حسن قشقاوی معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه در خصوص موضوع «دیپورت اجباری» (اخراج اجباری) پناهجویان ایرانی خاطرنشان کرد: به غیر از مقاطع اولیه انقلاب و زمان جنگ تحمیلی و همچنین حوادث پس از انتخابات سال 1388 که انگیزه سیاسی از جمله انگیزه‌های اصلی برای پناهندگی بوده، در سال‌ها یا ماه‌های اخیر روند پناهجویی با انگیزه‌های عموما غیرسیاسی مثل انگیزه‌های اجتماعی، کسب بهانه برای تداوم تحصیلات عالی یا آزادی‌های اجتماعی و رفاه بیشتر و یا حتی اشتغال صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه از ابتدای روند پناهجویی همه هویت‌های پناهجو مورد انکار قرار می‌گیرد و مشکلات زیادی را به همراه دارد، خاطرنشان کرد: معمولاً اتفاق می‌افتد که بعضاً پناهجویان حتی هویت فردی خود را پنهان و اسامی مختلفی را اعلام و حتی گاهی هویت دینی و یا هویت جنسی خود را انکار می‌کنند.
قشقاوی اضافه کرد: در زمانی که پناهجویان هویت ملی خود را انکار می‌کنند، گذرنامه که بزرگترین سند ملی یک شخص است را پاره کرده یا اعلام می‌کنند که مفقود شده است.
وی ادامه داد: پناهجویان برای اینکه دوری خود را از جمهوری اسلامی و سفارتخانه‌های ایران به طرف خارجی یا کشور پناهنده‌پذیر اعلام کنند، هویت‌های خود را انکار کرده و به اپوزیسیون‌گری و مخالفت با جمهوری اسلامی تظاهر می‌کنند و همین قضیه باعث می‌شود که وزارت خارجه در مرکز و همچنین نمایندگی‌های ما در خارج از کشور از این قضیه بی‌اطلاع باشند.
*نه پناهجو و نه دولت پناهنده‌پذیر، نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور را از این روند مطلع نمی‌کنند
قشقاوی در توضیح بیشتر گفت: متأسفانه نه پناهجو و نه دولت پناهنده‌پذیر، نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور را از این روند مطلع نمی‌کنند و زمانی که حادثه تلخی از جمله مصدومیت شدید و یا مرگ اتفاق بیفتد، آن زمان نمایندگی‌های ما مطلع می‌شوند که این فرد پناهجو بوده که این فرآیندی غلط و غیر انسانی است.
*«الک کردن» پناهنده‌ها
معاون وزیر خارجه با ذکر این نکته که معمولاً کشورهای مهاجرپذیر، پناهنده‌ها را با معیارهای خود الک می‌کنند و بخشی را که فکر می‌کنند نیروی مفیدی برای کشورشان هستند با طی پروسه‌ای چندین ماهه و سنگین به به عنوان پناهنده مورد پذیرش قرار می‌دهند، عنوان کرد: اما این کشورها آنهایی را که مایل نیستند در کشورشان حضور داشته باشند، ملزم به دیپورت اجباری می‌کنند.
وی در توضیح روند دیپورت اجباری اضافه کرد: در این پروسه پلیس آن کشور پناهجو را به زور به بخش کنسولی سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور برده و از مقامات کنسولی درخواست می‌کند که برگه عبوری (به دلیل مفقود شدن گذرنامه) برای آنها صادر کنند تا به کشور بازگردند.
*دیپورت اجباری اقدامی ضد انسانی و ضد حقوق بشری
قشقاوی با بیان اینکه این موضوع اصلی‌ترین کانون مذاکرات و مجادلات ما با کشورهای پناهنده‌پذیر است، عنوان کرد: دیپورت اجباری اقدامی ضد انسانی، ضد حقوق بشری و خلاف کنوانسیون‌های کنسولی و حقوق بشری است.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: این کشورهای عمدتاً غربی که مدعی دفاع از حقوق بشر هستند، از یک سو دم از حقوق بشر می‌زنند و از سوی دیگر به دنبال دیپورت اجباری هستند و آنها با این کار خود به دنبال آن هستند که این نقض حقوق بشر را نادیده بگیرند و انتظار دارند که ما به این موضوع توجه نکنیم و دیپورت اجباری پناهجویان را بپذیریم.
به باور وی این برخوردها نمونه‌ای از استاندارد دوگانه برخورد گزینشی با حقوق انسانی است.
*استقبال از پناهجویانی که مایل به بازگشتند
قشقاوی با بیان اینکه اگر پناهجویی از روی اختیار مایل به بازگشت به کشور باشد درهای کشور به روی آن باز است، عنوان کرد: پیش از این هم بارها اعلام کرده‌ایم که به محض احراز هویت ایرانی، نمایندگی‌های ما در خارج از کشور و ارگان‌های اجرایی در داخل کشور زمینه را فراهم می‌کنند تا پناهجو به آغوش خانواده و سرزمین مادری خود بازگردد و هیچ مشکلی برای بازگشت اختیاری پناهجویان به داخل کشور نیست.
*بازگشت اختیاری به میهن آری، دیپورت اجباری خیر
معاون کنسولی مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور تصریح کرد: ما با دیپورت اجباری پناهجویان ایرانی مخالفیم و این موضع قطعی و ثابت ماست و بارها به طرف خارجی، وزرای خارجه و مقامات کنسولی این کشورها اعلام کرده‌ایم و این موضعی مستحکم است که بازگشت اختیاری به میهن آری، ولی دیپورت اجباری خیر.
وی با گلایه از رسانه‌ها در خصوص عدم اطلاع‌رسانی درباره وضعیت پناهجویان ایرانی خاطرنشان کرد: طرح این موضوع در رسانه‌ها باعث تنویر افکار عمومی می‌شود و حتی فیلم‌سازان ایرانی می‌توانند سریال‌های بسیار جذاب و دیدنی در این خصوص بسازند و در همین جا از سینماگران دعوت می‌کنیم تا سوژه اصلی فیلم‌های خود را پناهجویان قرار دهند.
به گفته قشقاوی منفعت حاصل از این کار آن است که از جهنم نشان دادن یک طرف و بهشت جلوه دادن طرف دیگر جلوگیری می‌شود و افکار عمومی خود قضاوت می‌کنند که آیا ایران کشوری مدافع حقوق بشر است یا دیگران.
معاون وزیر امور خارجه در خصوص اینکه آیا آماری از پناهجویان ایرانی در خارج از کشور در دست دارید، پاسخ داد: چون این روند به صورت مخفی کاری صورت می‌گیرد، به همین خاطر نمی‌توان آمار دقیقی را ارائه داد.
