صراط: به دنبال مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 5+1 و توافق صورت گرفته در وین در تاریخ 22 تیرماه 94 جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخواستی مبنی بر ضرورت تشکیل کمیسیونی جهت بررسی متن برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) از زوایای مختلف تقدیم هیئت رئیسه مجلس کردند.
*کمیسیون ویژه «برجام» ماه‌عسل زحمات یک‌ماهه نمایندگان
سرانجام حاصل تلاش‌های یک ماهه نمایندگان به ثمر نشست و در نهایت در نشست علنی 28 مردادماه سال جاری مجلس شورای اسلامی کمیسیونی تحت عنوان «کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی» با رای وکلای ملت تشکیل شد.
کل آرای ماخوذه برای انتخاب اعضای کمیسیون 225 رای بود که وکلای ملت از میان 24 کاندیدا به 15 نفر رای مثبت دادند. 15 نفری که نامزدهای آن به طریق مدل 5+5+5 انتخاب شدند، یعنی طبق توافق 2 فراکسیون اصولگرایان و اصولگرایان رهروان ولایت 5 نفر از فراکسیون نخست، 5 نفر از فراکسیون دوم و 5 نفر هم با توافق 2 فراکسیون انتخاب شدند.
*کمیسیون برجام ترکیبی از طیف مختلف نمایندگان
سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد، سیدحسین نقوی‌حسینی، عباسعلی منصوری‌آرانی، غلامرضا تاجگردون و جواد جهانگیرزاده از فهرست فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت (به ریاست کاظم جلالی) و نیز علیرضا زاکانی، سیدمحمود نبویان، حسین نجابت، مهرداد بذرپاش و ابراهیم کارخانه‌ای از فهرست فراکسیون اصولگرایان (به ریاست غلامعلی حدادعادل) نامزد حضور در کمیسیون مذکور شدند.
همچنین اسماعیل کوثری، محمدمهدی زاهدی، مسعود پزشکیان، منصور حقیقت‌پور و علاءالدین بروجردی پنج نماینده‌ای بودند که به عنوان افراد مورد وثوق هر 2 فراکسیون انتخاب شدند.
البته تمامی اعضای لیست فوق حائز رای مثبت نمایندگان شدند و فقط جواد جهانگیرزاده نتوانست رای مثبت وکلای ملت را کسب کند و به جای وی، وحید احمدی که به صورت مستقل کاندید شده بود رای اکثریت را کسب کرد.
*رضایت‌مندی اعضا از نشست‌های کمیسیون
در نهایت، این کمیسیون نشست‌های خود را به‌صورت رسمی از تاریخ یکم شهریور ماه سال جاری آغاز کرد.
در نخستین جلسه اعضای هیأت رئیسه کمیسیون انتخاب شدند همچنین چارچوب و برنامه کاری برای بررسی متن توافق برجام، بخشی از دستور کار نشست بود که تعیین شد.
نشست‌ها به صورت مرتب در سه هفته اخیر تشکیل شده و تاکنون 8 جلسه آن با حضور علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و رئیس تیم مذاکره‌کننده قبلی، سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم‌مذاکره‌کننده هسته‌ای همچنین فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و علی باقری معاون سابق شورای عالی امنیت ملی و مجید تخت‌روانچی یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای به سرانجام رسیده است که مباحث مختلفی از جمله تاریخچه مذاکرات، بررسی متن برجام از منظر حقوقی همچنین ارزیابی بُعد فنی- تخصصی آن را پشت سر گذاشته است.
دیدگاه مذاکره‌کنندگان فعلی و سابق برجام نسبت به «برجام»
در یکی از این نشست‌ها شمخانی بررسی برجام در مجلس را فرصت خوبی در جهت منافع ملی دانست و پیشنهاد داد که به دنبال ضمانت اجرایی برجام باشیم.
همچنین صالحی در ادامه این نشست به بیان تاریخچه مذاکرات در دوره مدیریتی خود پرداخت و گفت که آمریکا در گفت‌وگوی مسقط حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناخت.
در دیگر نشست جلیلی با ایراداتی که به برخی زوایای برجام وارد کرد تاکید کرد که در «برجام» حتی از حقوق تصریح شده در توافق ژنو هم عقب‌نشینی شده است.
عراقچی هم در این میان تصویب برجام در مجلس صلاح ندانست چرا که معتقد بود امنیت کشور مهمتر از توافق است.
همچنین در روند این جلسات دیگر اعضا به اظهارنظر پرداخته و سوالات خود را که با خود ابهاماتی به همراه داشت مطرح کرده و درپی آن از سوی مذاکره کنندگان پاسخ‌هایی دریافت کردند.
این نشست‌ها با حضور حداکثری اعضا تشکیل شده که به گفته اغلب اعضا تاکنون رضایت‌مندی مطلوبی را به همراه داشته است.
ورود برخی نمایندگان به جلسات کمیسیون و شکل‌گیری برخی حاشیه‌ها
البته نکته قابل توجه پخش مشروح نشست‌های کمیسیون ویژه از شبکه خبر بود. موضوعی که باعث شد ضمن آگاهی اقشار مختلف مردم از جزئیات نشست هسته‌ای پارلمان، وکلای ملت نیز که در تعطیلات تابستانی هستند را از مسائل مطرح در کمیسیون مذکور آگاه کند.
در این میان برخی جریانات سیاسی نسبت به حضور برخی نمایندگان در جلسات انتقاد کردند. نمایندگانی که عضو کمیسیون ویژه برجام نبودند و به گفته خودشان در قامت نمایندگی ملت در جلسات حضور پیدا می‌کنند.
در این لیست اسامی نماینده‌هایی همچون مهدی کوچک‌زاده و حمید رسایی به چشم می‌خورد که گویا به گفته خودشان حضور آنها و انتقاداتشان به برجام باعث شد تا جریان موافق توافق که به نوعی حامی دولت نیز محسوب می‌شود، تلاش کند تا کمیسیون ویژه را تحت‌الشعاع قرار دهد.
انتقادات از حضور اعضای غیر عضو کمیسیون ویژه به جایی رسید که باعث شد نماینده تهران به سراغ اینستاگرامش رود و تاکید کند که حضورش در کمیسیون طبق قانون بوده است.
رسایی در اینستاگرامن خود اینگونه نوشت «امروز برخی رسانه های اصلاح طلب به حضور بنده و برخی از همکاران نماینده که عضو کمیسیون برجام نیستند اما در جلسات آن شرکت می کنند، اعتراض کرده بودند. زمینه این تیترها نیز از دل مصاحبه با یک نماینده اصلاح طلب عضو کمیسیون امنیت ملی فراهم شده بود.این نماینده محترم (که الان در تعطیلات تابستانی به سر می برد) و رسانه های همسو، حضور بنده و دوستان دیگر در کمیسیون برجام را غیر قانونی دانسته بودند. برایم جای تعجب داشت که چطور این دوستان با قانون آشنا نیستند! هر نماینده می تواند در جلسات کمیسیون هایی که عضو آنها نیست، بدون حق رای شرکت کند و درباره موضوعات جلسه اظهار نظر کند.»
نمایندگانی که در کمیسیون عضو نیستند و در جلسات آن شرکت می‌کنند قانون را مورد اشاره قرار می‌دهند و تاکید می‌کنند که حضور آنها در کمیسیون ویژه بررسی برجام طبق ماده 149 قانون آیین نامه داخلی مجلس بلامانع است.
طبق ماده ۱۴۹ قانون فوق «در جلسات کمیسیون‌ها نمایندگانی که عضویت در آن کمیسیون را ندارند بدون داشتن حق رأى مى توانند حاضر شوند و در صورتى که از طرف کمیسیون براى اداى توضیح یا شرکت در مذاکرات دعوت شده باشند باید شرکت نمایند ولى حق رأى ندارند»
*هر نماینده‌ای می‌تواند در جلسات کمیسیون شرکت کند
البته سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی هم در همین زمینه به خبرنگار فارس گفت که «طبق قانون تمامی نمایندگان می‌توانند در جلسات کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی حضور پیدا کنند.»
وی که در حین گفت‌وگویش با فارس ماده ۱۴۹ آیین‌نامه داخلی خانه ملت را قرائت کرد، پس از پایان اشاره به آیین نامه داخلی مجلس اعلام کرد که کمیسیون آماده حضور تمامی نمایندگان در جلسات است.
نقوی حسینی همچنین عدم حضور سایر نمایندگان در جلسات کمیسیون را موضوع شخصی عنوان کرد که تصمیمش از سوی نماینده اتخاذ شده و از تمامی نمیاندگان خواست تا برای استماع نظرات گوناگون پیرامون برجام به کمیسیون متبوعش بیایند.
سخنگو کمیسیون ویژه برجام مجلس همچنین انتقاد از حضور برخی همکارانش در نشست‌های کمیسیون ویژه را سیاسی عنوان کرد و گفت که نمایندگان منتقد اگر تمایل داشته و حرفی دارند می‌توانند در جلسات حضور پیدا کنند.
