صراط: استخوان و پوست گاو، ژلاتین می شود و بعد پاستیل و سووال های فراوان که آیا
پاستیل ها برای استخوان و مفاصل خوب است و اصلا ارزش تغذیه ای دارد یا نه؟
اخیرا پاستیل های رنگی تر و شفاف تر و در اشکال زیباتری به بازار آمده که به ویژه کودکان را به طرف خود جلب می کند.
اغلب این پاستیل ها نیز به صورت فله ای عرضه می شوند که نسبت به اشکال بسته بندی از رنگ خیره کننده تر و حتی طعم بهتری برخوردار هستند و حال این سووال مطرح می شود که آیا این پاستیل ها قاچاق بوده یا تولید داخل و آیا سلامت آنها تضمین شده است.
اظهارنظرهای های فراوان درباره پاستیل
بسیاری از افراد نمی دانند که اصلا ترکیبات پاستیل چیست و چه ارزش غذایی دارد ، در رده چیپس و پفک قرار می گیرد یا نسبت به آنها سالم تر است اما اظهار نظرهای فراوانی درباره آن می کنند.
بطور مثال برخی می گویند پاستیل ها قد را بلند می کند، برخی دیگر می گویند غضروف ساز و برای دندان هم خوب است و برخی دیگر معتقد هستند که خوردن آن موجب بروز مشکلات گوارشی می شود.
حتی یک مادر که اخیرا کودکش را برای مشکلات تکلمی نزد پزشک برده است ، پزشک به او توصیه کرده که فرزندش پاستیل مصرف کند درحالیکه تحقیقات پزشکی در این باره انجام نشده است.
تاریخچه مختصری از پاستیل
هانس ریگل مدیر شرکت آلمانی آب نبات هاریبو با افزودن ژلاتین به آب نبات ها، اولین پاستیل ها را به شکل خرس در سال 1920 ابداع کرد هرچند که مصرف ژلاتین به عنوان اصلی ترین ماده غذایی تشکیل دهنده پاستیل از زمان فراعنه مصر، وجود داشته است.
سال ها بعد پاستیل ها در هزاران شکل مختلف از خرس، کرم، قورباغه، همبرگر کوچک، توت فرنگی و آلبالو گرفته تا بطری نوشابه و دیگر شکل های دوست داشتنی به بازار عرضه شد.
این شکلات های ژلاتینی خوشمزه آنچنان محبوبیت یافت که بازار مالی آن تنها در سال 1996 در آمریکا، بالغ بر 135 میلیارد دلار شد.
در ایران نیز پاستیل های نوشابه ای جزو قدیمی ترین ها است و برای برخی افراد حکم یک نوستالژی دوست داشتنی را دارد.
ترکیبات پاستیل از زبان متخصص تغذیه
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ماده اولیه پاستیل ، ژلاتین است؛ ژلاتین یک ترکیب پروتئینی متشکل از سه اسیدآمینه است.
دکتر احمدرضا درستی می افزاید: هر کدام از این اسیدآمینه ها بطورجداگانه می توانند وارد بدن شوند اما چون هر سه اسیدآمینه بطور یکجا در پاستیل وجود دارد می تواند به فراهم کردن ژلاتین مورد نیاز استخوان، کمک کند.
وی خاطرنشان می کند: ژلاتین به ویژه در افرادی که دچار شکستگی استخوان شده اند می تواند ، کمک کننده باشد.
پاستیل و استخوان گاو و گوسفند
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ژلاتین از جوشاندن استخوان گاو گوسفنده فراهم می شود؛ افرادی که خوراک کله پاچه می خورند هنگام خنک شدن آن مشاهده می کنند که از آن ژله حاصل شده که این همان ژلاتین است.
درستی می افزاید: استخوان را از گوشت جدا کرده و آن را می جوشانند که نتیجه آن ژله ای بی رنگ است که با افزودن رنگ و مواد قندی ، تبدیل به پاستیل می شود؛ پس پاستیل در حقیقت ژله کم آب همراه با طعم دهنده، رنگ دهنده و دیگر افزودنی ها است تا قوام بهتری پیدا کند.
تبلیغات استخوان سازی پاستیل گمراه کننده است
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ژلاتین ، ارزش غذایی بالایی ندارد و در حالیکه به افرادی که استخوان آنان شکسته ، کمک می کند، برای کودکان در حال رشد سودمند نیست.
درستی اضافه می کند: کودکان در حال رشد به همه نوع مواد غذایی برای رشد نیاز دازند و ژلاتین کمک چندانی به استخوان سازی و ساخت مفاصل نمی کند.
وی تصریح می کند: گاهی با تبلیغات به این اشتباه عامه دامن می زنند که اگر غذای کافی نمی خوری ، پاستیل می تواند آن را جبران کند در حالیکه این امر اشتباه است.
لزوم توجه به حلیت پاستیل های خارجی
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: برای تهیه پاسیل که استخوان ها جوشانده می شوند باید به ذبح شرعی دام ها نیز توجه داشت؛ گاهی برخی سوء استفاده کنندگان (در کشورهای خارجی) بجای آنکه برای کشتن گاو، رگ های آن را ببرند، دام ها را خفه می کنند تا خون در بدن دام ها باقی مانده و رنگ استخوان ها تیره تر شود.
درستی می افزاید: همچنین این سوء استفاده کنندگان گاهی به آلودگی های میکروبی در محل کشتن دام توجهی نمی کنند.
وی تصریح می کند: گاهی مسافران ایرانی در بازگشت از کشورهای خارجی با خود پاستیل و ژلاتین می آورند بدون اینکه بدانند این پاستیل ها حرام هستند یا حلال.
پاستیل اشتها را کور می کند
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: مصرف بی رویه پاستیل به خاطر وجود رنگ و شکر و دیگر مواد افزودنی می تواند اشتها را کور کرده و موجب سوء تغذیه شود.
درستی به مردم توصیه کرد هنگام خرید پاستیل ها به حلیت آن توجه داشته و از مصرف زیاد آن نیز پرهیز کنند.
پاستیل بهتر است یا چیپس و پفک یا گندم شادونه؟
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: اگر یک فرد چاق از من بپرسد که پاستیل بخورد یا بستنی یا پفک یا چیپس ، به او خواهم گفت که مصرف پاستیل بر دیگر تنقلات مصنوعی ، ارجحیت دارد.
درستی می افزاید: اما بطور قطع مصرف تنقلات سنتی مانند گندم شادونه یا توت خشکه بر مصرف تنقلاتی مانند پاستیل ارجحیت داشته و برای سلامتی مفید است زیرا به هرحال پاستیل همراه مواد شیمیایی است.
پاستیل ها حتما باید سیب سلامت داشته باشند
کارشناس علوم آزمایشگاهی می گوید: آزمایشگاه های کنترل مواد غذایی نمونه های پاستیل را بررسی می کنند ؛ ژلاتین این پاستیل ها باید از استخوان و پوست گاو و گوسفند باشد و پاستیل های وارداتی نیز باید گواهی حلال داشته و نباید در آنها از خوک استفاده شده باشد.
دکتر امیر رحیمی راد در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا تاکید می کند: پاستیل ها علاوه بر داشتن نشان استاندارد حتما باید سیب سلامت سازمان غذا و دارو را نیز داشته باشند.
وی تصریح می کند: از مردم انتظار داریم ، پاستیل های فله ای و سنتی را نخرند چون پاستیل های فله ای کنترل نمی شوند.
وی با اشاره به پاستیل های وارداتی خوشرنگ از ترکیه می گوید: طبق استاندارد ملی ، هفت رنگ مجاز برای پاستیل در ایران تعریف شده اما در کشور ترکیه برای ساخت پاستیل از رنگ هایی استفاده می شود که در ایران غیرمجاز اما در کشور خودشان مجاز است.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی و بهداشتی آذربایجان غربی می افزاید: بطور مثال از 24 نوع پاستیل در این استان فقط 11 نمونه قابل قبول و مجاز بودند.
آیا صنایع تولید پاستیل ایران نیز باید به سمت استفاده از رنگ های دیگر روند؟
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی و بهداشتی آذربایجان غربی در پاسخ به این سووال خبرنگار سلامت ایرنا که 'آیا این نیاز احساس نمی شود که صنایع تولید پاستیل ایران برای حفظ بازار از رنگ های بیشتری استفاده کنند' ، می گوید: در این رابطه تولیدکنندگان داخلی می توانند دلایل و مستندات خود را در زمینه استفاده از رنگ های دیگر ارایه کنند تا استاندارد رنگ های مجاز ، اصلاح شود.
عوارض پاستیل های فاقد نشان سیب سلامت
این کارشناس علوم آزمایشگاهی می گوید: مردم باید به نشان سیب سلامت پاستیل ها توجه داشته باشند و باید در این زمینه اطلاع رسانی های لازم انجام گیرد زیرا روبروز بر تعداد بیماری های آلرژیک (حساسیت زا) و سرطان افزوده می شود و استفاده از پاستیل های خوش آب و رنگی که سالم نیست باید کنترل شده باشد.
رحیمی راد می افزاید: مشکل اینجاست که اغلب مردم فکر می کنند هر جنس خارجی بهتر است و از پاستیل های غیر مجاز خارجی نیز استفاده می کنند درحالیکه ممکن است این پاستیل ها آلودگی میکروبی داشته باشند.
وی تصریح می کند: همچنین این پاستیل ها ممکن است دارای رنگ های مصنوعی غیرمجاز باشند بطور مثال ما توانستیم از ورود یک نوع زیتون سیاه به کشور جلوگیری کنیم که در آن از رنگ های مصنوعی استفاده شده و اصلا زیتون سیاه نبود.
دانستنی هایی درباره پاستیل
تحقیقات نشان می دهد که احتمال خفگی در بین مواد غذایی نرم با خاصیت انعطاف پذیری، بیشتر از دیگر مواد غذایی است بنابراین مصرف پاستیل در کودکان کمتر از سه سال توصیه نمی شود.
دانشمندان در مطالعات خود نشان داده اند که استفاده از زایلیتول (نوعی ماده جایگزین قند) در پاستیل، در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است البته به هییچ وجه جایگزین مسواک نیست.
همچنین عرضه و فروش پاستیل در بوفه مدارس سراسر کشور بر اساس فهرست مواد غذایی غیرمجاز مدارس که از سوی وزارت بهداشت اعلام شده، ممنوع است.
اخیرا پاستیل های رنگی تر و شفاف تر و در اشکال زیباتری به بازار آمده که به ویژه کودکان را به طرف خود جلب می کند.
اغلب این پاستیل ها نیز به صورت فله ای عرضه می شوند که نسبت به اشکال بسته بندی از رنگ خیره کننده تر و حتی طعم بهتری برخوردار هستند و حال این سووال مطرح می شود که آیا این پاستیل ها قاچاق بوده یا تولید داخل و آیا سلامت آنها تضمین شده است.
اظهارنظرهای های فراوان درباره پاستیل
بسیاری از افراد نمی دانند که اصلا ترکیبات پاستیل چیست و چه ارزش غذایی دارد ، در رده چیپس و پفک قرار می گیرد یا نسبت به آنها سالم تر است اما اظهار نظرهای فراوانی درباره آن می کنند.
بطور مثال برخی می گویند پاستیل ها قد را بلند می کند، برخی دیگر می گویند غضروف ساز و برای دندان هم خوب است و برخی دیگر معتقد هستند که خوردن آن موجب بروز مشکلات گوارشی می شود.
حتی یک مادر که اخیرا کودکش را برای مشکلات تکلمی نزد پزشک برده است ، پزشک به او توصیه کرده که فرزندش پاستیل مصرف کند درحالیکه تحقیقات پزشکی در این باره انجام نشده است.
تاریخچه مختصری از پاستیل
هانس ریگل مدیر شرکت آلمانی آب نبات هاریبو با افزودن ژلاتین به آب نبات ها، اولین پاستیل ها را به شکل خرس در سال 1920 ابداع کرد هرچند که مصرف ژلاتین به عنوان اصلی ترین ماده غذایی تشکیل دهنده پاستیل از زمان فراعنه مصر، وجود داشته است.
سال ها بعد پاستیل ها در هزاران شکل مختلف از خرس، کرم، قورباغه، همبرگر کوچک، توت فرنگی و آلبالو گرفته تا بطری نوشابه و دیگر شکل های دوست داشتنی به بازار عرضه شد.
این شکلات های ژلاتینی خوشمزه آنچنان محبوبیت یافت که بازار مالی آن تنها در سال 1996 در آمریکا، بالغ بر 135 میلیارد دلار شد.
در ایران نیز پاستیل های نوشابه ای جزو قدیمی ترین ها است و برای برخی افراد حکم یک نوستالژی دوست داشتنی را دارد.
ترکیبات پاستیل از زبان متخصص تغذیه
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ماده اولیه پاستیل ، ژلاتین است؛ ژلاتین یک ترکیب پروتئینی متشکل از سه اسیدآمینه است.
دکتر احمدرضا درستی می افزاید: هر کدام از این اسیدآمینه ها بطورجداگانه می توانند وارد بدن شوند اما چون هر سه اسیدآمینه بطور یکجا در پاستیل وجود دارد می تواند به فراهم کردن ژلاتین مورد نیاز استخوان، کمک کند.
وی خاطرنشان می کند: ژلاتین به ویژه در افرادی که دچار شکستگی استخوان شده اند می تواند ، کمک کننده باشد.
پاستیل و استخوان گاو و گوسفند
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ژلاتین از جوشاندن استخوان گاو گوسفنده فراهم می شود؛ افرادی که خوراک کله پاچه می خورند هنگام خنک شدن آن مشاهده می کنند که از آن ژله حاصل شده که این همان ژلاتین است.
درستی می افزاید: استخوان را از گوشت جدا کرده و آن را می جوشانند که نتیجه آن ژله ای بی رنگ است که با افزودن رنگ و مواد قندی ، تبدیل به پاستیل می شود؛ پس پاستیل در حقیقت ژله کم آب همراه با طعم دهنده، رنگ دهنده و دیگر افزودنی ها است تا قوام بهتری پیدا کند.
تبلیغات استخوان سازی پاستیل گمراه کننده است
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: ژلاتین ، ارزش غذایی بالایی ندارد و در حالیکه به افرادی که استخوان آنان شکسته ، کمک می کند، برای کودکان در حال رشد سودمند نیست.
درستی اضافه می کند: کودکان در حال رشد به همه نوع مواد غذایی برای رشد نیاز دازند و ژلاتین کمک چندانی به استخوان سازی و ساخت مفاصل نمی کند.
وی تصریح می کند: گاهی با تبلیغات به این اشتباه عامه دامن می زنند که اگر غذای کافی نمی خوری ، پاستیل می تواند آن را جبران کند در حالیکه این امر اشتباه است.
لزوم توجه به حلیت پاستیل های خارجی
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: برای تهیه پاسیل که استخوان ها جوشانده می شوند باید به ذبح شرعی دام ها نیز توجه داشت؛ گاهی برخی سوء استفاده کنندگان (در کشورهای خارجی) بجای آنکه برای کشتن گاو، رگ های آن را ببرند، دام ها را خفه می کنند تا خون در بدن دام ها باقی مانده و رنگ استخوان ها تیره تر شود.
درستی می افزاید: همچنین این سوء استفاده کنندگان گاهی به آلودگی های میکروبی در محل کشتن دام توجهی نمی کنند.
وی تصریح می کند: گاهی مسافران ایرانی در بازگشت از کشورهای خارجی با خود پاستیل و ژلاتین می آورند بدون اینکه بدانند این پاستیل ها حرام هستند یا حلال.
پاستیل اشتها را کور می کند
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: مصرف بی رویه پاستیل به خاطر وجود رنگ و شکر و دیگر مواد افزودنی می تواند اشتها را کور کرده و موجب سوء تغذیه شود.
درستی به مردم توصیه کرد هنگام خرید پاستیل ها به حلیت آن توجه داشته و از مصرف زیاد آن نیز پرهیز کنند.
پاستیل بهتر است یا چیپس و پفک یا گندم شادونه؟
مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: اگر یک فرد چاق از من بپرسد که پاستیل بخورد یا بستنی یا پفک یا چیپس ، به او خواهم گفت که مصرف پاستیل بر دیگر تنقلات مصنوعی ، ارجحیت دارد.
درستی می افزاید: اما بطور قطع مصرف تنقلات سنتی مانند گندم شادونه یا توت خشکه بر مصرف تنقلاتی مانند پاستیل ارجحیت داشته و برای سلامتی مفید است زیرا به هرحال پاستیل همراه مواد شیمیایی است.
پاستیل ها حتما باید سیب سلامت داشته باشند
کارشناس علوم آزمایشگاهی می گوید: آزمایشگاه های کنترل مواد غذایی نمونه های پاستیل را بررسی می کنند ؛ ژلاتین این پاستیل ها باید از استخوان و پوست گاو و گوسفند باشد و پاستیل های وارداتی نیز باید گواهی حلال داشته و نباید در آنها از خوک استفاده شده باشد.
دکتر امیر رحیمی راد در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا تاکید می کند: پاستیل ها علاوه بر داشتن نشان استاندارد حتما باید سیب سلامت سازمان غذا و دارو را نیز داشته باشند.
وی تصریح می کند: از مردم انتظار داریم ، پاستیل های فله ای و سنتی را نخرند چون پاستیل های فله ای کنترل نمی شوند.
وی با اشاره به پاستیل های وارداتی خوشرنگ از ترکیه می گوید: طبق استاندارد ملی ، هفت رنگ مجاز برای پاستیل در ایران تعریف شده اما در کشور ترکیه برای ساخت پاستیل از رنگ هایی استفاده می شود که در ایران غیرمجاز اما در کشور خودشان مجاز است.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی و بهداشتی آذربایجان غربی می افزاید: بطور مثال از 24 نوع پاستیل در این استان فقط 11 نمونه قابل قبول و مجاز بودند.
آیا صنایع تولید پاستیل ایران نیز باید به سمت استفاده از رنگ های دیگر روند؟
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی و بهداشتی آذربایجان غربی در پاسخ به این سووال خبرنگار سلامت ایرنا که 'آیا این نیاز احساس نمی شود که صنایع تولید پاستیل ایران برای حفظ بازار از رنگ های بیشتری استفاده کنند' ، می گوید: در این رابطه تولیدکنندگان داخلی می توانند دلایل و مستندات خود را در زمینه استفاده از رنگ های دیگر ارایه کنند تا استاندارد رنگ های مجاز ، اصلاح شود.
عوارض پاستیل های فاقد نشان سیب سلامت
این کارشناس علوم آزمایشگاهی می گوید: مردم باید به نشان سیب سلامت پاستیل ها توجه داشته باشند و باید در این زمینه اطلاع رسانی های لازم انجام گیرد زیرا روبروز بر تعداد بیماری های آلرژیک (حساسیت زا) و سرطان افزوده می شود و استفاده از پاستیل های خوش آب و رنگی که سالم نیست باید کنترل شده باشد.
رحیمی راد می افزاید: مشکل اینجاست که اغلب مردم فکر می کنند هر جنس خارجی بهتر است و از پاستیل های غیر مجاز خارجی نیز استفاده می کنند درحالیکه ممکن است این پاستیل ها آلودگی میکروبی داشته باشند.
وی تصریح می کند: همچنین این پاستیل ها ممکن است دارای رنگ های مصنوعی غیرمجاز باشند بطور مثال ما توانستیم از ورود یک نوع زیتون سیاه به کشور جلوگیری کنیم که در آن از رنگ های مصنوعی استفاده شده و اصلا زیتون سیاه نبود.
دانستنی هایی درباره پاستیل
تحقیقات نشان می دهد که احتمال خفگی در بین مواد غذایی نرم با خاصیت انعطاف پذیری، بیشتر از دیگر مواد غذایی است بنابراین مصرف پاستیل در کودکان کمتر از سه سال توصیه نمی شود.
دانشمندان در مطالعات خود نشان داده اند که استفاده از زایلیتول (نوعی ماده جایگزین قند) در پاستیل، در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است البته به هییچ وجه جایگزین مسواک نیست.
همچنین عرضه و فروش پاستیل در بوفه مدارس سراسر کشور بر اساس فهرست مواد غذایی غیرمجاز مدارس که از سوی وزارت بهداشت اعلام شده، ممنوع است.
