتهای چند برابر، به سختی جای خالی میتوان در آنها پیدا کرد. بعضی از هتلها حتی لابیهایشان را به عنوان مکانی برای اقامت چند روزه در اختیار زائران قرار میدهند.
به خاطر کمبود مکان اقامتی در کربلا، زائران اربعین تقریبا از هر مکانی برای استراحت و خواب استفاده میکنند، برخی از مردم عراق نیز خانههایشان را در اختیار زائران قرار میدهند، بعضی خیابانهای فرعی کربلا مفروش میشود تا زائران دمی روی آنها استراحت کنند. تقریبا در اربعین کل شهر کربلا با همه ظرفیتاش، مهمانسرا میشود.
اما امسال از چند هفته مانده به اربعین، مدارس و برخی ادارات دولتی در شهر کربلا را تخلیه و چادرهای ویژهای را برای پذیرش زائران برپا کردهاند. رییس کمیته خدمات شهرداری کربلا نیز گفته که ایران با 20 هیات مذهبی در محورهای ورود به کربلا مسوولیت پذیرایی از زائران را برعهده خواهد داشت.
در مسیر 80 کیلومتری نجف تا کربلا، موکبها و چادرهای بسیاری گسترده شده تا به زائران خدمات دهند از اسکان و غذا گرفته تا چای، میوه، ماساژ، واکس و پریز برق برای شارژ کردن وسایل الکترونیکی، همه این خدمات رایگان و نذر امامحسین (ع) است.
موکبها را بیشتر مردم و اقوام عشایر عراق و هیئتهایی از کشورهای کویت، بحرین، ایران و... برپا میکنند تا میزبان زائرانی از کشورهای خود و البته مردمانی از عربستان، هند، پاکستان، لبنان و ترکیه باشند.
معاون خدمات شهری شهرداری تهران هم گفته که در تمام طول مسیر 80 کیلومتری نجف تا کربلا در هر جایی که زمین خالی بوده چادرهای اسکان موقت، امدادهای درمانی و ایستگاههای صلواتی توسط شهرداری تهران برپا شده است.
استقرار این موکبها در مسیر نجف کربلا مشکل اسکان را تا حدی حل کرده، اما مساله اصلی، اسکان و یا حتی پیدا کردن یک جای خواب در نجف و بویژه کربلا است.
طبق اظهارات حسن داناییفر، سفیر ایران در عراق امکانات کربلا از قبیل هتل و مسافرخانه کفاف بیش از 23 هزار نفر را میدهد که این ظرفیت برای ایام عادی سال مناسب است، اما برای ایامی مثل اربعین اصلا مناسب نیست. این ظرفیت شاید 10 درصد از کل جمعیتی که روانه این شهر میشوند را جواب دهد.
البته قائممقام ستاد بازسازی عتبات عالیات که مسوولیت کمیته مشارکتهای مردمی اربعین به عهده آنها گذاشته شده، از افزایش ظرفیت اقامت در اربعین امسال خبر داده و گفته که امسال ظرفیت اسکان برای 120 هزار نفر در کربلا و 600 هزار نفر در نجف فراهم شده است. همچنین در 47 موکب خدمات به زائران ارائه خواهد شد و روزانه سه میلیون وعده غذا نیز در کربلا طبخ میشود.
اما اقامت در این موکب ها چگونه است؟ استفاده از موکبهای بین راهی تقریبا شرط خاصی ندارد، اما به دلیل محدود بودن ظرفیت اسکان در شهر کربلا و نجف براساس تصمیم مدیران موکبهای زائران ایرانی، نماینده بعثه مقام معظم رهبری در عراق و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کربلا مقرر شده برای ساماندهی اسکان زائران از متقاضیان ثبتنام و برای آنها کارت شناسایی صادر شود.
همچنین طبق توافق صورت گرفته قرار شده اتباع خارجی نیز با ارائه کارت شناسایی معتبر همانند زائران ایرانی پذیرش شوند.
علاوهبر ستاد بازسازی عتبات عالیات، شهرداری تهران و جمعیت هلال احمر ایران چادرهایی را در کربلا، نجف و در مسیر این دو شهر برپا کرده اند که زائران ایرانی با مراجعه به آن ها می توانند تا حدی مشکل اسکان خود را برطرف کنند، هرچند تاکید مسوولان بر این است که ظرفیت اقامت در کربلا و نجف با توجه به حضور زائرانی از دیگر شهرهای عراق و سایر کشورهای اسلامی بسیار محدود است و قطعا پاسخگوی این حجم از زائران نخواهد بود و فقط کفاف 10 درصد جمعیت زائران را می دهد.