صراط: پارس جنوبی با دارا بودن ذخایر گاز و میعانات گازی معادل 230 بیلیون بشکه نفت خام ، بزرگترین میدان گازی مشترک جهان است.
مساحت این میدان 9700 کیلومتر مربع است که 3700 کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی ایران و 6000 کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی قطر قرار دارد.
ذخیره بخش ایرانی میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز درجا و 10 تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و 17 بیلیون بشکه میعانات گازی است که 50 درصد ذخایر گازی ایران و 8 درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است.
ذخیره بخش قطری میدان پارس جنوبی نیز 37 تریلیون مترمکعب گاز درجا و 26 تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و 30 بیلیون بشکه میعانات گازی است که معادل 99٫9 درصد ذخایر گازی قطر و 21 درصد ذخایر گازی جهان است.
هم اکنون برداشت گاز ایران از این میدان حدود 320 میلیون متر مکعب در روز است، اما قطر روزانه 600 میلیون متر مکعب یعنی دو برابر میزان برداشت ایران از این میدان گاز تولید می کند.
بیژن زنگنه اخیرا در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده است که تولید گاز کشور از این میدان مشترک تا سال آینده حدود 200 میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت.
این گزارش حاکی است در 10 پروژه گازی این میدان که اکنون در حال تولید و بهره برداری است، بیش از 10 میلیارد دلار و در 17 فاز در حال توسعه نیز بیش از 30 میلیارد دلار هزینه شده است که به گفته وزیر نفت، پیش بینی می‌شود، طی سه سال آینده رقمی فراتر از 20 میلیارد دلار در فازهای در حال اجرا این میدان مشترک سرمایه‌گذاری شود.
در ابتدای سال جاری 20هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت به منظور طرح های پارس جنوبی عرضه شد که به نظر می رسد این میزان اوراق مشارکت بخشی از سرمایه مورد نیاز فازهای پارس جنوبی را تامین کرده است.
نگاهی به وضعیت توسعه فازهای گازی پارس جنوبی در دولت یازدهم در جدول زیر تصویر شده است
فاز 12
بر اساس این گزارش قرارداد احداث فاز 12 پارس جنوبی در تابستان سال 84 امضا و در سال 86 توسط شرکت پتروپارس مراحل ساخت آغاز شد که در طول این مدت بزرگترین فاز پارس جنوبی حدود 94.7 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است،اما در طول 7 ماه ابتدای سال 93 تنها 1.3 درصد پیشرفت داشت که بایک حساب ساده می توان گفت ماهانه 0.18 درصد پیشرفت داشته است.
لازم به ذکر است به هنوز این فاز به اتمام نرسیده و همانطور که در گذشته نیز اعلام شده است تنها پالایشگاه این فاز به صورت نصفه و نیمه آماده بهره برداری قرار گرفته است و هنوز مسئولان فعلی وزارت نفت نیز نتوانسته اند چاه های این فاز را برای تولید گاز آماده کنند و در فصل زمستان بخشی از گاز فازهای 6 و 7 و 8 پارس جنوبی برای شیرین سازی به این فاز منتقل می شود.
بر این اساس پس از بهره برداری از این فاز که دارای 36 حلقه چاه و 4 سکو است، روزانه 78 میلیون متر مکعب گاز،110 هزار بشکه میعانات گازی، 600 تن گوگرد تولید می شود که و هیچ جایگاهی برای جداسازی فرآورده‌های با ارزش‌تر مانند اتان و ال پی جی در این فاز دیده نشده است.
فاز 15 و 16
این فاز نیز در تابستان سال 85 عقد قرار داد و پروژه احداث توسط شرکت های آریا نفت شهاب، ایزوایکو و شرکت تاسیسات دریایی آغاز شد.
این فاز تا پایان سال 92 حدود 92.3 درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اما از ابتدای سال جاری تا پایان مهر ماه تنها 2 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است که براین اساس می توان گفت فاز 15 و 16 ماهانه 0.28 درصد پیشرفت داشته است.
این گزارش اضافه می کند فازهای 15 و 16 دارای 4 سکو و 24 حلقه چاه است که پس از بهره برداری روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی،80 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد و سالانه 1 میلیون تن ال پی جی و یک میلیون تن اتان تولید می‌کند.
فاز 17 و 18
براساس اطلاعات مندرج در جدول پیشرفت فیزیکی که از سوی مسئولان صنعت نفت ارائه شده است فاز 17 و 18 در پایان سال 92 حدود 81 درصد پیشرفت فیزیکی داشت که در مدت 7 ماه سال 93 تنها 5 درصد براین میزان افزوده شده است، با این شرایط می توان گفت در این مدت ماهانه 0.72 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
این فازها دارای 4 سکوی دریایی و 44 حلقه چاه است و پس از بهره برداری روزانه 50 میلیون متر مکعب گازطبیعی ، 80 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد و سالانه 1 میلیون تن ال پی جی و اتان تولید می کند.
فاز 19
فاز 19 جزو فازهایی است که شروع توسعه آن در خرداد ماه سال 89 است که از آن سال تا پایان سال 92 حدود 74.1 درصد پیشرفت داشته است اما در مدت 7 ماه ابتدایی سال 93 ماهانه 0.97 درصد پیشرفت داشته است.
فاز 13
فاز 13 نیز از دیگر فازهایی است که توسعه آن در خرداد ماه سال 89 شروع شد، تا پایان سال 92 نیز 66.8 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است اما از ابتدای سال 93 تا پایان مهر ماه توانست ماهانه 0.5 درصد بر پیشرفت آن افزوده شود.
پس از اتمام فاز 13 که دارای 2 سکوی دریایی و 38 حلقه چاه است 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی،77 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد،1.1 میلیون تن ال پی جی، یک میلیون تن اتان تولید می شود.
فاز 14
فاز 14 نیز شرایطی مانند فاز 13 دارد اما با این تفاوت که از آغاز فعالیت در این فاز تا پایان سال 92 حدود 53.8 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است ولی در طول 7 ماهه سال 93 تنها 2.3 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
فاز 20 و21
توسعه این فاز گازی نیز در خرداد ماه سال 89 آغاز و تا پایان سال 92 به پیشرفت 59.4 درصد رسید، اما در طول مدت 7 ماهه سال 93 تنها ماهانه 1.15 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
فاز 22 تا 24
این فازها نیز که توسعه آنها در خرداد ماه سال 89 آغاز شده تا پایان سال 92 به پیشرفت 67.5 درصد رسید اما در طول مدت 7 ماه سال 93 تنها 4.3 درصد پیشرفت کرد.
پس از اتمام این فازها که دارای 3 سکوی دریایی و 38 حلقه چاه است، روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی، 77 هزار بشکه میعانات گازی،400 تن گوگرد تولید می شود.
بزرگترین میدان مشترک گازی جهان تنها 18 سال دیگر گاز دارد
روند لاک پشتی توسعه فازهای گازی پارس جنوبی در دولت یازدهم به گونه ای است که قطر به عنوان مهمترین شریک این میدان مشترک گازی پرونده توسعه پارس جنوبی را کامل کرده است.
همچنین نباید از یاد برد که در شرایط فعلی پارس جنوبی با افت فشار گاز در برخی از چاه‌های خود دست و پنجه نرم می کند و از این رو در طرح توسعه فازهای جدید همچون فاز 12، 17 و 18 این میدان مشترک تعداد سکوها و چاه های توسعه ای نسبت به فازهای قدیمی تر افزایش یافته است.
***
با این وجود، نتایج یک مطالعه در مجموعه صنعت نفت حاکی از آن است که تا سال 2023 میلادی فشار خروجی چاه‌های دریایی پارس جنوبی با خطوط لوله دریایی برابر خواهد شد که در این صورت برای جبران افت فشار گاز نیاز به استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های جدید است.
علاوه بر این، با توجه به اینکه شیب مخزن پارس جنوبی به سمت قطر است و نحوه برداشت دو کشور از این میدان مشترک، پیش بینی می‌شود، میدان پارس جنوبی دست‌کم تا سال 2033 میلادی یعنی تنها 18 سال دیگر قابلیت برداشت و استخراج گاز طبیعی را داشته باشد و از این زمان به بعد این مخزن مشترک قابل برداشت نخواهد بود.
مساحت این میدان 9700 کیلومتر مربع است که 3700 کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی ایران و 6000 کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی قطر قرار دارد.
ذخیره بخش ایرانی میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز درجا و 10 تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و 17 بیلیون بشکه میعانات گازی است که 50 درصد ذخایر گازی ایران و 8 درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است.
ذخیره بخش قطری میدان پارس جنوبی نیز 37 تریلیون مترمکعب گاز درجا و 26 تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و 30 بیلیون بشکه میعانات گازی است که معادل 99٫9 درصد ذخایر گازی قطر و 21 درصد ذخایر گازی جهان است.
هم اکنون برداشت گاز ایران از این میدان حدود 320 میلیون متر مکعب در روز است، اما قطر روزانه 600 میلیون متر مکعب یعنی دو برابر میزان برداشت ایران از این میدان گاز تولید می کند.
بیژن زنگنه اخیرا در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده است که تولید گاز کشور از این میدان مشترک تا سال آینده حدود 200 میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت.
این گزارش حاکی است در 10 پروژه گازی این میدان که اکنون در حال تولید و بهره برداری است، بیش از 10 میلیارد دلار و در 17 فاز در حال توسعه نیز بیش از 30 میلیارد دلار هزینه شده است که به گفته وزیر نفت، پیش بینی می‌شود، طی سه سال آینده رقمی فراتر از 20 میلیارد دلار در فازهای در حال اجرا این میدان مشترک سرمایه‌گذاری شود.
در ابتدای سال جاری 20هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت به منظور طرح های پارس جنوبی عرضه شد که به نظر می رسد این میزان اوراق مشارکت بخشی از سرمایه مورد نیاز فازهای پارس جنوبی را تامین کرده است.
نگاهی به وضعیت توسعه فازهای گازی پارس جنوبی در دولت یازدهم در جدول زیر تصویر شده است
فاز 12
بر اساس این گزارش قرارداد احداث فاز 12 پارس جنوبی در تابستان سال 84 امضا و در سال 86 توسط شرکت پتروپارس مراحل ساخت آغاز شد که در طول این مدت بزرگترین فاز پارس جنوبی حدود 94.7 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است،اما در طول 7 ماه ابتدای سال 93 تنها 1.3 درصد پیشرفت داشت که بایک حساب ساده می توان گفت ماهانه 0.18 درصد پیشرفت داشته است.
لازم به ذکر است به هنوز این فاز به اتمام نرسیده و همانطور که در گذشته نیز اعلام شده است تنها پالایشگاه این فاز به صورت نصفه و نیمه آماده بهره برداری قرار گرفته است و هنوز مسئولان فعلی وزارت نفت نیز نتوانسته اند چاه های این فاز را برای تولید گاز آماده کنند و در فصل زمستان بخشی از گاز فازهای 6 و 7 و 8 پارس جنوبی برای شیرین سازی به این فاز منتقل می شود.
بر این اساس پس از بهره برداری از این فاز که دارای 36 حلقه چاه و 4 سکو است، روزانه 78 میلیون متر مکعب گاز،110 هزار بشکه میعانات گازی، 600 تن گوگرد تولید می شود که و هیچ جایگاهی برای جداسازی فرآورده‌های با ارزش‌تر مانند اتان و ال پی جی در این فاز دیده نشده است.
فاز 15 و 16
این فاز نیز در تابستان سال 85 عقد قرار داد و پروژه احداث توسط شرکت های آریا نفت شهاب، ایزوایکو و شرکت تاسیسات دریایی آغاز شد.
این فاز تا پایان سال 92 حدود 92.3 درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اما از ابتدای سال جاری تا پایان مهر ماه تنها 2 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است که براین اساس می توان گفت فاز 15 و 16 ماهانه 0.28 درصد پیشرفت داشته است.
این گزارش اضافه می کند فازهای 15 و 16 دارای 4 سکو و 24 حلقه چاه است که پس از بهره برداری روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی،80 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد و سالانه 1 میلیون تن ال پی جی و یک میلیون تن اتان تولید می‌کند.
فاز 17 و 18
براساس اطلاعات مندرج در جدول پیشرفت فیزیکی که از سوی مسئولان صنعت نفت ارائه شده است فاز 17 و 18 در پایان سال 92 حدود 81 درصد پیشرفت فیزیکی داشت که در مدت 7 ماه سال 93 تنها 5 درصد براین میزان افزوده شده است، با این شرایط می توان گفت در این مدت ماهانه 0.72 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
این فازها دارای 4 سکوی دریایی و 44 حلقه چاه است و پس از بهره برداری روزانه 50 میلیون متر مکعب گازطبیعی ، 80 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد و سالانه 1 میلیون تن ال پی جی و اتان تولید می کند.
فاز 19
فاز 19 جزو فازهایی است که شروع توسعه آن در خرداد ماه سال 89 است که از آن سال تا پایان سال 92 حدود 74.1 درصد پیشرفت داشته است اما در مدت 7 ماه ابتدایی سال 93 ماهانه 0.97 درصد پیشرفت داشته است.
فاز 13
فاز 13 نیز از دیگر فازهایی است که توسعه آن در خرداد ماه سال 89 شروع شد، تا پایان سال 92 نیز 66.8 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است اما از ابتدای سال 93 تا پایان مهر ماه توانست ماهانه 0.5 درصد بر پیشرفت آن افزوده شود.
پس از اتمام فاز 13 که دارای 2 سکوی دریایی و 38 حلقه چاه است 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی،77 هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد،1.1 میلیون تن ال پی جی، یک میلیون تن اتان تولید می شود.
فاز 14
فاز 14 نیز شرایطی مانند فاز 13 دارد اما با این تفاوت که از آغاز فعالیت در این فاز تا پایان سال 92 حدود 53.8 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است ولی در طول 7 ماهه سال 93 تنها 2.3 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
فاز 20 و21
توسعه این فاز گازی نیز در خرداد ماه سال 89 آغاز و تا پایان سال 92 به پیشرفت 59.4 درصد رسید، اما در طول مدت 7 ماهه سال 93 تنها ماهانه 1.15 درصد بر پیشرفت آن افزوده شده است.
فاز 22 تا 24
این فازها نیز که توسعه آنها در خرداد ماه سال 89 آغاز شده تا پایان سال 92 به پیشرفت 67.5 درصد رسید اما در طول مدت 7 ماه سال 93 تنها 4.3 درصد پیشرفت کرد.
پس از اتمام این فازها که دارای 3 سکوی دریایی و 38 حلقه چاه است، روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی، 77 هزار بشکه میعانات گازی،400 تن گوگرد تولید می شود.
بزرگترین میدان مشترک گازی جهان تنها 18 سال دیگر گاز دارد
روند لاک پشتی توسعه فازهای گازی پارس جنوبی در دولت یازدهم به گونه ای است که قطر به عنوان مهمترین شریک این میدان مشترک گازی پرونده توسعه پارس جنوبی را کامل کرده است.
همچنین نباید از یاد برد که در شرایط فعلی پارس جنوبی با افت فشار گاز در برخی از چاه‌های خود دست و پنجه نرم می کند و از این رو در طرح توسعه فازهای جدید همچون فاز 12، 17 و 18 این میدان مشترک تعداد سکوها و چاه های توسعه ای نسبت به فازهای قدیمی تر افزایش یافته است.
***
با این وجود، نتایج یک مطالعه در مجموعه صنعت نفت حاکی از آن است که تا سال 2023 میلادی فشار خروجی چاه‌های دریایی پارس جنوبی با خطوط لوله دریایی برابر خواهد شد که در این صورت برای جبران افت فشار گاز نیاز به استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های جدید است.
علاوه بر این، با توجه به اینکه شیب مخزن پارس جنوبی به سمت قطر است و نحوه برداشت دو کشور از این میدان مشترک، پیش بینی می‌شود، میدان پارس جنوبی دست‌کم تا سال 2033 میلادی یعنی تنها 18 سال دیگر قابلیت برداشت و استخراج گاز طبیعی را داشته باشد و از این زمان به بعد این مخزن مشترک قابل برداشت نخواهد بود.
