صراط: امروز 28 شهریور 1394 خورشیدی برابر با 5 ذی الحجه 1436 هجری و 19 سپتامبر 2015 میلادی است و رویدادهای زیر رخ‌داده‌اند.
*امضای قرارداد شرکت ملی نفت ایران با کنسرسیوم بین المللی نفت (1333 ش)
پس از کودتای 28 مرداد 1332، محیطی که آمریکا و انگلیس انتظار آن را داشتند فراهم شده بود. از آن طرف، سپهبد زاهدی، عامل کودتا و نخست وزیر وقت نیز مهیا بود تا رسماً نظر غارتگران بین المللی را تأمین کند و حکومت خود و سلطنت شاه را مستحکم سازد.
در این حال زاهدی برای جلب کمکهای مالی آمریکا، تسلیم درخواستهای ویرانگر کارتلهای نفتی غرب شد و اصل ملی شدن صنعت نفت را زیر پا گذاشت.
در نهایت قرارداد نفت ایران و کُنسرسیوم بین المللی نفت شامل 51 ماده و دو ضمیمه مربوط به غرامت شرکت نفت انگلیسی و مالیات بردرآمد، توسط علی امینی و سهام السلطنه بیات به امضا رسید که در نتیجه آن، کنسرسیوم از جانب شرکت ملی نفت ایران به انجام امور اکتشاف، استخراج و پالایش میپرداخت.
این کنسرسیوم بدون در نظر گرفتن نفع ملی کشور، منابع نفتی را به حلقوم اجانب ریخت و سهم ناچیزی از آن را به مملکت بازگرداند. در این میان آمریکا به عنوان کشوری که در جریان جنگ جهانی دوم کمترین خسارت را دیده بود، به گسترش سیطره نفوذ و سلطه خود پرداخت و این سهم را هم از مبارزات خونین ملت ایران در شعار ملی کردن صنایع نفت به دست آورد.
این قرارداد سرانجام در 29 مهر 1333 ش با 113 رأی، موافق از 120 رأی مأخوذه در مجلس دوره هجدهم تصویب شد و دوره سلطه کنسرسیوم بر نفت ایران آغاز شد.
در این میان اعتراض و مخالفت مردم و بزرگانی همچون آیت اللَّه سیدابوالقاسم کاشانی راه به جایی نبرد و بیگانگان، سالها به چپاول منابع عظیم خدادادی این مرز و بوم ادامه دادند.
*اظهار واکنش های گوناگون درباره توافق مصر و اسراییل در کمپ دیوید (1357 ش)
در حالی که هنوز چند ساعت از اعلام خبر توافق مصر و اسراییل نمیگذشت، وزیر خارجه مصر و نیز سفیر این کشور در آمریکا، به عنوان اعتراض به نتایج این کنفرانس، استعفا دادند.
شوروی نتایج کنفرانس کمپ دیوید را محکوم کرد و آن را توطئهای واقعی علیه مردم خاورمیانه و صلح دانست.
فلسطینیان میانه رو، با احتیاط، از نتایج کنفرانس کمپ دیوید استقبال کردند. اما سایر فلسطینیها، سادات را متهم کردند که به خاطر پس گرفتن اراضی مصریها از اسراییل، بر سر منافع فلسطین، معامله کرده است.
مردم فلسطین که از نتایج کنفرانس، به خشم آمده بودند، سوگند یاد کردند که نبرد علیه اسراییل را شدت خواهند بخشید. مردم لیبی در خیابانهای طرابلس به تظاهرات پرداختند و در شعارهای خود، خواستار قتل سادات به اتهام معامله بر سرِ آرمان اعراب در کنفرانس کمپ دیوید شدند.
*کلنل محمدتقی خان فرمانده جدید ژاندارمری خراسان وارد مشهد شد (1299ش)
به ملاقات قوام السلطنه فرمانروای خراسان و سیستان رفت و مورد تأیید او قرار گرفت.
**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 5 ذی الحجه 1436 )
*شکست «عباس میرزا» نایب السلطنه از قوای روسی در نبرد اصلاندوز(1228 ق)
با تجاوز قوای روسی به شمال کشور، عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه قاجار به مقابله با آنان برخاسته و آنها را شکست داد.
پس از مدتی، بین سپاهیان ایران و روس در محلی به نام اصلاندور در کنار رودخانه ی ارس جنگی روی داد که به شکست ایران انجامید. فتحعلی شاه که خطر را نزدیک میدید، تقاضای صلح کرد و روسیه نیز که گرفتار جنگ با ناپلئون بود از این تقاضا استقبال کرد. درنتیجه، قراردادی که به پیمان گلستان معروف است منعقد شد و به موجب آن، همهی ولایاتی که تا آن تاریخ در تصرف روسها بود به اضافهی قره باغ، شروان، باکو، دربند و دیگر مناطق به مالکیت دولت روس درآمد.
*درگذشت فقیه و عارف بزرگ آیت اللَّه "محمدحسین غروی اصفهانی" (1361 ق)
شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به کمپانی فرزند شیخ محمدحسن در دوم محرم سال 1296 قمری در کاظمین دیده به جهان گشود.
وی با حمایت پدر که از بازرگانان متدین بود تحصیلات خویش را با جدّیت شروع کرد. سطح را نزد شیخ حسن تویسرکانی فرا گرفت؛ آن گاه از محضر آقاسیدمحمد فشارکی اصفهانی و حاج آقا رضا همدانی بهره برد واز شاگردان آخوند ملامحمد کاظم خراسانی شد. پس از ارتحال آخوند، به تدریس پرداخت. درس اصول و فقه ایشان بسیار دقیق بود و با زبان عربی فصیح بیان میشد.
آیت اللَّه کمپانی علاوه بر نبوغ و تبحّرش در فقه و اصول؛ در کلام، تفسیر، حکمت، تاریخ، ادب، عرفان و سایر علوم نیز مهارت داشت. آیت اللَّه غروی نزد علمای زمان از احترام و بزرگداشت بسیاری برخوردار بود و زمانی دراز به تدریس فقه و اصول و علوم عقلی اشتغال داشت.
مجلس درس این عالم ربانی مجمع اهل فضل و کمال بود ولی در تدریس فلسفه شهرتی خاص داشت. حضرات آیات عظام سید محمد حجت کوه کمرهای، سیدمحمدهادی میلانی، سیدابوالقاسم خویى، سید عبدالاعلی سبزواری، محمدتقی بهجت فومنی و محمدرضا مظفر از جمله شاگردان این عالم ربانی هستند.
ایشان در فلسفه، حکیمی عرفانی مشرب و در اخلاق، مخزن اسرار بود و در سیر و سلوک به مقام شهود رسیده بود. از همه بریده و به دوست پیوسته بود.
معروف است که حدود 12 سال از درس و بحث کناره گرفت و به سیر و سلوک پرداخت. از این عالم بزرگوار بیش از 10 کتاب و رساله بر جای مانده است. که برخی از آنها عبارتند از: الاجتهاد و التقلید و العِداله، اُرجوزَةٌ فی الصوم، الانوارُ القُدسیّه، تُحفةُالحکیم، دیوان اشعار، نَهایةالدِّرایة فی شرح الکفایة و منظومهای در اعتکاف. وی سرانجام در سپیده دم پنجم ذیحجهی سال 1361 قمری بر اثر سکته قلبی در 65 سالگی درگذشت و پیکر پاکش در کنار مقبرهی علامه حلی در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 19 سپتامبر 2015 )
*درگذشت «ریچارد لاجی بیرْدْ» مخترع اسکاتلندی تلویزیون (1956م)
جان لاجی بیرْدْ، مخترع اسکاتلندی در 17 آوریل 1889م در اسکاتلند به دنیا آمد و از جوانی با برپا کردن کارگاهی کوچک به آزمایشهایى درباره نور و نورافکن پرداخت.
وی همزمان به تحصیل در رشته برق نیز مشغول شد و پس از آن تلاش کرد تا فیلم ناطق و روش انتقال عکس به وسیله نیروی برق را اختراع نماید.
او در سال 1924م پس از کوششهای فراوان موفق شد تا به آرزوی دیرین بشر که دیدن تصاویر و اشیاء به وسیله عکس از راه دور بود جامه عمل بپوشاند.
بیرد در این زمان اولین تلویزیون ابتدایى و ساده را اختراع کرد و توانست تصویر یک صورت را از اتاقی به اتاق دیگر منتقل سازد. وی در جریان همین آزمایش که با نیروی برق صورت گرفت، یکدستش فلج شد.
با این حال تلاشهای بیرد در سالهای بعد افزایش یافت و وی در دوم اکتبر 1925م، دستگاه تازهای برای تبدیل اشعه نور به ارتعاشات الکتریکی به کارانداخت. در نهایتْ جان بیرد در 17 آوریل 1926م اولین تصویر تلویزیونی را برای انجمن سلطنتی انگلیس در لندن به معرض نمایش گذاشت و مورد تشویق فراوان قرار گرفت. با این حال وی کوشش کرد تا این اختراع را کاملتر سازد. در سال 1929م تلویزیون بعدی او مورد قبول یکی از رسانههای خبری قرار گرفت. بیرد همچنین پس از نمایش اولین تلویزیون رنگی در سال 1941م، موفق شد تا در سال 1946م تصاویر سه بعدی رنگی را با صدایی مناسب تولید نماید. جان لاجی بیرد سرانجام در 19 سپتامبر 1956م در 67 سالگی درگذشت. (ر.ک: 17 آوریل)
*قتل «نورمحمد تَرَکی» طی کودتای خونین «حفیظ اللّه امین» در افغانستان (1979م)
نور محمد تَرَهکی اولین رئیس جمهور کمونیست افغانستان در سال 1913م در شهر غزنه به دنیا آمد. وی پس از طی دروس خود در رشته علوم اقتصادی، به روزنامه نگاری پرداخت و پس از ورود به فعالیت های سیاسی، در تأسیس حزب دموکراتیک افغانستان نقش مهمی ایفا کرد.
ترکی در اولین جلسه پارلمان افغانستان در سپتامبر 1964م، نماینده جناح چپ وابسته به روسها شد و از همان زمان فعالیتهای شدید و گستردهای را برای به قدرت رساندن کمونیستها در افغانستان و از داخل پارلمان افغانستان آغاز کرد.
وی به دنبال وقوع کودتای خونین 27 آوریل 1978م که به قتل محمد داودخان، رئیس جمهور این کشور انجامید، زمام امور افغانستان را با حمایت اتحاد جماهیر شوروی به دست گرفت.
ترکی در طول 16 ماهی که رئیس جمهور بود، متجاوز از 200 قرارداد اقتصادی با روسها به امضا رساند. وی حجم گاز صادراتی افغانستان به شوروی را تا 30 برابر میزان گذشته زیاد کرد و بهای آن را به یک سوم تقلیل داد.
نورمحمد ترکی سرانجام در یک رقابت قدرت طلبانه درون حزبی بر اثر ناتوانی در سرکوب قیام اسلامی ملت مسلمان افغانستان، مغلوب دوست خود، حفیظ اللَّه امین شد و طی یک کودتای خونین، در 19 سپتامبر 1979م در 66 سالگی به قتل رسید.
*امضای قرارداد شرکت ملی نفت ایران با کنسرسیوم بین المللی نفت (1333 ش)
پس از کودتای 28 مرداد 1332، محیطی که آمریکا و انگلیس انتظار آن را داشتند فراهم شده بود. از آن طرف، سپهبد زاهدی، عامل کودتا و نخست وزیر وقت نیز مهیا بود تا رسماً نظر غارتگران بین المللی را تأمین کند و حکومت خود و سلطنت شاه را مستحکم سازد.
در این حال زاهدی برای جلب کمکهای مالی آمریکا، تسلیم درخواستهای ویرانگر کارتلهای نفتی غرب شد و اصل ملی شدن صنعت نفت را زیر پا گذاشت.
در نهایت قرارداد نفت ایران و کُنسرسیوم بین المللی نفت شامل 51 ماده و دو ضمیمه مربوط به غرامت شرکت نفت انگلیسی و مالیات بردرآمد، توسط علی امینی و سهام السلطنه بیات به امضا رسید که در نتیجه آن، کنسرسیوم از جانب شرکت ملی نفت ایران به انجام امور اکتشاف، استخراج و پالایش میپرداخت.
این کنسرسیوم بدون در نظر گرفتن نفع ملی کشور، منابع نفتی را به حلقوم اجانب ریخت و سهم ناچیزی از آن را به مملکت بازگرداند. در این میان آمریکا به عنوان کشوری که در جریان جنگ جهانی دوم کمترین خسارت را دیده بود، به گسترش سیطره نفوذ و سلطه خود پرداخت و این سهم را هم از مبارزات خونین ملت ایران در شعار ملی کردن صنایع نفت به دست آورد.
این قرارداد سرانجام در 29 مهر 1333 ش با 113 رأی، موافق از 120 رأی مأخوذه در مجلس دوره هجدهم تصویب شد و دوره سلطه کنسرسیوم بر نفت ایران آغاز شد.
در این میان اعتراض و مخالفت مردم و بزرگانی همچون آیت اللَّه سیدابوالقاسم کاشانی راه به جایی نبرد و بیگانگان، سالها به چپاول منابع عظیم خدادادی این مرز و بوم ادامه دادند.
*اظهار واکنش های گوناگون درباره توافق مصر و اسراییل در کمپ دیوید (1357 ش)
در حالی که هنوز چند ساعت از اعلام خبر توافق مصر و اسراییل نمیگذشت، وزیر خارجه مصر و نیز سفیر این کشور در آمریکا، به عنوان اعتراض به نتایج این کنفرانس، استعفا دادند.
شوروی نتایج کنفرانس کمپ دیوید را محکوم کرد و آن را توطئهای واقعی علیه مردم خاورمیانه و صلح دانست.
فلسطینیان میانه رو، با احتیاط، از نتایج کنفرانس کمپ دیوید استقبال کردند. اما سایر فلسطینیها، سادات را متهم کردند که به خاطر پس گرفتن اراضی مصریها از اسراییل، بر سر منافع فلسطین، معامله کرده است.
مردم فلسطین که از نتایج کنفرانس، به خشم آمده بودند، سوگند یاد کردند که نبرد علیه اسراییل را شدت خواهند بخشید. مردم لیبی در خیابانهای طرابلس به تظاهرات پرداختند و در شعارهای خود، خواستار قتل سادات به اتهام معامله بر سرِ آرمان اعراب در کنفرانس کمپ دیوید شدند.
*کلنل محمدتقی خان فرمانده جدید ژاندارمری خراسان وارد مشهد شد (1299ش)
به ملاقات قوام السلطنه فرمانروای خراسان و سیستان رفت و مورد تأیید او قرار گرفت.
**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 5 ذی الحجه 1436 )
*شکست «عباس میرزا» نایب السلطنه از قوای روسی در نبرد اصلاندوز(1228 ق)
با تجاوز قوای روسی به شمال کشور، عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه قاجار به مقابله با آنان برخاسته و آنها را شکست داد.
پس از مدتی، بین سپاهیان ایران و روس در محلی به نام اصلاندور در کنار رودخانه ی ارس جنگی روی داد که به شکست ایران انجامید. فتحعلی شاه که خطر را نزدیک میدید، تقاضای صلح کرد و روسیه نیز که گرفتار جنگ با ناپلئون بود از این تقاضا استقبال کرد. درنتیجه، قراردادی که به پیمان گلستان معروف است منعقد شد و به موجب آن، همهی ولایاتی که تا آن تاریخ در تصرف روسها بود به اضافهی قره باغ، شروان، باکو، دربند و دیگر مناطق به مالکیت دولت روس درآمد.
*درگذشت فقیه و عارف بزرگ آیت اللَّه "محمدحسین غروی اصفهانی" (1361 ق)
شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به کمپانی فرزند شیخ محمدحسن در دوم محرم سال 1296 قمری در کاظمین دیده به جهان گشود.
وی با حمایت پدر که از بازرگانان متدین بود تحصیلات خویش را با جدّیت شروع کرد. سطح را نزد شیخ حسن تویسرکانی فرا گرفت؛ آن گاه از محضر آقاسیدمحمد فشارکی اصفهانی و حاج آقا رضا همدانی بهره برد واز شاگردان آخوند ملامحمد کاظم خراسانی شد. پس از ارتحال آخوند، به تدریس پرداخت. درس اصول و فقه ایشان بسیار دقیق بود و با زبان عربی فصیح بیان میشد.
آیت اللَّه کمپانی علاوه بر نبوغ و تبحّرش در فقه و اصول؛ در کلام، تفسیر، حکمت، تاریخ، ادب، عرفان و سایر علوم نیز مهارت داشت. آیت اللَّه غروی نزد علمای زمان از احترام و بزرگداشت بسیاری برخوردار بود و زمانی دراز به تدریس فقه و اصول و علوم عقلی اشتغال داشت.
مجلس درس این عالم ربانی مجمع اهل فضل و کمال بود ولی در تدریس فلسفه شهرتی خاص داشت. حضرات آیات عظام سید محمد حجت کوه کمرهای، سیدمحمدهادی میلانی، سیدابوالقاسم خویى، سید عبدالاعلی سبزواری، محمدتقی بهجت فومنی و محمدرضا مظفر از جمله شاگردان این عالم ربانی هستند.
ایشان در فلسفه، حکیمی عرفانی مشرب و در اخلاق، مخزن اسرار بود و در سیر و سلوک به مقام شهود رسیده بود. از همه بریده و به دوست پیوسته بود.
معروف است که حدود 12 سال از درس و بحث کناره گرفت و به سیر و سلوک پرداخت. از این عالم بزرگوار بیش از 10 کتاب و رساله بر جای مانده است. که برخی از آنها عبارتند از: الاجتهاد و التقلید و العِداله، اُرجوزَةٌ فی الصوم، الانوارُ القُدسیّه، تُحفةُالحکیم، دیوان اشعار، نَهایةالدِّرایة فی شرح الکفایة و منظومهای در اعتکاف. وی سرانجام در سپیده دم پنجم ذیحجهی سال 1361 قمری بر اثر سکته قلبی در 65 سالگی درگذشت و پیکر پاکش در کنار مقبرهی علامه حلی در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 19 سپتامبر 2015 )
*درگذشت «ریچارد لاجی بیرْدْ» مخترع اسکاتلندی تلویزیون (1956م)
جان لاجی بیرْدْ، مخترع اسکاتلندی در 17 آوریل 1889م در اسکاتلند به دنیا آمد و از جوانی با برپا کردن کارگاهی کوچک به آزمایشهایى درباره نور و نورافکن پرداخت.
وی همزمان به تحصیل در رشته برق نیز مشغول شد و پس از آن تلاش کرد تا فیلم ناطق و روش انتقال عکس به وسیله نیروی برق را اختراع نماید.
او در سال 1924م پس از کوششهای فراوان موفق شد تا به آرزوی دیرین بشر که دیدن تصاویر و اشیاء به وسیله عکس از راه دور بود جامه عمل بپوشاند.
بیرد در این زمان اولین تلویزیون ابتدایى و ساده را اختراع کرد و توانست تصویر یک صورت را از اتاقی به اتاق دیگر منتقل سازد. وی در جریان همین آزمایش که با نیروی برق صورت گرفت، یکدستش فلج شد.
با این حال تلاشهای بیرد در سالهای بعد افزایش یافت و وی در دوم اکتبر 1925م، دستگاه تازهای برای تبدیل اشعه نور به ارتعاشات الکتریکی به کارانداخت. در نهایتْ جان بیرد در 17 آوریل 1926م اولین تصویر تلویزیونی را برای انجمن سلطنتی انگلیس در لندن به معرض نمایش گذاشت و مورد تشویق فراوان قرار گرفت. با این حال وی کوشش کرد تا این اختراع را کاملتر سازد. در سال 1929م تلویزیون بعدی او مورد قبول یکی از رسانههای خبری قرار گرفت. بیرد همچنین پس از نمایش اولین تلویزیون رنگی در سال 1941م، موفق شد تا در سال 1946م تصاویر سه بعدی رنگی را با صدایی مناسب تولید نماید. جان لاجی بیرد سرانجام در 19 سپتامبر 1956م در 67 سالگی درگذشت. (ر.ک: 17 آوریل)
*قتل «نورمحمد تَرَکی» طی کودتای خونین «حفیظ اللّه امین» در افغانستان (1979م)
نور محمد تَرَهکی اولین رئیس جمهور کمونیست افغانستان در سال 1913م در شهر غزنه به دنیا آمد. وی پس از طی دروس خود در رشته علوم اقتصادی، به روزنامه نگاری پرداخت و پس از ورود به فعالیت های سیاسی، در تأسیس حزب دموکراتیک افغانستان نقش مهمی ایفا کرد.
ترکی در اولین جلسه پارلمان افغانستان در سپتامبر 1964م، نماینده جناح چپ وابسته به روسها شد و از همان زمان فعالیتهای شدید و گستردهای را برای به قدرت رساندن کمونیستها در افغانستان و از داخل پارلمان افغانستان آغاز کرد.
وی به دنبال وقوع کودتای خونین 27 آوریل 1978م که به قتل محمد داودخان، رئیس جمهور این کشور انجامید، زمام امور افغانستان را با حمایت اتحاد جماهیر شوروی به دست گرفت.
ترکی در طول 16 ماهی که رئیس جمهور بود، متجاوز از 200 قرارداد اقتصادی با روسها به امضا رساند. وی حجم گاز صادراتی افغانستان به شوروی را تا 30 برابر میزان گذشته زیاد کرد و بهای آن را به یک سوم تقلیل داد.
نورمحمد ترکی سرانجام در یک رقابت قدرت طلبانه درون حزبی بر اثر ناتوانی در سرکوب قیام اسلامی ملت مسلمان افغانستان، مغلوب دوست خود، حفیظ اللَّه امین شد و طی یک کودتای خونین، در 19 سپتامبر 1979م در 66 سالگی به قتل رسید.
