صراط: کاترین اشتون در روزها و ماه های ابتدایی که بر صندلی خاویر سولانا تکیه زده بود کم انتقاد نشنید و ندید. تقریبا رسانه ای نبود که این بانوی انگلیسی را دیپلماتی آماتور و غیر حرفه ای نخواند. نشست و برخواست های او با سعید جلیلی و پیش نرفتن مذاکرات، درجا زدن پی در پی و عدم حصول خروجی معتبر در چندین سال گفتگو و مذاکره جلیلی و اشتون باعث شد کمتر تردیدی در خصوص عدم توانایی این دیپلمات کم تجربه انگلیسی باقی بماند.
اشتون حرفه ای می شود
او اما به مرور زمان درس دیپلماسی فراگرفت و به ویژه پس از آمدن جواد ظریف به تدریج توانست در قالب دیپلماتی کارکشته و البته موفق ظاهر شود. اشتون یکی از خوشحال ترین دیپلمات های توافق ژنو بود. کسی که بالاخره توانست دست آوردی در کارنامه خود ثبت نماید. پس از همان توافق روزنامه نیویورک تایمز آمریکا در گزارشی ضمن تمجید از عملکرد خانم اشتون او را برنده واقعی این توافق معرفی کرد. چرا که توانسته بود پاسخ محکمی به منتقدان خود بدهد.
سوار شدن اشتون بر ماجرا سبب شد حتی پس از پایان دوره او در اتحادیه اروپا در مقام مسئول سیاست خارجی و انتخاب فدریکا موگرینی به جای او کشورهای اروپایی همچنان از او بخواهند که در مذاکرات با ایران حضور داشته باشد.
فدریکا وارد می شود
اما تمدیدها بالاخره صبر خانم ایتالیایی را به پایان رساند و او خود وارد مذاکرات هسته ای با ایران شد. مذاکراتی که حصول توافق در آن امتیاز ویژه ای در کارنامه این خانم جوان به ثبت می رساند. موگرینی در مذاکرات لوزان نخستین سکانس از موفقیت را به نام خود ثبت کرد. جایی که شاید کمترین نقش را بتوان برای وزیر خارجه پیشین ایتالیا قائل شد. خانم موگرینی به همراه دکتر ظریف در ۱۳ فروردین ۹۴ در سالن رولکس دانشکده پلی تکنیک لوزان به روی سن رفت و متن تواهم سوئیس را قرائت کرد.
موگرینی زمان زیادی است که انتظار پایان موفقیت آمیز مذاکرات را می کشد تا بتواند دست آورد شخصی قابل توجهی در کارنامه کاری خود ثبت کند. اتفاقی که به نظر محتمل تر از همیشه است.
دعوت از اشتون به بهانه تقدیر از تلاش ها
در این بهبوهه کشورهای غربی و به ویژه آمریکا پیشنهاد دادند از کاترین اشتون دعوت شود تا در مراسم پایانی مذاکرات حضور داشته باشد تا به این وسیله از نقش آفرینی بانوی انگلیسی در این پروسه چند ساله هم تقدیر به عمل آید. این پیشنهاد تقریبا مورد استقبال همه کشورها قرار می گیرد. جان کری که همیشه از نقش ویژه اشتون یاد کرده خود یکی از بانیان این اقدام بوده است. جان کری تنها کسی بود که در سخنرانی خود پس از تفاهم لوزان از اشتون نام برد و از او به خاطر تلاش هایش تشکر کرد.
ایران هم با این پیشنهاد مخالفتی نمی کند و حضور مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا را بدون مشکل می خواند. اما در این میان فقط یک نفر از این مسئله خرسند نیست. خانم فدریکا موگرینی.
مخالفت های موگرینی
موگرینی که از ابتدا هم دل خوشی از اشتون نداشته و تلاش زیادی کرد تا خود را وارد مذاکرات هسته ای با ایران بنماید و سلف خویش را از دور خارج نماید. در نتیجه حالا که همه چیز به پایان رسیده دوست دارد امتیاز این پیروزی تمام و کمال به نام خودش ثبت شود و این موفقیت را با کسی شریک نسازد.
با علنی شدن دعوت از اشتون گمانه ها و زمزمه های بیشتری در خصوص حضور یا عدم حضور کاترین در رسانه ها منتشر شد. ابتدا وزارت خارجه اتریش را مسئول دعوت از خانم اشتون معرفی کردند. اما پس از مدتی «مارتین ویس» سخنگوی وزارت خارجه اتریش در صحفه شخصی خود اعلام کرد: ما از طریق توییتر این خبر را تکذیب می کنیم. چنین تماسی حاصل نشده است. چنین دعوتی از خانم اشتون صورت نگرفته است. ما فقط میزبان هستیم، نه بیشتر. دعوت از افراد به تصمیم طرفین مذاکره و نه ما انجام می گیرد. محل و زمان مذاکرات توسط طرفین مذاکره و نه ما تعیین می شود. ما فقط تجهیزات را آماده می کنیم و تضین می کنیم که همه چیز خوب اینجا کار می کند.
یکی از خبرنگاران فرانسوی در گفتگو با ما اما ابعاد تازه ای از مخالفت های موگرینی را فاش می کند. این خبرنگار می گوید پس از عدم مخالفت ایران با دعوت از اشتون، مشاوران و معاونین خانم موگرینی به ایران اعلام کرده اند، شما نباید با دعوت از اشتون موافقت کنید، آیا دوست دارید ما هم سعید جلیلی را برای مراسم پایانی به وین فرا بخوانیم؟
این منبع آگاه در ادامه می افزاید که مقامات ایرانی واکنش خاصی به این موضوع نشان نداده اند و اعلام کردند: ما مسئول دعوت از اشتون نیستیم و کشورهای اروپایی خود باید در این رابطه تصمیم بگیرند. این موضوعی درون اعضای ۵+۱ است و ایران در چنین مواردی موضعی در حمایت یا مخالفت با اشتون یا موگرینی ندارد.
حالا به نظر می رسد چیزی تا پایان باقی نمانده است و توافق با اشتون یا بی اشتون بیش از همیشه در دسترس است.
اشتون حرفه ای می شود
او اما به مرور زمان درس دیپلماسی فراگرفت و به ویژه پس از آمدن جواد ظریف به تدریج توانست در قالب دیپلماتی کارکشته و البته موفق ظاهر شود. اشتون یکی از خوشحال ترین دیپلمات های توافق ژنو بود. کسی که بالاخره توانست دست آوردی در کارنامه خود ثبت نماید. پس از همان توافق روزنامه نیویورک تایمز آمریکا در گزارشی ضمن تمجید از عملکرد خانم اشتون او را برنده واقعی این توافق معرفی کرد. چرا که توانسته بود پاسخ محکمی به منتقدان خود بدهد.
سوار شدن اشتون بر ماجرا سبب شد حتی پس از پایان دوره او در اتحادیه اروپا در مقام مسئول سیاست خارجی و انتخاب فدریکا موگرینی به جای او کشورهای اروپایی همچنان از او بخواهند که در مذاکرات با ایران حضور داشته باشد.
فدریکا وارد می شود
اما تمدیدها بالاخره صبر خانم ایتالیایی را به پایان رساند و او خود وارد مذاکرات هسته ای با ایران شد. مذاکراتی که حصول توافق در آن امتیاز ویژه ای در کارنامه این خانم جوان به ثبت می رساند. موگرینی در مذاکرات لوزان نخستین سکانس از موفقیت را به نام خود ثبت کرد. جایی که شاید کمترین نقش را بتوان برای وزیر خارجه پیشین ایتالیا قائل شد. خانم موگرینی به همراه دکتر ظریف در ۱۳ فروردین ۹۴ در سالن رولکس دانشکده پلی تکنیک لوزان به روی سن رفت و متن تواهم سوئیس را قرائت کرد.
موگرینی زمان زیادی است که انتظار پایان موفقیت آمیز مذاکرات را می کشد تا بتواند دست آورد شخصی قابل توجهی در کارنامه کاری خود ثبت کند. اتفاقی که به نظر محتمل تر از همیشه است.
دعوت از اشتون به بهانه تقدیر از تلاش ها
در این بهبوهه کشورهای غربی و به ویژه آمریکا پیشنهاد دادند از کاترین اشتون دعوت شود تا در مراسم پایانی مذاکرات حضور داشته باشد تا به این وسیله از نقش آفرینی بانوی انگلیسی در این پروسه چند ساله هم تقدیر به عمل آید. این پیشنهاد تقریبا مورد استقبال همه کشورها قرار می گیرد. جان کری که همیشه از نقش ویژه اشتون یاد کرده خود یکی از بانیان این اقدام بوده است. جان کری تنها کسی بود که در سخنرانی خود پس از تفاهم لوزان از اشتون نام برد و از او به خاطر تلاش هایش تشکر کرد.
ایران هم با این پیشنهاد مخالفتی نمی کند و حضور مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا را بدون مشکل می خواند. اما در این میان فقط یک نفر از این مسئله خرسند نیست. خانم فدریکا موگرینی.
مخالفت های موگرینی
موگرینی که از ابتدا هم دل خوشی از اشتون نداشته و تلاش زیادی کرد تا خود را وارد مذاکرات هسته ای با ایران بنماید و سلف خویش را از دور خارج نماید. در نتیجه حالا که همه چیز به پایان رسیده دوست دارد امتیاز این پیروزی تمام و کمال به نام خودش ثبت شود و این موفقیت را با کسی شریک نسازد.
با علنی شدن دعوت از اشتون گمانه ها و زمزمه های بیشتری در خصوص حضور یا عدم حضور کاترین در رسانه ها منتشر شد. ابتدا وزارت خارجه اتریش را مسئول دعوت از خانم اشتون معرفی کردند. اما پس از مدتی «مارتین ویس» سخنگوی وزارت خارجه اتریش در صحفه شخصی خود اعلام کرد: ما از طریق توییتر این خبر را تکذیب می کنیم. چنین تماسی حاصل نشده است. چنین دعوتی از خانم اشتون صورت نگرفته است. ما فقط میزبان هستیم، نه بیشتر. دعوت از افراد به تصمیم طرفین مذاکره و نه ما انجام می گیرد. محل و زمان مذاکرات توسط طرفین مذاکره و نه ما تعیین می شود. ما فقط تجهیزات را آماده می کنیم و تضین می کنیم که همه چیز خوب اینجا کار می کند.
یکی از خبرنگاران فرانسوی در گفتگو با ما اما ابعاد تازه ای از مخالفت های موگرینی را فاش می کند. این خبرنگار می گوید پس از عدم مخالفت ایران با دعوت از اشتون، مشاوران و معاونین خانم موگرینی به ایران اعلام کرده اند، شما نباید با دعوت از اشتون موافقت کنید، آیا دوست دارید ما هم سعید جلیلی را برای مراسم پایانی به وین فرا بخوانیم؟
این منبع آگاه در ادامه می افزاید که مقامات ایرانی واکنش خاصی به این موضوع نشان نداده اند و اعلام کردند: ما مسئول دعوت از اشتون نیستیم و کشورهای اروپایی خود باید در این رابطه تصمیم بگیرند. این موضوعی درون اعضای ۵+۱ است و ایران در چنین مواردی موضعی در حمایت یا مخالفت با اشتون یا موگرینی ندارد.
حالا به نظر می رسد چیزی تا پایان باقی نمانده است و توافق با اشتون یا بی اشتون بیش از همیشه در دسترس است.
