صراط: امروزه تحولات ازدواج، به واسطه تغییر دیدگاه بشر نسبت به موضوع بی‌توجهی به خانواده، به عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی، نابسامانی‌هایی را نصیب جوامع بشری نموده است. بر این اساس تحلیل‌های مربوط به وضع زناشویی که با ازدواج توسعه می‌یابد و طلاق که بنیاد خانواده را تهدید می‌کند و منشا بسیاری از مشکلات رفتاری در جامعه می‌شود، حائز اهمیت است.
پژوهشکده آمار با توجه به رسالت خود در زمینه اجرای طرح‌های پژوهشی با هدف تولید شاخص‌ها و اطلاعات موردنیاز نظام آماری کشور، طرح پژوهشی فوق را با هدف بررسی وضعیت زناشویی، ازدواج و طلاق جمعیت کشور در سال‌های 1385 و 1390 منتشر کرده است.
درصد افراد 10 ساله و بیشتر حداقل یک بار ازدواج کرده مردان و زنان تا سال 1375 روندی کاهش داشته است ولی طی سال‌های 1385 و 1390 با روندی معکوس نسبت به سال 1375 افزایشی بوده است به طوری که این شاخص برای مردان در دو سرشماری اخیر از 56.1 درصد به 61.7 درصد و برای زنان از 64.1 درصد به 69.8 درصد افزایش یافته است. بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390، استان‌های مازندران و خوزستان از نظر مقایسه این شاخص رتبه اول را به خود اختصاص داده‌اند. در این سال، نسبت مردان حداقل یک بار ازدواج کرده در هر دو استان 66 درصد بوده است. در مورد زنان رتبه اول شاخص مورد بررسی مربوط به استان یزد و برابر 74.6 درصد بوده است.
پیش‌رسی ازدواج برای مردان و به خصوص زنان کاهش یافته است به طوری که پیش‌رسی ازدواج مردان از رقم 6.3 درصد در سال 1335 به رقم 2.2 درصد در سال 1390 تقلیل یافته است و پیش‌رسی ازدواج زنان طی دوره مذکور از 41 درصد به 21.4 درصد رسیده است.
بیشترین پیش‌رسی ازدواج مردان و زنان در سال 1390 به ترتیب مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم 4.6 درصد و خراسان شمالی با رقم 29.6 درصد است و کمترین پیش‌رسی ازدواج مردان و زنان مربوط به استان ایلام به ترتیب با رقم 1 و 11.9 درصد است.
در سال 1390، 37.8 درصد از مردان مناطق شهری و 38.6 درصد از مردان نقاط روستایی کل کشور هرگز ازدواج نکرده بوده‌اند. این نسبت در مورد زنان مناطق شهری و روستایی به ترتیب 30 و 30.5 درصد بوده است.
میانگین سن در اولین ازدواج مردان طی 50 سال اخیر با افت و خیزهایی همراه بوده است به طوری که این شاخص در سال 1335، 24.9 و در سال 1390، 26.7 سالگی بوده است. اما این شاخص برای زنان افزایش چشمگیری داشته است به طوری که از 19 سالگی در سال 1335 به 23.4 سالگی در سال 1390 رسیده است. همچنین افزایش سریع‌تر سن ازدواج زنان نسبت به مردان باعث کاهش فاصله سنی زوجین شده است.
طی سال‌های 1380 تا 1390 هر دو میزان ازدواج و طلاق افزایش یافته است، به طوری که میزان ازدواج از 9.8 در هزار در سال 1380 به 11.64 در هزار در سال 1390 رسیده است درحالی که میزان طلاق از 0.93 در هزار در سال 1380 به 1.9 در هزار در سال 1390 رسیده است و شتاب میزان طلاق در دوره 5 ساله اول 1385-1380 نسبت به دوره 5 ساله 1390-1385 کندتر بوده است.
در سال 1390 بیشترین میزان ازدواج در کل کشور به ترتیب به استان‌های اردبیل و خراسان شمالی با رقم 15 در هزار و کمترین مقدار در کل کشور به استان تهران با رقم 8.4 در هزار تعلق دارد. بیشترین میزان طلاق در کل کشور به استان تهران با رقم 2.6 در هزار و کمترین مقدار مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم 0.6 در هزار تعلق دارد.
در تمام استان‌های کشور و در تمام گروه‌های سنی، درصد زنان بی‌همسر بر اثر طلاق افزایش یافته است. این افزایش در برخی استان‌ها نظیر آذربایجان شرقی، اردبیل، تهران، خراسان رضوی، سمنان و مرکزی از شدت زیادی برخوردار بوده است. همچنین درصد زنان بی‌همسر بر اثر طلاق در تمام گروه‌های سنی استان یزد نسبت به استان‌های دیگر پائین‌تر است.
پژوهشکده آمار با توجه به رسالت خود در زمینه اجرای طرح‌های پژوهشی با هدف تولید شاخص‌ها و اطلاعات موردنیاز نظام آماری کشور، طرح پژوهشی فوق را با هدف بررسی وضعیت زناشویی، ازدواج و طلاق جمعیت کشور در سال‌های 1385 و 1390 منتشر کرده است.
درصد افراد 10 ساله و بیشتر حداقل یک بار ازدواج کرده مردان و زنان تا سال 1375 روندی کاهش داشته است ولی طی سال‌های 1385 و 1390 با روندی معکوس نسبت به سال 1375 افزایشی بوده است به طوری که این شاخص برای مردان در دو سرشماری اخیر از 56.1 درصد به 61.7 درصد و برای زنان از 64.1 درصد به 69.8 درصد افزایش یافته است. بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390، استان‌های مازندران و خوزستان از نظر مقایسه این شاخص رتبه اول را به خود اختصاص داده‌اند. در این سال، نسبت مردان حداقل یک بار ازدواج کرده در هر دو استان 66 درصد بوده است. در مورد زنان رتبه اول شاخص مورد بررسی مربوط به استان یزد و برابر 74.6 درصد بوده است.
پیش‌رسی ازدواج برای مردان و به خصوص زنان کاهش یافته است به طوری که پیش‌رسی ازدواج مردان از رقم 6.3 درصد در سال 1335 به رقم 2.2 درصد در سال 1390 تقلیل یافته است و پیش‌رسی ازدواج زنان طی دوره مذکور از 41 درصد به 21.4 درصد رسیده است.
بیشترین پیش‌رسی ازدواج مردان و زنان در سال 1390 به ترتیب مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم 4.6 درصد و خراسان شمالی با رقم 29.6 درصد است و کمترین پیش‌رسی ازدواج مردان و زنان مربوط به استان ایلام به ترتیب با رقم 1 و 11.9 درصد است.
در سال 1390، 37.8 درصد از مردان مناطق شهری و 38.6 درصد از مردان نقاط روستایی کل کشور هرگز ازدواج نکرده بوده‌اند. این نسبت در مورد زنان مناطق شهری و روستایی به ترتیب 30 و 30.5 درصد بوده است.
میانگین سن در اولین ازدواج مردان طی 50 سال اخیر با افت و خیزهایی همراه بوده است به طوری که این شاخص در سال 1335، 24.9 و در سال 1390، 26.7 سالگی بوده است. اما این شاخص برای زنان افزایش چشمگیری داشته است به طوری که از 19 سالگی در سال 1335 به 23.4 سالگی در سال 1390 رسیده است. همچنین افزایش سریع‌تر سن ازدواج زنان نسبت به مردان باعث کاهش فاصله سنی زوجین شده است.
طی سال‌های 1380 تا 1390 هر دو میزان ازدواج و طلاق افزایش یافته است، به طوری که میزان ازدواج از 9.8 در هزار در سال 1380 به 11.64 در هزار در سال 1390 رسیده است درحالی که میزان طلاق از 0.93 در هزار در سال 1380 به 1.9 در هزار در سال 1390 رسیده است و شتاب میزان طلاق در دوره 5 ساله اول 1385-1380 نسبت به دوره 5 ساله 1390-1385 کندتر بوده است.
در سال 1390 بیشترین میزان ازدواج در کل کشور به ترتیب به استان‌های اردبیل و خراسان شمالی با رقم 15 در هزار و کمترین مقدار در کل کشور به استان تهران با رقم 8.4 در هزار تعلق دارد. بیشترین میزان طلاق در کل کشور به استان تهران با رقم 2.6 در هزار و کمترین مقدار مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم 0.6 در هزار تعلق دارد.
در تمام استان‌های کشور و در تمام گروه‌های سنی، درصد زنان بی‌همسر بر اثر طلاق افزایش یافته است. این افزایش در برخی استان‌ها نظیر آذربایجان شرقی، اردبیل، تهران، خراسان رضوی، سمنان و مرکزی از شدت زیادی برخوردار بوده است. همچنین درصد زنان بی‌همسر بر اثر طلاق در تمام گروه‌های سنی استان یزد نسبت به استان‌های دیگر پائین‌تر است.
