سخنان وزیر محترم ارشاد در حاشیه اجلاس سراسری مدیران کل استانی ارشاد و در جمع خبرنگاران پیرامون فیلم رستاخیز بسیار محل تأمل و نیازمند پاسخگویی است.
وزیر ارشاد اظهار کرده است: «یکی از ملاحظاتی که موجب توقف اکران فیلم رستاخیز شد، این بود که نظرات مراجع عظام تقلید مورد توجه قرار گیرد» و افزوده‌اند که در این مدت، فیلم را در قم و در بیوت برخی از مراجع نشان داده‌اند و اصلاحات مدنظر آنها به عمل آمده است، اما برخی مراجع نظرات فقهی خاص دارند و قابل تغییر هم نیست و با مذاکره هم حل نمی‌شود!
وی ارشاد افزوده است: «ما بر آن هستیم مراجعی که مخالفتی دارند را قانع کنیم که اگر نظر فقهی دارند، این نظر فقهی برای خودشان و مقلدانشان مورد احترام است، بنابراین اجازه دهند فیلم به نحو مطلوب برای علاقه مندان نمایش داده شود.»
مخالفت مراجع معظم تقلید با فیلم رستاخیز همچنان ادامه دارداولاً همگان بدانند این فیلم تا کنون برای هیچ یک از مراجع عظام تقلید نمایش داده نشده است و صرفاً چند نفری از بیت آیت الله مکارم شیرازی (دامت برکاته) در سفری که کارگردان و تهیه کننده فیلم به قم داشته‌اند، آن را مشاهده کرده‌اند و سپس جمع بندی نظرات خود را به معظم له ابراز داشته‌اند و لیکن نظر رسمی جدیدی از ناحیه حضرت ایشان اعلام نشده است و بنابراین همان نظریه مخالفت قبلی به قوت خود باقی است.
البته جمعی از کارشناسان حوزوی هم فیلم اصلاح شده را دیده‌اند و بیش از 20 اشکال تاریخی و محتوایی بر آن گرفته‌اند.
ثانیاً وزیر محترم اظهار داشته است که اصلاحات مدنظر مراجع تقلید انجام شده است که باید گفت نسبت به فیلم دو سال پیش عرضه شده، اصلاحاتی صورت گرفته ولی هنوز برخی از اشکالات و تحریفات تاریخی باقی است و از همه مهم‌تر، چهره حضرت ابوالفضل العباس(ع) و حضرت علی اکبر(ع) و دیگر ذوات مقدسه همچنان پدیدار است و به شدت پافشاری میکنند که این چهرهها را به نمایش بگذارند و مخالفتهای جدید علما و مراجع معظم تقلید نیز بعد از این فیلم اصلاح شده است.
وزیر محترم ارشاد مطلب را طوری القاء میکنند که بعضی از مراجع معظم در اثر مذاکرات قانع شده‌اند و برخی هم که قانع نشده‌اند، نظرات خاص دارند، یعنی منحصر به یکی دو نفر است و نظر کلی و جمعی مراجع نیست و آن یکی دو نفر هم چکار کنیم قانع نمی‌شوند! پس بنابراین نظرشان را میگذاریم برای خودشان و مقلدانشان و ما هم کار خود را میکنیم! این شیوه گفتار و رفتار با مراجع معظم تقلید خیلی باعث تأسف است!
وزیر ارشاد عوض آنکه با کارگردان و تهیه کننده فیلم مذاکره کند و آنها را متقاعد کند که به نظرات مراجع معظم تقلید احترام بگذارند، بالعکس در پی آن است که با مراجع معظم صحبت کند و نظر آنها را برگرداند و بعد هم که نتیجه نمی‌گیرد، میگوید چکار کنیم نظر فقهی خاصی دارند و قابل تغییر هم نیست!
خیلی عجیب است! شما در این ماجرا به کارگردان و تهیه کننده فیلمی که با سماجت و پررویی مقابل 10 مرجع تقلید ایستاده‌اند، چیزی نمی‌گویید و انتظار دارید مراجع تقلید از نظر خودشان برگردند! یعنی خاطر این دو نفر برای شما اینقدر مهم است!!
مخالفت مراجع معظم تقلید وجه دینی دارد و آنان حافظان حریم اسلام و قرآن هستند و الآن هم صرفاً فتوای خود را اعلام کرده‌اند، شما اگر متشرّع هستی باید به این نظرات توجه کنی و مخالفت نکنی، نه آنکه با پاک کردن صورت مسئله، موضوع را حل شده و بدون مشکل قلمداد کنی!
مراجع معظم مانع اکران فیلم نیستند، نظر فقهی خود را اعلام کرده‌اند ولی این دولت اگر این فیلم را بدون توجه به نظرات آنان به نمایش بگذارد، بداند که دچار خسران عظیم و بزرگی شده است و بر سر حمایت بی‌جا و بی‌دلیل از یک فیلم مشکل‌دار، پشتوانه عظیم مراجع معظم را از دست خواهد داد، چون این امر نوعی بی‌حرمتی به آنان محسوب می‌شود و برای این دولت تبعات بسیار بدی خواهد داشت.
عاقلان توجه کنند! مبادا اشتباه دولت گذشته در بحث ورود زنان به ورزشگاهها تکرار شود که در آن زمان به خاطر بی‌حرمتی به مراجع معظم تقلید تا سالها درب بیوت آنان به روی مسئولان بسته بود و هیچ وزیر و مقام دولتی را به حضور نمی‌پذیرفتند!
در این ماجرا هم مسلّم بدانید اگر به نظرات آنان توجه نشود، قطعاً همان ماجرا تکرار خواهد شد که البته بعید است این دولت اجازه دهد وزارت ارشادش همه حیثیت او را بر باد دهد!!
پاسخ به اظهارات سردار جزایری و بحث اسلام انگلیسیو امّا همزمان با وزیر ارشاد، جناب سردار جزایری نیز به حمایت از فیلم رستاخیز پرداخته و در اظهاراتی عجیب، مخالفان این فیلم را اسلام انگلیسی معرفی میکند! و دلیل آن را هم قمه زدن زنی در تجمع مخالفان این فیلم در جلوی سینمای شکوفه تهران مطرح کرده‌اند.
ماجرای قمه زدن و آن زن ناشناس را هیچ نمی‌دانیم گرچه معلوم نیست مربوط به کی و کجاست! ولیکن این را میدانیم که دقیقاً بالعکس، بخشی از پول ساخت و تولید این فیلم توسط شیعیان کویتی تأمین شده که مقلد همان کسی هستند که به جریان شیعه انگلیسی منتسب است و حتی برای این هزینه کرد خود از وی استجازه کتبی هم گرفته‌اند!
علاوه بر آنها شرکتی انگلیسی تدارک مالی این فیلم را در لندن بر عهده داشته که البته آنان هم جمعی از شیعیان مقیم انگلیس هستند و مطمئناً شیعیانی که برای ساخت این فیلم پول داده‌اند و زیاد هم داده‌اند (و دیگرهیچ نیازی نیست که وزیر محترم ارشاد، دلش برای تهیه کننده و کارگردان بسوزد و دستور دهد سیدیهای آن را برای کارمندان دولت بخرند!) با نیت خالصانه برای ترویج و تبلیغ نهضت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) هزینه کرده‌اند و هرگز حاضر نیستند فیلمی ساخته شود که موجب تحریف ماجرای کربلا و یا سخیف شدن ستارگان درخشان عاشورا شود.
ضمناً شبکه خبری BBC فارسی انگلیس، بیش از سه ربع ساعت در حمایت از فیلم رستاخیز برنامه پخش کرد، حالا بفرمائید طرفداران این فیلم، اسلام انگلیسی هستند یا مخالفان؟! و شاید هم هیچکدام!
در اینجا یادآوری این نکته را ضروری می‌دانم که در پی‌ادعای برخی افراد مبنی بر اینکه حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی از مراجع عظیم الشان شیعه در جریان ساخت و تولید فیلم رستاخیز بوده‌اند، دفتر معظم‌له در نجف اشرف طی استفتائیه‌ای این موضوع را تکذیب کرد، که متن آن به این شرح است:
دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله سیستانی
با سلام و ادای احترام
بعضی شایعه کرده‌اند که آیت‌الله سیستانی در جریان ساخت فیلم رستاخیز قرار
داشته‌اند و فیلمنامه آن را تایید کرده‌اند، آیا این گفته صحیح است؟
بسمه تعالی: صحیح نیست
24رمضان المبارک 1436 - دفتر آقای سیستانی – نجف اشرف
نقد و تحلیل بیشتر سخنان سردار جزایری
ولی سخنان سردار جزایری سخنگوی نیروهای مسلح بیشتر از اینها محل نقد و تأمل است، وی با انتقاد از تعلیق اکران فیلم رستاخیز اظهار داشته است وزارت ارشاد در تعلیق این فیلم عجله کرد و معلوم شد کسانی که به اعتراض این فیلم در مقابل یکی از سینماهای تهران تجمع کردند و حتی قمه زدند، اینها وابسته به جریان اسلام انگلیسی بودند.
اولاً طبق بیانیه سازمان سینمایی تعلیق اکران فیلم رستاخیز به خاطر تجمعات نبوده، بلکه بخاطر تأمین نظر مراجع عظام تقلید بوده است.
ثانیاً تا آنجا که میدانیم در هیچ یک از تجمعات اعتراضی به این فیلم کسی قمه نزده است و تصویر آن خانم هم که در فضای مجازی بعد از چند روز از آن ماجرا به ناگاه در فضای رسانه‌ای بطور وسیع منتشر شد، حاکی از حرکتی برنامه‌ریزی شده برای زیر سئوال بردن اینگونه حرکتهای خودجوش جوانانی است که برای دفاع از حریم اهل بیت (ع) و مرجعیت به صحنه آمده بودند.
ضمناً در عکس‌هایی که همان روز خبرگزاریها از این تجمعات منتشر کرده‌اند، نه تصویری از قمه زدن بود و نه ساندویچ خوردن! ، البته به لحاظ اینکه ساختمان وزارت ارشاد کنار ایستگاه مترو در بهارستان واقع و محل رفت و آمد عابران و مسافران است، امکان دارد عابری و یا مسافری ساندویچی در دست داشته امّا این زیبنده نیست وقتی افرادی را بخواهیم زیر سئوال ببریم آقای وزیر آنها را به روزه خواری و جناب سردار هم به اسلام انگلیسی متهم کنند!
آمریکا و انگلیس بین مردم ما عقبه و پایگاهی ندارند
اضافه بر اینها این شیوه بیان و تحلیل جناب سردار چند تالی فاسد در بر دارد: اولاً همه میدانند که نه آمریکا و نه انگلیس هیچگاه در بدنة مردم ما عقبه‌ای نداشته و ندارند، امّا وقتی شما اعلام میکنید اینها که تجمع کردند جریان اسلام انگلیسی هستند یعنی برای دشمن، عِدّه و عُده ساختید و بسا خود دشمن هم این دروغ را باور کند و خیال واهی کند که در بین مردم ایران عقبه‌ای دارد که میتواند روی آنها حساب کند!
ثانیاً شما که خود میدانید این جوان‌ها از سر دلسوزی و به عشق اهل بیت (ع) به صحنه آمدند، این نحوه تخریبِ آنها و مارک زدن به آنان چوب حراج زدن به سرمایههای کشور است و فردا روزی اگر لازم به حضور همین جوان‌ها باشد در صداقت شما تردید میکنند و تصور میکنند شما از آنها استفاده ابزاری میخواهید بکنید و پیش خود میگویند در آن روزی که ما به حمایت از اهل بیت (ع) و مراجع تقلید به صحنه آمدیم و در حالی که شبکه BBC انگلیس به تبلیغ این فیلم میپرداخت، این آقای سردار عوض آنکه در جبهة خودی باشد، خدمت به کدام جبهه میکرد؟!
چرا در معرفی دشمن آدرس غلط میدهیم! در جایی که همه مراجع و متدیینین به این فیلم ایراد محتوایی و اساسی دارند و حالا وزارت ارشاد هم به احترام مراجع گفته است تا تأمین نظر مراجع عالیقدر، اکران فیلم به تعویق افتاده شما میفرمائید که عجله کردند و نباید اینکار را میکردند!
شما با این اظهارات به دنبال چه هدفی هستید؟ چرا نظام برای یک فیلم، هزینه همه جانبه بپردازد؟! مسلماً اگر اکران این فیلم ادامه پیدا میکرد فاصله بین دولت و مراجع معظم تقلید بیشتر میشد و بر دامنه تجمعات مردمی در شهرهای مختلف هم افزوده میشد و آیا این وضع به صلاح کشور و نظام بود؟!
مسلماً کار وزارت ارشاد عاقلانه بود و امیدواریم از این شرط عقل عدول نکند. ضمناً شما در اظهارات خود دو فیلم رستاخیز و محمد رسول الله (ص) را در کنار هم آوردهاید و حال آنکه قیاس مع الفارق است و بین این فیلمها تفاوت زیادی است و اینطور نیست هر رفتاری با فیلم رستاخیز شد، با دیگر فیلمها بشود.
مردم ما علاقمند فیلمهای مذهبی هستند امّا به شرطی که تحریف نباشد وحرمت مقدسات واهل بیت (ع) حفظ شود و معرّف فرهنگ واقعی عاشورایی باشد نه آنکه موجب سخیف شدن اعتقادات و مقدسات شود.
به هر حال همانطور که قبلاً هم گفتهایم این فیلم هیچ راه حلی جز اعلام رضایت مراجع معظم تقلید را ندارد و اساساً از این پس تمام فیلمهایی که محتوایی دینی دارند باید به تأیید شورای عالی حوزههای علمیه برسد و نظارت پیوسته کارشناسان حوزوی از ابتدا تا انتها در این فیلمها ضروری است تا اینگونه مسائل پیشنیاید.
تفاوت بازیگری در تعزیه و فیلم
یکی از نکاتی هم که بعضی آن را متذکر شده‌اند، این است که چطور در تعزیه خوانی افرادی در نقش حضرت ابوالفضل(ع) و یا دیگر فرزندان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ظاهر می‌شوند ولی در فیلم جایز نیست؟
به نظرم در پاسخ به این مطلب باید گفت که بین تعزیه و فیلم تفاوت‌های بسیاری است، شاید در ایام محرم در اقصی نقاط ایران هزاران تعزیه برگزار شود و افرادی هم در نقش حضرت ابوالفضل(ع) ایفای نقش داشته باشند ولی هیچگاه فردی در سطح جامعه به عنوان بازیگر نقش حضرت ابوالفضل(ع) مطرح نمی‌شود و حال آنکه در فیلم اینطور نیست، دایره اثرگذاری فیلم بسیار گسترده است و بسا از سطح ملی و کشوری به سطح منطقه‌ای و یا جهانی هم می‌رسد و لذا اگر فردی به عنوان بازیگر نقش یکی از اولیای الهی مطرح شود که سوء سابقه‌ای داشته باشد و یا شخصیت معتبری نباشد و امکان لغزش‌هایی را در آینده داشته باشد، طبیعی است که موجب وهن آن مقام می‌شود که در نقش او بازی شده است.
به عنوان مثال اگر در حال حاضر نام مالک اشتر و یا مختار و یا حضرت یوسف در جامعه مطرح شود، در ذهن شنونده بلافاصله بازیگران این نقش‌ها تداعی می‌شود، حالا آیا شایسته است فردی را به عنوان بازیگر نقش حضرت ابوالفضل(ع) در جامعه شاخص کنیم و آیا این موضوع در آینده با نوع عملکرد اجتماعی بازیگرها، تبعات منفی نخواهد داشت؟!
بنابر این اگر بزرگانی از مراجع معظم تقلید این اجازه را داده باشند، منوط به آن کرده‌اند که موجب وهن نباشد و پر واضح است که این شرط به این سادگی محقق نمی‌شود و لازمه آن این است که فردی را یافت که در گذشته او سوء سابقه نبوده و همچنین نسبت به آینده عملکرد او هم در صلاح و پاکی، اطمینان باشد، که چنین فردی را به راحتی نمی‌توان پیدا کرد.
بنابراین به وزارت ارشاد توصیه میکنیم حواسش جمع باشد، مبادا راه را عوضی برود که جبرانش بسا مشکل باشد!
مرتضی نجفی قدسی
