صراط: محمد جواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، در سفر به اسپانیا در جمع مسئولان این کشور به برخی سوالات درباره دستاورد مذاکرات لوزان پاسخ گفت.
وی در ابتدای صحبت خود از اینکه برای اولین بار در مقام وزیر خارجه ایران به اسپانیا آمده است، ابراز خشنودی کرد.
ظریف این سفر را اولین سفر اروپایی آن پس از رخدادهای سوئیس توصیف کرد و گفت: از آنجاییکه هر کسی با تعبیری مختلف از آن یاد می‌کند، ما آن را بیانیه سوئیس می‌خوانیم.
وزیر خارجه کشورمان گفت: اینکه من در اسپانیا هستم، سفری مناسب است، زیرا اسپانیا دوست خوب ایران است و همواره چنین بوده است. ما از نظر تاریخی به هم نزدیک هستیم و روابط فرهنگی بسیاری داریم. ما سابقاً همکاری اقتصادی بزرگی باهم داشتیم و امیدواریم که آن همکاری‌ها از سرگرفته شود. این به نفع دو کشور و نیز ثبات منطقه‌ای و جهانی است.
ظریف در اسپانیا تاکید کرد: به توافق بسیار نزدیک هستیم، اما دو کار سخت یکی نگارش متن توافق و دیگر تغییر الگوی ذهنی طرف مقابل درباره تحریم‌ها در این راه حائز اهمیت است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه اظهارات خود در جمع مسئولان اسپانیایی از جمله خاویر سولانا دبیرکل اتحادیه شورای اروپا، افزود: از نظر من دلیلی وجود ندارد که کسی در دنیا دیدگاهی نامعقول در این باره داشته باشد، زیرا برنامه ما صلح آمیز بوده است و همیشه چنین خواهد بود و ما به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبودیم. ما سلاح‌های هسته‌ای را برای امنیت خود زیان آور می‌دانیم و این موضوع را رئیس جمهور ما بارها زمانی که خود او نیز در گروه مذاکره کننده مطرح کرده است. من فکر می‌کنم این امر (توافق) از مدت‌ها پیش ممکن بوده است، ما بارها تلاش کردیم. من سابقاً مذاکره کننده ایران بودم در زمانی که آقای روحانی -رئیس جمهور فعلی ما- مشاور امنیت ملی بودند. ما کاملاً نزدیک بودیم. بارها نزدیک بودیم. پس از آن زمان که آقای لاریجانی رئیس مجلس فعلی ما، فعالیت داشتند و خاویر سولانا همتای او فعالیت داشتند. ما بسیار به یک توافق نزدیک بودیم. زیرا ما در رسیدن به توافق منطقی هستیم. ما باور داریم که برنامه‌مان صلح آمیز است، ما باور داریم که حق داریم که یک برنامه صلح آمیز هسته‌ای داشته باشیم. آنچه فکر می‌کنیم وجود ندارد و وجود نداشت و امروز بهتر به آن توجه می‌شود، این است که تحریم‌ها کمک نمی‌کنند. تحریم‌ها فشار بر مردم هستند و شرایط سیاسی را ایجاد نمی‌کنند که اعمال کنندگان تحریم‌ها می‌خواهند به آن برسند. این قضیه‌ای است که از نظر تاریخی برای تحریم‌ها مصداق داشته است و بررسی‌های زیادی درباره آن صورت گرفته است. اما برای یکسری افراد در آمریکا و حتی برخی در اروپا سخت است پذیرفتن این واقعیت که تحریم‌ها یک دارایی به شمار نمی‌روند.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: آنچه تحریم‌ها به وجود آوردند، اساساً 20 هزار سانتریفوژ بود، زمانی که تحریم‌ها شروع شدند، ما کمتر از دویست سانتریفوژ داشتیم، اکنون ما بیست هزار سانتریفوژ داریم و تحریم‌ها موجب شکل گیری ناخشنودی بسیار می‌شود. وقتی ایرانی‌ها نمی‌توانند از پول خودشان، از بانک‌های خودشان استفاده کنند تا از اروپا دارو خریداری کنند -که البته ما به داروی زیادی نیاز نداریم، برای برخی بیماری‌های خاص ما نیاز به دارو داریم- زمانی که ما به بانک مراجعه می‌کنیم تا وجه آن را منتقل کنیم، بانک می‌گوید ما نمی‌توانیم اینکار را کنیم زیرا آمریکا تحریم کرده است و این امر برای ما تبعاتی خواهد داشت.
تحریم فقط می‌تواند نارضایی ایجاد کند. بنابراین این وضعیتی است که ما در آن قرار داریم. ما قادر بوده‌ایم در گذشته نیز به یک چارچوب برسیم که حق ما در داشتن انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز از جمله غنی سازی، از جمله راکتور آب سنگین، از جمله تحقیق و توسعه محفوظ بداند، که ما باور داریم تنها گزینه معتبر است زیرا شما نمی‌توانید صرفاً خواهان آن باشید که برنامه هسته‌ای ایران حذف شود، برنامه ایران یک واقعیت موجود است، چیزی نیست که وارد شده باشد. البته همه در دنیا این دانش را از یکدیگر نسخه برداری کرده‌اند، اما ما این دانش را بومی ساخته‌ایم. بنابراین این دانش ما، برنامه ما، دانشمندان ما، تکنسین‌های ما و تاسیسات ماست. آنها نمی‌توانند خیلی ساده آرزو کنند که این برنامه نباشد. بنابراین بهترین راه برای آنها و ای یو 3 و سه کشور دیگر یا گروه پنج بعلاوه یک یا هر آنچه آن را بخوانید، این است که سازوکاری را بیابند که همزمان با اینکه ایران برنامه خود را نگه می‌دارد، آنها بتوانند به اطمینان برسند که این برنامه کاملاً صلح آمیز می‌ماند. ما مشکلی با این نداریم زیرا ما نیتی به جز برنامه صلح آمیز نداریم. این بخش کار حل شده است و من باور دارم ما اکنون چارچوبی برای انجام اینکار داریم.
طرف دیگر نیز این مسئله را از نظر ذهنی برای خود حل کرده است، اما من فکر می‌کنم داشتن نگرشی با نگاه به گذشته، هنوز از بین نرفته است. به این علت است که شما شاهد بحث در آمریکا یا تفسیرهای مختلف در این باره هستید. ما توافق کردیم که همه تحریم‌های مالی و اقتصادی باید برداشته شوند. حالا تعبیرهای متفاوتی درباره اینکه چطور باید بروند، وجود دارد که این به علت بحث‌های داخلی آمریکاست. نقش کنگره، اینکه کنگره چطور باید کنش داشته باشد، یا قدرت و اختیارات رئیس جمهور.
من سی سال در آمریکا تحصیل و زندگی کرده‌ام. اما این یک نکته فرعی است. وقتی من با آمریکا معامله می‌کنم، برای من اهمیت ندارد در داخل آمریکا چه می‌گذرد و چه تعاملاتی بین کنگره و دولت آمریکا وجود دارد. این یک باتلاق خطرناک است اگر ما در آن گرفتار شویم.
بنابراین آنچه بدان نیاز داریم، این است که کل دولت آمریکا را درباره تعهدات بین‌المللی‌اش مسئول و پاسخگو بدانیم و دولت‌ها درباره تعهدات بین‌المللی شان مسئول هستند. بنابراین مادامی که توافق پیش می‌رود، صرف نظر از آنچه در داخل آمریکا می‌گذرد و اینکه آن را برای خود چطور تعبیر می‌کنند، همه تحریم‌های اقتصادی و مالی که علیه ایران به دست سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا وضع شده است، باید در مرحله اول برداشته شود.
تنها مشکلی که من می‌بینم، اکنون وجود دارد -اساساً دو مشکل- یکی نگارش (متن توافق) است، زیرا ما یک توافق ذهنی داریم. موضوعاتی نوشته شده است، شما بیانیه‌هایی را مشاهده می‌کنید که از لوزان مطرح می‌شود و مطالبی که در این باره مطرح می‌شود.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: همکاران من، معاون خانم موگرینی و مسئولان دیگر از ایی 3 بعلاوه 3، سه شنبه آینده گرد هم می‌آییم تا تنظیم متن را شروع کنیم. این کاری سخت است، به ویژه با توجه به حضور حقوقدان‌های متعدد که حضور خواهند داشت تا دقت کلمات را مد نظر قرار دهند.
مشکل دوم که یک مشکل اساسی است. مشکل آمریکا و برخی دوستان ما در اروپا برای تغییر دادن اساسی این الگو است که تحریم‌ها را یک دارایی می‌داند. مادامی که آنها این الگو را در ذهن داشته باشند، اینکه ما نیاز داریم این تحریم‌ها را داشته باشیم، تا زمانی که این تفکر وجود داشته باشد که ما برای رسیدن به یک توافق خوب به این تحریم‌ها نیاز داریم، این الگو تغییر نکرده است.
من فکر می‌کنم ممکن است زمان ببرد. ما سرگرم بحث در این باره بوده‌ایم و من اطمینان دارم که طرف‌های مذاکره کننده ما، این موضوع را درک می‌کنند، اما اینکه آنها بتوانند همین پیام را به افکار عمومی و محفل‌های سیاسی خود ببرند که تصمیمات سیاسی را می‌گیرند، کاری دشوار است.
ظریف افزود: آنها یک سال و نیم تبعیت کامل ایران از توافق ژنو را به عنوان یک نمونه در اختیار داشتند تا نشان دهند که احترام درباره ایرانی‌ها بهتر از فشار جواب می‌دهد. فشار همواره تاثیر عکس دارد. از نظر من همه فرهنگ‌ها و همه تمدن‌ها -به ویژه تمدن کهن هفت هزار ساله کشوری که من به عنوان نماینده‌اش صحبت می‌کنم- فشار را نمی‌پذیرد. بنابر این صحبت کردن با مردمی با چنین تاریخ کهن، نمی‌تواند با این درخواست همراه باشد که آنها شأن خود را به علت فشار نادیده بگیرند. مهم است که افراد این موضوع را درک کنند. زمانی که چنین شود، ما بسیار به توافق نزدیک خواهیم بود.
من فلسفی حرف نمی‌زنم. من فکر می‌کنم ما در واقع به توافق نزدیک هستیم. ما فقط نیاز داریم آن را بنگاریم و نیز ذهنیات و الگوهای خود را عوض کنیم تا بهتر جواب دهد.
وزیر خارجه کشورمان با انتقاد از هوچی گری رژیم صهیونیستی درباره برنامه هسته‌ای ایران، گفت: اینکه جدی‌ترین نقض کننده ان پی تی، یک باره مرشد منع تولید و تکثیر تسلیحات هسته‌ای شده است، مضحک‌ترین جوک قرن است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه اظهارات خود در اسپانیا درباره مذاکرات لوزان و ادامه راه تا رسیدن به توافق نهایی درباره برنامه هسته‌ای، گفت: اجازه دهید من یک نکته را مطرح کنم، برنامه هسته‌ای ما صلح آمیز است، همواره چنین بوده است و چنین نیز خواهد ماند. اکنون شما یک سازوکار دارید که شکل گرفته است که ما اطمینان داریم هر ذهن مشکوکی را متقاعد می‌سازد ما صلح آمیز خواهیم ماند. نمی‌خواهم وارد محاسبات شوم، زیرا فکر می‌کنم آن محاسبات گسترده‌تر از آن است که ما وارد آن شویم، بحث گریز هسته‌ای و امثال آن را قبول نداریم. منظور من این است که این بحث‌ها هیچ پایه‌ای در واقعیات ندارند. اما حتی با آن محاسبات، این سازوکار اطمینان ایجاد می‌کند به آنچه ما همیشه گفته‌ایم و سابقه‌ای برای اثبات آن داریم.
وی با طرح این سوال که چرا نتانیاهو اینقدر درباره آن نگران است، تصریح کرد: اگر او باور دارد که برنامه هسته‌ای ما یک تهدید حیاتی تلقی می‌شود، باید حالا نفس راحتی بکشد زیرا همه برنامه ما را زیر نظر خواهند داشت و اطمینان ایجاد می‌کنند که ما تهدید نیستیم. برای او حل شدن این بحران یک تهدید حیاتی است، صلح یک تهدید حیاتی است، آرامش یک تهدید حیاتی است. به این علت است که او اینطور وحشت زده است. من اعتقاد دارم افراد نباید به او اعتبار بدهند، این تنها رژیمی است، منظور من این است این رژیمی است که در دهه هزار و نهصد و پنجاه، نزدیکترین متحد خود را فریب داد تا بمب اتمی بسازد. آنها همه را با خود مقایسه می‌کنند. ما مثل آنها نیستیم. ما تاریخی ستیزه جویی نداریم، ما تاریخ نقض مرزهای همسایگانمان را نداریم، برای دویست و پنجاه سال ما سابقه حتی یک تهاجم را علیه هیچ یک از همسایگانمان نداشته‌ایم. این تاریخ و سابقه ماست.
بنابراین برای جدی‌ترین نقض کننده ان پی تی، برای یک غیرعضو ان پی تی، اینکه به یکباره تبدیل به مرشد منع تولید و تکثیر تسلیحات هسته‌ای شود، مضحک‌ترین جوک قرن است. او هیچ اعتباری ندارد که حتی در این بحث وارد شود، این گرد و خاکی است که او به راه می‌اندازد تا شهرک‌های خود را پنهان کند، این واقعیت را بپوشاند که او علناً منکر پذیرش کشور فلسطینی شده است و این هوچی گری را به راه می‌اندازد تا فشار را از خود به دیگران منتقل کند. من فکر نمی‌کنم به نفع جامعه بین‌المللی باشد که به او فرصت دهد به این عملیات شرورانه اطلاعاتی و دروغگویی ادامه بدهد، به او فرصت بدهد شرورانه آب را گل آلود کند و اقداماتی که انجام می‌دهد سیاست هایی را که دنبال می‌کند، از نظرها پنهان کند.
وی ادامه داد: ما هیچ برنامه تسلیحات هسته‌ای نداریم و قصد نداریم این تسلیحات را بسازیم. اکنون شما سازوکاری دارید که اگر بخواهید از آن اطمینان حاصل کنید از آن استفاده کنید. چرا باید افراد نگران باشند. من فکر می‌کنم آنها اگر آن را خطری حیاتی تلقی کنند، حالا باید جشن بگیرند. اما از آنجاییکه آنها چنین نمی‌کنند، شما باید به این درک برسید که مشکل این نیست. مشکل هرگز برنامه هسته‌ای ایران نبوده است، مشکل این است که آنها می‌خواهند، ذهن‌ها را متوجه تهدید کنند تا سیاست‌های مجرمانه خود را علیه مردم مظلوم فلسطین پنهان کنند، مردمی که در غزه و کرانه باختری و هر نقطه دیگری تحت فشار هستند.
مسائل دیگری در منطقه ما وجود دارد. اینکه اسرائیل و جبهة النصره در بلندی‌های جولان، مناسباتی با هم دارند که تحلیل جداگانه‌ای را می‌طلبد. چرا تروریست‌های جبهة النصره باید در بیمارستان‌های اسرائیل امکانات درمانی دریافت کنند؟ آیا آنها یک دفعه بشردوست شده‌اند؟ اینکه تروریست‌ها را درمان می‌کنند، نه شهروندان عادی را و او در تلویزیون اسرائیل دیده می‌شود که به ملاقات آنها می‌رود. اینها سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. اینها مسائلی است که باید در منطقه ما به آنها پاسخ داده شود، نه برنامه هسته‌ای ایران که صلح آمیز بوده و همواره چنین خواهد بود و اکنون سازوکاری برای اطمینان از این قضیه وجود دارد.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت: اجازه دهید این را پاسخ دهم و بعد به مسائل منطقه‌ای که خاویر سولانا مطرح کرد بازگردیم. همچنین درباره همکاری‌های ایران و اسپانیا که وزیر امور خارجه به آن اشاره کرد. برای این همکاری‌ها زمینه گسترده ای وجود دارد که گردشگری فقط یکی از آنهاست. ما می‌توانیم در طیف وسیعی از حوزه‌ها همکاری کنیم. ما دفعه قبل که وزیر امور خارجه اسپانیا در تهران بود نیز در این باره گفت‌وگو کردیم. اسپانیا شریک نفتی اصلی ما در اروپا بوده است و می‌تواند بار دیگر اینگونه باشد و به دروازه صدور گاز به اروپا تبدیل شود. ایران آماده است در این زمینه کار کند. بنابراین، زمینه‌های زیادی برای همکاری وجود دارد.
ظریف افزود: در خصوص تدابیر مختلفی که در آن توافق گنجانده شده است، یا در توافق نهایی گنجانده خواهد شد، باید بگویم که همه این تدابیر بلافاصله پس از تایید توافق در شورای امنیت سازمان ملل شروع خواهد شد. ما گام‌های خودمان را برمی‌داریم که شامل راستی آزمایی و شفاف سازی می‌شود و اینها ادامه خواهد یافت. آنهایی که می‌خواهند ترس و نگرانی ایجاد کنند، می‌گویند یک بند پایانی وجود دارد. هیچ بند پایانی وجود ندارد. تعهد ما برای تولید نکردن سلاح هسته‌ای بر اساس ان پی تی هیچ ضرب الاجلی ندارد. هیچ محدودیت زمانی در این خصوص وجود ندارد. تعهداتی که بر اساس موافقتنامه‌های پادمانی، پروتکل الحاقی احتمالی، پذیرفته‌ایم بی پایان است. اینها مانند هر موافقتنامه بین‌المللی دیگری، بی پایان هستند. نقطه شروع، زمان اجرای توافق خواهد بود. ما اقدام می‌کنیم و انتظار داریم طرف دیگر نیز اقدام کند. ما تدابیری بازگشت ناپذیر را شروع می‌کنیم و انتظار داریم طرف مقابل هم تدابیر بازگشت ناپذیر را شروع کند. بی اعتمادی متقابل زیادی در اینجا وجود دارد. مردم ایران به غرب اعتماد ندارند. خاویر (سولانا) از تاسیسات مخفی حرف زد. این تاسیسات مخفی وقتی پیدا شدند هیچ چیز تولید نمی‌کردند. وقتی تاسیسات نطنز کشف شد حتی یک سانتریفوژ نیز در آن نبود، اما چرا اینها مخفی بودند؟ چون به محض اینکه ما آنها را علنی می‌کردیم، غرب و آمریکا ترتیبی می‌دادند که ما نتوانیم هیچ چیزی در آن نصب کنیم. آنها همه راه‌ها را می‌بستند. بنابراین، این اساساً نوعی بازی موش و گربه بود، یا معمای مرغ و تخم و مرغ و اینکه کدام اول وجود داشت.
آیا اول حق ما انکار نشد، وقتی که یورودیف (کنسرسیوم بین‌المللی غنی سازی اورانیوم) شروع کرد به نفروختن همان اورانیومی که برای ما بود؟ ما مالک اورانیوم بودیم و 10 درصد از یورودیف در فرانسه برای ما بود. ما حتی یک گرم نیز از آنها اورانیوم دریافت نکردیم. آمریکا در دهه 1960 یک رآکتور تحقیقاتی در تهران احداث کرد. آنها حتی سوخت این رآکتور را نیز به ما نمی‌دادند. ما باید چکار می‌کردیم؟ آیا باید می‌گذاشتیم این سرمایه گذاری به هدر برود؟ یا اینکه سوخت مورد نیاز خودمان را تولید کنیم؟ و وقتی ما شروع کردیم به تولید اورانیوم 20 درصد غنی شده برای آن رآکتور، آنها گفتند شما نمی‌توانید این کار را کنید و فناوری آن را ندارید. وقتی که ما آن را تولید و وارد رآکتور کردیم، آنها گفتند خیر، خیر، اورانیوم غنی شده 20 درصدی فقط یک هفته با بمب فاصله دارد. چرا شما آن را تولید می‌کنید؟ ما نمی‌خواستیم آن را خودمان تولید کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان یادآور شد: اگر شما آن را به ما می‌دادید ما سراغ تولید آن نمی‌رفتیم چراکه برای ما ارزان‌تر تمام می‌شد. برای ما ارزان‌تر بود که این ماده را در بازار بین‌المللی بخریم، اما به محض اینکه ما این ماده را تولید کردیم، آنها گفتند خب حالا بیاید، ما این را به شما می‌فروشیم. ما هم گفتیم خودمان آن را داریم. بنابراین، این به یک الگوی فرصت‌های از دست رفته و بی اعتمادی‌های متقابل تبدیل شده است. ما باید راهی برای از بین بردن این بی اعتمادی متقابل پیدا کنیم. شما نمی‌توانید بگویید مردم ایران باید به غرب اعتماد کنند و این تدابیر برگشت ناپذیر را اجرا کنند، در حالی که غرب نمی‌خواهد به هیچ وجه به ما اعتماد کند. این جواب نمی‌دهد. به شما قول می‌دهم که این جواب نمی‌دهد. بنابراین، راستی آزمایی، اجرا و لغو تحریم‌ها باید همزمان باشد. ما یک ساز و کار شناخته شده داریم که اگر هر کشوری تعهداتش را زیر پا بگذارد و اگر در یک مدت بسیار کوتاه اقدام جبرانی نکند، دیگر در مورد ادامه اجرای آن توافق هیچ حقی نخواهد داشت. ما هم می‌توانیم توافق را باطل اعلام کنیم زیرا در بسیاری از موارد ممکن است طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند. ما امیدواریم چنین چیزی در آینده اتفاق نیفتد، چراکه احمقانه خواهد بود که این همه وقت بگذاریم تا به یک توافق برسیم و بعد بخواهیم آن را نقض کنیم.
ما امیدواریم که هیچکس نخواهد توافق را نقض کند. ما قطعاً این کار را نخواهیم کرد، چون در غیر این صورت این همه وقت خودمان را صرف توافق نمی‌کردیم. بنابراین، من فکر می‌کنم ما نیاز داریم به این مسئله بی اعتمادی متقابل که در 35 سال گذشته، به ویژه در 10 سال گذشته و در مدت این مذاکرات و تلاش‌های ناکام 10 سال گذشته، شکل گرفته است، بپردازیم و راهی برای حرکت به جلو پیدا کنیم. اگر ما بخواهیم روی این موضع پافشاری کنیم که اول باید طرف مقابل قدم بردارد، اول باید ایران اقدام کند و اول باید ایران تعهدش را ثابت کند و بعد ما خواهیم دید که چه باید بکنیم، در آن صورت به هیچ توافقی نخواهیم رسید. من فکر نمی‌کنم این چیزی باشد که بتوانیم توافق نهایی را روی آن بنا کنیم. همه موافقت کرده‌اند که ما همزمان گام برخواهیم داشت. ایران به تعهدات خود در توافق عمل خواهد کرد و غرب نیز باید به تعهدات خودش عمل کند. من به این دلیل می‌گویم غرب، چون روسیه و چین هیچ تحریمی علیه ایران وضع نکرده‌اند و آنها در واقع مخالف بسیاری از تحریم‌هایی هستند که علیه ایران وضع شده است.
بنابراین ، هرچند ما درباره گروه پنج به اضافه یک حرف می‌زنیم اما در عمل درباره چهار کشور حرف می‌زنیم. این وضعی است که ما درگیر آن هستیم.
ظریف در خصوص مسائل منطقه‌ای نیز گفت: ما همیشه خواهان یک قرار و توافق بسیار نزدیک و مبتنی بر همکاری در منطقه خلیج فارس هستیم. اولین سرمقاله من پس از تصدی سمت وزیر امور خارجه، برای چاپ در واشنگتن پست یا نیویورک تایمز یا هیچ روزنامه اروپایی نوشته نشده بود، بلکه من آن را برای چاپ در روزنامه الشرق الاوسط نوشتم. یعنی روزنامه سعودی‌ها. من در آن مقاله خواستار یک توافق و قرار مبتنی بر همکاری منطقه‌ای شدم. من خواستار یک ساز و کار امنیتی منطقه‌ای شدم. این بسیار مطلوب من و بسیار مطلوب رئیس جمهور روحانی است. ما نمی‌خواهیم همسایگان سعودی خود را از محاسبات منطقه‌ای حذف کنیم. آنها بخشی از این منطقه‌اند، اما متاسفانه برخی در این منطقه عادت کرده‌اند با یک ایران منزوی و مطرود، با یک ایران امنیتی، با یک ایران که به غلط یک تهدید معرفی شده است، زندگی کنند. اینگونه تصویرسازی از ایران در چند سال گذشته ادامه داشته و هدفش این بوده که از ایران یک موجود تهدیدآمیز در منطقه ترسیم شود و برخی‌ها خیلی این را دوست داشتند.
وی افزود: آنها می‌توانستند با این کار همه سیاست‌های خودشان را توجیه کنند. ایران از داعش حمایت نکرد. ایران هرگز از القاعده حمایت نکرد. ما همواره در سمت درست تاریخ بوده‌ایم. اگر بخواهیم به چند سال عقب‌تر بازگردیم، ما هرگز از صدام حسین حمایت نکردیم، اما برخی دیگر ، از جمله در غرب، این کار را کردند. وقتی او از سلاح‌های شیمیایی علیه ما استفاده می‌کرد، بسیاری و تقریباً همه، از جمله شورای امنیت، ساکت بودند. 6 گزارش دبیر کل سازمان ملل هیچ گوش شنوایی پیدا نکرد. هیچ کس صدام حسین را حتی یکبار هم محکوم نکرد، اما همه دوستان ما در منطقه از صدام حسین حمایت می‌کردند، یعنی از همان کسی که به خود آنها حمله کرد و آنها را تهدید کرد. ما هرگز از طالبان حمایت نکردیم. دیگران حمایت کردند. ما هرگز از گروه دولت اسلامی حمایت نکردیم. دیگران حمایت کردند. ما از القاعده در یمن حمایت نمی‌کنیم، اما برخی حمایت می‌کنند. بنابراین، ما در سمت درست تاریخ قرار داشته‌ایم؛ همیشه. ما آماده‌ایم و قصد نداریم هیچ کس را در این منطقه حذف کنیم، اما برخی می‌خواهند ایران را حذف کنند.
وی خاطرنشان کرد: من بودم که به نشست ژنو 2 دعوت نشدم. من بودم که به نشست پاریس دعوت نشدم. ما اصراری نداشتیم که دیگران دعوت نشوند. ما عملاً اصرار داشتیم که همه شرکت کنند. ایران کشوری است که خواهان برقراری ثبات در عراق، ثبات در سوریه و ثبات در یمن است. ما معتقدیم که ثبات در عربستان سعودی، ثبات در امارات عربی متحده، ثبات در منطقه خلیج فارس ثبات خود ماست. ما بزرگترین کشور در این منطقه هستیم. ما از جانب همسایگانمان احساس خطر نمی‌کنیم. ما می‌خواهیم در این کشورها ثبات برقرار باشد. ما معتقدیم این گروه به اصطلاح دولت اسلامی، که نه اسلامی است و نه دولت، تهدیدی علیه عربستان سعودی و قطر و ترکیه و کشورهای دیگری است که -- البته نمی‌خواهم هیچ کشوری را به چیزی متهم کنم - موضع سفت و محکمی در برابر این گروه نمی‌گیرند. این گروه بیش از آنکه تهدیدی علیه ما باشد، تهدیدی علیه آنهاست. ما معتقدیم که همه ما باید همکاری کنیم تا با این تهدید مقابله کنیم. ما باید این ملاحظات بسیار کوته بینانه را که از دل این ترس و نگرانی به وجود آمده است، کنار بگذاریم. چون وقتی تغییر به میان می‌آید برخی دچار ترس می‌شوند. منطقه ما هم دچار تغییر شده است. ایران خواهان تعامل شرافتمندانه است. انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران نشانه این است. این انتخاب نشان داد که شما با فشار و تحریم نمی‌توانید ملت ایران را از حکومت جدا کنید. برای همین بود که هفتاد و سه درصد از مردم ایران در انتخابات شرکت کردند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
وی در ابتدای صحبت خود از اینکه برای اولین بار در مقام وزیر خارجه ایران به اسپانیا آمده است، ابراز خشنودی کرد.
ظریف این سفر را اولین سفر اروپایی آن پس از رخدادهای سوئیس توصیف کرد و گفت: از آنجاییکه هر کسی با تعبیری مختلف از آن یاد می‌کند، ما آن را بیانیه سوئیس می‌خوانیم.
وزیر خارجه کشورمان گفت: اینکه من در اسپانیا هستم، سفری مناسب است، زیرا اسپانیا دوست خوب ایران است و همواره چنین بوده است. ما از نظر تاریخی به هم نزدیک هستیم و روابط فرهنگی بسیاری داریم. ما سابقاً همکاری اقتصادی بزرگی باهم داشتیم و امیدواریم که آن همکاری‌ها از سرگرفته شود. این به نفع دو کشور و نیز ثبات منطقه‌ای و جهانی است.
ظریف در اسپانیا تاکید کرد: به توافق بسیار نزدیک هستیم، اما دو کار سخت یکی نگارش متن توافق و دیگر تغییر الگوی ذهنی طرف مقابل درباره تحریم‌ها در این راه حائز اهمیت است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه اظهارات خود در جمع مسئولان اسپانیایی از جمله خاویر سولانا دبیرکل اتحادیه شورای اروپا، افزود: از نظر من دلیلی وجود ندارد که کسی در دنیا دیدگاهی نامعقول در این باره داشته باشد، زیرا برنامه ما صلح آمیز بوده است و همیشه چنین خواهد بود و ما به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبودیم. ما سلاح‌های هسته‌ای را برای امنیت خود زیان آور می‌دانیم و این موضوع را رئیس جمهور ما بارها زمانی که خود او نیز در گروه مذاکره کننده مطرح کرده است. من فکر می‌کنم این امر (توافق) از مدت‌ها پیش ممکن بوده است، ما بارها تلاش کردیم. من سابقاً مذاکره کننده ایران بودم در زمانی که آقای روحانی -رئیس جمهور فعلی ما- مشاور امنیت ملی بودند. ما کاملاً نزدیک بودیم. بارها نزدیک بودیم. پس از آن زمان که آقای لاریجانی رئیس مجلس فعلی ما، فعالیت داشتند و خاویر سولانا همتای او فعالیت داشتند. ما بسیار به یک توافق نزدیک بودیم. زیرا ما در رسیدن به توافق منطقی هستیم. ما باور داریم که برنامه‌مان صلح آمیز است، ما باور داریم که حق داریم که یک برنامه صلح آمیز هسته‌ای داشته باشیم. آنچه فکر می‌کنیم وجود ندارد و وجود نداشت و امروز بهتر به آن توجه می‌شود، این است که تحریم‌ها کمک نمی‌کنند. تحریم‌ها فشار بر مردم هستند و شرایط سیاسی را ایجاد نمی‌کنند که اعمال کنندگان تحریم‌ها می‌خواهند به آن برسند. این قضیه‌ای است که از نظر تاریخی برای تحریم‌ها مصداق داشته است و بررسی‌های زیادی درباره آن صورت گرفته است. اما برای یکسری افراد در آمریکا و حتی برخی در اروپا سخت است پذیرفتن این واقعیت که تحریم‌ها یک دارایی به شمار نمی‌روند.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: آنچه تحریم‌ها به وجود آوردند، اساساً 20 هزار سانتریفوژ بود، زمانی که تحریم‌ها شروع شدند، ما کمتر از دویست سانتریفوژ داشتیم، اکنون ما بیست هزار سانتریفوژ داریم و تحریم‌ها موجب شکل گیری ناخشنودی بسیار می‌شود. وقتی ایرانی‌ها نمی‌توانند از پول خودشان، از بانک‌های خودشان استفاده کنند تا از اروپا دارو خریداری کنند -که البته ما به داروی زیادی نیاز نداریم، برای برخی بیماری‌های خاص ما نیاز به دارو داریم- زمانی که ما به بانک مراجعه می‌کنیم تا وجه آن را منتقل کنیم، بانک می‌گوید ما نمی‌توانیم اینکار را کنیم زیرا آمریکا تحریم کرده است و این امر برای ما تبعاتی خواهد داشت.
تحریم فقط می‌تواند نارضایی ایجاد کند. بنابراین این وضعیتی است که ما در آن قرار داریم. ما قادر بوده‌ایم در گذشته نیز به یک چارچوب برسیم که حق ما در داشتن انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز از جمله غنی سازی، از جمله راکتور آب سنگین، از جمله تحقیق و توسعه محفوظ بداند، که ما باور داریم تنها گزینه معتبر است زیرا شما نمی‌توانید صرفاً خواهان آن باشید که برنامه هسته‌ای ایران حذف شود، برنامه ایران یک واقعیت موجود است، چیزی نیست که وارد شده باشد. البته همه در دنیا این دانش را از یکدیگر نسخه برداری کرده‌اند، اما ما این دانش را بومی ساخته‌ایم. بنابراین این دانش ما، برنامه ما، دانشمندان ما، تکنسین‌های ما و تاسیسات ماست. آنها نمی‌توانند خیلی ساده آرزو کنند که این برنامه نباشد. بنابراین بهترین راه برای آنها و ای یو 3 و سه کشور دیگر یا گروه پنج بعلاوه یک یا هر آنچه آن را بخوانید، این است که سازوکاری را بیابند که همزمان با اینکه ایران برنامه خود را نگه می‌دارد، آنها بتوانند به اطمینان برسند که این برنامه کاملاً صلح آمیز می‌ماند. ما مشکلی با این نداریم زیرا ما نیتی به جز برنامه صلح آمیز نداریم. این بخش کار حل شده است و من باور دارم ما اکنون چارچوبی برای انجام اینکار داریم.
طرف دیگر نیز این مسئله را از نظر ذهنی برای خود حل کرده است، اما من فکر می‌کنم داشتن نگرشی با نگاه به گذشته، هنوز از بین نرفته است. به این علت است که شما شاهد بحث در آمریکا یا تفسیرهای مختلف در این باره هستید. ما توافق کردیم که همه تحریم‌های مالی و اقتصادی باید برداشته شوند. حالا تعبیرهای متفاوتی درباره اینکه چطور باید بروند، وجود دارد که این به علت بحث‌های داخلی آمریکاست. نقش کنگره، اینکه کنگره چطور باید کنش داشته باشد، یا قدرت و اختیارات رئیس جمهور.
من سی سال در آمریکا تحصیل و زندگی کرده‌ام. اما این یک نکته فرعی است. وقتی من با آمریکا معامله می‌کنم، برای من اهمیت ندارد در داخل آمریکا چه می‌گذرد و چه تعاملاتی بین کنگره و دولت آمریکا وجود دارد. این یک باتلاق خطرناک است اگر ما در آن گرفتار شویم.
بنابراین آنچه بدان نیاز داریم، این است که کل دولت آمریکا را درباره تعهدات بین‌المللی‌اش مسئول و پاسخگو بدانیم و دولت‌ها درباره تعهدات بین‌المللی شان مسئول هستند. بنابراین مادامی که توافق پیش می‌رود، صرف نظر از آنچه در داخل آمریکا می‌گذرد و اینکه آن را برای خود چطور تعبیر می‌کنند، همه تحریم‌های اقتصادی و مالی که علیه ایران به دست سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا وضع شده است، باید در مرحله اول برداشته شود.
تنها مشکلی که من می‌بینم، اکنون وجود دارد -اساساً دو مشکل- یکی نگارش (متن توافق) است، زیرا ما یک توافق ذهنی داریم. موضوعاتی نوشته شده است، شما بیانیه‌هایی را مشاهده می‌کنید که از لوزان مطرح می‌شود و مطالبی که در این باره مطرح می‌شود.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: همکاران من، معاون خانم موگرینی و مسئولان دیگر از ایی 3 بعلاوه 3، سه شنبه آینده گرد هم می‌آییم تا تنظیم متن را شروع کنیم. این کاری سخت است، به ویژه با توجه به حضور حقوقدان‌های متعدد که حضور خواهند داشت تا دقت کلمات را مد نظر قرار دهند.
مشکل دوم که یک مشکل اساسی است. مشکل آمریکا و برخی دوستان ما در اروپا برای تغییر دادن اساسی این الگو است که تحریم‌ها را یک دارایی می‌داند. مادامی که آنها این الگو را در ذهن داشته باشند، اینکه ما نیاز داریم این تحریم‌ها را داشته باشیم، تا زمانی که این تفکر وجود داشته باشد که ما برای رسیدن به یک توافق خوب به این تحریم‌ها نیاز داریم، این الگو تغییر نکرده است.
من فکر می‌کنم ممکن است زمان ببرد. ما سرگرم بحث در این باره بوده‌ایم و من اطمینان دارم که طرف‌های مذاکره کننده ما، این موضوع را درک می‌کنند، اما اینکه آنها بتوانند همین پیام را به افکار عمومی و محفل‌های سیاسی خود ببرند که تصمیمات سیاسی را می‌گیرند، کاری دشوار است.
ظریف افزود: آنها یک سال و نیم تبعیت کامل ایران از توافق ژنو را به عنوان یک نمونه در اختیار داشتند تا نشان دهند که احترام درباره ایرانی‌ها بهتر از فشار جواب می‌دهد. فشار همواره تاثیر عکس دارد. از نظر من همه فرهنگ‌ها و همه تمدن‌ها -به ویژه تمدن کهن هفت هزار ساله کشوری که من به عنوان نماینده‌اش صحبت می‌کنم- فشار را نمی‌پذیرد. بنابر این صحبت کردن با مردمی با چنین تاریخ کهن، نمی‌تواند با این درخواست همراه باشد که آنها شأن خود را به علت فشار نادیده بگیرند. مهم است که افراد این موضوع را درک کنند. زمانی که چنین شود، ما بسیار به توافق نزدیک خواهیم بود.
من فلسفی حرف نمی‌زنم. من فکر می‌کنم ما در واقع به توافق نزدیک هستیم. ما فقط نیاز داریم آن را بنگاریم و نیز ذهنیات و الگوهای خود را عوض کنیم تا بهتر جواب دهد.
وزیر خارجه کشورمان با انتقاد از هوچی گری رژیم صهیونیستی درباره برنامه هسته‌ای ایران، گفت: اینکه جدی‌ترین نقض کننده ان پی تی، یک باره مرشد منع تولید و تکثیر تسلیحات هسته‌ای شده است، مضحک‌ترین جوک قرن است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه اظهارات خود در اسپانیا درباره مذاکرات لوزان و ادامه راه تا رسیدن به توافق نهایی درباره برنامه هسته‌ای، گفت: اجازه دهید من یک نکته را مطرح کنم، برنامه هسته‌ای ما صلح آمیز است، همواره چنین بوده است و چنین نیز خواهد ماند. اکنون شما یک سازوکار دارید که شکل گرفته است که ما اطمینان داریم هر ذهن مشکوکی را متقاعد می‌سازد ما صلح آمیز خواهیم ماند. نمی‌خواهم وارد محاسبات شوم، زیرا فکر می‌کنم آن محاسبات گسترده‌تر از آن است که ما وارد آن شویم، بحث گریز هسته‌ای و امثال آن را قبول نداریم. منظور من این است که این بحث‌ها هیچ پایه‌ای در واقعیات ندارند. اما حتی با آن محاسبات، این سازوکار اطمینان ایجاد می‌کند به آنچه ما همیشه گفته‌ایم و سابقه‌ای برای اثبات آن داریم.
وی با طرح این سوال که چرا نتانیاهو اینقدر درباره آن نگران است، تصریح کرد: اگر او باور دارد که برنامه هسته‌ای ما یک تهدید حیاتی تلقی می‌شود، باید حالا نفس راحتی بکشد زیرا همه برنامه ما را زیر نظر خواهند داشت و اطمینان ایجاد می‌کنند که ما تهدید نیستیم. برای او حل شدن این بحران یک تهدید حیاتی است، صلح یک تهدید حیاتی است، آرامش یک تهدید حیاتی است. به این علت است که او اینطور وحشت زده است. من اعتقاد دارم افراد نباید به او اعتبار بدهند، این تنها رژیمی است، منظور من این است این رژیمی است که در دهه هزار و نهصد و پنجاه، نزدیکترین متحد خود را فریب داد تا بمب اتمی بسازد. آنها همه را با خود مقایسه می‌کنند. ما مثل آنها نیستیم. ما تاریخی ستیزه جویی نداریم، ما تاریخ نقض مرزهای همسایگانمان را نداریم، برای دویست و پنجاه سال ما سابقه حتی یک تهاجم را علیه هیچ یک از همسایگانمان نداشته‌ایم. این تاریخ و سابقه ماست.
بنابراین برای جدی‌ترین نقض کننده ان پی تی، برای یک غیرعضو ان پی تی، اینکه به یکباره تبدیل به مرشد منع تولید و تکثیر تسلیحات هسته‌ای شود، مضحک‌ترین جوک قرن است. او هیچ اعتباری ندارد که حتی در این بحث وارد شود، این گرد و خاکی است که او به راه می‌اندازد تا شهرک‌های خود را پنهان کند، این واقعیت را بپوشاند که او علناً منکر پذیرش کشور فلسطینی شده است و این هوچی گری را به راه می‌اندازد تا فشار را از خود به دیگران منتقل کند. من فکر نمی‌کنم به نفع جامعه بین‌المللی باشد که به او فرصت دهد به این عملیات شرورانه اطلاعاتی و دروغگویی ادامه بدهد، به او فرصت بدهد شرورانه آب را گل آلود کند و اقداماتی که انجام می‌دهد سیاست هایی را که دنبال می‌کند، از نظرها پنهان کند.
وی ادامه داد: ما هیچ برنامه تسلیحات هسته‌ای نداریم و قصد نداریم این تسلیحات را بسازیم. اکنون شما سازوکاری دارید که اگر بخواهید از آن اطمینان حاصل کنید از آن استفاده کنید. چرا باید افراد نگران باشند. من فکر می‌کنم آنها اگر آن را خطری حیاتی تلقی کنند، حالا باید جشن بگیرند. اما از آنجاییکه آنها چنین نمی‌کنند، شما باید به این درک برسید که مشکل این نیست. مشکل هرگز برنامه هسته‌ای ایران نبوده است، مشکل این است که آنها می‌خواهند، ذهن‌ها را متوجه تهدید کنند تا سیاست‌های مجرمانه خود را علیه مردم مظلوم فلسطین پنهان کنند، مردمی که در غزه و کرانه باختری و هر نقطه دیگری تحت فشار هستند.
مسائل دیگری در منطقه ما وجود دارد. اینکه اسرائیل و جبهة النصره در بلندی‌های جولان، مناسباتی با هم دارند که تحلیل جداگانه‌ای را می‌طلبد. چرا تروریست‌های جبهة النصره باید در بیمارستان‌های اسرائیل امکانات درمانی دریافت کنند؟ آیا آنها یک دفعه بشردوست شده‌اند؟ اینکه تروریست‌ها را درمان می‌کنند، نه شهروندان عادی را و او در تلویزیون اسرائیل دیده می‌شود که به ملاقات آنها می‌رود. اینها سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. اینها مسائلی است که باید در منطقه ما به آنها پاسخ داده شود، نه برنامه هسته‌ای ایران که صلح آمیز بوده و همواره چنین خواهد بود و اکنون سازوکاری برای اطمینان از این قضیه وجود دارد.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت: اجازه دهید این را پاسخ دهم و بعد به مسائل منطقه‌ای که خاویر سولانا مطرح کرد بازگردیم. همچنین درباره همکاری‌های ایران و اسپانیا که وزیر امور خارجه به آن اشاره کرد. برای این همکاری‌ها زمینه گسترده ای وجود دارد که گردشگری فقط یکی از آنهاست. ما می‌توانیم در طیف وسیعی از حوزه‌ها همکاری کنیم. ما دفعه قبل که وزیر امور خارجه اسپانیا در تهران بود نیز در این باره گفت‌وگو کردیم. اسپانیا شریک نفتی اصلی ما در اروپا بوده است و می‌تواند بار دیگر اینگونه باشد و به دروازه صدور گاز به اروپا تبدیل شود. ایران آماده است در این زمینه کار کند. بنابراین، زمینه‌های زیادی برای همکاری وجود دارد.
ظریف افزود: در خصوص تدابیر مختلفی که در آن توافق گنجانده شده است، یا در توافق نهایی گنجانده خواهد شد، باید بگویم که همه این تدابیر بلافاصله پس از تایید توافق در شورای امنیت سازمان ملل شروع خواهد شد. ما گام‌های خودمان را برمی‌داریم که شامل راستی آزمایی و شفاف سازی می‌شود و اینها ادامه خواهد یافت. آنهایی که می‌خواهند ترس و نگرانی ایجاد کنند، می‌گویند یک بند پایانی وجود دارد. هیچ بند پایانی وجود ندارد. تعهد ما برای تولید نکردن سلاح هسته‌ای بر اساس ان پی تی هیچ ضرب الاجلی ندارد. هیچ محدودیت زمانی در این خصوص وجود ندارد. تعهداتی که بر اساس موافقتنامه‌های پادمانی، پروتکل الحاقی احتمالی، پذیرفته‌ایم بی پایان است. اینها مانند هر موافقتنامه بین‌المللی دیگری، بی پایان هستند. نقطه شروع، زمان اجرای توافق خواهد بود. ما اقدام می‌کنیم و انتظار داریم طرف دیگر نیز اقدام کند. ما تدابیری بازگشت ناپذیر را شروع می‌کنیم و انتظار داریم طرف مقابل هم تدابیر بازگشت ناپذیر را شروع کند. بی اعتمادی متقابل زیادی در اینجا وجود دارد. مردم ایران به غرب اعتماد ندارند. خاویر (سولانا) از تاسیسات مخفی حرف زد. این تاسیسات مخفی وقتی پیدا شدند هیچ چیز تولید نمی‌کردند. وقتی تاسیسات نطنز کشف شد حتی یک سانتریفوژ نیز در آن نبود، اما چرا اینها مخفی بودند؟ چون به محض اینکه ما آنها را علنی می‌کردیم، غرب و آمریکا ترتیبی می‌دادند که ما نتوانیم هیچ چیزی در آن نصب کنیم. آنها همه راه‌ها را می‌بستند. بنابراین، این اساساً نوعی بازی موش و گربه بود، یا معمای مرغ و تخم و مرغ و اینکه کدام اول وجود داشت.
آیا اول حق ما انکار نشد، وقتی که یورودیف (کنسرسیوم بین‌المللی غنی سازی اورانیوم) شروع کرد به نفروختن همان اورانیومی که برای ما بود؟ ما مالک اورانیوم بودیم و 10 درصد از یورودیف در فرانسه برای ما بود. ما حتی یک گرم نیز از آنها اورانیوم دریافت نکردیم. آمریکا در دهه 1960 یک رآکتور تحقیقاتی در تهران احداث کرد. آنها حتی سوخت این رآکتور را نیز به ما نمی‌دادند. ما باید چکار می‌کردیم؟ آیا باید می‌گذاشتیم این سرمایه گذاری به هدر برود؟ یا اینکه سوخت مورد نیاز خودمان را تولید کنیم؟ و وقتی ما شروع کردیم به تولید اورانیوم 20 درصد غنی شده برای آن رآکتور، آنها گفتند شما نمی‌توانید این کار را کنید و فناوری آن را ندارید. وقتی که ما آن را تولید و وارد رآکتور کردیم، آنها گفتند خیر، خیر، اورانیوم غنی شده 20 درصدی فقط یک هفته با بمب فاصله دارد. چرا شما آن را تولید می‌کنید؟ ما نمی‌خواستیم آن را خودمان تولید کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان یادآور شد: اگر شما آن را به ما می‌دادید ما سراغ تولید آن نمی‌رفتیم چراکه برای ما ارزان‌تر تمام می‌شد. برای ما ارزان‌تر بود که این ماده را در بازار بین‌المللی بخریم، اما به محض اینکه ما این ماده را تولید کردیم، آنها گفتند خب حالا بیاید، ما این را به شما می‌فروشیم. ما هم گفتیم خودمان آن را داریم. بنابراین، این به یک الگوی فرصت‌های از دست رفته و بی اعتمادی‌های متقابل تبدیل شده است. ما باید راهی برای از بین بردن این بی اعتمادی متقابل پیدا کنیم. شما نمی‌توانید بگویید مردم ایران باید به غرب اعتماد کنند و این تدابیر برگشت ناپذیر را اجرا کنند، در حالی که غرب نمی‌خواهد به هیچ وجه به ما اعتماد کند. این جواب نمی‌دهد. به شما قول می‌دهم که این جواب نمی‌دهد. بنابراین، راستی آزمایی، اجرا و لغو تحریم‌ها باید همزمان باشد. ما یک ساز و کار شناخته شده داریم که اگر هر کشوری تعهداتش را زیر پا بگذارد و اگر در یک مدت بسیار کوتاه اقدام جبرانی نکند، دیگر در مورد ادامه اجرای آن توافق هیچ حقی نخواهد داشت. ما هم می‌توانیم توافق را باطل اعلام کنیم زیرا در بسیاری از موارد ممکن است طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند. ما امیدواریم چنین چیزی در آینده اتفاق نیفتد، چراکه احمقانه خواهد بود که این همه وقت بگذاریم تا به یک توافق برسیم و بعد بخواهیم آن را نقض کنیم.
ما امیدواریم که هیچکس نخواهد توافق را نقض کند. ما قطعاً این کار را نخواهیم کرد، چون در غیر این صورت این همه وقت خودمان را صرف توافق نمی‌کردیم. بنابراین، من فکر می‌کنم ما نیاز داریم به این مسئله بی اعتمادی متقابل که در 35 سال گذشته، به ویژه در 10 سال گذشته و در مدت این مذاکرات و تلاش‌های ناکام 10 سال گذشته، شکل گرفته است، بپردازیم و راهی برای حرکت به جلو پیدا کنیم. اگر ما بخواهیم روی این موضع پافشاری کنیم که اول باید طرف مقابل قدم بردارد، اول باید ایران اقدام کند و اول باید ایران تعهدش را ثابت کند و بعد ما خواهیم دید که چه باید بکنیم، در آن صورت به هیچ توافقی نخواهیم رسید. من فکر نمی‌کنم این چیزی باشد که بتوانیم توافق نهایی را روی آن بنا کنیم. همه موافقت کرده‌اند که ما همزمان گام برخواهیم داشت. ایران به تعهدات خود در توافق عمل خواهد کرد و غرب نیز باید به تعهدات خودش عمل کند. من به این دلیل می‌گویم غرب، چون روسیه و چین هیچ تحریمی علیه ایران وضع نکرده‌اند و آنها در واقع مخالف بسیاری از تحریم‌هایی هستند که علیه ایران وضع شده است.
بنابراین ، هرچند ما درباره گروه پنج به اضافه یک حرف می‌زنیم اما در عمل درباره چهار کشور حرف می‌زنیم. این وضعی است که ما درگیر آن هستیم.
ظریف در خصوص مسائل منطقه‌ای نیز گفت: ما همیشه خواهان یک قرار و توافق بسیار نزدیک و مبتنی بر همکاری در منطقه خلیج فارس هستیم. اولین سرمقاله من پس از تصدی سمت وزیر امور خارجه، برای چاپ در واشنگتن پست یا نیویورک تایمز یا هیچ روزنامه اروپایی نوشته نشده بود، بلکه من آن را برای چاپ در روزنامه الشرق الاوسط نوشتم. یعنی روزنامه سعودی‌ها. من در آن مقاله خواستار یک توافق و قرار مبتنی بر همکاری منطقه‌ای شدم. من خواستار یک ساز و کار امنیتی منطقه‌ای شدم. این بسیار مطلوب من و بسیار مطلوب رئیس جمهور روحانی است. ما نمی‌خواهیم همسایگان سعودی خود را از محاسبات منطقه‌ای حذف کنیم. آنها بخشی از این منطقه‌اند، اما متاسفانه برخی در این منطقه عادت کرده‌اند با یک ایران منزوی و مطرود، با یک ایران امنیتی، با یک ایران که به غلط یک تهدید معرفی شده است، زندگی کنند. اینگونه تصویرسازی از ایران در چند سال گذشته ادامه داشته و هدفش این بوده که از ایران یک موجود تهدیدآمیز در منطقه ترسیم شود و برخی‌ها خیلی این را دوست داشتند.
وی افزود: آنها می‌توانستند با این کار همه سیاست‌های خودشان را توجیه کنند. ایران از داعش حمایت نکرد. ایران هرگز از القاعده حمایت نکرد. ما همواره در سمت درست تاریخ بوده‌ایم. اگر بخواهیم به چند سال عقب‌تر بازگردیم، ما هرگز از صدام حسین حمایت نکردیم، اما برخی دیگر ، از جمله در غرب، این کار را کردند. وقتی او از سلاح‌های شیمیایی علیه ما استفاده می‌کرد، بسیاری و تقریباً همه، از جمله شورای امنیت، ساکت بودند. 6 گزارش دبیر کل سازمان ملل هیچ گوش شنوایی پیدا نکرد. هیچ کس صدام حسین را حتی یکبار هم محکوم نکرد، اما همه دوستان ما در منطقه از صدام حسین حمایت می‌کردند، یعنی از همان کسی که به خود آنها حمله کرد و آنها را تهدید کرد. ما هرگز از طالبان حمایت نکردیم. دیگران حمایت کردند. ما هرگز از گروه دولت اسلامی حمایت نکردیم. دیگران حمایت کردند. ما از القاعده در یمن حمایت نمی‌کنیم، اما برخی حمایت می‌کنند. بنابراین، ما در سمت درست تاریخ قرار داشته‌ایم؛ همیشه. ما آماده‌ایم و قصد نداریم هیچ کس را در این منطقه حذف کنیم، اما برخی می‌خواهند ایران را حذف کنند.
وی خاطرنشان کرد: من بودم که به نشست ژنو 2 دعوت نشدم. من بودم که به نشست پاریس دعوت نشدم. ما اصراری نداشتیم که دیگران دعوت نشوند. ما عملاً اصرار داشتیم که همه شرکت کنند. ایران کشوری است که خواهان برقراری ثبات در عراق، ثبات در سوریه و ثبات در یمن است. ما معتقدیم که ثبات در عربستان سعودی، ثبات در امارات عربی متحده، ثبات در منطقه خلیج فارس ثبات خود ماست. ما بزرگترین کشور در این منطقه هستیم. ما از جانب همسایگانمان احساس خطر نمی‌کنیم. ما می‌خواهیم در این کشورها ثبات برقرار باشد. ما معتقدیم این گروه به اصطلاح دولت اسلامی، که نه اسلامی است و نه دولت، تهدیدی علیه عربستان سعودی و قطر و ترکیه و کشورهای دیگری است که -- البته نمی‌خواهم هیچ کشوری را به چیزی متهم کنم - موضع سفت و محکمی در برابر این گروه نمی‌گیرند. این گروه بیش از آنکه تهدیدی علیه ما باشد، تهدیدی علیه آنهاست. ما معتقدیم که همه ما باید همکاری کنیم تا با این تهدید مقابله کنیم. ما باید این ملاحظات بسیار کوته بینانه را که از دل این ترس و نگرانی به وجود آمده است، کنار بگذاریم. چون وقتی تغییر به میان می‌آید برخی دچار ترس می‌شوند. منطقه ما هم دچار تغییر شده است. ایران خواهان تعامل شرافتمندانه است. انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران نشانه این است. این انتخاب نشان داد که شما با فشار و تحریم نمی‌توانید ملت ایران را از حکومت جدا کنید. برای همین بود که هفتاد و سه درصد از مردم ایران در انتخابات شرکت کردند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
