محسن رفیق دوست، اولین وزیر سپاه جمهوری اسلامی در خصوص چگونگی تشکیل سپاه پاسداران و تصویب اساسنامه آن در دوم اردیبهشت ماه، اظهار داشت: هنوز امام(ره) تشریف نیاورده بودند که مرحوم شهید محمد منتظری با یک عده از انقلابیون صحبت کرد و گفت که این انقلاب با توجه به درگیری ای که با ارتش دارد، تا زمانی که ارتش مورد نظر ایجاد شود، نیاز به یک گارد حفاظت برای انقلاب داریم. بنابراین به اسم گارد انقلاب یک عده ای را جمع کرد تا اینکه امام(ره) آمدند و من نیز تا پیش از آن در این جلسات شرکت می کردم.
اولین وزیر سپاه جمهوری اسلامی در ادامه یادآور شد: جلسات ما ادامه داشت تا اینکه امام(ره) آمد، دهه فجر گذشت و انقلاب پیروز شد؛ اوایل اسفند ماه دولت موقت متوجه شد که کارهایی قرار است در راستای تشکیل سپاه انجام شود؛ لذا عده ای آمدند و به امام(ره) پیشنهاد دادند که زیر نظر دولت موقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شود و بر همین مبنا امام(ره)نامه ای به آقای لاهوتی نوشتند که شما موظفید بروید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را زیر نظر دولت موقت تشکیل دهید.
وی ادامه داد: ایشان هم عده ای را جمع کردند که بیشتر از دانشجویان مسلمان مبارز خارج از کشور بودند. این عده در پادگان عباس آباد که مرکز فرمانداری نظامی و لجستیکی نیروی زمینی بود، جمع می شدند و جلسه می گذاشتند.
همزمان با تشکیل سپاه به فرمان امام، چند گروه دیگر نیز چیزی شبیه سپاه تشکیل داده بودند
محسن رفیق دوست در ادامه یادآور شد: نهم یا دهم اسفند ماه بود که من در مدرسه علوی مشغول کارهایم بودم که یک مرتبه دیدم آقایان شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید مفتح، موسوی اردبیلی، مقام معظم رهبری و هاشمی رفسنجانی آمدند و من را صدا کردند و گفتند که امام فرمان داده است که سپاه تشکیل شود و تو نیز برو آنجا. من به پادگان عباس آباد رفتم و دیدم یک عده ای نشستند. از جمله کسانی که می شناختم آقای دانش از رفقای شهید رجایی و از همکاران ما در مدرسه رفاه بود و همین طور آقای تهرانچی را نیز می شناختم و با بقیه افراد مثل آقای جعفری، علی فرزین، محسن سازگارا، ابراهیم سنجقی و ... در آنجا آشنا شدم.
وی افزود: وقتی وارد شدم، گفتم که من از طرف شورای انقلاب آمدم تا در این سپاه باشم؛ سپس یک کاغذ برداشتم و نوشتم که بسم الله الرحمن الرحیم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شد؛ 1- محسن رفیق دوست و بعد جلوی بقیه گذاشتم تا اسم شان را بنویسند و همان جا یک انتخابات انجام دادیم و آقای دانش اولین فرمانده سپاه شدند. همین طور مسئولیت ها بین همه آقایان حاضر در جلسه تقسیم شد و من هم مسئول تدارکات شدم. ما به عنوان مسئول تدارکات یک جایی را پیدا کردیم که اداره چهارم ساواک سابق بود و با اجازه دوستان در آنجا ساکن شدیم.
رفیق دوست در ادامه صحبت هایش از دغدغه دیگر انقلابیون نسبت به حراست از انقلاب اشاره کرد و خاطر نشان شد: همان موقع که ما جمع شده و سپاه پاسداران فرمان امام(ره) را تشکیل داده بودیم، آقای ابوشریف با یک عده ای رفته بود در پادگان جمشیدیه و داشت چیزی مثل سپاه پاسداران تشکیل می داد.
وی افزود: شهید منتظری نیز که اصلا این سپاه را زیرنظر دولت موقت قبول نداشت؛ چراکه اصلا دولت موقت را قبول نداشت، رفته بود در گارد دانشگاه ها و چیزی به اسم پاسا (پاسداران انقلاب اسلامی) درست کرده بود. سازمان مجاهدین انقلاب هم که برای پر کردن خلا مجاهدین و با یک مشی مسلحانه تشکیل شده بود نیز همین کار ها را می کرد.
وزیر اسبق سپاه ادامه داد: من افراد شاخص این سه مرکز (محمد منتظری، ابوشریف و محمد بروجردی) را صدا کردم و در سپاهی که معروف به سپاه سلطنت آباد بود ، از آنها خواستم که با توجه به این که سپاهی که ما تشکیل داده بودیم، قانونیت داشت و با امام(ره) ارتباط داشت، بیایند با هم جمع شویم و یک سپاه اصلی و واحد تشکیل دهیم؛ این موضوع مورد تصدیق بقیه قرار گرفت و قرار بر این شد که از هر کدام از این گروه ها سه نفر انتخاب شویم و در نهایت سپاهی که امروز سالگردش است را پایه ریزی کنیم.
سپاه قطعا زیر نظر دولت موقت شکل نمی گرفت
رفیق دوست یادآور شد: ما مجبور شدیم به همراه عده ای از دوستان به قم خدمت امام(ره) برویم و من به ایشان گفتم که ما آب مان با این دولت موقت در یک جوی نمی رود و زیر نظر دولت موقت سپاه تشکیل نمی شود؛ آقا فرمودند که پس چه کار کنیم؟ من خدمت امام(ره) گفتم که بهتر است ما زیر نظر شورای انقلاب باشیم و امام(ره) هم فرمودند که بله بهتر است امر سپاه با شورای انقلاب باشد. من گفتم مرقوم می فرمایید؟ گفتند نه، شما برو همین جمله را از قول من به آقایان بگو. من هم تقویمم را باز کردم و نوشتم که امام فرمودند امر سپاه با شورای انقلاب باشد و آن را دادیم خدمت آقایان. از آن پس جلسات ما در پادگان جمشیدیه تشکیل می شد و یک نماینده هم از طرف آقایان در آن جلسات ما می آمد که معمولا آقای هاشمی بود. ما در همان جلسات شورای فرماندهی را انتخاب کردیم و خدمت شورای انقلاب دادیم و احکام اولیه رسمی در تاریخ 2/2/58 برای ما صادر شد و مرحوم شهید بهشتی احکام ما را در محل سپاه سلطنت آباد آوردند.
وزیر اسبق سپاه در ادامه در مورد جذب نیرو در سپاه بیان داشت: ما اعلام کردیم که سپاه عضو می پذیرد و یک ساختاری را برای عضوگیری تدارک دیدیم؛ هجوم برای عضویت در سپاه شروع شد و من یادم هست که زمانی که وارد سپاه سلطنت آباد می شدم، مثل دانشگاه ها از این صندلی های دسته دار گذاشته بودند و یک عده زیادی آنجا مشغول پر کردن فرم ها بودند. خیلی از کسانی که آمدند و در سپاه عضو شدند، کسانی بودند که در کمیته های انقلاب نیز رفته بودند. من همیشه می گویم که ما از افرادی که در سراسر کشور در سپاه پذیرفتیم، کمتر از انسان های ناخلف بودند.
وی ادامه داد: هم زمان با تهران، در خیلی از جاها مخصوصا در مشهد، اصفهان و شیراز و مرکز استان ها، سپاه هایی بدون ارتباط با ما تشکیل شده بود. ما در تشکیلات جدید جایی به نام هماهنگی استان ها درست کردیم و عده ای مأمور شدند تا به استان ها سر بزنند و یکی یکی استان ها را بررسی کنند؛ اگر آن شورای فرماندهی مورد تأیید و پذیرش ما بود، ما حکم می دادیم و آنها می شدند سپاه استانی؛ ولی اگر آنها مورد تأیید نبودند، افراد جدیدی را معرفی می کردیم.
امام سپاهی می خواست که مایه آرامش دوست و مایه ترس دشمن باشد
رفیق دوست سپس در مورد تشکیل بسیج نیز تصریح کرد: در 5 آذر 59 امام فرمان تشکیل بسیج را دادند و نظر ایشان این بود که یک سازمان نظامی مردمی که شغلش نظامی گری نباشد که الحمدلله در نهایت هم همین شد، تشکیل شود و ما الان یک نیروی عظیمی به نام بسیج داریم که تعداد زیادی پاسدار اداره کننده آنها هستند. اگر انقلاب و سپاه به بسیج نیاز داشته باشند، با یک ابلاغ می توانند در کمتر از ده روز، صد لشکر نیروی بسیجی داشته باشند.
این فعال و کارشناس سیاسی سپس درباره مردمی بودن سپاه و تفاوت این نهاد انقلابی با دیگر نهادها اذعان داشت: وقتی که سپاه تشکیل شد، ما چند بار از حضرت امام برای ویژگی های سپاه خط گرفتیم. به طور مثال من یک بار رفتم خدمت امام که در آن جلسه عده دیگری هم بودند، ایشان فرمودند که سپاهی بسازید که فرمانده آن ویژگی ای داشته باشد که افراد زیر دستش با طیب خاطر در نماز به او اقتدا کنند. این بدان معنا بود که نیروها باید به قدری فرمانده را قبول داشته باشند که به او در نماز اقتدا کنند.
وی ادامه داد: بار دیگر امام فرمودند که یک فرد سپاهی باید طوری ساخته شود که در هر محله ای که زندگی می کند، افرادی که مسلمان و متدین و با انقلاب اند از او احساس آرامش کنند و در مقابل نیز، ضد انقلاب و انسان های معاند از او احساس ترس کنند.
محسن رفیق دوست در مورد دومین ویژگی منحصر به فرد سپاه نیز اذعان داشت: دومین چیزی که سپاه را محبوب کرد، شیوه حضور سپاه در جنگ بود. ما کمیت فرماندهان شهیدی که داریم نسبت به کمیت شهدای دیگرمان، اگر تقسیم به نسبت کنیم، نسبت بالایی است؛ چراکه در رزمی که سپاه در آن حاضر بود، فرمانده جلوتر از همه بود و نمی رفت بنشیند در سنگر فرماندهی کند و در آنجایی که لازم بود در نوک پیکان حمله بود.
سپاه به خاطر خدماتی که ارائه کرده است نامش در قانون اساسی آمد
وی افزود: زمانی که قانون اساسی را می نوشتند، با اینکه خیلی از نهادها نظیر کمیته، جهاد سازندگی، نهضت سوادآموزی و ... حاضر بودند، اما هیچ یک را در قانون اساسی وارد نکردند؛ اما سپاه را به دلیل اینکه برای ملت حرکاتی کرده بود نظیر جمع کردن حزب توده به طور کلی (یکی از رهبران حزب توده که من در زندان با او صحبت می کردم می گفت که شاه با آن همه نیرو تنها یک ضربه به شاخه نظامی ما زد ولی شما همه حزب توده را جمع کردید) و یا شهدای زیادی در درگیری با ضد انقلاب داشت، نزد مردم محبوب شد و در قانون اساسی نیز جای گرفت.
وزیر اسبق سپاه در خصوص نقش این نهاد انقلابی در افزایش قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: نقش سپاه کاملا معلوم است و در قانون اساسی نیز آورده شده است. سپاه در تداوم نقش خود، برای پاسداری و حراست از انقلاب و دستاوردهای آن مانده و می ماند. درهمه جای دنیا و همینطور در کشور ما، ارتش سازمانی است که برای پاسداری از مرزهای کشور ایجاد شده است و اگر هم در زمان شاه برای سرکوب مردم از ارتش استفاده شد اشتباه بود و ارتش نیز مرتکب اشتباه شد.
رفیقدوست در بخش پایانی اظهارات خود عنوان کرد: ارتش برای محافظت از حدود و صغور کشور و سپاه نیز برای حراست از انقلاب و دستاوردهای آن است. یعنی سپاه موظف به حراست از حکومت جمهوری اسلامی، مجلس شورای اسلامی، دولت جمهوری اسلامی و حتی بیداری اسلامی است و بنابراین وظیفه ذاتی سپاه این است که هرچه انقلاب بدست آورد را باید حراست کند و الحمدلله سپاه تا امروز این کار را خوب کرده است و از آن سرفراز بیرون آمده است.
منبع: راه دانا
