کارشناسان می گویند بخش مهمی از اشتغال بازنشسته ها در بستر فعالیت های دولتی و بدنه وابسته به دولت شکل گرفته و افراد بسیار زیادی هستند که در هیات مدیره ها عضویت داشته و یا با عنوان مشاور، کسب درآمد می کنند. بخشی نیز به صورت کارمندان، قانونگذاران، مقامات عالی رتبه، مدیران، متخصصان، تکنسین ها و دستیاران، کارمندان امور اداری و دفتری و ... مشغول به فعالیت هستند.
مشاغلی که در اختیار بازنشسته‌ها است
اینکه چرا یک فرد بازنشسته بعد از تقریبا ۳ دهه فعالیت اقتصادی و رسیدن به سن ۶۵ سال، ترجیح می دهد در این بازار بماند از چند منظر قابل توجه و بررسی است. بخش مهمی از ادامه اشتغال بازنشسته ها مربوط به نیازهای مالی و کسری درآمد است که افراد را مجبور به فعالیت اقتصادی در دوران بازنشستگی می کند.
یک بخش دیگر کار نیاز جامعه به توان، تخصص و مهارت شاغلان دیروز است که این موضوع در تمامی کشورهای جهان مورد توجه است و اساسا نمی توان استفاده از تجربیات گرانبهای افرادی که سال ها در بازار کار به کسب تجربه پرداخته اند را نادیده گرفت.
همچنین یک علت بازگشت بازنشسته ها به بازار کار می تواند این باشد که آنها می خواهند حس مفید بودن و دوری از رسیدن به سن بازنشستگی و کهولت را از خود دور کنند. کارشناسان عقیده دارند، بازنشسته ها از این طریق حس امید به زندگی را در خود تقویت می کنند. آنها می خواهند همچنان برای جامعه مفید باشند و بازار کار روی آنها حساب کند.
چرا بازنشسته‌ها کار می‌کنند؟
با این اوصاف، مسئله ای که برای بازگشت اغلب بازنشسته ها به کار مطرح است، موضوع کسب درآمد، ناتوانی در تامین هزینه های زندگی، در مورد برخی نبود حمایت های بیمه ای و یا اشتغال در اموری است که معمولا چیزی به عنوان بازنشستگی در آن مطرح نیست و افراد تا زمانی که توان کار دارند می توانند در آن بخش ها به فعالیت بپردازند که اشتغال در بخش کشاورزی از نمونه های آن است.
هرچند اشتغال دوسوم از ۹۰۰ هزار بازنشسته شاغل در بازار کار به روایت آمارها در بستر بخش خصوصی شکل گرفته، اما اگر طرح مجلس به مرحله اجرا برسد، می توان انتظار داشت شرایط خروج ۹۰۰ هزار نفر و یا دستکم نیمی از بازنشسته ها از بازار کار ایران فراهم و در نتیجه هزاران فرصت شغلی در اختیار کارجویان جوان تحصیل کرده قرار گیرد.
البته پیش از آن دولت باید برخی زمینه ها مانند تقویت دریافتی بازنشستگان، انجام برخی حمایت‌های درمانی و بهداشتی رایگان در دوران بازنشستگی و خلاصه کم کردن بار نیازهای مالی خانواده های دارای شاغلان بازنشسته را فراهم آورد. به بیان ساده تر، اگر شرایط به نحوی باشد که میزان دریافتی و حقوق دوران بازنشستگی افراد بهبود یابد، قائدتا بخشی از آنها بدون نیاز به قانون و یا ممنوعیت، بازار کار را ترک خواهند گفت.
توجه این گزارش در بیان لزوم زمینه سازی دولت و سیاست گذاران برای خروج بازنشسته ها از بازار کار، به آن بخش از بازنشستگانی است که به دلایل واقعی کسری مالی و درآمدی ناچار به فعالیت در بازار کار شده اند، وگرنه شرایط برای هیات مدیره ها، مشاوران، مدیران و امثال اینها برای ترک بازار کار باید به صورت دستوری و از طریق اجرای مصوبه احتمالی مجلس به قید فوریت فراهم و بر اجرای فوری آن نیز نظارت شود.
توقف فوری مشاغل صوری در بازار کار
براساس آخرین آمارهای موجود، هم اکنون ۷۸۸ هزار و ۶۹۴ مرد بازنشسته بالای ۶۵ سال ۱۱۱ هزار و ۴۳۳ زن پس از دوران بازنشستگی به فعالیت در بازار کار ادامه می دهند. از مجموع یک میلیون و ۸۰۷ هزار متخصص شاغل در کشور، ۱۱ هزار و ۸۳۳ نفر بالای ۶۵ سال و مشغول به فعالیت هستند.
همچنین اندکی بیش از ۱۰ هزار بازنشسته شاغل را متخصصان تشکیل می دهند و بیش از ۳ هزار کارمند در سن بازنشستگی هنوز هم در مشاغل اداری و دفتری حضور دارند. گروه های دیگری از بازنشستگان نیز در مشاغل خدماتی و فروشندگی، کارکنان ماهر، صنعتگران، متصدیان و مونتاژکاران و بخشی نیز به صورت کارگر ساده ادامه فعالیت می دهند. ۶۴۸ هزار بازنشسته باقی مانده در بازار کار ایران را کارکنان ماهر کشاورزی، جنگلداری و شیلات تشکیل می دهند.
فرامرز توفیقی با بیان اینکه بسیاری از بازنشسته ها از بدنه دولت بوده و در مشاغل خاصی فعالیت دارند، گفت: معمولا افراد در بدنه دولت می توانند به هیات مدیره ها و پُست‌های مشاوره ای راه یابند.
نماینده کارگران در شورای عالی کار اظهارداشت: اینکه مجلس به دنبال ممنوعیت اشتغال بازنشسته ها است، به این دلیل است که بخشی از بازنشسته ها در بدنه دولت حضور دارند. باید شرایط به نحوی باشد که نسل جوان بتوانند وارد بازار کار شوند.
توفیقی خاطرنشان کرد: از منظر اشتغال‌زایی برای جوانان تحصیل کرده، به شدت موافق حذف بازنشسته ها به ویژه در بخش دولتی و پُست‌هایی مانند هیات مدیره ها و مشاوران هستیم. در صورتی که امکانی فراهم شود تا بازار کار اندکی جوان‌تر شود، قطعا زمینه های بهتری هم برای اشتغال جوانان فراهم می شود.
