توفانی بی سابقه
وقوع توفان پاتریشیا سر و صدای زیادی در دنیا به راه انداخت تا جایی که مقامات مکزیک در این کشور وضع اضطراری اعلام کردند. پیش بینی شده بود وقوع این توفان می تواند زندگی بسیاری از شهروندان ساکن حاشیه اقیانوس آرام را در معرض خطر قرار دهد و به این ترتیب مناطق بسیاری از کشور مکزیک که بیشتر در معرض خطر قرار داشت، تخلیه شد. سازمان هواشناسی پیش بینی کرده بود وقوع این توفان می تواند مانند توفان هایان ـ که سال ۲۰۱۳ به کشته شدن بیش از ۷۰۰۰ نفر در مکزیک منجر شد ـ به فاجعه ای بزرگ تبدیل شود. براساس گزارش های اعلام شده سرعت این توفان به ۳۲۵ کیلومتر در ساعت رسید و به این ترتیب پاتریشیا توانست لقب قدرتمندترین توفان دنیا را از آن خود کند. سرعت ثبت شده برای این توفان تا پیش از رسیدن به خشکی یا سواحل اقیانوس آرام ۳۲۵ کیلومتر در ساعت گزارش شده است. در حقیقت شدت این توفان به اندازه ای بود که حتی می توانست یک هواپیمای مسافربری را نیز از روی زمین بلند کند. اما خوشبختانه با رسیدن امواج به کشور مکزیک از شدت این توفان به میزان قابل توجهی کاسته شد.
اسکات کلی، فضانوردی که اکنون در ایستگاه بین المللی فضایی حضور دارد از این توفان تصاویر باورنکردنی ثبت کرده است. عظمت این توفان به اندازه ای بود که فیلم ثبت شده از این توفان، تصویری شبیه ابرهای خروشان را به تصویر می کشد. در مدت زمان ۳۰ ساعت سرعت توفان پاتریشیا از ۱۲۹ کیلومتر در ساعت به ۳۲۵ کیلومتر در ساعت افزایش پیدا می کند و جنوب شرقی اقیانوس آرام و نیمکره غربی کره زمین را تحت تاثیر خود قرار می دهد. اگرچه توفان ها براساس شدت تا درجه پنج دسته بندی می شوند، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند با توجه به ویژگی ها و خصوصیات پاتریشیا باید این توفان را به عنوان یک توفان درجه هفت در نظر گرفت.
علت این توفان چیست؟
کارشناس هواشناسی شبکه سی بی سی کانادا درباره وقوع توفان هایی مانند پاتریشیا می گوید: در حقیقت بخار آب متصاعد شده از سطح آب به شکل گیری توفان هایی مانند پاتریشیا منجر می شود و بدیهی است با افزایش دمای آب، این توفان ها شدت بیشتری پیدا می کند. زمانی که دمای آب اقیانوس به ۲۳ درجه سانتی گراد می رسد، آب تبخیر و در نتیجه رعد و برق های قوی ایجاد می شود. یکی از دیگر پیامدهایی که در پی این اتفاقات روی می دهد وقوع توفان هایی است که با بارندگی های شدیدی همراه است. این بارندگی ها به جاری شدن سیل و رانش زمین منجر می شود. توفان ها را می توان به موتورهای حرارتی تشبیه کرد که بخار آب، نقش سوخت را برای آن ایفا می کند؛ بنابراین هرچه دمای سوخت بیشتر باشد این موتور با سرعت بیشتری به حرکت درمی آید و زمانی که به تدریج ارتفاع آن افزایش پیدا می کند و از سطح زمین فاصله می گیرد، این بخار با افت دما مواجه می شود. این تغییرات در نهایت موجب متراکم شدن بخار و بارندگی خواهد شد.
علاوه بر شدت این توفان، آنچه پاتریشیا را از دیگر توفان مشابه در این منطقه متمایز می کند تغییرات سریع آن است. این توفان به عنوان توفانی ضعیف و بی خطر آغاز شد و بعد از گذشت ۲۴ ساعت، سرعت آن به ۲۴۰ کیلومتر در ساعت رسید و به این ترتیب به یک توفان درجه چهار تبدیل شد. حال سوال این است چه عاملی موجب چنین تغییرات سریع و بی سابقه شده است؟ بدون تردید گرمایش جهانی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در بروز این پدیده بوده است. البته گروهی از کارشناسان بر این باورند که عواملی مانند افزایش بی سابقه دمای آب های اقیانوسی و همچنین وقوع دوره ای بی سابقه پدیده ال نینو نیز در بروز این اتفاقات نقش بسیار مهمی داشته است. براساس پیش بینی های انجام شده از روی مدل های گرمایش زمین، افزایش تناوب و قدرت توفان های قدرتمند حاره ای چندان دور از انتظار نخواهد بود و این رویدادی است که باید تا آخر این قرن شاهد تبعات و زوایای دیگری از آن باشیم؛ بنابراین شاید در وقوع توفان پاتریشیا نیز بروز پدیده ال نینو و افزایش بی سابقه دمای آب منطقه اقیانوس آرام از متهمان اصلی باشد. به گفته کارشناسان، گرمایش جهانی عاملی است که به تشدید قدرت ال نینو منجر می شود. ال نینو نیز رویدادی است که به افزایش دمای آب اقیانوس ها منتهی خواهد شد و به تبع آن وقوع توفانی با این شدت دور از انتظار نخواهد بود.
از پاتریشیا تا ال نینو
از ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی تاکنون بیش از ۲۰ توفان گرمسیری در نیمکره شمالی اتفاق افتاده است که در مقایسه با توفان هایی که سال گذشته رخ داده، بی سابقه بوده است. اگرچه گرم شدن زمین عاملی است که در وقوع این توفان های بی سابقه نقش اصلی را ایفا می کند، شواهد ارائه شده از سوی کارشناسان نشان می دهد این الگوهای آب و هوایی فقط سال ۱۹۸۰ میلادی تکرار شده است. بنابراین تردیدی نیست عده ای بر این باور باشند این حوادث می تواند به نوعی نشان دهنده حوادثی باشد که در آینده ای نزدیک شاهد آن خواهیم بود. بر این اساس، کارشناسان مرکز پیش بینی آب و هوای ملی آمریکا با احتمال ۹۵ درصد از در راه بودن ال نینو خبر داده اند. پدیده ای که می تواند زمستان امسال را با تغییرات گسترده ای مواجه کند. بر همین اساس در پی وقوع توفان بی سابقه پاتریشیا گمانه زنی هایی درباره همراه شدن این اتفاق با پدیده ال نینو مطرح شده است.
ال نینو از چرخه های آب و هوایی شناخته شده در سطح دنیاست. هر چند سال یکبار وقوع پدیده ال نینو به ایجاد ناهنجاری های بزرگی در آب و هوای سراسر دنیا منجر می شود که می تواند موجب ثبت رکوردهای جدیدی در جدول های هواشناسی جهان شود. زمانی که دمای آب های قطبی در اقیانوس آرام در بخش آمریکای جنوبی افزایش پیدا می کند، ال نینو رخ می دهد. در حقیقت وزش هوای گرم در سطح آب های اقیانوسی، موجب تغییر مسیر بادهایی می شود که در سطح زمین می وزد. وجود چنین روندی موجب ضعیف شدن بادهای موسمی در بخش های جنوبی و جنوب شرقی آسیا می شود. به این ترتیب از یک سو فصل های بارانی سال در آفریقای جنوبی با خشکسالی مواجه می شود و از سوی دیگر همزمان در بخش های شرقی و جنوبی آمریکا تشدید بارش های جوی را شاهد خواهیم بود.
